Close
 


Bakit ‘flawed democracy’ ang Pilipinas?
Hide Subtitles
Click any subtitle word to view Tagalog.com dictionary results.
Computer Shortcuts: Left / Right arrows to jump 2 seconds back or forward. +Enter or Space to toggle Play/Pause button. Full Screen Mode
Lumabas sa 2023 Democracy Index ng The Economist Intelligence Unit na “flawed democracy” ang Pilipinas. Bakit kaya? Catch our live episode with Prof. Aries Arugay, chair of the U.P. Department of Political Science.
Christian Esguerra
  Mute  
Run time: 01:01:15
Has AI Subtitles



Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )
00:00.0
Good evening guys. Welcome to tonight's episode of Facts First.
00:26.7
Ako po si Christian Esguerra. Maraming salamat po sa pag-asama niyo po dito sa ating programa ngayong gabi.
00:33.6
So today is February 19. Ilang araw na lang po. Gugunitain na naman po natin yung EDSA.
00:41.0
Ito po yung historic moment kung saan sinipa, pinatalsik na mga Pilipino, milyong-milyon,
00:46.3
ang diktador na si Ferdinand Marcos Sr. only for the next generation to elect the son of the late dictator in 2020.
00:56.7
Pero hindi lang po yan ang pag-uusapan natin ngayong gabi. Hindi naman ito all about EDSA.
01:01.5
Ang take-off po natin ngayong gabi, kung nabaritaan niyo po, kung nabasa niyo po sa mga pahayagan o ilang online news outlets,
01:10.1
yung lumabas po na balita tungkol po dito sa 2023 Democracy Index ng The Economist Intelligence Unit.
01:19.3
So lumalabas po na noong 2023, last year, ang Pilipinas po, ang rank natin was 53.
01:26.7
Out of 167 countries. Pagdating po doon sa State of Democracy.
01:33.2
So nandun po tayo sa classification na ang tinatawag po ay flawed democracy.
01:39.0
Kumbaga, demokrasya tayo pero may mali.
01:44.5
Yan na po yung pag-uusapan natin ngayong gabi.
01:46.8
And I hope makinig po kayo mabuti at you can join the discussion.
01:51.4
Kasi nga, mukhang napaka-nebulous ng term na democracy.
01:56.7
Kung natin kung anumang ibig sabihin talaga ng demokrasya, mas maganda pa pag-uusapan natin.
02:00.8
Ano ba talaga ang demokrasya? Nakakain ba yan?
02:03.7
Paano ba dapat siya tingnan?
02:05.6
Especially sa konteksto po ng ating bansa.
02:08.5
Sa pangangailangan ng mga Pilipino.
02:10.5
So invited for tonight's episode, siya po yung chair ng University of the Philippines Department of Political Science.
02:19.6
So I'm sure madalas niyo rin po siya makita sa mga TV and online interviews.
02:24.0
I'd like to welcome to our program.
02:26.7
Again, teka lang, ihahanda natin.
02:28.8
Ayan, si Professor Aris Arugay.
02:32.5
Magandang gabi, Professor, and thank you for joining us again dito sa Facts First.
02:37.2
Good evening, Christian. Thanks for having me.
02:39.9
Okay, 53rd tayo out of 167 countries classified as flawed democracy.
02:46.0
And actually, ranking natin hindi naman nalalayo.
02:48.9
Lagi tayo nasa 50s, no?
02:50.5
Unang-una, is this a fair assessment dun sa estado ng ating demokrasya?
02:55.7
Christian, hindi lang.
02:56.7
Hindi lang naman ito yung international na barometer, no?
03:01.2
Or hindi lang naman yung economist yung nag-susukat ng demokrasya sa buong mundo.
03:07.9
And marami pang iba.
03:10.5
Ang masasabi ko, this is quite consistent sa mga ibang mga efforts to measure the quality of democracy worldwide kasama yung Pilipinas.
03:21.8
So in fact, yung report ng economist binabanggit na,
03:26.7
there's such a effort, yung tinatawag natin na freedom index ng Freedom House, no?
03:35.3
And in fact, some of us na mga political scientists are even sometimes tapped to be the one to assess the state of democracy in the Philippines.
03:44.4
Kasama din dyan mga colleagues ko sa UP Department of Political Science.
03:47.5
And the assessment is quite, sabi ko nga, consistent because while we may have certain aspects,
03:56.7
or principles of our democracy na mataas, no?
04:00.5
Meron tayo yung mga tinatawag na deficits, no?
04:03.3
Meron mga kakulangan, meron mga kailangan pang improve.
04:08.7
Kasi medyo mataas siya before, no?
04:11.6
And when I say before, siguro mga 20 years ago, noong mga 90s, no?
04:18.0
Late 90s.
04:19.3
Pero bumaba, no?
04:20.8
Yung mga ibang larangan.
04:22.4
Quite recently, no?
04:24.0
Mga 6 to 8 years ago.
04:26.7
So, ang masasabi ko, while the Philippines is labeled at present na flawed democracy,
04:35.6
parang half-full, half-empty yan, eh, no?
04:38.8
Kasi pag bin-rake down mo, in fact, we are scoring good in certain aspects,
04:44.1
but there's also a noticeable decline in some aspects of our democracy.
04:49.3
Okay, sige.
04:50.0
Isa-isa yun natin yung ano, yung pag-usapan natin yung indicators, yung general classifications, no?
04:55.3
So, lumalabas dito.
04:56.7
Ito, electoral process and pluralism, functioning government, political participation, political culture,
05:04.4
medyo gusto kong tutukan natin yan, ah, political culture, and civil liberties.
05:10.0
Okay?
05:10.4
Ito yung limang major aspects nitong democracy index.
05:15.6
Saan ba tayo medyo mahina?
05:17.3
Base rin sa pag-aaral.
05:20.2
Base sa scores natin, in fact, mas lalo tayong humina
05:25.4
sa functioning government.
05:26.5
So, yung functioning of government at yung political culture.
05:30.1
Yung score natin doon, actually, pang ano, eh, mas mababa pa doon sa flawed democracy
05:35.6
kasi nasa 4.64 lang siya out of 10, yung functioning of government,
05:41.8
at 4.38, no?
05:44.3
Yung political culture out of 10.
05:47.0
So, kumbaga, parang pag ni-round off mo yun, yung isa, 5 out of 10, 5 over 10, di ba?
05:53.2
Sa school, bagsak yun, eh, di ba?
05:54.6
Pag lima lang yung natama mo sa sampun,
05:56.5
kahit supposedly kalahati siya, bagsak yun.
06:00.5
Yung isa naman, 4.38, 4 out of 10, no?
06:03.3
So, ito yung mahina.
06:05.4
Functioning of government, ito yung ang sinusukat nito.
06:09.1
Maraming indicators, maraming mga tanong.
06:10.9
Pero to summarize, ang mga tinitingnan nito,
06:15.1
sino yung mas makapangyarihan ba sa gobyerno?
06:18.1
Is it the executive or legislative?
06:20.5
At ayon sa The Economist,
06:22.2
pag ang isang bansa, mas malakas yung executive
06:25.2
over the legislative.
06:27.8
That's bad for democracy.
06:30.6
Pag walang balance.
06:32.6
So, yung checks and balances principle, dito yun?
06:35.8
O, corruption, nasa functioning of government din,
06:39.2
bureaucratic red tape.
06:41.1
At, in fact, magugulat ako kung may magsabi na,
06:44.7
hindi, dapat mas mataas tayo dyan, no?
06:47.1
I mean, this is almost like
06:50.7
a constant, no?
06:54.4
Na mababa tayo dito.
06:57.0
Yung political culture has something to do with
07:01.0
how democracy is appreciated by the people, no?
07:05.7
And whether there is some appetite for strongman rule
07:10.1
or the rule of leaders who have, you know,
07:16.2
a tendency to monopolize or concentrate power, no?
07:21.9
So, quite consistent.
07:24.0
Consistent to, no?
07:25.0
Kasi, if you notice, before, may mga surveys din na tinatanong,
07:29.3
SWS, na gusto mo ba minsan ang mamuno sa Pilipinas
07:35.8
ay isang, yung kamay na bakal, no?
07:38.4
While there is no majority na nagsasabi nun,
07:42.4
consistent, parang meron siyang, ano eh, 26%.
07:45.4
Yes, oo.
07:46.4
Minus, no?
07:47.4
Sometimes prefer authoritarian.
07:49.5
So, dun tayo mababa.
07:50.7
Mataas tayo sa electoral process, 9 out of 10.
07:55.0
Mataas din tayo sa political participation,
07:57.9
almost 8 out of 10.
08:01.4
Bumaba tayo sa, mababa tayo sa civil liberties,
08:05.8
kasama dyan, yung freedom of the press.
08:08.8
There was a time nun, 2020, ano lang tayo,
08:12.1
2021, 6.76 lang.
08:14.8
In fact, nag-improve ng konti, 7.35.
08:18.7
So, kung titignan, meron tayong mga aspeto ng demokrasya natin
08:23.0
na halos ka-level na natin yung mga mature and established democracies, no?
08:30.4
Kasi 9 out of 10, no?
08:31.7
Almost perfect.
08:32.6
Tsaka, yung political participation,
08:34.9
ibig sabihin nito, pag-botohan, no?
08:38.5
Maboto tayo, pag yung mga karapatan natin na political, no?
08:42.3
We use that extensively.
08:45.2
Kaya lang, pagdating sa civil liberties,
08:47.9
freedom of speech, freedom of the press,
08:50.2
pagdating sa functioning of government,
08:52.5
accountable government,
08:53.0
ba yung gobyerno, may rule of law ba?
08:55.2
At pagdating dun, whether democracy is a government that serves
09:00.6
almost everyone, if not a majority of society,
09:05.0
or kung meron ba tayong tendency to elect populist and authoritarian leaders,
09:10.8
dun tayo mababa.
09:12.6
Parang alam mo yata yung sagot dyan, no?
09:14.5
You and I know.
09:16.1
Hindi lang tendency, nag-elect na nga tayo, eh.
09:18.7
Okay.
09:19.7
May tanong ako rito sa electoral process and pluralism.
09:23.0
Sabi mo, nag-9 out of 10 tayo dito, no?
09:26.0
This, despite the rampant vote-buying, na alam natin ang nangyayari,
09:30.7
despite yung deeply ingrained political patronage dito sa ating politika,
09:37.6
yun ba yung lumalabas dito?
09:39.4
Mm-hmm.
09:40.9
Kasi ang tinatanong sa electoral process, kung free and fair yung elections,
09:46.9
meaning competitive ba siya?
09:49.7
Okay.
09:50.2
At decisive ba?
09:52.3
Meaning,
09:53.0
yung mga natatalo ba nang hihingi na himagsik
09:58.1
o ikudeta na lang yung gobyerno, yung mga talunan sa eleksyon?
10:02.8
Does the public believe that elections are the legitimate way to transfer political power?
10:11.7
To give us credit, no?
10:14.1
May consensus pa rin, no?
10:15.4
Na ang kapangyarihang politikal dapat pinapasa through free and fair elections.
10:20.5
Pero tama ka yung elections na...
10:22.1
Yung...
10:22.5
In terms of integrity of elections, no?
10:25.5
There lives much to be desired.
10:27.2
Kasi nga, yung vote-buying, no?
10:30.1
Although, yung studies namin sa political science about vote-buying,
10:34.9
minsan, internal negotiation yan ng botante, diba?
10:38.8
Kasi alam naman niya yung sistema, hindi magbabago.
10:41.5
Alam naman, kahit gusto niya magbumoto ng maayos,
10:44.6
eh pero, wala eh.
10:46.0
Pag tinignan niya yung balota, puro pamilya yung mga tumatakbo.
10:49.8
So, parang sa kanya, eh tatanggapin ko na lang yung...
10:52.3
yung pera, kesa naman bumoto ako nung hindi naman mananalo, no?
10:57.5
So, may gano'n na, ano eh, may...
11:01.1
Kumaga, parang jaded na yung Pilipino pagdating sa botohan.
11:05.6
Even if we wanted to elect honest leaders,
11:08.6
sometimes yung choices na binibigay sa atin is...
11:12.6
Yung nga.
11:13.8
Ako yung, kumbaga...
11:15.0
Yun lang eh.
11:16.0
Ako yun lang eh.
11:17.1
Kumaga, may pragmatism yung mga botante.
