#china #southchinasea #westphilippinesea #chinese

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Kung sakaling maging Pilipino ka at ngayon hindi pa Pilipino, pinag-uusapan pa natin,

natural lang siguro na malaman mo yung pangkasulukuyang issue sa West Philippine Sea ng People's Republic of China at ng Pilipinas.

Tapos, tanungin kita, pag Pilipino ka na sa ang kakakampi doon, yun sa posisyon ng Pilipinas o sa posisyon ng China?

Hindi kailangan ko nalang isip.

Kumpleto naman yung mga papeles mo.

Bakit gusto mo maging Pilipino?

Bakit gusto mo maging Pilipino citizen?

Marami na kami Pilipino rito.

Mababait ang Pilipino.

Bakit gusto mo maging Pilipino?

Mabait talaga ng mga Pilipino po.

At saka, ang 30 years na po ako nito sa Pilipinas po.

Hindi ko tinatanong kung ilang taong ka na rito.

Bakit gusto mong maging Pilipino?

Kaya, yung matakalag po ako dito, yung mga kaibigan ko, mga Pilipino, mabait po.

At saka, talagang gusto kami ng habang buhay pagtilaan po dito.

Gusto mo ng habang buhay sa Pilipinas?

Opo, opo.

Eh, handa kang mamatay na Pilipino?

Opo, hanggang pata.

Opo, hanggang pata.

Opo, hanggang pata.

Ano sa...

I've been looking at your records.

Ano ba gusto mo, mag-Inglesan tayo o mag-Tagalog?

Mag-Tagalog.

Mag-Tagalog.

Bakit marunong ka na mag-Tagalog?

Nagiging ko nang kausapin mga kaibigan ng Pilipino po.

Dahil, ganun katagal ka na sa Pilipinas?

33 years na po.

33 years.

Opo.

So, may pamilya ka na rito? May anak ka na rito?

Oo, mayroon po. Dalawa po.

Dalawa? Dalawan po o ano?

Dalawa. Dalawan po o ano?

Dalawang anak ko po.

Dalawa ang anak mo.

Natatawa itong mga tiga DBM eh.

Dalawa ang anak mo sa Pilipinas. Saan nag-aaral yung mga anak mo?

Sa... Dalaki po sa Xavier. Ang babae.

Xavier?

Xavier. Opo.

Xavier. Dito yan sa San Juan?

Opo, opo. Yung babae po sa Ica.

Ano ba yung Ica?

Yung...

Sa San Juan?

San Juan din po. San Juan.

San Juan.

Kasama mo ba dito yung mga anak mo?

Yung dalaki po. Yung panganay.

Pwede ba tumayo yung anak?

Ikaw ang anak. Hindi ka pa napinapa-out pero marunong ka rin mag-Tagalog?

Marunong po.

Marunong.

Raise your right hand. Do you swear to tell the truth and nothing but the truth in the Senate hearing?

Yes, I swear.

Thank you.

So, father mo yung aplikant?

Yes po. Father.

Father.

Tatay mo?

Yes po.

Dito ka nag-aral?

Dito po. Dito po. Sa San Juan.

San Juan?

Opo.

Saan ka pinanganak?

Dito. Dito rin po.

Saan?

Sa Manila. Manila po.

Sa Pilipinas?

Yes po.

Magaling ka na mag-Tagalog?

Palagay ko, yes po.

Ganong katagal ka na sa Pilipinas?

Dito pa ako pinanganak eh. Dito ako lumakay po.

Dito ka na lumakay. Dito ka na naninirahan?

Yes.

Kumusta tong tatay mo? Mabait?

Mabait po ako.

Masipag rin.

Ha?

Masipag po. At mabait po.

Mabait. So, talagang gusto niyo na sa Pilipinas?

Yes po. Yes. Yes.

Ano ang pagkain niyo? Ewal nating personal. Siyempre, kumakain din kayo ng Chinese noodles?

Yes. Yes. Chinese, Filipino rin po meron.

Filipino? Anong paborito niyo sa bahay na kainin?

Filipino food po.

Oo.

Sa tinuguan. Ay yun para sa akin.

Tis, Adobong Pusit? Adobong Pusit. Adobong Pusit po.

