00:25.9
kong dating sa English kasi medyo
00:28.1
ibang, hindi sila
00:29.8
American English, British nila,
00:31.7
ano sila, accent, yun medyo
00:33.7
mahirap kasi iba yung, alam mo,
00:35.8
yung walang CR dito,
00:43.0
rabis, yun yung basurahan, rabis.
00:51.8
maintindihan sa una.
00:53.8
Pero pag nasanay ka na rin na, ah, yun
00:55.8
pala yung rabis, basurahan lang pala.
00:58.0
Medyo ano pa rin. Pero kung inuutusan ka
00:59.7
na, ano, sabihin nyo, ilagay ito sa
01:01.6
watertrop, yung watertrop pala is
01:03.5
drinker ng mga baka. Sabi ko
01:05.6
drinker naman yun, talabos.
01:07.6
Sabi niya, hindi, huwag mong ibahin yung tawag
01:09.6
dito kasi yun yung tawag dito.
01:14.9
So parang nga, nahirapan ikaw una-una
01:17.6
sa, kumbaga may language
01:19.6
barrier. Iba ang mga
01:21.5
term nila dyan. Saturn, kung
01:23.4
saturn pa sa kanun ay ilimnan
01:25.6
man at baka. Parang
01:26.9
iba't anaraan na nga.
01:31.1
Iba yung term nila. Mga iba-iba mga term
01:35.6
Kung isipin mo lang yung basurahan
01:37.4
naging rabis, ang layo ng, ano.
01:39.8
Hmm. Ang diferensya.
01:45.5
ah, si Ronel, about naman po
01:47.8
sa pag-alaga nyo dyan,
01:49.5
sa loob ng farm, ano yung
01:51.3
matinding problema na
01:53.2
kinaharap mo noong una po,
01:55.4
na napag-nalagpasan ninyo?
02:04.4
yun lang, pag may milking
02:07.6
medyo na sanay na rin ako sa Almaray
02:09.8
kasi doon, sa Saudi kasi, bakbakan rin
02:11.7
ng trabaho doon. Doon ako masyadong
02:13.2
nahirapan talaga sa mga trabaho. Pero
02:15.5
dito medyo sanay na ako dahil
02:17.7
doon ako na banat ng una.
02:21.1
nabisado ko na halos
02:23.7
yung, ano, yung kaya
02:26.9
idea na ako sa lahat ba sa mga milking.
02:31.5
talagang sakit dito. One week
02:33.3
niya na magpanadol ka.
02:37.0
dito medyo hindi masyadong
02:39.4
nahirapan ako sa New Zealand kasi
02:40.9
nabatak ako doon sa Saudi. Doon, bakbakan talagang
02:43.4
trabaho doon. Doon ka na pala
02:45.6
nag-umpisa pala nga pala
02:48.8
Kaya doon ako na nahirapan.
02:51.8
Yung unang pagpunta mo dyan,
02:55.4
pamilya nyo po, or ikaw lang po ang una
02:59.3
una lang, after one year,
03:01.4
sumunod na yung asawa ko.
03:03.2
Tapos, after 2015,
03:05.9
sumunod na yung mga anak ko.
03:08.9
Umuwi kami ng 2014, tapos
03:12.3
2015, sumunod na yung mga
03:15.3
anak ko. Kasama nila yung
03:16.8
lula nila, yung sa mother
03:19.2
ng asawa ko at ang tatay ng asawa ko.
03:21.7
So, yun, hindi na kami
03:23.2
nag-uwi kasi dito na rin sila.
03:25.2
Tapos, ang ginawa namin, pinabakasyon-bakasyon na namin
03:27.4
yung mga una, yung kapatid ko,
03:29.3
nag-holiday siya dito, tapos umuwi rin.
03:31.1
Tapos, yung parents ko na naman.
03:33.2
Tapos, bumalik ulit yung parents ni misis.
03:36.3
Tatay niya, tapos
03:37.1
ang nanay niya ulit.
03:38.7
Pero ikaw, si Ronel, kasama si
03:40.9
misis mo at mga bata, hindi na umuwi
03:47.1
huli naming uwi, hindi na kami
04:06.8
Pero, airplane lang yun.
04:08.8
So, marami ka pang pupuntahan.
04:11.2
Alimbawa, sa Manila, pupunta ka pa sa
04:20.8
Pero, yun ang ginawa namin.
04:22.7
Pinapunta lang namin dito yung mga
04:29.3
yun kami, pag naka
04:31.2
luwag-luwag kasi, ano na sila rin,
04:34.1
naka-bakasyon na rin sila dito.