11:19.5
Kasi gusto ko i-dicate dun yung issue, no?
11:21.2
I know this is a very...
11:22.2
I know this is a very...
11:22.3
big problem, pero magandang...
11:24.2
kahit pa paano pag-usapan ito, no?
11:26.4
This electoral process na category,
11:28.8
sabi mo nga, very...
11:30.0
the voters are very left with very little choices.
11:33.8
Factored din ba rito yung money politics natin
11:36.1
in the context of elections?
11:38.0
Hindi pong...
11:39.6
miski bobo kang kandidato,
11:41.5
basta well-connected ka,
11:43.1
marami kang pera,
11:44.3
o pogi ka,
11:46.0
basta marami kang pera uli,
11:47.9
mananalo ka.
11:49.0
I mean, that's how our elections
11:50.5
or campaigns are run.
11:52.3
Big money.
11:54.1
Hindi kasi tinatanong dito sa electoral process
11:57.6
whether there is a viable party system
12:01.2
that filters
12:02.2
and somehow provides the best choices
12:06.9
for the voters, no?
12:08.7
Kaya merong institutional mechanism
12:13.7
na nawawala eh dun sa atin.
12:16.3
Unfortunately, hindi ito tinatanong dito
12:18.9
sa kategorya na ito.
12:20.8
Hindi tinatanong
12:22.3
whether political parties filter, no?
12:26.3
Candidates.
12:27.1
Kaya yung sinasabi mo,
12:28.3
porkit maganda,
12:30.8
porkit nakikita sa TV,
12:33.1
porkit sikat,
12:34.0
porkit nagsasayaw,
12:36.2
at maraming pera, no?
12:39.4
Naboboto.
12:40.3
Because, supposedly,
12:42.3
qualification at competence
12:45.6
yung nagiging sukatan.
12:46.8
Eh kaya lang,
12:47.5
wala kang ano eh,
12:48.8
wala kang filter.
12:51.0
So, sana,
12:52.3
nasasalang yun eh.
12:54.3
Wala tayong,
12:55.5
walang nagsasalang.
12:56.9
And,
12:57.7
because,
12:58.9
wala naman tayong requirements
13:01.1
sa pagkandidato, di ba?
13:03.4
Kasi nga dapat democratic, no?
13:05.7
Meron tayong dating politiko
13:07.4
na nagsasabi,
13:09.8
dapat yung mga tapos lang, no?
13:11.4
Dapat yung may mga
13:12.3
mataas na pinag-aralan.
13:14.1
But,
13:14.6
on the other hand,
13:15.7
that also undermines
13:17.1
democracy.
13:18.2
Kasi supposedly,
13:20.4
wala dapat masyadong,
13:22.3
ah,
13:22.8
qualifications.
13:23.8
Because,
13:24.7
alam natin,
13:25.3
that could give
13:26.0
undue advantages
13:27.4
dun sa
13:28.1
wala naman access,
13:30.3
no?
13:30.5
Sa edukasyon.
13:31.3
Although, free dapat yung education natin,
13:33.2
no?
13:33.4
Even at the
13:34.2
tertiary level
13:35.6
for public universities.
13:38.4
Hmm.
13:39.0
Ang isang point ko kasi rito,
13:40.1
for instance,
13:40.8
yung election itself,
13:42.9
it's very restrictive
13:44.2
dun sa mga taong
13:46.1
very capable
13:47.0
or much more capable
13:48.2
than others
13:49.4
who have
13:50.5
far more resources.
13:52.3
Ito, example,
13:53.5
hindi ko naman sinabi
13:54.1
tatakbo ka, no?
13:55.1
Aris Arugay,
13:56.7
PhD holder,
13:58.0
merong body of work,
13:59.7
knows how
14:00.3
things
14:01.4
go sa Philippine politics, no?
14:03.9
Pero,
14:04.4
sigurado ko,
14:05.3
kung tumakbo ka sa pagkasenador,
14:06.6
hindi ka mananalo.
14:08.0
At least in the next
14:09.2
three electoral cycles,
14:10.4
at least, no?
14:11.4
Unless kumabit ka sa politiko,
14:13.4
ah,
14:14.4
siguro,
14:15.5
you get the backing
14:16.6
of major businessmen
14:18.0
whatsoever.
14:19.0
And then,
14:19.3
you campaign hard
14:20.1
using big money.
14:21.3
That's my point.
14:22.3
hindi open yung sistema,
14:26.0
hindi siya patas
14:27.2
in terms of
14:28.1
opportunities provided
14:29.4
to those who want
14:30.4
to serve in government.
14:31.8
Diba?
14:32.6
Mm-hmm.
14:33.4
Ah,
14:34.3
totoo yan,
14:35.2
kasi meron naman mga
14:36.4
profesor, no,
14:37.3
na kumandidato before,
14:38.8
no?
14:39.4
At hindi talaga,
14:41.1
ah,
14:42.0
sa pagkasenador,
14:42.9
for example,
14:43.6
hindi talaga,
14:44.5
ah,
14:45.5
ah,
14:46.2
hindi talaga nananalo,
14:47.3
no?
14:48.0
Eh, pero, Christian,
14:49.0
ako nga hindi nananalo
14:50.0
sa aming asosasyon
14:50.9
ng political scientist.
14:52.1
So,
14:52.3
don't,
14:52.9
don't bank too much
14:54.5
on,
14:54.8
on my ability
14:55.8
to win elections.
14:56.9
Pero,
14:57.4
totoo yun, no?
14:58.1
In,
14:58.4
in other countries,
14:60.0
ah,
15:00.4
yung may mga pinag-aralan,
15:02.3
yung,
15:02.6
yung may kompetensya,
15:04.3
ah,
15:05.0
hindi mataas yung gate
15:06.8
para sa kanila,
15:07.9
eh,
15:08.2
maka,
15:09.0
makatawid, no?
15:10.0
But,
15:10.7
ah,
15:11.9
one more thing, eh,
15:12.7
kasi to,
15:13.5
to use a book,
15:15.1
ah,
15:15.4
published by
15:16.5
the Philippine Center
15:17.9
for Investigative Journalism
15:19.2
maybe 20 years ago,
15:21.0
ah,
15:21.2
dalawa dapat, eh,
15:22.3
how the,
15:22.9
ah,
15:23.1
dalawa yung,
15:24.2
ah,
15:24.7
the well-born
15:25.8
and the well-to-do,
15:27.5
no?
15:28.0
Meaning,
15:28.9
money and pedigree.
15:31.1
Kasi tayo yung may
15:32.0
pinakamaraming
15:32.9
anak ng presidente
15:34.1
na naging presidente
15:35.2
yata, no?
15:36.2
In any supposed,
15:37.7
ah,
15:38.4
democracy.
15:39.9
At, ah,
15:40.7
titignan natin yung mga
15:41.8
nananalo.
15:42.7
Sa Latin America,
15:43.6
may nanalong presidente
15:44.6
na taxi driver.
15:46.3
Ah,
15:46.5
may nanalo na
15:47.2
professor.
15:47.9
May nanalo nga
15:48.5
na ex na pare.
15:50.1
May nanalo na
15:50.9
yung karaniwang
15:51.4
karaniwang tao, no?
15:53.2
Ah,
15:53.8
paano natin,
15:55.2
sa atin,
15:55.7
wala naman ganun
15:56.8
ah,
15:57.8
na naging pangulo
15:58.7
na galing talaga sa
15:60.0
baba, no?
16:00.9
Kailangan nilang
16:01.8
i-manufacture
16:03.2
yung kanilang storya
16:04.4
para
16:04.7
masabi nila na
16:06.3
galing kami sa
16:07.6
ah,
16:08.7
baba,
16:09.0
isa kami sa inyo.
16:10.1
Pero,
16:11.0
ah,
16:11.6
if you would look,
16:12.9
no?
16:13.2
Kasi,
16:14.0
yung buhay mo,
16:15.0
it was a life of privilege.
16:17.2
Ah,
16:18.5
how can you
16:20.1
Opulence.
16:20.6
Opulence.
16:21.2
Hindi lang.
16:21.4
Hindi lang privilege.
16:22.7
Opulence.
16:23.7
So,
16:24.3
how can you claim
16:25.0
that you know the issues
16:26.4
and you know the lives
16:27.7
of people?
16:28.5
Dahil ba
16:28.9
pumupunta ka sa mga lamay
16:30.8
araw-araw?
16:31.6
Pumupunta ka sa
16:32.5
mga slums?
16:33.8
Does that give you
16:35.0
ah,
16:36.2
ah,
16:36.5
the lived experience
16:37.8
of
16:38.8
ah,
16:39.3
people
16:39.6
struggling
16:40.6
ah,
16:41.7
and,
16:42.0
and experiencing hardship
16:43.2
on a day-to-day basis?
16:46.6
Tama,
16:47.1
tama.
16:47.9
Kumaga,
16:48.4
ang,
16:48.7
ang pinaka
16:49.6
major factor
16:51.4
sa kanila
16:51.9
yung ability to connect
16:53.1
with the most number
16:54.9
of Filipinos, no?
16:56.1
At example na lang, no?
16:57.3
Erap.
16:58.3
Hindi naman mahirap
16:59.0
si Erap, no?
16:59.6
Pag pinag-aralan nyo po
17:00.4
yung background na Erap,
17:01.8
napakayaman yan.
17:03.1
Diba?
17:03.8
Pero dahil doon sa
17:04.5
karakter niya
17:05.2
na nabuo sa mga,
17:06.2
sa pelikula,
17:07.2
tapos yung naratibong
17:08.6
inihain niya
17:09.6
sa kampanya,
17:10.9
Erap para sa mahirap.
17:12.3
Swak, diba?
17:13.0
Pasok na pasok.
17:14.4
Si Duterte,
17:15.7
hindi naman siya mahirap,
17:16.6
diba?
17:17.4
Definitely.
17:18.6
Pero,
17:20.0
yung,
17:20.3
yung image niya,
17:21.4
makamasa,
17:22.6
diba?
17:22.9
Tough guy,
17:24.2
diba?
17:24.5
Isosolve ko yung problema
17:26.1
sa droga
17:26.7
three to six months.
17:28.1
Magja-jet ski ako.
17:29.5
A narrative
17:30.1
that fooled,
17:32.2
ay, este,
17:33.3
convinced a lot of people
17:34.9
to vote for him,
17:36.1
diba?
17:36.6
So, yun ang pamantayan,
17:38.0
diba?
17:38.2
Tama ba?
17:38.9
Tama, oo.
17:40.0
Yung,
17:41.1
ang tawag dyan,
17:42.0
may isa ding documentary
17:43.5
ang tawag,
17:44.0
Papogi.
17:44.9
Ibig sabihin,
17:46.1
you build an image,
17:47.8
and this makes
17:50.1
a lot of our politicians
17:51.4
artificial,
17:52.6
manufactured.
17:53.9
Lalo na ngayon,
17:54.5
may social media,
17:55.5
ang dali-daling gumawa
17:56.5
ng isang karakter,
17:58.5
no?
17:58.8
And,
17:59.5
the inability,
18:01.0
sometimes,
18:01.7
of our voters,
18:03.4
our electorate,
18:04.8
to make a difference
18:05.9
between
18:06.6
what is real
18:08.1
and what is,
18:09.7
yung parang umaarte
18:11.1
or umaacting,
18:12.7
no?
18:13.1
Kasi hindi lang naman
18:14.0
mga artisang umaacting.
18:16.1
Sa politika,
18:17.1
meron din yan,
18:17.6
ang tawag dyan,
18:18.3
performativity,
18:19.8
no?
18:20.0
Yung konsepto na yun,
18:21.4
ibig sabihin,
18:22.7
you are performing
18:24.1
a role
18:25.0
for an audience.
18:26.4
So,
18:26.8
makikita mo naman yan
18:27.9
kasi minsan,
18:29.2
lumulusot naman yung
18:30.2
tunay nilang
18:30.8
karakter
18:31.4
tsaka personality,
18:32.6
diba?
18:33.3
Minsan nakikita natin yan.
18:35.4
Kaya lang,
18:36.3
iba yung
18:39.2
onstage
18:40.6
at offstage
18:41.6
na presensya
18:43.0
na
18:43.3
sana,
18:44.7
no?
18:45.3
Magkaroon tayo
18:46.1
ng critical thinking
18:47.3
na
18:48.2
alamin,
18:49.9
no?