Adobong Pusit?

Oo po.

Ah, Mr. Wang, do you have a Filipino name? Ano ba ang ano mo?

Mark po.

Mark?

Oo po.

Layo naman ng Mark sa lead one. Ah, Mr. Mark.

Oo po.

Ah, ginagamit mo? Mark ano?

Mark Ong.

Bakit? Yung Ong ba at Wang pareho yan?

Pareho po.

Kasi nasa Manta din, Wang po.

Pero sa Phukin is po.

Sa Phukin po, Apenis, Ong po.

So ikaw si Mark Ong?

Opo, opo.

Anong paborito mong pagkain dito sa Pilipinas?

Sinigang o crispy pata.

Nakakagutom ah.

Alam mo, pusit.

Marunong ka naman magluto? Anong Pilipino food?

Asawa ko po.

So, ang panlasa mo, sinasabi mo, Pilipino na.

Masarap ang Pilipino food.

Marunong ka magsalita ng Pilipino.

Dahil doon, Pilipino ka na?

Gusto mo na maging Pilipino?

Opo, opo.

Ang hinahanap ng komiting ito, pusong Pilipino.

Si Justin Brownlee, talaga nung ginawa namin Pilipino,

kahit mabali ang likod sa basketball,

pinapakita niya, minahal niya ang Pilipinas.

And the same is true with,

we have a second applicant for naturalization here, later.

We will be asking you.

You can be seated there.

So, that is also what we will be requiring.

Paano masasabi na meron ka ng pusong Pilipino?

Opo.

Kasi,

nasa,

Pilipino-Chinese chamber po rin ako.

Pilipino-Chinese ano po?

Chamber.

Chamber.

Ano yung ginagawa ng Pilipino-Chinese chamber?

Lagi po kami ng kasama,

kahit sa may mga bagyo,

o sa medical mentions,

o tatayo din kami ng mga eskwelahan po.

Iksabihan, tumutulong kayo magtayo ng mga eskwelahan.

Opo.

Ano yung?

Public school o private school?

Sa pangapropensya,

kasi yung Pilipino-Chinese ng chamber,

hindi ko rin tatlong kung private o ano,

pero basta pag may kailangan, tulungan po kami.

Tumutulong kayo.

Nakita ko rin dito sa record mo,

na ikaw ay bumbero?

Opo.

Anong bumbero?

Sa sunog?

Sa sunog po.

2005 hanggang 2012,

yung bumbero po ako.

Ermita Malate Fire Rescue Volunteer Association.

Opo.

Pumupunta ka naman sa sunog?

Opo.

Dahil doon, pwede ka na Pilipino?

Tumutulong kang maapula ang sunog,

so nagdudonate ka rin sa mga nasunugan?

Opo.

Kaya hanggang ngayon,

tilikto pa rin ako po doon sa emirata

ng pungbe.

So,

yung pungbe,

yung pungbe,

Tapos dito sa Philippine Chinese Chamber of Commerce and Industry,

nagbibigay kayo sa mga kalamidad,

medical mission.

Tapos,

etong

Juan Care Foundation.

Opo.

Ano naman ito?

Yung sa pandemic po.

Malami po kami nangbigay ng fish mask,

yung fisher,

alcohol,

mga grocery,

ganun.

Nung pandemic?

Opo.

Alimbawa, saan lugar kayo namigay?

Malami po.

Ang Pasay, Manila, Panayake, malami po.

Kahit doon sa Cebu po.

Cebu?

Opo.

So, ibig sabihin, dahil matulungin ka,

pwede ka ng Pilipino?

Ha?

Sana po.

Ang isang gusto kong malaman,

ikaw ba ay dumaan din

sa hirap.

Kasi ang Pilipino ay sanay sa hirap.

Marami tayong mga, marami, hindi ka pa Pilipino,

pero marami kaming mga kababayan talagang

tumutulay sa kawad ng kahirapan.

Hindi naman ang buhay sa Pilipinas hindi ganung kadali.

Marami tayong mga kababayan.

Habang tayo naguusap ngayon, baka hindi man ang halian.

Mahal ang presyo ng bigas.

Mahal ang presyo ng bilihin.

