LUMANG BAHAY SA DUMAGUETE | Agimat True Story JOIN Xethennial Membership: https://www.youtube.com/channel/UCZ6nWtA2u9KS3EreDzMrYew/join - Unique Badge and Emoji sa live chat at comment section - Shout-out sa new members/renewed members sa simula ng video Email: mkn.thelmo@gmail.com mga kwento ni Thelmo channel: https://www.youtube.com/c/mgakwentoNiThelmo Xeth Tagalog Horror Animation: https://www.youtube.com/c/XETHTagalogHorrorIllustration Sir Xeth channel: https://www.youtube.com/c/ThelmoFiles Facebook Account: https://web.facebook.com/xeth.helmo.3 Facebook Page: 1. https://www.facebook.com/Mga-kwento-ni-Thelmo-328269211396623/ 2. https://www.facebook.com/ProyektoHelmo Instagram: https://www.instagram.com/xeth_helmo/ #PinoyHorrorStories #TagalogHorrorStories #MgaKwentoNiThelmo

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

MGA KUWENTO NI ZERO

Ito ang kamag-anak nilang kapatid ng Lolo Babing.

Huwag umanong gagalwin ang bahay dahil hindi lamang sumisimbolo ito ng kasaysayan.

Kung hindi may sumpa o mano ang naturang tirahan.

Kapag sinira ito at pinalitan ng bago, mamalasin ang buhay ng sino mang nakatira doon.

Bukod pa dyan, may mamamatay o mano sa kanila.

Literal naman pa mahihin ang kanilang angkan.

Pagamat napakahirap paniwalaan, pero sinunod na lamang ito ng mga magulang ni Japet.

Buwat ng personal din kasing nararanasan nila ang kababalagang naninirahan sa bahay na iyon.

Pakiramdam nila ay hindi lamang sila ang nakatira.

At maraming beses nang nakakita ang nanay ni Japet na mga nila lang na hindi niya mawari kung ano.

Lalo na umano sa silid sa pino.

Ang pinakailalim ng bahay.

Hanggang bewang ang tubig dito.

At may nagpaparamdam ang gabi-gabi nun.

Bali ganito ang postura sa kabuhan ng bahay.

Typical na ancestral house.

Dalawang palapag.

Ang bawat palapag ay may biranda.

Dito matatagpuan ang hagdan pababa ng kumukonekta sa isang pang biranda.

May underground ang bahay.

At dahil sa tagal na hindi na pangalagaan ang ilalim ay nasira ang drainage nito.

At halos na puno na yun ang tubig.

May mga ibang tirahan naman doon bukod sa kanila.

May katulad din mga ancestral pero yun lang na bahay na yun ang nakakakilabot tingnan.

May mga ibang tirahan naman doon bukod sa kanila.

Papano ba naman kasi?

Ang gilid nito ay napakalaking puno ng balete.

Kung mapapadaan-daan ka umano,

hindi mo maiiwasang matakot.

Nakakaasiwa.

Dahil parang may nakasilip sa bintana.

Kahit na wala naman dapat.

Siguro,

naiisip ng mga tagapakinig na pinamamahayan ito ng mga kaluluwa.

Kaklaruhin ko lang.

Hindi kaluluwa ang nakatira.

Malalaman natin yan.

Sa kabuan ng kwento.

May marang yung buhay sila, Joppet.

Sa bahay pangalang na nabanggit,

ay masasabi mong may kaya na.

Totoo naman ito.

Katunayan ay maraming negosyo ang pamilya.

Mula sa lupay nila sa bukid,

ay meron din sa may bayan.

Hindi ko na lamang babanggitin dito kung anong negosyo ba yun.

Hindi naman patungkul doon ang kwento.

Ang biyembro ng pamilya ay anim.

Tatlong anak.

Dalawang mag-asawa at isang katiwala.

Itong katiwala nila naman ay iba-iba gawa ng

hindi nakakatagalang pananatili sa bahay.

Sa mga panahon yun umano,

ikalimang katiwala na si Manang Rosilia.

At ito lamang ang nakakatagal hanggang sa panahon yun.