18:50.0
Kung ano talaga
18:50.7
yung totoong
18:51.1
karakter,
18:51.4
ng mga tao
18:52.8
na
18:53.4
gusto tayong
18:55.5
i-represent.
18:56.6
Kasi,
18:57.2
representante sila,
18:58.6
eh.
18:58.7
Kasi,
18:59.5
hinihiram lang nila
19:00.2
yung kapangyarihan sa atin
19:01.2
kada eleksyon, eh.
19:02.4
So, yung kapangyarihan
19:03.4
galing sa atin.
19:04.3
Pinapahiram natin
19:05.1
ng kusa,
19:06.5
no?
19:06.8
Pero,
19:08.1
wala.
19:09.1
Supposedly,
19:09.7
yun yung teorya
19:11.1
ng elections, eh.
19:12.9
Eto, gusto kong ano to,
19:14.1
no?
19:14.5
Maganda nandito ka,
19:15.5
Professor Aris,
19:16.5
no?
19:16.6
Pag-usapan natin yung
19:17.6
idea mismo ng demokrasya.
19:19.6
Kasi, diba,
19:20.2
nabanggit mo,
19:20.7
nagkaroon ng,
19:21.1
nagkakaroon ng survey
19:22.0
yung SWS dyan, no?
19:23.2
So, yung lumabas
19:24.0
sa kanila ng 2022,
19:25.5
which was published
19:26.4
by News Outlets
19:27.9
in 2023,
19:29.4
89%
19:30.6
satisfied sa demokrasya
19:32.1
na meron tayo
19:32.7
sa Pilipinas.
19:33.7
89%.
19:34.3
Tapos,
19:35.2
60%
19:36.2
always prefer
19:40.2
demokrasya.
19:42.3
Pero, yung 26%
19:43.5
na binabanggit mo,
19:44.4
yung sometimes okay sa atin
19:45.5
yung mga authoritarian
19:46.5
or diktador.
19:47.8
Okay.
19:48.5
So, unang-una,
19:49.4
malinaw ba sa atin
19:50.2
yung ibig sabihin
19:50.8
ng demokrasya?
19:51.1
Kasi, again,
19:52.6
it's a very nebulous term, no?
19:54.2
I don't know whether
19:54.9
we have a baseline understanding
19:56.3
of what democracy is.
19:58.4
What do you think?
19:59.7
Tama ka, Christian.
20:00.7
In fact,
20:01.7
ang issue ko dito,
20:03.0
kasi kung tutusin,
20:03.9
89%,
20:04.7
almost 9 out of 10 yan, no?
20:07.3
Meaning,
20:07.9
10% lang halos
20:09.2
yung hindi satisfied
20:10.4
with the way
20:11.2
our democracy works.
20:12.6
On the one hand,
20:13.5
parang pwede mong sabihin,
20:15.1
aba,
20:15.7
napaka-healthy
20:17.3
at napaka-robust,
20:18.7
napaka-mature
20:19.4
ng demokrasya sa Pilipinas
20:20.7
kasi,
20:21.1
gustong-gusto siya
20:22.3
almost by 90%
20:23.9
of Pilipinos.
20:25.6
Kaya lang,
20:25.9
yung issue kasi dito,
20:27.4
pag tinatanong yan
20:28.1
ng SWS,
20:29.2
wala naman silang
20:30.0
pasakali yan na
20:31.4
ang demokrasya po
20:32.6
ay ito,
20:33.3
ide-define ko mong
20:34.2
po muna, ha?
20:35.2
Ate or kuya.
20:36.7
And then,
20:37.3
sabihin nyo po
20:37.9
kung satisfied kayo
20:38.8
sa demokrasya o hindi.
20:40.1
Hindi dinidefine, eh.
20:41.6
Kasi nga sabi mo,
20:42.4
nebulous, no?
20:43.2
So,
20:43.8
because of that,
20:45.2
yung sinasabi na
20:46.1
satisfied ako
20:47.3
sa demokrasya,
20:48.3
there could be
20:49.0
multiple meanings of that.
20:51.1
Sa political science,
20:54.1
medyo may konsensus kami, no?
20:55.9
Although hindi naman yan
20:57.0
agreed by everyone.
20:59.0
Pero ang
20:60.0
konsensus namin,
21:01.6
there is a
21:02.6
basic
21:03.8
baseline of any
21:05.9
democracy,
21:07.1
and that is
21:07.4
free and fair elections.
21:09.2
Pero hindi enough yun.
21:10.9
So, necessary
21:11.7
but insufficient, no?
21:14.4
Required siya
21:15.4
in any definition of democracy,
21:17.1
pero hindi lang
21:18.0
eleksyon ng demokrasya, no?
21:20.3
So,
21:20.5
dinadagdagan yan.
21:21.8
Kasama dyan yung
21:22.7
minority rights,
21:23.8
kasama dyan rule of law,
21:25.4
kasama dyan yung mga
21:26.2
civil liberties,
21:27.5
et cetera,
21:28.1
na
21:28.2
na-capture supposedly
21:29.8
nitong
21:30.2
democracy index
21:31.3
na pinag-usapan natin kanina.
21:33.8
Unfortunately,
21:35.6
sa mga pag-aaral,
21:37.3
hindi ganun
21:38.8
ka
21:39.2
lawak
21:40.1
yung notion
21:40.8
ng demokrasya
21:42.1
when you ask
21:43.6
Filipinos, no?
21:44.9
Ang means,
21:45.6
may mga
21:46.0
because ang hirap din
21:47.6
isurvey yun, eh.
21:48.8
Anong ibig sabihin mo
21:49.6
ng demokrasya?
21:50.5
I think may survey
21:53.2
noon ng
21:53.7
SBLS,
21:54.6
pero hindi lumalabas
21:55.9
yung binanggit kong
21:57.0
basket of
21:58.9
principles, no?
22:01.0
Minsan nang lumalabas
22:02.8
ang demokrasya
22:04.4
ine-equate ng tao,
22:05.8
effective governance,
22:07.1
meaning
22:07.4
nakukuha ba yung basura?
22:11.4
Basta na-deliver yung
22:12.6
basic services.
22:13.7
Yes, oo.
22:14.6
O kaya,
22:15.3
decisive leadership.
22:16.8
Kaya nga yung strongman,
22:18.1
minsan nagiging proxy
22:19.1
ng decisive
22:20.0
at receptive
22:20.5
and responsive
22:20.9
leadership, di ba?
22:22.4
Yung mga
22:23.9
paandar na
22:25.4
ah, may
22:27.0
tanimbala,
22:28.9
o sige,
22:29.4
isa pa,
22:30.6
sesante kayo lahat,
22:31.7
no?
22:32.3
On the one hand,
22:33.3
that seems to be
22:34.5
disrespectful of due process
22:36.7
kasi parang
22:37.4
bakit mo sesante yung lahat?
22:39.3
In fact,
22:40.8
may civil service rules
22:42.0
on termination
22:42.9
of workers.
22:46.3
Pero kasi para sa tao
22:48.0
na sa tingin niya,
22:49.6
well,
22:50.5
nung sinabi niya yun,
22:52.3
hinalal siya,
22:53.2
so ibig sabihin,
22:54.5
yung demokrasya
22:55.2
nasa kanya.
22:56.5
So kahit anong gawin niya,
22:58.2
okay.
23:00.0
At nakita natin na
23:01.6
nawala kagad,
23:02.4
so may effectivity.
23:04.0
So I mean,
23:04.7
things like that.
23:07.2
Sometimes,
23:08.1
Filipinos tend to
23:09.9
associate democracy
23:12.1
with those things
23:13.3
na hindi naman
23:14.7
yun talaga
23:17.0
kasi
23:17.4
democracy is both
23:19.3
outcome and process.
23:20.5
So importante
23:22.9
yung maintindihan yun
23:24.0
na procedure yung
23:25.6
democracy
23:26.2
but supposedly,
23:28.2
hindi lang siya
23:29.5
procedure,
23:30.3
it's also
23:30.6
meron din siyang
23:31.7
mga outcomes.
23:33.6
A
23:34.4
diverse society.
23:38.8
Kasi can you imagine
23:39.5
demokrasya ba yun
23:40.3
na pare-pare tayo
23:41.1
lahat ng
23:41.7
mga ideya?
23:44.2
Homogeneous,
23:45.0
mag-isip.
23:45.4
Homogeneous,
23:46.1
mag-isip.
23:48.4
Kasi kung gano'n,
23:49.8
ibig sabihin,
23:51.5
dogmatic.
23:53.1
Meaning,
23:53.8
wala nang pagkakaiba,
23:55.7
wala nang diferensya
23:56.7
sa mga opinion.
23:57.9
Kasi minsan,
23:58.5
ayaw na mga Pilipino yun.
24:00.1
Ayaw nila ng debate.
24:01.8
Ayaw nila ng,
24:03.0
in fact,
24:03.5
yung ginagawa ko ngayon
24:04.9
pag ano,
24:05.4
ayaw nila yun
24:06.0
kasi parang
24:06.8
panggulo lang.
24:08.0
Yung mga UP professors,
24:09.1
panggulo lang yan.
24:11.5
Binabayaran ng gobyerno.
24:13.8
Wala namang ginawa
24:14.6
kundi mag-rally
24:15.5
o kaya pabagsakin yung
24:17.0
sinasabing
24:17.7
pabagsakin yung gobyerno.
24:18.9
Yung big,
24:19.8
yung mga sa UP.
24:21.0
Oo, yung oo.
24:22.4
Parang napapakamot kami
24:23.8
minsan sa ulo
24:24.7
na nilahat na kami.
24:28.1
But,
24:29.4
what I'm saying is,
24:31.6
itong lack of appreciation
24:33.3
of democracy,
24:35.3
the role of difference,
24:36.8
pluralism.
24:37.7
Pag sabihin, pluralism,
24:38.9
maaaring magkakaiba tayo
24:40.1
ng mga ideya
24:40.8
but we coexist.
24:43.2
Meaning,
24:43.7
hindi ako sangayon
24:44.8
sa mga sinasabi mo
24:45.9
minsan pero
24:46.7
karapatan mo yun
24:47.9
at karapatan mo
24:49.8
na irespeto yun
24:51.4
na yung pagrespeto na yun
24:54.3
dapat ibigay mo rin sa akin.
24:56.2
Magrespetuhan tayo
24:57.2
ng opinion.
24:58.5
Yun yung sa tingin ko
24:59.4
nawawala na
25:00.6
mag-iba ka lang
25:02.1
ng opinion.
25:04.3
Ano ka na, no?
25:05.7
Salot ka na.
25:06.9
Ibig sabihin,
25:08.0
panira ka, no?
25:09.0
Sagabal ka.
25:10.8
This drive towards
25:12.3
ito yung unity
25:13.7
supposedly na binibenta.
25:15.5
But,
25:16.1
in a democracy,
25:17.1
importante may debate,
25:18.9
importante may debate,
25:19.0
importante may debate,
25:19.8
magkakaiba
25:20.4
because no one,
25:22.4
no side
25:23.0
holds the monopoly
25:24.2
of truth.
25:26.1
No?
25:26.8
At mayroon importante
25:28.2
yung freedom of expression
25:29.5
kasi malay natin
25:30.5
yung mga pinakamagagandang
25:32.2
ideya
25:32.8
e dun sa mga
25:33.7
iniisip lamang
25:35.6
ng kakaunti.
25:36.7
If you look at the way
25:37.8
human civilization
25:39.6
has made any progress,
25:41.5
it's because
25:42.0
a few people
25:43.1
thought a different way.
25:46.2
Lahat tayo naniniwala
25:47.1
hindi bilog yung mundo,
25:49.0
flat.
25:49.8
It only,
25:51.6
it was,
25:52.1
it was only a
25:52.7
flat.
25:53.4
Di ba flat naman talaga yung mundo?
25:54.9
Ay, ayan,
25:55.4
mayroon mga videos na gano'n.
25:56.7
Di ba?
25:56.9
May mga naniniwala kasi
25:58.0
hanggang ngayon.
25:58.4
May mga flat haters, no?
26:00.0
Exactly, no?
26:01.0
Trip nyo yun,
26:01.6
bahala kayo.