Marami tayong kababayan na hindi nakakapag-aral.

Kasi walang pang matrikula.

Habang naguusap tayo, marami tayong kababayan na nasa ospital,

walang pambayad ng gamot at ng doktor.

Marami tayong kababayan ngayon na nasa init ng araw,

naglalakad kasi walang pambayad sa tricycle o pedicab.

Ikaw ba'y dumanas din sa hirap dito sa Pilipinas?

Opo, galing ko din sa mahahirap po.

Kasi pag tumating ko, 12 years old pa nang ako.

Eh kaya mahahirap kami kaya walang pera pang alay sa school.

Kaya puto-puto yung salita ko, hindi ko din manulong mag-Inglis.

Saan kaunang lumanding dito sa Pilipinas? Saan lugar? Sa Maynila? Sa...

Saan?

Kawayan Isabela po.

Isabela?

Kawayan Isabela.

O, yung dinanas mong hirap, gaya ng ano? Ano yung trabaho?

Ah, pag-alawin ko yung palay.

Ano, paano po?

Palay.

Palay?

Ano, nagbibilad ka ng palay? Naglalagay ka ng palay sa saku?

Sa ano, pag-alaw, pagtuyo yung palay.

Ah, pinapatuyo ang palay?

Ah, po.

Nagbibilad? Saan, sa karsada?

Ah, hindi po. Kasi yung tito ko,

may rice mill siya.

Rice mill.

Ah, po. Kaya yung mga tapako, na pagtuyo ko na yung mga palay.

Hindi naman kayo smuggler ng bigas.

Ah.

Nagbibilad kayo ng palay.

Ah, yun doon mo na, doon mo na, yun ang trabaho mo. So, doon mo nakita yung hirap. Pero hindi na, dinanas ng anak mo yan.

Hindi na dumaan sa hirap yung mga anak mo.

Ah.

Siyempre.

Binsan,

kuntuhan ko yung mga story namin eh. Kung anong mahirap, kung talaga kailangan tulungan sila sa mga mahirahirap.

Sa record mo, nakalagay din na noong 19 anos ka, ahente ka ng chinelas.

Opo, opo.

Ano naman klaseng chinelas yun?

Ah, mga karing china po.

Chinelas, yung chinelas na…

Chinelas, tsaka mga lambit po.

Tinitingnan ko itong mga paano mga babae rito, wala namang nakasuot na yung, anong tawag doon?

Oo, oo.

Nasipit na gano'n?

Yung mga mula lang po.

Magkano yung chinelas?

Mga nakalimutan ko pero siguro mga hindi apat ng 30 o ano, gano'n lang.

Isang pares?

Oo po.

Ano yun, nilalako n'yo? Nitinitinda n'yo?

Oo, tinitinda n'yo. Ahente ko po.

Pwede utang?

Binsan, pak-suki.

Oo.

Tapos, ah…

Nakarating ka na ng Maynila.

Oo po.

Bakit mo naman naisipan pumunta ng Maynila?

Ah, trabaho ko sa printing na t-shirt.

Printing ng t-shirt?

Oo po.

Baka sa mga kandidato yun ah.

So, nakita mo ang hirap ng Pilipino?

Oo po. Kasi kahit doon sa printing, ako lang isang Chinese eh.

Polo-Pilipino. Kaya lagi kami na kasama. Ang lumi yung… yung printing, di ba? Mga pintula.

Sama-sama kami. Alam ko po.

Pag sweldo, inuman nyo ng mga gin, beer.

Pag sapato.

Ngayon, lumalabas dito sa records na hawak ko, meron ka ng 800 na empleyado.

Ah, kasi apat ng company po kami.

Mga… pag total, apot ng 1,300 po.

1,300. So ang status mo ngayon, ano ka? Illegal alien? Resident alien?

Legal po.

Illegal?

Hindi, legal na.

Legal. Legal alien ka. Legal alien ka.

Alam nyo, Mr. Wang. Mr. Ong.

Ako po yung laging tumitindig tungkol sa problema niyo.

Tumitindig tungkol sa problema sa West Philippine Sea.

Matatanongin kita, pwede mong sagutin to? O hindi sagutin? Pwedeng baliwalain mo?