Laying albularyo kasi itong si Rosilia.

At alam na alam ang mga kababalagan sa bahay.

Maliban sa mga paalala ng mga kamag-anak,

si Manang Rosilia din ang isa sa dahilan kung bakit hindi natuloy ang pagre-renovate.

Bakit?

Ayon kasi kay Manang Rosilia,

kahit nabaguhin pa ang bahay,

maniniraan pa rin ang nakatirang elemento doon.

Ang problema nga lang,

magiging iba na ang pakikitungo nito sa kanila.

Kung dati ay nakikis sa lamuha lang,

ngayon,

gagambalain na sila habang buhay.

Ito na rin ay base sa pangitain na nakikita ni Manang Rosilia.

Doon kasi nag-uusap ang pamilya na ipapagiba ang bahay na iyon.

Nagsibasagan naman nga ang mga figura na malapit sa may sala.

Tapos ay nabitak ang malaking salamin na bumubungan bago ka makapasok ng kusina.

Manang Rosilia, ano po bang elemento ang nakatira dito sa bahay?

Ang sabi kasi ng kapatid ng abuelo ko,

mga dating namatay daw nung mga panahon ng digmaan.

Sabit ni Japeth,

Hindi kaliluwa, Japeth,

kung hindi lamanlupa.

Walang kaliluwa ang kayang magparamdam sa pamamagitan ng pagbasag ng mga figurin.

Ang may kaya lang gumawa nito,

isang demonyo,

at ang mga engkanto na nakatira din sa lugar.

Pero nasa ibang oras,

at dimensyon lamang ito.

Pagkakataon ko,

kung hindi naman lupa,

walang kaliluwa ang kayang magparamdam sa pamamagitan ng pagbasag ng mga figurin.

At dimensyon lamang ito.

Tugon ni Manang Rosilia,

na sa pagkakataong iyon,

kasalukuyan nang nasa kusinang dalawa.

Ang mga kapatid ni Japeth,

kasama ng mga magulang sa sala.

Bunso si Japeth at ang dalawang kapatid nitong babae,

na sina Lovely at Dara ay nakapagtapos na ng pag-aaral.

At ang mga ito ay umaalalay sa negosyo nilang pamilya.

Si Japeth na mga panahon iyon,

nasa labing apat na taong gulang pa lamang.

Dagdag pa ni Manang Rosilia,

masanay na lamang umano ang pamilya,

at ituring na lamang nakapamilya ang hindi taong nakatira kasama nila.

Isang araw,

nagkaroon ng ekskarsyon silang mag-anak pero,

nagkataon namang may pinaghahandaan si Japeth.

Partikular ito sa proyekto na gagawin sa eskwelahan.

Kung kaya't itong si Japeth ay hindi naisama sa ekskarsyon na iyon.

Family gatherings ito nagaganapin sa isang isla,

at tatagal ng tatlong araw.

Si Japeth lamang at ang katiwalang si Manang Rosilia ang naiwan.

Tapos ay bumisita ang tatlong mga kamag-aaral noon ni Japeth,

si Naramil, Sam at Mateo.

Doon na natili hanggang gabi.

Pagsapit ng gabi,

ang isa dito ay bigla na lamang nagwala,

habang isinasagawa ang proyekto.

Ito ay walang iba kundi si Mateo.

Inakala pa nila noon na nagbibiro lamang ito gawa ng likas na palabiro ang binata pero,

tumirik ang mga mata.

So,

sobrang lakas niya.

Kasabay ng pagwawala ni Mateo,

ay siya namang pagpaparamdam ng kung anong nilalang sa bahay na iyon.

Kasalukuyan silang nasa baba,

sa sala.

Doon sila nagpupulong noon.

Kung saan saan na lamang ang may kumakalabog sa taas ng bahay,

sa may labas,

sa kusina,

at maging sa ilalim.

Yung tubig doon sa ilalim ay dinig na dinig nila na wari ba may malaking nilalang

ang nagtatampisaw sa lugar na iyon.

Si Manang Rosilia noon ay panaysita.