26:03.4
So,
26:04.0
I think,
26:04.8
in a way,
26:05.4
democracy sa atin,
26:06.8
wala pa masyadong
26:07.6
full appreciation
26:08.5
which is not really good
26:10.4
kasi ang tagal na natin
26:11.7
na tumaya sa sistema na ito.
26:13.3
We're Asia's oldest
26:14.4
republican democracy,
26:16.7
supposedly,
26:17.6
at
26:17.7
sasabihin natin na,
26:19.6
oh,
26:20.1
hindi naman gano'n tayo
26:21.1
kalala, no?
26:22.5
Flood lang tayo
26:23.7
and
26:23.9
we're 50 plus
26:25.9
out of 160 plus countries.
26:28.4
Kaya lang,
26:29.4
yung mga mas magagandang
26:30.5
score sa atin,
26:32.0
kumbaga, eh,
26:33.6
they have only been a democracy
26:35.2
for half a century.
26:36.7
Tayo, more.
26:38.0
Di ba?
26:38.6
Kung titignan.
26:39.3
So,
26:39.7
supposedly,
26:40.6
dapat mas na-master na natin
26:42.6
tong sistema na ito.
26:44.4
Mas,
26:44.5
mas malinis
26:45.7
ang election natin.
26:47.2
We elect the best
26:48.4
and the brightest.
26:49.1
We elect the best
26:49.6
We have a functioning
26:50.8
government
26:51.4
with accountability.
26:53.3
Pero sa kasawiang palad,
26:55.2
despite our commitment
26:56.4
with this system,
26:58.3
hindi pa rin
27:00.5
nag-i-improve.
27:01.6
At pag sinabi kong
27:02.2
hindi nag-i-improve,
27:03.8
hindi nag-i-improve
27:04.8
para sa nakararami.
27:07.1
Marahil,
27:07.8
yung sistema natin
27:08.6
ng demokrasya,
27:09.5
ang nakikinabang
27:10.4
ay yung nasa tuktok
27:11.7
ng tatsulok.
27:12.8
Pero paano naman
27:13.7
yung nasa baba?
27:15.4
Paano naman
27:16.0
yung karamihan?
27:17.9
Ito,
27:18.5
i-flesh out pa natin
27:19.5
yung very nebulous
27:20.8
concept ng demokrasya
27:22.2
na I hope
27:23.2
dun sa mga nanonood
27:24.1
at nakikinig sa atin,
27:25.5
you would realize
27:26.3
at ipaparating nyo po
27:27.6
yung mensahe
27:28.2
sa mga kakilala nyo
27:29.2
na technically
27:30.6
ang demokrasya
27:31.5
nakakain.
27:33.0
It can work for you.
27:35.5
Example na lang,
27:36.4
yun na ba?
27:37.4
Yung hindi mo na kailangan
27:38.3
sanang humingi
27:39.3
ng referral
27:39.8
kay congressman
27:40.7
para makakuha ka
27:42.9
ng servisyong medical.
27:44.6
Hindi pong pagpumunta
27:45.4
ka sa public hospital,
27:46.8
hindi mo kailangan
27:47.3
ng padrino.
27:48.5
Mabibigyan ka ng
27:49.4
servisyo,
27:50.8
hindi titinak
27:51.4
kung anong background mo.
27:52.8
Yun po,
27:53.3
number one.
27:54.2
Gusto ko ipasok ito,
27:55.2
professor, no?
27:56.1
Example,
27:56.8
yung madalas nating
27:57.7
madinig sa media.
27:59.5
Puro naman kasi
28:00.1
nega sa media, eh.
28:01.2
Ba't di na lang
28:01.6
kayo tumulong?
28:03.0
Kasama yan
28:03.6
sa binabanggit
28:04.5
ni Professor Aris, no?
28:06.4
Na hindi pwedeng
28:07.0
pare-pareho
28:07.5
nag-iisip ang mga tao
28:08.7
yung konsepto
28:09.6
ng pluralism
28:10.4
at hindi pwede yung media
28:11.6
tuta ng gobyerno.
28:12.9
Kasi yung gobyerno,
28:13.6
meron na silang, ano eh,
28:14.8
sariling media outlets
28:16.3
or platforms.
28:17.1
So, hindi kailangan
28:17.8
sumipsip ng private media.
28:19.4
Sa kahit sino nakaupo, ah,
28:20.8
not necessarily
28:21.6
yung nakaupo ngayon.
28:23.1
Ito, gusto kong puntahan.
28:24.5
Related to that,
28:25.3
bago ko ipasok
28:26.1
yung issue
28:26.5
gusto kong pag-usapan.
28:27.7
Example, diba,
28:29.1
kung pag-uusapan natin
28:30.1
whether our democracy
28:31.0
is working,
28:31.8
hindi dapat yung
28:32.5
pag sinabi ng isang presidente,
28:34.4
gusto ko ipasaray
28:35.2
yung network,
28:36.2
gagawin ng kongreso.
28:37.8
Diba?
28:38.1
Hindi siya demokrasya.
28:39.7
Yun yung nagpapanggap
28:40.8
na demokrasya.
28:41.6
Ito yung gusto kong puntahan,
28:42.6
ano,
28:43.2
professor,
28:44.6
yung sikat na sikat
28:45.8
ng mga tool for radio
28:47.1
and TV programs,
28:48.2
diba?
28:48.9
Hindi ba siya indicator
28:49.9
ng weakness
28:50.5
ng ating sistema
28:51.5
at saka ng ating demokrasya?
28:53.2
Yung tipong ikaw,
28:53.8
kunwari, naagrabyado ka.
28:55.9
Imbisa,
28:56.4
dumaan ka ron sa proseso
28:57.6
dahil naniniwala ka
28:58.5
sa due process
28:59.2
and rule of law,
29:00.7
eh,
29:01.2
wala kang tiwala ron.
29:02.4
Hindi ka dadaan sa polis,
29:03.4
sa piskalya,
29:04.3
o sa judicial system,
29:05.8
na diretsyo ka sa tulpo.
29:07.1
Kumaga,
29:08.1
ihahain mo yung tiwala mo,
29:10.5
iaalay mo yung tiwala mo
29:12.0
dun sa isang personalidad
29:13.3
who may deliver outcomes
29:15.5
or who may deliver outcomes
29:15.8
or who may deliver outcomes
29:15.8
or who may not.
29:17.4
Diba?
29:18.2
At pwede siya,
29:19.0
madaras,
29:19.5
nagsi-shortcut siya, diba?
29:21.1
Pinapagalitan yung mga polis
29:22.2
kahit nagpapaliwanag,
29:23.1
for instance.
29:23.9
Yeah,
29:24.1
what do you think of that?
29:25.5
Oh,
29:26.2
sa tingin ko,
29:27.2
hindi ako,
29:28.5
hindi ko pa masyado
29:29.5
na papag-aralan
29:30.9
o napapanood yung programa nila.
29:32.6
Although,
29:33.2
I had a short experience
29:35.0
nun nag-a-apply ako
29:35.8
ng,
29:36.9
may pinapaphotocopy ako,
29:38.6
tapos,
29:39.3
it was during that,
29:40.5
the time of their show
29:41.5
and what I noticed
29:43.0
in that singular incident
29:44.3
was that
29:44.9
yung mga nakikita
29:45.8
halos yung nagtatrabaho
29:47.4
dun sa photocopying shop
29:48.5
na yun,
29:48.7
they were so
29:49.3
captivated
29:50.7
to the point that
29:52.2
they were participating,
29:53.7
ayan,
29:53.9
tama yan,
29:54.7
ayan,
29:55.0
sige,
29:55.5
birayin mo,
29:56.1
birayin mo,
29:56.6
Tulfo,
29:57.0
ganun.
29:57.7
And it's some,
29:59.0
kasi minsan,
29:60.0
pwede ka lang naman makinig eh,
30:01.1
but to the extent that
30:03.2
they feel so
30:05.6
that they need to participate,
30:07.8
even if din man sila naririnig
30:09.2
nung Tulfo Brothers,
30:11.0
tells you how effective
30:12.6
the,
30:12.8
the,
30:13.2
the,
30:13.8
the set up is
30:17.4
itong mekanismo na ginagawa.
30:19.5
Pero tama ka eh,
30:20.4
kasi
30:20.7
while it offers
30:23.6
possibly,
30:24.9
no,
30:25.2
swift
30:25.8
response,
30:28.2
perhaps even swift justice,
30:31.0
no,
30:31.7
kasi parang
30:32.8
the show
30:33.9
sells because
30:36.3
it always
30:37.7
defends the aggrieved.
30:41.1
Yung aggrieved kasi
30:42.5
halos normalized na,
30:43.8
sa ating political life,
30:46.4
no,
30:47.0
and,
30:47.8
and because there is glaring inequality
30:50.0
and the lack of rule of law,
30:52.0
many of us are aggrieved
30:55.1
at,
30:55.5
at almost daily,
30:57.6
no,
30:58.4
and for,
30:59.2
for,
30:59.6
for there to be some remedy,
31:02.7
no,
31:03.3
kaya lang yung existing remedies natin,
31:05.3
hindi natin pinagkakatiwalaan,
31:07.1
pupunta ka sa polis,
31:08.6
no,
31:08.8
pupunta ka sa,
31:10.1
in fact,
31:11.3
parang pag naagrabyado ka nga,
31:12.5
hindi ka pupunta sa polis,
31:13.8
no,
31:14.3
o kaya,
31:16.4
kung magpapile ka ng kaso,
31:18.0
katakot-takot na proseso din,
31:19.8
no,
31:20.5
yung,
31:21.1
yung,
31:21.7
na-normalize na,
31:23.3
ay, hindi,
31:23.7
mamuti yung mata mo dyan,
31:24.8
no,
31:25.4
and this is why yung such mechanism
31:29.3
becomes so effective,
31:30.9
kasi parang
31:31.4
meron kang pwedeng puntahan,
31:34.2
meron kang pwedeng,
31:35.3
which is supposed to be the job of government,
31:37.5
no,
31:37.9
so I think yung ginagawa ng Tufo Brothers,
31:40.0
parang nagiging quasi
31:41.0
judge,
31:42.7
jury,
31:43.3
and executioner,
31:44.4
sila,
31:45.2
no,
31:45.7
it's almost like yung
31:47.0
palabas na,
31:49.1
yung drama court sa Amerika.
31:52.3
Akala ko,
31:52.9
akala ko,
31:53.8
judge dread, eh.
31:55.5
Lumana yun.
31:56.4
I mean,
31:57.3
of course,
31:57.9
they,
31:58.7
yung enforcement,
31:59.9
darating na lang,
32:00.8
no,
32:00.9
they can't really enforce that,
32:02.2
wala naman siguro silang sarili nilang
32:03.9
PNP,
32:04.9
but,
32:05.4
yung,
32:07.1
yung,
32:07.7
I think,
32:08.6
effective yung namamahiya sila
32:10.5
nung supposedly makapangyarihan,
32:12.8
mga,
32:13.7
supposedly,
32:13.8
supposedly civil servants,
32:15.4
and I don't know, no,
32:17.3
ang sa akin kasi,
32:19.6
does this really address
32:21.1
the root of the problem?
32:24.3
Does this institutionally solve
32:27.7
what is wrong,
32:29.3
no,
32:30.0
with,
32:30.9
with our politics?
32:34.5
Kasi parang nagiging,
32:36.4
ah,
32:38.1
yung, yung patronage
32:39.6
na parang pupunta ka doon,
32:41.3
no,
32:41.4
kasi sila lang yung may ability.
32:43.8
Sila yung may,
32:44.7
I don't wanna call it monopoly,
32:46.6
no,
32:46.7
pero parang sila yung pwede mong puntahan.
32:49.6
Um,
32:50.3
rather than supposedly
32:51.8
magkaroon ng institutionalized reforms
32:54.4
so that,
32:56.8
well,
32:57.2
hindi na sila kailangan,
32:58.8
diba?
32:59.6
Actually,
33:00.4
parang,
33:00.8
sorry,
33:01.1
parang tumatayo silang padrino eh
33:02.6
ng ordinaryong tao,
33:04.3
diba?
33:04.9
So mukha siyang positive,
33:06.3
pero pag inanalyze po ninyo,
33:07.9
mga viewers natin yung term,
33:09.3
yung padrino,
33:10.8
diba,
33:10.9
parang tumatayo yung,
33:12.3
kunwari yung TULFO,
33:12.9
padrino nyo,
33:14.5
dahil hindi kayo makaderecho
33:16.1
doon sa mga tao sa gobyerno
33:18.2
na sana nagbibigay sa inyo ng servisyo.