Kung sakaling maging Pilipino ka, at ngayon hindi pa Pilipino, pinag-uusapan pa natin,

natural lang siguro na malaman mo yung pangkasulukuyang issue sa West Philippine Sea.

Ng People's Republic of China at ng Pilipinas.

Kung Pilipino ka, naging Pilipino ka na, na-naturalize ka na,

kanina naglabas na naman ng statement ng China na hindi nila kikilalanin yung desisyon ng International Arbitral.

Ang Arbitral Tribunal, parang isang husgado rin na pag-aari ng Philippines.

Yung dagat na pinag-aawayan ngayon.

Siguro, tanongin kita, pag Pilipino ka na, saan kakakampi doon?

Yung sa posisyon ng Pilipinas o sa posisyon ng China?

Hindi kailangan ko nalang isip. Pilipinas po. Kasi dito talaga ako eh.

Okay.

Balabo ako doon sa China.

Kasi baka wala na ako doon.

Siguro, yung anak mo ganun din?

Siyempre. Yes po, yes.

Before lunch is served, Mr. Lee Duan Wang.

Pag naging Pilipino ka, hindi ka lang manunumpa sa Pilipinas kasama na yung saligang batas.

Ulitin ko ulit yung tanong. Kanino kakakampi?

For the record, sa usapin ng West Philippine Sea, sa China o sa Philippines?

Pilipinas po.

Pilipinas. Ibig sabihin, susuportahan mo ang ginagawa ng ating pamahalaan?

Opo.

Salamat.

Senator De La Rosa.

Chair. Chair.

Yes.

Yes.

Yes.

Yes.

Anong si Mr. Mark kung just in case, hypothetical question.

Nagkagira. Nagkagira ang China at ang Pilipinas.

I will ask you to bear arms and fight for this country, the Philippines.

Are you willing to do that?

Pilipino na ako eh. Siyempre dito sa Pilipinas pa.

So, you're willing to fight for this country?

Opo.

Thank you. Thank you. Thank you. Mr. Chair, thank you.

Thank you po.

Mr. Chair, gusto ko lang susugan yung last question mo.

Iyon nga to our resource persons. Just in case, gusto ni Mark na mag-assume ng Pilipino name as Mark Bato.

Paano nating gagawin yan? Kung gusto na yung Mark na gawin yung pangalan niya, Mark Bato, Pilipino name niya. Paano ba gawin yan?

Mayro'ng sasagot.

Mahirap yung tanong ni Senator De La Rosa. Nagpalit na lang ano. Sabihin mo na lang yung Mark Tol Bato.

Mark Tol Bato.

Sinong makakasagot? Andito ang Supreme Court pero ayaw sumagot ng Supreme Court. Department of Justice?

Change of name na siguro yun, ano? He will undergo a procedure.

I am not sure, Mr. Chair, because apparently his birth certificate is not from the PSA. Not from the Philippines.

So, I don't think if we can have a change of name. Because change of name would be reflected in the Philippines birth certificate, right?

So, hindi po. Hindi ko po talagang alam.

So, nickname na lang yung Bato.

Nickname na lang yung Bato. Pero yung nickname hindi lumalabas sa passport yun eh.

Diba kahit si Senator De La Rosa, wala namang Bato sa passport? Hindi lumalabas yun. Diba? DFA?

Yes, sir. Hindi po. Wala pong lumalabas.

It's the same. You can adopt a nickname. Payag ka na, ano? Pero pag Bato yung ginamit mo, magpapashave ka ng buhok?

Any other questions from Senator De La Rosa? Meron pa tayo.

Wala na, Mr. Chair. That's all. I would like to manifest my intention to support the application for Filipino citizenship of Mark...

Bato.

Hindi ko naman sabi yung full name. Basta Mark, Mr. Chair.

Mark Wang. Mr. Lin Duang Wang.

Yes, Mr. Chair.

With the proposal coming from Senator De La Rosa.

With the proposal coming from Senator De La Rosa and objections coming from my other colleagues,

the Chair is inclined to approve the petition for naturalization under the legislative mode of Mr. Lin Duang Wang.

And the same is hereby considered as approved and will be submitted to the Senate plenary for its final consideration.

Congratulations.