Yun bang sigaw na merong dalang dasal noon?

Kumikibot-kibot ang bibig at nagkukumahog ito sa kakatakbo kung saan naroon ang pagpaparamdam.

Itong si Mateo.

Pinagtutulungan na nila.

Hinawakan na nila ang mga kamay.

Sa pilitang pinaupo sa muebles at tinaganan.

Kahit tatlo pa silang magtulong-tulong ay wari bang nakakagalaw pa rin si Mateo.

Nangangagat pa umano ito at tumutulo ang laway.

Yung dalawang kamag-aral ni Japet na sina Sam at Ramil,

hindi na mawari ang itsura.

Mababakas dito ang matinding pangingilabot at napaiyak pa si Ramil nang hindi na naatimang nakikita.

Pero hindi nila nilulubayan noon si Mateo.

Hanggang sa nagkaroon ng panandaliang katahimikan.

Si Mateo.

Kumalma.

Pero nakayuko ito habang humahangos.

Si Manang Rosilia naman nagmungkahi ng pakawalan si Mateo.

Hinawakan nima ng Rosilia ang kamay.

Hanggang sa bigla na lamang nagsalita si Mateo.

Nanlaki ang kanilang mga mata.

Dahil ang lumalabas na boses sa pipig nito.

Parang demonyo.

Gasgas at animoy nang gagaling sa ilalim ng lupa.

Unang mga binitawang kataga ay hindi nila naiintindihan.

Hanggang sa inangat o mano ni Mateo ang kanyang ulo.

Isa-isa silang tinitigan.

Si Manang Rosilia noon ay hindi natatakot.

Sa halip ay nakipagtitigan siya kay Mateo.

Ikaw na lamang lupa ka.

Sa ngalan ng Diyos ay lubayan mo ang binatang ito.

Bungan ni Manang Rosilia.

At habang nangyayari yun ay nakaduro ang kamay nito sa noo ni Mateo.

Naguusap naman si Najapet noon sa likuran.

Ang sabi ni Ramil, sinapian o mano si Mateo.

Si Sam naman nagalit ito.

May nakatirang demonyo o mano sa bahay nila, Japet.

Dapat man lamang o mano ay nagbigay babala ito sa kanila.

Hindi nakakibo si Japet.

Aminado siyang totoo ang mga sinasabi ng mga kamag-aral niya.

At dapat din siyang sisihin dahil hindi niya ipinaalam ang patungkol sa bahay nila.

Hanggang sa natahimik ang tatlo sa pag-uusap nang muling magsalita si Mateo.

Ang sabi nito,

Bibigyan ko kayo ng isang minuto.

Magsilayasan kayo sa bahay dahil kung hindi,

papatayin ko kayo.

Wala kayong mga respeto.

Nagkatitigan si Ramil sa majapet noon.

Walang sabi-sabing umalis ang dalawa.

Habang si Mateo naman ilang saglit lamang ay nagkaulirat na.

Takang-taka pa kung bakit siya nalang ang naiwan.

Pero pinaalis ito ni Manang Roselia.

Galit ang atin.

Galit ang ali.

Nagtanong kagalito kay Japit kung ano bang nangyari at bakit nagkaganon ang mga elemento.

Dito ay inamin ni Japit na si Mateo umano.

Naghihit-hit umano noon ng ipinagbabawal na gamot.

Walang mapaglagyan ang galit ni Manang Roselia.

Inakala niya ang pananatili ni Japit sa bahay ay dahil sa proyekto.

Hindi naman pala.

Hindi nakapagsalita si Japit.

Totoo at kapretsuan lamang nilang barkada ang dahilan.

Na impluensyan lamang umano siya noon.

Nagpatuloy sa pagsasalaysay si Manang Roselia.

Ang sumapi umano kay Mateo ay ang kap ring nakatira sa ilalim ng bahay.

Napatanong si Japit at kitas sa mukha ang paggabigla.

Kung hindi umano nagkakamali si Manang Roselia.

Nakatira ang lahat ng elemento dito na dapat ay sa labasanan ng bahay.

Pero maaaring tinawag ito ng lolo ni Japit para bantayan ang bahay na iyon.