04:37.2
So, kami naman ang magbabakasyon doon.
04:39.4
Opo. Ay, kuya, nakalimutan ko pala.
04:42.0
Nasa ilan na ho ang
04:43.0
empleyado ninyo ngayon?
04:46.2
Ah, tatlo pa lang, sir.
04:47.6
Tapos, dalawa kami ng misis. So, balilim na
04:49.2
kaming lahat. Tapos, minsan,
04:51.2
naglilinis-linis din naman yung mga bata.
04:53.5
Sa linis-linis lang na lang sila ngayon.
04:55.0
Dati, nung wala pa kaming staff,
04:57.2
tumutulong sila para
04:59.0
makapahinga kami, ma-de-off
05:00.9
naman ako. Sila naman ang
05:02.3
kasama ng misis ko. Kung
05:04.4
mag-de-off naman si misis, ako naman
05:06.9
ang kasama ng mga bata.
05:09.3
Palit-palit sila. Palit-palit din sila.
05:13.5
yung tatlo yung full staff namin,
05:15.3
tapos ako at si misis,
05:16.8
yung mga bata, wala na. Maglilinis-linis na na lang
05:21.5
Mga Pilipino rin po ba
05:23.1
ang mga staff po ninyo?
05:27.6
Kino ako po kasi yung
05:30.2
kapatid at yung kapatid ng babae,
05:32.4
tapos yung kapatid ni misis.
05:35.4
So, yung kapatid-kapatid lang.
05:40.4
maswerte sila kasi
05:42.1
yung abutan nila is Pilipino.
05:44.5
Hindi katulad namin na
05:47.1
sasakyan, walang kami
05:49.6
pusa magpunta sa town.
05:54.1
mahirap pa ang sitwasyon
05:58.1
Sir Ronel, ano po ang inyong
06:00.2
advice sa mga Pilipino
06:02.1
na gustong pumunta ng New Zealand?
06:08.7
Advice ko lang, Sir,
06:10.4
walang imposible sa ano, basta
06:12.2
mangarap ka lang, ano mo
06:16.0
Yung dati, ano eh,
06:20.1
may experience ka ng 2 years,
06:21.9
kaya yan nakuha ko sa Saudi or sa Japan.
06:24.2
Karamihan dito, Japan galing at
06:30.4
imposible pag mangarap ka at
06:32.0
sabayin mo ng dasal.
06:35.0
Basta, matyaga ka lang
06:40.1
ipagkakaloob yan ng Panginoon.
06:45.8
Maadvise ko sa kanila
06:46.8
kung ano nila, kasi karamihan
06:49.8
school, nag schooling dito.
06:52.6
Pero, wala nga. Mahirap na ngayon kasi
06:54.4
yung ginagawa kasi ngayon, karamihan na
06:58.1
ina, ano na, parang, nire-reaper-reaper
07:00.7
empleyado nila, yung reaper nila,
07:04.1
yung mga kapatid-kapadyo nila.
07:05.8
Dapat kilalag, may kilalag eh dyan, no?
07:08.2
Dati yung nag-schooling,
07:14.8
Ang ganyan, pinapayagan naman, pero
07:17.8
makakukuha ng employer.
07:19.8
Karamihan, umuwi na, kasi
07:21.9
hindi makakakita ng employer.
07:24.5
So, malulugi kapag, ano.
07:28.1
ang, ano ko, advice is
07:30.3
maghanap ng experience.
07:32.7
Kahit dyan sa Pilipinas,
07:34.2
two years experience, basta legit siya
07:36.5
kasi yung hinaha, may nag,
07:39.4
mga badako yata yung iba,
07:42.1
nagkuhan na experience. Pero may mga
07:44.3
iba kasing farm na nagbibigay
07:46.4
ng fake, kaya nahuli yun.
07:50.5
maraming naban, pina-deport
07:54.4
kailangan, legit siya.
07:58.1
is ka, na, ano, sa, sa
08:00.1
farm. Kasi maraming farm dyan, sa mga
08:04.1
mga, Bulacan yata,
08:06.2
at sa Mindanao, maraming mga farm.
08:08.6
So, may experience ka na,
08:12.3
O, may experience yun, ang
08:13.6
hinahanap ng, ano, mag-serve sila sa
08:16.1
mga agency. Maraming agency
08:18.0
dyan, mga, ano, like, mga
08:20.0
free lahat. Walang mga,
08:24.4
kahit medical nga, inaano nila,
08:25.8
ah, binabalik nila yung
08:30.0
Katulad ng staff house,
08:32.5
marami eh, pero di ko ma, ano,
08:35.4
agency na mga free.