33:20.4
Pero in the process,
33:21.3
yung utang na loob
33:22.2
at yung patronage
33:23.3
happens between you and
33:25.0
the TULFOs,
33:26.2
for instance,
33:26.7
diba?
33:26.9
Tama ba yung ano ko dyan?
33:27.9
Yun ang basa ko dyan eh.
33:29.3
Right.
33:29.8
And it's,
33:30.8
it produces yung
33:32.0
debt of gratitude
33:33.1
na parang,
33:34.4
ah,
33:35.2
dahil ginawa nila to,
33:36.8
na siguro this is,
33:38.5
they deserve
33:39.2
um,
33:41.0
a political reward
33:42.3
and,
33:42.8
ah,
33:43.6
when,
33:44.2
if they run for office,
33:45.9
then it should be given to them.
33:48.2
Kasi parang,
33:49.3
ah,
33:49.8
effective sila eh.
33:50.8
At parang,
33:51.5
dahil sa dami nang naitulong nila,
33:53.5
no,
33:54.3
um,
33:55.4
ah,
33:55.7
dapat bigyan sila ng
33:57.4
pabuya.
33:58.2
At yung pabuya is
33:59.2
political office.
34:00.7
And this is why
34:01.4
they're so politically,
34:03.4
ah,
34:03.9
resonant right now,
34:05.3
no?
34:05.9
Um,
34:06.7
it's not enough that you put
34:08.1
one of them in the Senate,
34:10.0
no?
34:10.5
Parang,
34:10.9
for a 24-member
34:12.5
body,
34:13.4
di ba?
34:14.1
Hindi enough na may isa ka lang
34:15.3
nang ilagay doon.
34:16.5
Ah,
34:17.3
kailangan marami,
34:18.6
no?
34:18.7
As if it has a multiplier,
34:20.5
ah,
34:21.3
effect.
34:22.0
Um,
34:22.9
ah,
34:23.8
it's really strange
34:25.3
how,
34:26.2
ah,
34:26.6
we elect,
34:27.8
for example,
34:28.7
yung current crop of
34:29.9
senators and even other
34:31.7
nationally elected officials,
34:33.7
no?
34:33.9
I mean,
34:34.9
um,
34:36.2
ah,
34:37.0
instead na nag-improve sana,
34:39.0
no?
34:39.6
Kasi yung sinabi mo kanina,
34:41.3
there was a time
34:42.0
wherein we,
34:42.5
we select the best
34:43.7
and the brightest
34:44.2
in the Senate.
34:45.9
There was a time wherein,
34:47.3
ah,
34:48.1
the,
34:48.3
the,
34:48.8
the luminaries of
34:50.4
our society,
34:51.8
and they're the ones
34:52.8
who really crafted,
34:54.0
ah,
34:55.2
the laws and the,
34:56.5
the safeguards of our
34:57.5
democracy,
34:58.2
no?
34:58.4
So,
34:59.0
um,
35:00.0
medyo dumalayo tayo
35:02.0
dun sa
35:02.5
nasimulan,
35:03.6
no?
35:03.8
Natin.
35:04.4
Correct.
35:05.1
Magandang segue yung pinag-usapan
35:06.4
natin sa mga TULFO.
35:07.7
Dito sa latest survey
35:09.3
ng Magdalo,
35:11.0
ah,
35:11.5
meron silang survey
35:13.3
dun po sa mga
35:14.2
prospective candidates
35:16.1
for the 2025
35:17.5
senatorial election.
35:19.8
Tama yung sabi
35:20.3
ni Professor Aris, no?
35:21.4
24 lang ang senator natin,
35:23.6
yung mga upuan
35:24.4
na available,
35:25.3
and every three years,
35:26.3
we elect 12 of them.
35:28.1
Ang problema,
35:29.4
parang hindi sapat
35:30.3
ang isang upuan
35:31.2
para sa isang apelido.
35:32.8
Diba?
35:33.4
For instance,
35:34.1
yung sa current Senate natin,
35:35.5
dalawa yung kayetano,
35:36.7
magkapatid.
35:37.9
Dalawa yung bilyar,
35:39.4
mag-ina.
35:40.6
Dalawa yung,
35:41.4
kung Ejercito Estrada,
35:43.4
half siblings
35:44.6
or half brothers.
35:46.1
Kung nanalo pa nga
35:46.8
si Jejomar Binay
35:47.8
ng 2022,
35:49.1
aba,
35:50.0
may mag-ama.
35:51.3
Hindi po natin sinasabi
35:52.2
na hindi sila magaling,
35:53.5
although debatable din yun, no?
35:55.1
My point is,
35:56.2
sa dami-dami
35:56.9
ng Pilipinong
35:57.7
qualified tumakbo,
35:59.4
eh bakit
35:59.8
ang daming may
36:00.7
magka-apelido,
36:01.9
magka-mag-anak?
36:03.0
There was a time,
36:03.7
nag-abot pa si Jingoy
36:04.8
at saka si Lo Ejercito,
36:06.3
mag-ina.
36:07.4
Diba?
36:08.2
Ngayon,
36:09.0
kung manan,
36:09.4
kung,
36:09.9
kung,
36:10.2
ah,
36:11.4
masusunod itong survey na ito,
36:13.2
no?
36:13.8
There's a big chance
36:14.6
na magkakaroon na naman
36:15.6
ng magka-apelido,
36:17.3
dalawang Tulfo.
36:18.6
Okay?
36:19.3
Eh nga,
36:19.7
how they explain this,
36:21.2
ah,
36:21.6
professor, no?
36:22.5
So, number one sa Magdalo,
36:24.1
Erwin Tulfo.
36:25.5
Tito Soto,
36:26.4
syempre branded dyan.
36:27.5
Rodrigo Duterte,
36:28.8
number three,
36:29.4
Pia Caetano,
36:30.6
Ben Tulfo, ah?
36:32.1
Baka makatatlo pa pa na tayo.
36:34.1
Sorry,
36:34.7
I stand corrected.
36:36.3
Bongo,
36:37.2
ah,
36:38.4
malasakit daw, eh.
36:39.8
Bong Revilla Jr.,
36:41.4
nagbuduts.
36:44.0
Si Pacquiao,
36:44.8
Ping Lacson,
36:45.5
De La Rosa,
36:46.4
Amy Marcos,
36:47.7
Marcos Brandito Lapid,
36:49.2
Kiko Pangilinan.
36:49.9
Yan, yan, yan.
36:50.8
Basically, the same names.
36:51.9
Wala kang makikita ang bago, no?
36:53.4
What do you think of this?
36:55.1
Well,
36:56.0
unang-una,
36:57.0
parang,
36:58.1
ah,
36:59.4
klarong-klaro,
37:00.3
no?
37:00.5
Yung kapangyarihan
37:01.7
ng mga dinastiya dito,
37:03.6
ah,
37:04.0
klarong-klaro na,
37:05.6
ah,
37:06.3
halos lahat na ng institution natin,
37:08.7
ah,
37:09.7
na political,
37:10.6
dinastiya na,
37:11.4
yung,
37:12.3
yung,
37:13.1
nagmomonopolya ng kapangyarihan.
37:15.2
Dati kasi,
37:16.4
ah,
37:17.1
supposedly,
37:17.7
yung party-less system,
37:18.8
diba?
37:19.1
Can create yun,
37:19.8
supposedly,
37:20.4
to give chances
37:21.7
dun sa mga
37:22.4
hindi na re-represent na sectors.
37:24.5
Pero,
37:25.1
ayon sa pag-aaral,
37:26.4
ah,
37:26.6
in the last,
37:27.3
at marahil,
37:28.4
dumagdag pa yan
37:29.2
itong parating na
37:30.2
election na to.
37:31.3
Yung party-less system,
37:32.3
half,
37:33.0
no?
37:33.5
Comes from the
37:34.8
dynasties.
37:36.2
Ah,
37:36.5
malaking numero yun,
37:37.8
no?
37:38.0
And,
37:39.0
ah,
37:39.9
can you imagine
37:41.1
if,
37:41.4
ang sabi naman,
37:42.8
eh,
37:43.0
kaya nga dapat tanggalin na
37:44.0
yung term limits
37:44.9
para
37:45.7
hindi na magkaroon
37:47.6
ng mga dinastiya.
37:49.9
Okay.
37:51.1
In other democracies,
37:52.1
pwede yun,
37:52.5
pero dito mukhang
37:53.2
delikado yun.
37:54.1
Parang sa akin,
37:55.5
napakalaking insulto
37:56.7
naman yun
37:57.2
sa katalinuhan
37:58.2
at the very least
38:00.2
common sense
38:00.8
ng mga tao.
38:02.1
Pagtatanggalin natin
38:03.0
yung
38:03.1
term limits
38:04.6
kasi ibig sabihin,
38:06.2
in fact,
38:06.8
kaya,
38:07.0
yung,
38:07.3
kaya,
38:08.5
yung mga dinastiya,
38:09.3
na,
38:09.7
nagkaka,
38:10.9
they,
38:11.1
they were built
38:11.8
because of the term limits
38:12.9
kasi imbis na
38:13.5
ikaw na lang ipapasa mo.
38:15.1
But,
38:15.6
nakita naman natin,
38:16.7
hindi naman pinapase,
38:18.1
eh.
38:19.0
Nagdadagdag.
38:20.2
Diba?
38:21.5
Nagdadagdag.
38:22.0
Nagkakaroon ng
38:22.5
multiplier effect
38:23.5
to the point na,
38:24.4
o sige,
38:25.3
ah,
38:26.2
ah,
38:26.6
natapos na yung
38:27.2
three-year term ko
38:28.2
as congressman.
38:29.9
Mayor naman ako
38:30.6
tapos yung asawa ko
38:31.3
naman yung congressman.
38:32.3
Tapos,
38:32.7
after nine years,
38:33.9
palit.
38:34.3
After,
38:34.6
after,
38:34.8
ano,
38:35.5
can you imagine
38:36.2
kung walang term limits?
38:37.4
Hindi na nga magpapalit, eh.
38:39.9
Forever na yun.
38:41.3
So,
38:42.0
I mean,
38:43.1
to,
38:43.3
to tell us
38:44.4
that term limits
38:45.5
will no longer
38:47.0
make,
38:48.4
ah,
38:48.7
the proliferation of dynasties
38:50.5
has no
38:51.8
empirical basis.
38:53.3
Pero balik,
38:53.8
ako dito sa magic 12,
38:55.6
no?
38:56.4
Um,
38:58.3
karamihan
38:58.9
re-electionist,
39:00.3
no?
39:00.9
May,
39:01.2
may gano'n naman na trend
39:02.6
sa Senado, eh, no?
39:03.6
Na yung kapangyarihan,
39:05.3
ah,
39:05.6
makapangyarihan yung mga
39:06.9
nandun na kasi subok na,
39:08.7
nagkaroon na ng,
39:09.6
ah,
39:10.4
chance, ah.
39:11.6
Pero,
39:12.5
sana ma-appreciate din
39:13.6
ang mga botante
39:14.5
na iilang upuan lamang
39:17.3
tong Senado,
39:18.6
no?
39:19.3
At hindi na momonopolya
39:21.3
ng isang dynastiya
39:22.5
o ng iilang tao
39:24.1
ang pagiging
39:25.8
maayos
39:26.9
at posibleng potensyal
39:28.8
na maging Senador.
39:30.3
So, sa akin,
39:31.0
yung importante,
39:32.2
maisip man lang
39:33.1
ng botante natin.
39:34.1
Yung iba naman,
39:35.7
no?
39:36.1
Bigyan naman natin
39:37.0
ang pagkakataon
39:38.8
yung iba na manilbihan.
39:40.7
Kaya lang,
39:41.1
alam mo,
39:42.6
yung Senado,
39:43.2
kasi matagal na namin
39:44.1
pinag-aaralan yan.
39:45.7
Stepping stone kasi ito, eh.
39:47.9
For the presidency.
39:49.1
Yes, oo.
39:50.1
Halos may norm nga tayo
39:51.7
na pag number one
39:53.0
Senator ka,
39:53.9
that's almost
39:54.6
a gateway
39:56.0
for you to run
39:57.3
for the presidency
39:58.2
kasi nga nationally elected.