Mababait umano ang mga elemento. Yan ay kung magbibigay respeto sa bahay na iyon.

Dagdag pa ng ali.

Isa ding dahilan kung bakit malapit ang abuelo ni Japit sa mga elemento.

Marahil ay may karunungan ng matanda noon.

Unang salta pa lamang umano ni Manang Roselia sa bahay ay napapaligiran na ito ng malakas na bakod at puder.

Ipiniliwanag naman ni Manang Roselia kung ano ang mga ito.

Karga umano ito ng isang bihasang tao.

Para protektahan ang teritoryo sa pamamagitan ng mga iba.

At ibang kombinasyon ng orasyon na isinasagawa sa isang ritual.

Dito pa lamang napagtanto ni Japit na totoo pala ang hakahakang may sanuno sa punso umano itong kanyang lolo Babing.

Dati umano itong kasapi sa kilusan noong lumalaga na pangdigmaan.

Napakatimik umano ng lolo Babing.

Ito ang naglinlang sa mga banyaga noon.

Para ilihis sa daan ang mga ito at dalhin sa isang lugar kung saan nila babagatin.

Maliban pa diyan.

Buhay pa noon ang bunsong kapatid ni lolo Babing.

Ito yung nagbigay babala sa kanila na huwag baguhin ang bahay.

Walang iba.

Kung hindi si lolo Victor.

Narinig ni Japit dito na may nakatago daw sa bahay na iyon.

Na isang gamit na napakahihwaga.

Gamit ito ng lolo Babing dati.

Hindi naman nila pinaniwalaan ito maliban na lamang sa babala.

Pero sa mga sandaling iyon umano.

Batay na rin sa mga nabanggit ni Manang Rosilia.

Ay naging makatotohanan ng lahat.

Kung kaya noon daw kahit hindi siya sigurado.

Pero nagkaroon siya ng interesa kung ano ba ang bagay na iyon.

At saan ito nilagay ng kanyang lolo.

Sinabi niya kay Manang Rosilia ang patungkol dito.

Nagkaroon ng sandaling katahimikan.

Makikitang parang naging aligaga itong si Manang Rosilia.

Kumunot kasi ang mukha habang nakatingin sa isang banda.

Halatang halata na may problema.

Napatanong si Japit.

Ayon kay Manang Rosilia.

Alam niya umano ang patungkol sa lolo nito.

Nagmama ang maangan lamang umano siya.

Ang lolo umano ni Japit at ang tatay ni Manang Rosilia.

Magkasama sa kilusan dati.

Alam din ang tatay niya ang sekreto ng lolo ni Japit noon.

Maging kung ano ang nasa loob ng bahay na ito.

Alam niya.

At lalong totoo na naroroon din sa bahay na iyon ang mga gamit ng kanyang lolo.

Alam mo ba kung saan posibleng nakalagay iyon?

Tanong ni Manang Rosilia.

Nasa ilalim ito ng bahay.

Naroroon nang gagaling ang presensya.

At naroroon din ang pinakamalakas na elemento na namamahay sa bahay na iyon.

Ayon pa dito.

Kung anumang bagay na iyon ay huwag na nilang pakialaman dahil

natitiyak si Manang Rosilia na delikado ito.

Dahil kung hindi pa.

Noon pa sana ipinasa ito sa mga anak pero

hindi yun ginawa ng abuelo ni Japit.

Sa halip ay tinago na lang.

Hindi nagsalita si Japit.

Wala din naman siyang maitatanong pa.

Ang sa kanya lamang na mga sandaling iyon

ay nagkaroon na ng kasagutan ang mga naglalarong tanong sa kanyang diwa.

Sa likod ng mga babala na sinabi ni Manang Rosilia.

Tila ba may tumutulak kay Japit na tuklasin kung ano ba ang naturang gamit na iyon?

Kinabukasan.

Maagang nagising si Japit.

Kabisado niya na kasi kung anong oras nagpaparamdam ang mga elemento sa bahay.

Tuwing hapon lamang ito hanggang gabi.