08:38.0
Wala siyang, ano, placement
08:42.2
Kasi mahirap. Para hindi kayo,
08:43.9
ano, para hindi kayo
08:46.0
ma-scam ba, yun yung piliin nyo yung mga
08:47.9
walang placement fee.
08:50.2
At saka, kilalang mga, ano.
08:54.5
mag, try lang kayo mag-apply.
08:56.2
Mag-apply dyan habang nagigain ng,
08:58.1
ng experience. Kung makagain kayo ng experience.
09:02.1
kayo makita dyan sa lokal,
09:04.1
ah, try nyo mag-apply sa
09:05.8
mga Japan. Kasi sa Japan di kailangan
09:07.9
ng experience eh. Kumukuha lang sila. Pero mag-aral
09:10.3
ka ng language, language nila.
09:14.9
Sa inyong lugar, ano,
09:16.5
ah, sa New Zealand, sir, no,
09:18.0
ang mas marami dyan ang population
09:20.3
ng baka raw, kumpara sa mga tao?
09:23.1
So, mas marami yung
09:24.3
baka dito. Hindi ko na alam yung
09:26.0
ship. Mas marami din yung ship.
09:28.1
So, mas, yung tao
09:30.1
kasi dito is, well, 5 million
09:32.3
or dyan sa 5 million. So,
09:34.3
parang Manila lang.
09:36.2
Mm-hmm. Mm-hmm. Pero kasing laki sila lang
09:37.9
yung Pilipinas. Ah, dito
09:40.3
sa inyong, sa inyong lugar po,
09:42.2
sa inyong mismong lugar,
09:44.7
mga nasa, ilan lang yung tao
09:50.3
namin is 750 yung
09:52.3
baka namin is ilan lang kami
09:54.0
ditong tao. Six kami
09:56.4
sa family namin at saka yung tatlong
09:58.0
tao namin. So, balinayin lang kami. So, 750
10:00.1
na yung baka sa lugar namin.
10:02.6
Kaya, grabe, ano? Mas marami
10:04.3
ang baka dyan. So, biggest
10:06.4
supplier ng mga, mga
10:12.4
nasa New Zealand galing.
10:20.2
yata dyan yung nasa supply.
10:26.1
ano ang takiramdam mo na,
10:28.0
kasi kami rin, nasagap din namin
10:31.2
video ng isang vlogger
10:34.0
dyan sa New Zealand.
10:35.8
At ikaw ang isa sa na-picture nila.
10:40.0
Ano po ang pakiramdam mo na
10:43.9
Na expect mo yun na mag-viral ka po?
10:49.5
inisip na, ano, kasi parang normal lang yan
10:52.0
naman dito yung mga farm-farm
10:55.0
pinasa ko lang naman sa kanya,
10:58.0
sabi ko, sabi niya, eh, post ko to.
11:00.3
Sabi ko, bahala ka. Sabi ko, ikaw,
11:02.3
bahala. Sabi niya, maka-inspiring eh.
11:05.8
siguro nasanayin ako dito na ganyan-ganyan lang.
11:08.3
Inano ko lang yun para sana sa mga
11:09.9
estudyante na mag-aaral
11:13.9
yun ang kunin nila na first na
11:15.9
animal science. Kasi
11:17.9
sinasabi ko na kahit saan
11:21.2
para sa animals is
11:23.4
buong mundo halos nangangailangan
11:26.4
yan ng pagkain eh.
11:28.0
Kasi yan yung, kaya
11:29.6
kahit saan ka pumasok na bansa,
11:31.9
yung marami kang mapasukan.
11:35.8
ay pwede sa pitch business or pwede sa mga
11:39.4
poultry or sa dairy, kahit saan.
11:44.4
maganda to kasi nakaka-
11:46.4
inspire. Sabi ko,
11:50.4
Tapos, pinost niya na
11:53.8
masaya rin ako na
11:55.9
maraming na-inspire. Pero kinabahan ako.
11:58.0
Sabi ko na, sabi ko, baka maraming
11:59.8
mag-apply sa akin.
12:03.8
Kalain nila na mayaman ako
12:08.2
Pero, kasi yung mga
12:10.0
pag-mistis man kayo, karamihan yung
12:11.9
asset lang karamihan dyan.
12:16.7
Ayun, yun pala yun.