40:00.1
Though there was a time
40:00.9
wherein we did not elect
40:02.3
our Senators this way.
40:04.2
We elected it regionally.
40:06.0
Nagbago lang.
40:08.0
Yung ginaya nating sistema
40:09.6
sa Amerika
40:10.2
na may Senado,
40:11.0
hindi naman nationally elected
40:12.5
yung mga Senador doon,
40:14.3
by state.
40:15.9
Sa atin, by region,
40:17.0
nagkaroon lamang
40:17.7
ng amendments
40:18.3
sa 1935 Constitution.
40:20.1
So,
40:20.7
perhaps,
40:22.8
we should have
40:23.5
a conversation
40:24.1
on how to change
40:25.4
the way we elect.
40:26.3
Actually,
40:27.3
oo nga.
40:27.7
Actually,
40:28.2
Professor Aris,
40:30.2
part of me
40:30.9
agree dyan, eh.
40:31.8
Regional yung pagboto
40:32.9
sa mga Senador.
40:34.3
Yun lang pag-usapan natin, eh.
40:35.7
Not as part of
40:36.4
a bigger charter change.
40:38.1
Kasi nga,
40:38.6
kung mababago mo
40:39.9
yung rules of the game
40:40.8
dyan sa pagkakataon na yan,
40:43.5
eh, yung mga dinastiya,
40:44.7
let's say,
40:45.0
sa isang regyon,
40:46.4
eh, magpatayang kayo dyan.
40:48.6
Figuratively.
40:49.3
Diba?
40:49.7
Kunwari,
40:50.1
ilan ba yung dynasties
40:51.0
dito sa Metro Manila,
40:52.0
for instance?
40:53.0
If NCR will vote
40:54.5
as one region,
40:55.4
kunwari, isang Senador,
40:57.0
eh, di,
40:57.5
ilan ba yung dynastiya
40:58.3
na based sa Metro Manila?
40:59.9
Eh, bahala kayo
41:00.5
mag-ano dyan.
41:01.5
Diba?
41:01.8
Mag-backbaka.
41:03.1
Yung mga ganun pagkakataon.
41:04.6
Eh, kanina ka pala,
41:05.3
before you respond,
41:06.3
balikan ko lang
41:06.8
sa party list,
41:07.5
kasi talagang soyan-soya ako dyan
41:09.4
sa ginawa nilang pambababoy
41:10.6
sa party list, eh.
41:11.4
Tama yung sabi ni Professor Aris,
41:12.8
yung mga dinastiya,
41:13.8
hindi naman nagpalitan, eh.
41:15.1
Nagdagdag.
41:16.4
At pati yung party list,
41:18.3
gumawa siya ang sarili ng party list.
41:20.4
In the past, diba,
41:21.1
negotiation yan, eh.
41:22.1
Diba?
41:22.9
Pag ikaw yung gusto mong manado
41:24.2
sa isang party list,
41:25.2
sa party list representative,
41:26.6
lalapit ka sa dynasty,
41:27.8
pwede mo ba supportahan kami?
41:29.4
Eh, syempre, later,
41:30.1
narealize ang mga dynasty.
41:31.4
Teka muna.
41:32.8
Mas mauta kami sayo.
41:33.7
And then, magtayo na kami
41:34.9
yung sarili namin dynasty.
41:37.4
O.
41:38.5
At the tempo ko mag-name names, eh.
41:40.2
Pero huwag na muna.
41:40.9
Sige, go, go.
41:42.0
O, kasi,
41:43.2
supposedly, no,
41:44.7
bakit ba may party list sa constitution?
41:47.1
Kasi nga, tinanggap na nung mga
41:48.7
constitutional framers natin
41:50.6
that the system is rigged
41:53.4
to the well-born
41:54.8
and the well-to-do,
41:56.2
yung sinabi ko kanina.
41:57.3
So, kahit man lang 20%
41:59.2
ng isang chamber of our Congress,
42:01.2
bigyan naman natin
42:02.1
ng chance ay yung underrepresented
42:04.0
at marginalized.
42:04.9
No?
42:06.3
Yun yung,
42:07.7
and if you notice,
42:08.7
napakabuting intention.
42:10.1
But, you know,
42:10.8
in Philippine politics,
42:12.0
the road to hell is paved
42:13.5
with good intentions.
42:14.9
So,
42:15.9
ang nangyari,
42:18.1
yung batas na ginawa
42:19.3
nung 1990s, no,
42:21.5
talagang nilagyan
42:22.4
ng napakaraming obstacles
42:24.1
sa party list.
42:26.8
Kailangan
42:27.5
three-seat limit lang.
42:30.9
So, kahit makuha mo,
42:32.0
let's say,
42:32.4
one party list group
42:33.3
gets 50%
42:34.3
of all party list votes,
42:35.9
tatlo lang siya.
42:37.8
This is to limit.
42:39.6
And in fact,
42:40.6
it deprived us
42:42.9
to develop parties.
42:45.0
Kasi, can you imagine
42:45.9
kung walang limit?
42:47.4
And then,
42:47.8
a party list organization
42:49.1
is able to capture
42:50.4
50%,
42:52.0
60%,
42:52.9
75% of the vote.
42:55.1
That's a lot of seats.
42:56.9
And that's how you build parties,
42:59.7
supposedly.
43:01.2
Ang parties,
43:02.2
most of our parties,
43:04.1
tinatayo lamang
43:05.1
ng iilan ng mga
43:06.4
elites,
43:07.5
or dynasties, no?
43:09.6
So,
43:10.1
and then,
43:10.6
napakaraming
43:11.3
court rulings
43:13.9
that further water down
43:15.6
the essence
43:16.6
of the party list system.
43:19.9
And then,
43:20.8
then we are now,
43:22.2
kaya nga yung sinasabi na
43:23.2
i-abolish na lang, no?
43:26.0
Umabot na sa ganon,
43:27.6
and I think I even remember,
43:29.2
I think former President Duterte even
43:31.1
mentioned it at some point.
43:33.0
Malabo,
43:33.5
napakalaking power block
43:34.8
na ng party list sa house.
43:36.2
Malabo na ma-abolish yan.
43:37.8
Right, right.
43:38.5
And they occupy
43:39.3
important committee
43:40.7
leaderships, no?
43:43.4
So, ibig sabihin,
43:45.9
hindi siya marginalized
43:47.8
and underrepresented
43:49.4
mechanism, eh.
43:52.1
Nagiging multiplier effect siya,
43:54.2
force multiplier,
43:55.3
no?
43:56.7
ng dynastic
43:57.6
block within
44:01.2
Kong, I mean,
44:02.5
dynastic block,
44:03.3
almost,
44:03.5
kung titignan mo naman,
44:04.9
ilang prosyento lang
44:05.7
ng progreso
44:06.5
ang hindi galing sa
44:07.4
dinastiya, diba?
44:09.9
Nga, tsaka yung,
44:10.9
sorry, inuulit-ulit ko lang to
44:13.1
kasi,
44:14.1
I think until,
44:15.1
until ngayon, no?
44:16.3
1995 pa po yung batas
44:17.8
natin sa party list.
44:19.5
Eh, marami pa rin po
44:20.7
nalalabuan dyan,
44:21.5
yung binabanggit ni
44:22.2
Professor Aris na
44:23.3
three-seat cap, no?
44:25.6
Marami pa rin naguguluhan dyan,
44:27.0
diba?
44:27.4
At saka,
44:27.8
e baka hindi alam na
44:28.6
isa lang dapat party list
44:29.6
ang iboto mo.
44:30.8
Eh, isa nga sa
44:31.4
spirit ng, ano,
44:32.6
ng party list
44:33.4
sa,
44:33.5
sa provision na yan,
44:34.7
yung mga,
44:35.3
walang pagkakataon na manalo
44:36.8
sa mga district elections,
44:39.6
diba?
44:39.8
Sa kongreso.
44:41.1
Eh,
44:41.5
bibigyan namin kayo
44:42.6
ng, ano,
44:43.1
20%.
44:43.9
Eh,
44:45.0
kaso,
44:45.5
nababoy eh.
44:46.8
Ayoko nabanggitin yung mga
44:47.7
pangalan ng mga weird na
44:48.8
party list groups, ah.
44:50.5
Kung maintindihan eh.
44:51.9
Nakakawala na respeto
44:52.8
yung pangalan ng
44:53.3
ibang mga party list groups, eh.
44:55.2
Diba?
44:55.9
Okay.
44:56.9
Eh,
44:57.8
moving forward,
44:58.7
nga pala,
44:59.1
ito nga pala, no?
44:59.8
Ito,
44:59.9
ito yung last part
45:00.8
na gusto ko pag-usapan sa'yo
45:01.8
at, ah,
45:03.5
so we're going to commemorate
45:05.1
EDSA.
45:06.1
Ilang taon na ba?
45:06.7
38 years na, no?
45:07.8
Since, ah,
45:08.9
EDSA.
45:10.3
Eh,
45:10.8
kamusta ba?
45:11.4
Mukha bang mas bumagsak
45:12.8
yung ating, ah,
45:14.1
demokrasya?
45:15.1
O,
45:15.7
ano ba?
45:16.8
Mm-mm.
45:17.6
Ah,
45:18.7
yung,
45:19.3
yung EDSA 86,
45:20.6
it's an event, no?
45:21.8
And, um,
45:23.0
ah,
45:23.3
supposedly,
45:24.2
it was positively
45:25.7
evaluated, no?
45:28.0
At a certain point.
45:29.0
Ang alam ko,
45:29.5
ang isang survey firm,
45:31.4
ah,
45:31.9
Pulse,
45:32.3
yata yun, no?
45:33.0
They asked for
45:34.2
quite some time
45:36.0
how people assess, ah,
45:38.2
EDSA
45:38.6
and how people assess
45:40.1
martial law, no?
45:41.9
And, um,
45:42.8
ang napansin naming trend
45:44.2
over the past
45:45.4
six to eight years,
45:47.5
the positive evaluation
45:48.8
of EDSA
45:49.6
is, ah,
45:51.4
has been declining
45:52.5
while
45:54.9
the positive evaluation
45:56.5
of martial law
45:57.3
is increasing.
45:58.9
Ah,
46:00.8
pwede mong i-correct,
46:02.4
pwede mong i-address
46:03.0
asosyate yun,
46:04.4
no?
46:05.1
I-align yun
46:05.9
sa pagbagsak
46:07.3
ng demokrasya natin, no?
46:08.7
So,
46:09.3
I,
46:09.7
I still cannot give you
46:11.6
the precise
46:12.6
political scientific
46:13.9
ah,
46:15.6
percentage, no?
46:16.7
But,
46:17.3
I,
46:17.7
ang hunch ko is that
46:18.9
yung trend natin
46:21.1
ng pagbaba
46:21.9
ng ating demokrasya,
46:24.0
yung ating quality,
46:25.2
ng kalidad
46:25.7
ng ating demokrasya,
46:27.3
goes
46:27.7
hand in hand
46:29.1
with
46:29.6
the increasing
46:31.9
possibility
46:33.0
of the positive value
46:34.0
that Filipinos
46:34.7
ascribe to EDSA.
46:37.0
No?
46:37.8
Ah,
46:38.2
so,
46:38.4
ibig sabihin,
46:39.0
pwede,
46:39.4
hindi natin alam
46:40.2
what causes what, no?
46:41.8
Ah,
46:42.5
ito bang
46:42.9
pagbaba ng,
46:45.3
pagtingin natin sa EDSA,
46:46.5
ito ba yung nakadulot
46:47.6
sa ating,
46:49.0
sa pagbaba
46:49.9
ng kalidad ng demokrasya
46:51.0
or the other way around, no?
46:52.6
Pwede dahil
46:53.5
ah,
46:54.2
a lot of Filipinos
46:55.3
no longer ascribe
46:56.8
to the more liberal
46:58.2
aspects of our democracy
47:00.1
and they think that,
47:01.9
kasi kung titignan mo
47:02.7
sa mga,
47:03.0
sa mga trolls,
47:04.3
diba,
47:04.6
ang sinasabi nila
47:05.5
ang original sin,
47:07.2
EDSA,
47:08.1
no?
47:08.8
86.
47:10.1
Nakalimutan yung
47:10.9
naging dahilan ng EDSA.
47:12.4
Yup,
47:12.8
sinisisi nila yun, no?