Pero kapag umagaw mano.

Hindi.

Kaya iyon.

Pinili ni Japit na gamitin ang pagkakataong iyon para halugugin ang buong kabayan.

Inuna niya ang dating silid ng kanyang lolo at lola.

Ginawa na lang itong bodega.

Nabalot ito ng makapal na likabok.

Maliban pa dyan ay puno din ang sapot ng gagamba.

Nagliwanag ang silid na iyon.

Nang buksan niya ang bintana na nakaharap sa silangan.

Kita niya ang detalye pero hindi pa rin maiwasang mangilabot si Japit.

Lalo tatak na sa kanyang isipan ng kababalagan sa bahay.

Hinalungkat ni Japit ang lahat ng aparador sa loob.

Maging ang mga kahon doon na wariba lagayan ng kayamanan.

May nakita siyang mga gamit.

Pero mga lumang damit ito ng mga matanda.

Naroroon din ang kupas na larawan ng dalawa.

Habang kinakalay kay ang mga kagamitan.

May nakita si Japit doon na isang libro.

Makapal ito at makakapal din ang mga tabon.

Nawari ba'y sino unang Biblia iyon?

Binuksan naman ni Japit.

Naroon niya nakita ang mga nakaipit na larawan ng kanyang lolo.

Noong nasa kilusan pa ito.

Nakasot ito ng kwintas na hugis at sulok.

Wala lamang iyon para kay Japit hanggang sa kahuli-hulihang pahina.

Ay may mga nakasulat kamay doon na wariba'y galing ito sa kanyang lolo.

Nakasaad doon ang mga kataganga.

Tiyo Pilo, ikaw ang susunod sa yapako.

Tanggapin mo sana ang pamanako sa iyong kaalaman.

Pero kapag ayaw mo naman, ibigay mo na lang sa panganay mong anak.

Nasa paderang mapa kung saan ko nilagay iyon.

Nanlaki o mano ang mga matanoo ni Japit.

Pa'pano ba naman kasi?

Ang pangalang Tiyo Pilo.

Ito ang pangalan ng kanyang ama.

Tatay Along lang ang tawag niya dahil ito ang nakasanayan nila noon.

Doon ay nagkaroon ng opinion si Japit.

May pinasahan pala ng gamit pero maaaring hindi ito tinanggap.

Ang Tatay Along kasi ay hindi mo makikitaan ng pagkawirdo.

Diba, iyon naman ang nakikita natin kadalasan sa taong may mga karunungan.

Parang may sariling mundo.

Si Tatay Along ay abala lamang ito sa negosyo at tila nagtataka din sa kababalagan sa bahay.

Para bang walang alam.

Pero sa isip-isip ni Japit noon, maaaring alam na ni Tatay Along ang lahat.

Nagmamaang maangan lamang din ito.

Kaya pala hindi kumikibo ang kanyang ama sa tuwing pinag-uusapan ng pagre-renovate sa bahay.

Si Nanay Gigi lamang ang tumutulak lagi noon.

Dito na unti-unting naging malinaw kay Japit ang lahat.

Pero ang tanong, saang pader ba ang nasabing mapa?

At ang isa pang tanong, pwede ba siyang makialam dito?

Dahil base sa nakasulat, ang panganay ang dapat bigyan kung tatanggi si Tatay Along.

Pero bunso si Japit eh, dapat pala iyang kanyang atidara ito.

Magpaganoon pa man ay hindi na mapigilan si Japit noon.

Habang nagkakaroon ng palaisipan ay siya namang paglakas ng kuriusidad nito.

Alam niyo ba kung anong ginawa niya?

Paraumanong baleo si Japit.

Kinapaka pa ang dingding ng bahay.

May mga pintura na kasi ito at pinakiramdaman niya ang kuruba.

Hindi pa na kontento ay kiniskis pa talaga ng kutsilyo.

Sinita naman siya ni Manang Rosilia.

Baka umanong pagalitan ng mga magulang, lalot nagkadungis-dungis ang bahay.

Animo'y may mga kalmot ito ng pusa.