12:18.2
Kasi dito sa post ito
12:19.8
ni, ano eh, sino nga
12:21.8
vlogger yan, sir?
12:23.9
Si Mangyan Nusilan.
12:25.5
Mangyan Nusilan. Baka taga
12:27.5
Mindoro ito, sir.
12:29.4
Pagka Mindoro, ngayon, yan daw
12:33.2
Pero kilala niyo po.
12:35.8
Ang kaibigan niya,
12:37.7
ang kaibigan ko, yun yung
12:39.2
kilala niya. Kaya lagi niya ini-interview-interview.
12:41.8
Kaya parang na, ano rin ako
12:43.6
na, ano sa kanya,
12:45.2
message-message kami yung dalawa.
12:49.2
Inaasa ko lang sa kanya yung, ano na yun,
12:51.6
na ipost niya daw. Sabi ko, bahala ka.
12:53.5
pero inano niya lang doon na,
12:57.3
na farm owner, hindi naman ako farm owner,
12:59.3
pero hindi niya na pinalitan.
13:02.6
Sabi niya, parang gano'n na rin yun. Kasi parang kaya yun,
13:05.7
kasosyo lang ba? Parang kasosyo
13:07.3
kasi yun. Parang may share ka.
13:10.9
Ganon. Kasosyo lang.
13:12.4
Ano kalagay kasi niya is,
13:18.7
farm sa New Zealand.
13:21.3
Yun ang nakalagay sa Facebook
13:23.0
post niya eh. Pero gano'n na rin
13:25.1
yun kasi ikaw naman yung
13:27.2
mga gamit nasa, sa iyo.
13:29.0
Parang po, contractor ikaw
13:33.4
Oo, parang may share ko.
13:35.4
Opo. Ganon po pala.
13:36.9
May share lang ba? May share.
13:40.3
Sir, ano nga ulit yung,
13:42.5
ano nga ulit yung natapos ninyong kurso
13:45.0
dito sa Aklan po?
13:48.2
Sa Aklan State University?
13:50.6
Dating ASCA yan eh.
13:52.1
Bachelor of Science in Agriculture, Major in Animal Science.
13:58.9
Professor ko si Sir Lason,
14:00.9
si Ma'am Wing, yung ano ko, advisor sa
14:04.2
Ma'am Wing Ligaspe.
14:06.2
Ayan, batiin nyo po ang mga taga
14:08.1
Aklan State University po.
14:10.6
Sir, go ahead po.
14:14.9
at si Ma'am Abayon.
14:17.4
At si mga classmate ko dyan
14:24.2
So, ano rin mo nga gina-
14:25.5
Aklan nyo nga kita, Sir.
14:26.5
Ano rin mo gina kahidlawan iyan sa Aklan?
14:31.8
abu ang nakahidlawan una sa Aklan
14:34.0
ng mga dahon itbaling ho'y gajer nga, no?
14:41.6
Nagbakay ako iya pero
14:42.7
iba sabore kasi medyo may ano na siguro.
14:46.5
nahidlawan kung gaha ni nanay nga
14:51.3
shrimps, ano nga, yung
14:57.0
O, aga pinayukan nga, ano,
14:59.4
nga dahon itbaling ho'y.
15:01.5
Ah, paborito, ginabi ron.
15:03.4
Nilapay siguro, ro'y isa.
15:07.2
Yung, ginabayo eh,
15:08.6
nabayo, ano, yung binayo nga.
15:10.3
Ah, tagmay ulang.
15:12.2
Ah, ang iba nga ro'y itbaling ho'y.
15:17.6
Ro'y gamay ba, gamay?
15:19.4
Oo, po. Ro'y ate-atehan, Sir.
15:23.6
Na-ahidlawan ako,
15:25.3
pero, pirmirang gatan ako galing may
15:27.3
ano, kurang dayang, ano eh.
15:30.3
Iba na siguro makaron, dati kasi.
15:32.3
Medyo, ano na dati yung
15:34.3
medyo, gawa, ano,
15:36.3
pinitin siya, parang naga, ano kayo?
15:40.3
Oo, naka-panasak kita.
15:44.3
Iba na siguro makaron.
15:47.3
Yung gatan ako, paghihapon ako, pero eh, kasi
15:49.3
dati, grabe to. Ate-atehan nyo nga eh.
15:51.3
Pirmirang puno, ro'y sakyan.
15:53.3
Siris, punong-puno. Pabalikan.