47:15.3
Eh,
47:15.9
ah,
47:16.8
sinisisi nila
47:17.6
na parang
47:18.3
kasalanan ng EDSA
47:19.9
kung bakit tayo nandito
47:21.1
but na,
47:22.1
ah,
47:22.4
kaya dapat,
47:23.2
no?
47:23.7
Iboto natin ulit yung
47:25.3
pamilya
47:26.7
nung
47:27.1
bago mag-EDSA,
47:28.8
no?
47:29.4
Ah,
47:30.6
on the other hand,
47:31.7
no?
47:31.9
Ang,
47:33.0
masasabi ko lang,
47:34.2
so that kahit papano
47:35.3
huwag naman tayo
47:35.9
mag-end in a negative note.
47:37.7
Yung,
47:38.1
the mere fact
47:39.4
na nagbabago,
47:40.3
ibig sabihin,
47:40.8
pwede pa rin magkaroon
47:42.0
in the future
47:43.0
ng bagong appreciation
47:44.2
sa EDSA.
47:47.1
Kasi nga,
47:47.9
ganun yung
47:48.4
kasaysayan minsan,
47:49.8
eh, no?
47:50.3
Nag-iibay yung
47:51.1
pagtingin, no?
47:51.9
Ng mga
47:52.4
tao sa isang event.
47:55.3
And,
47:55.6
pwede pa rin,
47:56.5
pwedeng possibly
47:57.2
maging source siya of
47:58.3
hope
48:00.2
for our democracy
48:01.5
kasi yung
48:02.0
ah,
48:03.0
while
48:05.1
namalign yung
48:06.3
mga tao
48:07.0
behind EDSA,
48:08.6
how can you
48:09.1
malign?
48:09.9
Kasi parang ganun, eh,
48:10.7
di ba?
48:11.5
Because Filipinos
48:12.6
associate the event
48:13.9
with personalities.
48:16.0
Pero,
48:17.0
EDSA is more
48:18.0
than just
48:18.7
the Aquinos.
48:20.3
More than just
48:21.0
the personalities.
48:22.9
EDSA,
48:23.8
sa akin, ah,
48:24.4
represents
48:24.8
a set of ideas.
48:28.0
Popular
48:28.6
sovereignty,
48:30.2
popular
48:30.8
empowerment,
48:32.3
accountability,
48:33.0
and
48:34.7
a big
48:35.9
ah,
48:38.1
repudiation
48:39.0
of impunity.
48:41.2
No?
48:41.9
So,
48:42.4
yung mga ideya na yun,
48:43.9
no?
48:44.5
They,
48:44.9
they could be transferred
48:46.3
to
48:46.8
new institutions,
48:48.5
possibly new
48:49.1
personalities,
48:50.1
new faces,
48:51.1
pero you cannot kill
48:52.2
an idea, eh.
48:53.8
You might be able
48:55.0
to
48:55.4
troll
48:56.3
and fake news
48:57.4
the people
48:58.4
to death,
48:59.0
but how can you
48:59.6
fake news
49:00.3
impunity
49:01.4
and the lack of it?
49:02.6
How can you
49:03.4
fake news
49:04.0
accountability?
49:06.3
Who doesn't want
49:07.3
accountable governance?
49:09.4
Who doesn't want
49:10.2
leaders
49:10.8
who,
49:11.5
who,
49:12.3
um,
49:13.5
are made accountable
49:14.6
when they betray
49:15.7
public trust?
49:17.5
So, para sa akin,
49:18.8
marahil ngayon
49:19.5
nabubugbog yung
49:20.5
EDSA, no?
49:21.4
In fact,
49:21.9
hindi nare-recognize,
49:23.4
et cetera.
49:24.4
But,
49:24.9
to count
49:25.6
EDSA totally out,
49:28.0
ah,
49:29.1
sa akin,
49:29.7
it's too,
49:30.7
not only is it
49:31.5
too early
49:32.2
to,
49:32.6
to premature,
49:33.2
but it
49:34.1
lacks the appreciation
49:35.7
that EDSA
49:36.7
is supposed to represent
49:38.4
our best selves,
49:40.2
no?
49:40.9
As a,
49:41.3
as a people.
49:42.1
Ito yung consensus natin
49:43.4
that politics
49:44.6
should serve
49:45.5
the people
49:46.2
and not the other way
49:48.7
around.
49:49.5
That people serve
49:50.7
the politically powerful.
49:53.6
Well said.
49:54.9
Maraming salamat,
49:55.8
Professor Aris Arugay,
49:57.1
no?
49:57.5
True enough,
49:58.4
medyo positive yung ano mo.
50:00.5
Marami ng cynical, eh, no?
50:01.7
Pero, at least,
50:02.6
medyo, ano,
50:03.3
medyo umangat ng konti
50:04.6
yung ating mood.
50:05.9
Okay, maraming salamat
50:06.9
Professor Aris Arugay,
50:08.4
siya po yung tagapamuno
50:09.7
ng UP
50:10.5
Department of Political Science
50:12.3
for joining us tonight.
50:13.3
Magandang gabi po.
50:14.3
Thank you, Christian.
50:15.6
Good evening.
50:16.0
Yeah.
50:18.1
Yan po si
50:18.8
Professor Aris Arugay
50:20.9
nakausap po natin, no?
50:22.7
Ayan.
50:23.5
Nag-usapan natin
50:24.2
demokrasya kasi nga
50:25.3
lagi,
50:26.3
lagi kong binabanggit dito
50:27.7
sa programa, no?
50:29.4
Yung isa po sa mga goals
50:30.5
natin dito,
50:31.2
ay yung, kumbaga,
50:32.6
tulong man lang
50:33.1
sa civic and political education.
50:35.7
And,
50:36.1
sa takbo po ng politika natin
50:38.8
at pag titignan nyo po
50:39.9
yung mga comments
50:40.9
sa social media,
50:42.2
eh, mukhang maraming po
50:43.0
yung hindi nakakaunawa pa
50:44.5
o nakaka-appreciate
50:46.2
doon po sa
50:46.8
ibig sabihin ng demokrasya.
50:48.7
Meron tayong kanya-kanyang
50:49.9
conception or idea
50:51.1
pag sinabing demokrasya.
50:53.7
Parang, kunwari,
50:54.2
sabihin sa inyo,
50:55.2
gusto mo ba ng aso?
50:57.9
Pero, aso is a very
50:59.0
general term.
51:00.4
Marami tayong iniisip
51:01.4
in our head.
51:02.6
Based on our
51:03.3
lived experience,
51:04.5
yung term na ginamit
51:05.3
yung professor kanina,
51:06.7
based on what we see
51:07.6
around us.
51:09.4
So, ayan,
51:09.8
sana mas maintindihan natin
51:11.0
ng konti
51:11.6
kung ano buhay yung demokrasya.
51:13.0
Kanina binabangit ko po
51:13.9
sa inyo kanina, no?
51:16.3
Minsan kasi,
51:17.2
sinasabi ng mga tao,
51:18.9
hindi maganda yung buhay
51:21.9
natin dito sa Pilipinas.
51:23.9
Kumbaga,
51:24.2
very frustrated na ako.
51:26.4
Kaya,
51:26.8
ayoko ng demokrasya.
51:28.5
Parang,
51:29.0
minsan pag nadinig nyo yun,
51:30.2
do they really mean
51:31.3
what they're saying?
51:32.6
Imagine ninyo kung ano
51:33.8
ipapalit sa demokrasya.
51:35.6
Example lang, ha?
51:37.1
Authoritarian.
51:38.3
Yung authoritarian,
51:39.3
pwedeng okay po yan
51:40.3
dun po sa mga tao
51:41.7
hindi masasagasaan.
51:43.5
At kakaunti lang po yun.
51:45.8
Okay?
51:46.5
Paano po rin sa mga
51:47.5
nakakararami
51:49.3
na masasagasaan nun?
51:51.1
Yung hindi po
51:51.4
mabibigyan ng due process.
51:52.9
Kunwari,
51:53.4
property mo,
51:54.7
kabuhayan mo,
51:55.8
gustong kunin ng diktador,
51:57.3
eh kukunin na lang niya.
51:58.8
Wala ka madudulagan,
51:59.7
hindi ka makakapunta sa korte,
52:01.8
hindi ka makakapagdudulagan,
52:02.6
kareklamo sa mga kinauukulan
52:04.0
kasi kontrolado nila.
52:06.1
Actually,
52:06.5
nangyayari na nga po yan ngayon,
52:07.8
diba?
52:08.9
Another example.
52:10.6
Kunwari,
52:10.9
walang guarantee
52:11.6
sa ating konstitusyon
52:12.6
pagdating po doon
52:13.5
sa freedom of speech
52:14.7
and expression.
52:17.4
Hindi pong
52:17.9
meron kareklamo
52:19.7
dahil bahay ka
52:20.7
ng bahayad ng buwis.
52:21.9
Pero hindi mo mabalik
52:22.7
yung binabahayad mong buwis.
52:24.6
Yung kanyang dinadaanan mo,
52:26.0
laging sira.
52:27.3
Laganap yung balita
52:28.4
o yung realidad
52:29.3
ng korupsyon.
52:30.8
Yung basic services
52:31.8
hindi mo nakukuha
52:32.6
Pag may sakit ka,
52:34.7
problema mo,
52:35.7
sa hospital ka pupunta
52:36.8
dahil wala kang pambayad.
52:39.3
Miski kahit pa pano,
52:40.3
tingin mo,
52:40.7
yung sweldo mo okay naman.
52:42.0
Pero alam mo,
52:42.8
isang major na sakit lang,
52:44.6
borado lahat ng kabuhayan mo.
52:46.7
Diba?
52:47.0
That's another example.
52:48.9
So,
52:49.4
yung nga yung simple,
52:50.1
in-example ka rin po ito
52:51.7
lagi dati sa programa natin.
52:53.7
Yung,
52:54.0
yung,
52:54.8
yung tipong
52:55.4
meron ka lang kailangan
52:57.2
kunwari sa city hall
52:58.2
o meron ka kailangan
52:59.2
sa barangay hall.
53:00.4
Diba minsan,
53:00.9
parang instinct
53:01.6
ng marami sa atin,
53:02.6
sino bang kakilala mo dyan?
53:05.6
Baka naman pwede mo
53:06.4
kong ilapit.
53:07.9
Imbis na dederecho ka lang doon,
53:09.6
yung kailangan mo,
53:10.4
makukuha mo,
53:11.6
hindi ka makikikilan,
53:13.1
hindi mo kailangan
53:13.6
dumaan sa fixer.
53:15.2
Diba?
53:16.7
So,
53:17.1
sana mas naintindihan natin yan.
53:19.5
Inga lang,
53:20.2
of course,
53:20.7
our democracy,
53:21.6
despite our long experience
53:23.4
with democracy,
53:24.4
talagang,
53:25.7
it's the democracy
53:26.5
in progress.
53:28.4
And,
53:28.7
in reality talaga,
53:31.2
maraming pagkakataon na natin
53:32.6
naaabuso yung ating demokrasya.
53:34.3
Yung mga tao
53:34.7
nagpapanggap na
53:35.5
they are for democracy,
53:37.4
pero,
53:38.5
in reality,
53:39.5
what they want to do
53:40.4
is to restrict
53:41.2
the exercise of our democracy
53:43.0
for their own
53:43.8
selfish ends.
53:45.6
So,
53:45.8
isa nga po sa mga
53:46.6
dinidiscuss natin dito,
53:47.8
for instance,
53:48.4
yung system of checks and balances.
53:50.1
Diba?
53:50.3
Meron tayong three branches
53:51.3
of government,
53:52.2
yung executive,
53:53.2
legislature,
53:54.4
at saka yung judiciary.
53:55.9
Diba?
53:56.2
Dapat pantay-pantayan.
53:57.5
Co-equal branches yan
53:58.8
sa gobyerno.
54:00.6
Pero,
54:00.8
syempre,
54:01.2
sa presidential system natin,
54:02.6
napakalakas ang presidente.
54:04.2
Diba?
54:04.7
Technically,
54:05.6
dapat yung isang sangay ng gobyerno
54:07.4
tinitingnan yung kabila.
54:09.4
Of course,
54:09.7
they should cooperate
54:10.7
para makatulong sa taong bayan.
54:13.3
Pero,
54:14.0
there are cases when they have to
54:15.6
really balance,
54:17.5
check and balance
54:18.5
the other branches.