15:55.1
Sunod-sunod yan. Kasi,
15:57.1
paabog kita mga, mga,
16:01.1
artist, mga, ano, mga,
16:05.1
Ginadayo kita, pero,
16:07.1
ate-atehan nyo ron.
16:11.1
So, Sir, bago tayo magtapos, ano ang mensahe mo
16:13.1
sa kabuan sa lahat ng
16:17.1
na pumunta ng New Zealand po?
16:25.1
Ah, huwag lang kayo ma, ano,
16:27.1
mawala ng pag-asa, ano,
16:31.1
may pangarap lang kayo, gawin nyo.
16:33.1
So, ano talaga, yung parang,
16:35.1
hindi lang nga, pangarap ka lang
16:37.1
na pangarap, gawin mo
16:41.1
samahan mo ng dasal.
16:47.1
makakamit mo talaga yan ang,
16:49.1
ano, pangarap mo, kahit,
16:51.1
yun nga, ang pangarap mo,
16:53.1
pero, hindi ka naman umalis sa
16:59.1
maggawa ka ng pagi, kahit
17:01.1
hindi pa naman huli ang lahat.
17:03.1
Isipin mo, ganun.
17:07.1
kaya nyo rin. Ganun.
17:13.1
mabudlay ang pangabuhi naman dati,
17:15.1
tapos, makaroon siguro medyo
17:21.1
pobre, nga maka-skwela sa
17:23.1
Klan State University
17:29.1
ba nga pa maaari?
17:31.1
Padayo niyang kamu nga mag, ano,
17:37.1
yung, ano nyo, hindi.
17:45.1
Medyo nag-delay-delay.
17:53.1
Ang stepping stone kahit sa Saudi Arabia o sa Japan
17:57.1
darating ang panahon na
17:59.1
ibibigay sa inyo sa tamang uras talaga yan.
18:01.1
Kung yun ang, alam nyo.
18:03.1
Dyan sa New Zealand,
18:05.1
sir, napakaraming Pilipino ba dyan?
18:09.1
Marami rin, sir. Marami ngayon eh.
18:13.1
punte pa lang. Halos,
18:15.1
pag magkita kami sa taon, halos hindi kami maghiwalay
18:17.1
kasi grabing pintuhan.
18:19.1
Pero ngayon, napakarami na. Halos hindi na nga
18:23.1
Parang naging, naging, kung kumbaga eh,
18:25.1
parang naging ordinary na.
18:27.1
Oo, naging ordinary na.
18:31.1
namanghang mga kami. Kilala ka, nakita ka
18:33.1
Pilipino. Pero ngayon, parang ordinary
18:35.1
lang. Kasi dumami nung,
18:37.1
simula nung 2014,
18:39.1
doon dumami sila doon at saka itong
18:43.1
niyata, 2018 dyan.
18:47.1
pag after ng ano, ito yung
18:51.1
swirte sa kanila dahil nung
18:57.1
lahat nang hindi umuwi, nag-declare
18:59.1
ang New Zealand na one-off
19:01.1
residency na lahat
19:03.1
na nandito kayo, basta nandito
19:05.1
kayo, hindi niyo pinabayaan niyo ng New Zealand, hindi
19:07.1
iniwan dahil, dahil sa
19:09.1
COVID, maging residente kayo.
19:11.1
Ayan, maraming na residente nga sa one-off.
19:13.1
So, na residente halos lahat ng
19:19.1
So, kayo sir ay talagang
19:21.1
resident na talaga dyan?
19:23.1
Ang citizenship ninyo ay
19:25.1
dyan na sa New Zealand po?
19:29.1
Permanent resident pa lang kami
19:31.1
pero sa next year pa kami
19:37.1
5 years after, ano,
19:39.1
permanent resident.
19:43.1
So, maraming maraming salamat po
19:45.1
Sir Ronel sa pagkakataon na
19:47.1
binigay sa amin at
19:49.1
saludo po kami sa inyo at
19:51.1
yung ating mga kababayan dito
19:53.1
sa aklan sa itong
19:55.1
kwento ng buhay ninyo na talagang
19:57.1
sinasabi nga natin
20:01.1
ginagain sa kumpubrihon
20:03.1
basta nagating huwa.
20:11.1
Opo, salamat po Sir.
20:13.1
Magandang hapon po.
20:15.1
Thank you, Sir. Maraming salamat.
20:17.1
Maraming salamat, Sir. It's my pleasure na
20:19.1
pili ninyo kaming akong
20:21.1
interviewin. Salamat, Sir. Maraming salamat.