54:20.8
Kasi,
54:21.0
papano kung masyadong
54:21.8
umaabuso na yung presidente
54:23.0
o yung legislatura?
54:25.1
Dapat papasok yung judiciary.
54:26.7
Diba?
54:27.4
So,
54:28.6
yun po yan.
54:29.6
Tapos,
54:29.8
syempre,
54:30.2
yung lagi natin sinasabi rito,
54:31.7
ano ba yung role ng media
54:32.5
dyan?
54:33.3
Diba?
54:33.6
Yung traditional na naisip natin,
54:35.9
watchdog,
54:36.9
taga masid.
54:37.8
Diba?
54:38.1
Tinitingnan kung yung
54:38.8
three branches of government,
54:40.2
eh,
54:41.0
ginagawa rin po yung trabaho nila.
54:43.1
So,
54:43.9
nagche-check and balance din po
54:45.2
yung mga nasa media.
54:46.3
Pero, syempre,
54:47.3
yung konsepto ng
54:48.0
fourth estate
54:48.9
sa media,
54:50.9
eh,
54:51.5
talagang ano yan,
54:52.3
nare-re-evaluate natin
54:53.5
ngayon yan.
54:54.0
Dahil nga,
54:54.4
na-democratize na po yung access
54:55.7
sa social media.
54:58.2
So, kahit sino,
54:59.5
pwede may content creators.
55:01.3
So, kayo mismo,
55:02.0
nagiging,
55:02.5
ah,
55:03.3
critical,
55:04.3
in many cases,
55:05.6
to afford
55:06.1
dun sa
55:07.1
role ng media
55:08.5
in a democracy.
55:09.9
So, ako,
55:10.3
nagugulat ako kasi
55:11.1
nung nag-aaral ako
55:12.1
nung bata pa ako,
55:13.2
kahit pa paano,
55:14.0
malinaw po sa amin yung
55:15.5
yung mga konseptong
55:16.6
dinidiscuss ko ngayon.
55:18.2
Pero,
55:18.6
over the past
55:19.3
several years,
55:20.1
nagugulat ako na parang
55:21.1
kailangan natin
55:22.0
i-discuss uli ito
55:23.3
sa,
55:24.2
sa mga tao.
55:25.7
Yung,
55:25.9
yung example,
55:26.5
yung role ng media,
55:27.3
yung checks and balances
55:28.4
in government,
55:29.7
isabihin talagang
55:30.6
meron tayong pagkukulang
55:32.2
somewhere
55:33.0
in between.
55:34.4
Siguro,
55:35.1
lumayla yung pagtuturo,
55:36.4
I don't know what happened.
55:38.1
Tapos,
55:38.8
ah,
55:39.7
ako hindi ko makasisilin
55:40.7
yung mga taong frustrated
55:41.8
dun sa EDSA,
55:42.5
kasi nga,
55:43.6
unang-una,
55:44.2
yung mga promises of EDSA na,
55:46.4
very euphoric yung mga tao
55:47.5
nung 86, no?
55:48.7
Pero marami rin sa mga promises
55:50.0
hindi nangyari.
55:51.1
Many different reasons,
55:52.2
I don't want to point to
55:53.2
any particular person
55:54.5
or family
55:55.1
pagdating doon sa kasalanan.
55:56.8
Pero,
55:57.0
isa po sa mga pagkukulang natin
55:58.5
ay yung pagpapalakas po
55:59.5
ng mga institusyon natin
56:00.4
ng gobyerno.
56:01.6
Diba?
56:02.5
So,
56:02.8
yung iba't-ibang
56:03.9
institusyon natin.
56:05.5
Nangyari kasi,
56:07.1
lagana pa rin yung
56:08.6
politisasyon ng ating
56:09.6
mga institusyon.
56:10.7
Hindi lumakas.
56:12.0
Isa po dyan,
56:12.6
mga political parties.
56:14.1
Diba?
56:14.8
Yung tinatawag natin
56:15.6
elite democracy
56:16.4
and demokrasya
56:17.1
na kontrolado rin
56:17.8
ng mga elitista.
56:18.9
Ganun pa rin po naman,
56:19.8
diba?
56:20.0
After EDSA.
56:21.2
Pero,
56:22.1
does it mean na
56:23.0
dahil nakita natin
56:24.1
itong lahat ng mga
56:24.8
problema nito,
56:27.4
babalik tayo rin sa dati?
56:28.8
Iyon po yung nakakalimutan natin.
56:30.2
Eh, bakit ba nag-EDSA
56:31.0
in the first place?
56:32.5
Diba grabe yung korupsyon?
56:34.1
Grabe yung
56:34.8
human rights violations?
56:37.1
Grabe yung pang-aabuso
56:38.2
nung pamilya,
56:39.9
nung leader,
56:40.6
na naupo for 20 years
56:42.1
sa Malacanang.
56:43.8
Kaya nag-EDSA.
56:44.6
Napuno yung mga tao.
56:46.5
O.
56:47.1
Tama yung sabi ni
56:47.8
Professor Aris.
56:49.8
EDSA,
56:50.7
it was not just about
56:51.6
the Aquinos, please.
56:53.1
It's not just about
56:53.9
the Yellows.
56:55.2
O.
56:56.3
Kaya,
56:56.6
pag binabalik po yung
56:58.1
narrative na yun,
57:00.6
hindi po,
57:01.0
ano eh,
57:01.7
medyo,
57:02.7
hindi tama eh.
57:05.3
Ayan.
57:07.0
Okay.
57:09.0
Sige.
57:09.9
Sorry, nadala lang ako ah.
57:11.1
Pasensya na po ah.
57:12.6
Teka.
57:13.2
Nakalimutan ko lang
57:13.9
itanggalin yung pangalan ko.
57:15.0
Dalawa tuloy-uli dito.
57:16.6
Ayan.
57:17.3
Tinanggal ko na.
57:19.1
Okay.
57:19.8
May mga babatiin lang po
57:20.8
tayo ngayong gabi.
57:24.7
Ito muna.
57:25.5
Si Paul Basco
57:26.4
watching from
57:27.5
Turks and Caicos Island.
57:29.3
Wow.
57:29.6
Nakakarating para tayo doon ah.
57:31.0
Si Nancy Pastrana
57:32.7
in Paris.
57:33.5
Hello.
57:34.1
Tapos si
57:34.8
Maria Liberty
57:35.9
Balbuena
57:36.5
Moe
57:37.9
watching from
57:38.8
Copenhagen, Denmark.
57:40.7
Tapos sabi ni
57:41.5
Kench Paredes
57:42.5
sa wakas.
57:43.5
Nakanood din siya
57:44.3
ng live.
57:45.2
Ayan.
57:46.3
Shout out.
57:47.3
Ayan.
57:47.7
Adi shout out tayo.
57:48.8
Tapos ito,
57:49.6
hindi ko nabate
57:50.3
noong last week.
57:52.2
Pasensya na po, no?
57:53.4
Yung mga supporters
57:54.2
natin from Paris.
57:55.2
Nag-message lang si
57:56.0
Ira Lipurada.
57:58.0
Sabi niya,
57:59.1
ayun,
57:59.4
pakigreet naman po
58:00.2
si Eunice Garrido.
58:01.0
Mamaya sa Pax
58:02.0
first birthday niya po
58:03.0
bukas
58:03.5
February 17.
58:06.2
Eh,
58:06.3
lahat ko na po nabasa.
58:07.4
So, belated happy birthday
58:08.5
sa'yo, Eunice.
58:09.3
Si Eunice po,
58:10.6
isa po siya sa mga
58:11.4
na-meet natin
58:12.1
na nag-Paris po tayo
58:13.2
two years ago.
58:14.0
We had a small get-together
58:15.5
doon po.
58:17.0
Tapos binabate rin po
58:18.0
natin yung madalas
58:18.8
manood sa atin.
58:19.6
Si Ma'am Virginia
58:20.6
Guazon.
58:21.7
Ayan.
58:22.1
Maraming salamat po sa inyo.
58:24.0
Si Norma Taray.
58:25.4
Si Jen Pancho.
58:27.0
Tapos yung nanonood
58:28.1
from Thailand.
58:28.9
Ito mga messages
58:29.6
last week pa to.
58:30.3
Alona,
58:31.0
Ordonez Balquiedra.
58:33.4
Ayan.
58:33.6
Maraming salamat po sa inyo.
58:35.8
Ayan.
58:36.6
Kita-kita po tayo.
58:37.9
Ah,
58:38.3
bukas.
58:39.8
Ito,
58:40.1
si Nelson Tragura
58:41.2
watching from
58:42.3
ah,
58:42.8
ah,
58:46.2
ah,
58:46.4
hindi,
58:46.6
mali.
58:46.9
Si Ador watching from San Mateo.
58:48.5
Si Nelson Tragura
58:49.5
kamote party
58:50.3
ni Sabangan.
58:51.9
Ayan.
58:52.5
Si Francis Laguno.
58:53.8
Hindi ko na
58:54.2
hindi ko na basa
58:55.1
yung message mo
58:55.9
last week, no?
58:57.2
So,
58:58.0
maraming salamat siya
58:58.9
sa'yo.
58:59.5
He's watching from
59:00.3
Taiwan.
59:01.0
Si Oscar.
59:02.6
Si Sir Oscar.
59:03.5
Ayan po.
59:03.8
Nanonood po siya
59:04.6
from Montreal
59:05.4
sa Canada.
59:06.8
Tapos,
59:07.4
si, ah,
59:08.6
Isidre and Paolo
59:09.7
Silva Montes
59:10.7
watching from
59:11.3
Atomonan, Quezon.
59:12.3
Layo niya na.
59:13.4
Oo.
59:14.4
John
59:14.9
Centilleses.
59:16.6
Ayan.
59:16.8
Maraming salamat din
59:17.7
po sa'yo.
59:20.3
Ah,
59:20.9
yung Midnight Blue
59:22.0
hindi pa available,
59:23.1
no?
59:23.3
Pero meron po tayong
59:24.2
parating na
59:25.0
new batch of shirts
59:26.5
before the end of the month.
59:28.5
Baka mga gustuhan nyo
59:29.4
medyo
59:30.0
statement shirts.
59:31.0
Pag dumating bukas,
59:34.4
susuot ko po
59:35.0
sa episode bukas
59:35.8
para makita niya.
59:37.0
Nelson,
59:37.7
maraming salamat sa'yo.
59:41.1
Si VGB.
59:43.0
Pakigreet.
59:43.7
Listening from
59:44.4
Stavanger,
59:45.8
Norway.
59:46.5
Tama ba yung
59:46.9
pronunciation ko?
59:48.0
Ito, malayo.
59:49.0
Si
59:49.3
Mamtita Franco Bautista
59:51.3
watching from
59:52.0
Taguig.
59:53.5
Ayan.
59:54.3
Okay.
59:55.3
Sige.
59:59.7
Natanong,
60:00.5
ah,
60:00.8
Clarita,
60:01.6
Spain.
60:02.1
Sinong bisita tomorrow?
60:05.3
Si Llamas.
60:08.0
Na naman.
60:09.6
Shoutout from
60:10.6
kay Denry Paul Dalilam.
60:14.0
Shoutout from
60:14.5
Paranaque.
60:16.2
Ayan.
60:17.2
Ayan.
60:17.6
Si Mam Bev,
60:18.4
yan,
60:18.6
nanonood po.
60:19.6
Tapos si,
60:20.4
ah,
60:22.1
Sabadidon watching
60:23.2
from Nashville,
60:24.0
Tennessee.
60:24.8
Ayan.
60:25.7
Tapos,
60:26.3
ah,
60:28.0
Herbie Riccardo
60:28.9
watching from China.
60:30.8
Okay.
60:31.5
Sige.
60:32.1
Maraming salamat po.
60:33.0
Kita-kita po tayo bukas, ah.
60:34.5
Ah,
60:35.3
dito po sa Facts First.
60:36.5
Nga pala,
60:37.0
sa mga kaibigan natin sa Sydney,
60:38.5
kita-kita po soon.
60:40.1
Ayan.
60:40.4
Meron po tayong, ah,
60:42.4
munting meet-up dyan
60:43.7
this week.
60:46.2
Okay.
60:46.7
Salamat po.
60:47.5
Magandang gabi po.
60:48.1
Outro
61:00.8
Thank you for watching!