At ang sabi naman ni Japit ay bibili na lamang siya ng pintura noon.

Teka, huwag mong sabihing hinahanap mo yung gamit ng lolo mo.

Binigyan na kita ng babala.

Nasa sayo na yan kung hindi ka makikinig sakin.

Huwag dyan sa silid ko. Tumbatang to. Pinturahan mo yan ah. Paluin kita nitong sandok eh.

Ngumisi lamang si Japit at sinabi nitong pipinturahan niya pagkatapos.

Hindi niya na pala kinakailangan pang bumili dahil may mga pintura naman sa likod ng bahay nila.

Naubos na lang ang oras na ginawang iyon ni Japit.

Inabot na siya ng tanghali. Pero wala siyang natagpuang mapa.

Kaya dito'y iniisip niya ang sinabi ni Manang Roselia na maaaring ang gamit na iyon.

Matatagpuan sa ilalim ng bahay.

Pinag-isipan yung maigi ni Japit kasi talagang nakakatakot ang ilalim.

Bagamat nasilayan niya na ito pero hindi pa siya minsan nilubog ang kanyang katawan sa tubig doon.

Napaka-itim ng tubig. Parang langis at kumikinangkinang pa.

Bukod pa dyan, ang dilim at parang may nakatirang buhaya doon sa tubig na iyon.

Yung pagtatampisaw kasi doong naririnig nila tuwing gabi, bukod sa elemento eh baka may alaga pa si Lolo Babing doon na buhaya diba?

Hanggang sa lagsa walang bahala na lamang si Japit noon.

Tinungo niya ang silid ng mga magulang dahil doon nakalagay ang susi sa para buksan ang pinto patungo sa underground.

Nasa baba lamang ito ng hagdan. Naroon ang isang aparador na ginawang harang sa may pintuan.

Nang makuha niyang susi, nagpatulong siya kay Manang Roselia na iusog ang aparador.

Ayaw pa sana noon ang ali kaso nagpumilit si Japit.

Sige papayag ako, huwag mo akong itawit dito. Alam mong maliban sa babala ko ay pinagbawalan din kayo na pasukin ang lugar.

Baka isipin ang magulang mo, hindi kita silita.

Tumangon si Japit at sinabing siya na ang bahala noon.

Pagkaalis ng aparador, gagag binuksan ang pinto at pumasok si Japit noon.

Bumungad kaagad sa binata ang malalawang tubig at may nakalutang pangupuan.

Si Manang Roselia noon ay hindi nakatiis at sumunod dito sa batang to.

Nag-aalala kasi siya. Buhat ng noong mabuksan ng pinto ay sumambulag kaagad sa kanya ang mabigat na presensya.

Napanguso pa noon si Manang Roselia habang minamasdan si Japit.

Pinuksan pa nito ang ilaw para kahit papano'y magliwanag ang lugar.

Si Japit naman sa pagkakataong ito, hinubad ang kanyang pantalon.

Nakabrief na lamang ang binata at nang simulan niyang tumapak sa tubig.

Kaagad naman siyang bumalik.

Papano ba naman kasi? Ayon kay Japit ay nagyayelo o manuho sa lamig yon.

Pero nakapagtataka namang maalinsangan ang mabigat.

Pagkabalik niya ng presensya, yung tubig lamang umano ang napakalamig doon.

Pagkabalik niya sa tubig, tiniis niya na lamang ang ginawa hanggang sa unti-unti siyang umaabante ng lakad at dahan-dahan ding lumalalim ang tubig.

Hindi alam ni Japit noon ang gagawin. Basta nasa isip niya ay sisisiri niya umano ang bawat bahagi doon.

May nasasagi pa ang kanyang paa dahilan namang napapatigil ito.

Kanya kasi itong kinaka pa at nalalaman niyang mga karaniwang bagay lamang.

Hanggang sa nakarating ito sa gitna at ang tubig doon ay nasa laig na.

Kinikilabutan na si Japit ng mga sandaling ito.

Bigla na lamang nagpapatay sindi ang ilaw.

Humahaalog yung tubig.

Hindi galing sa kanya ang pagalog na iyon.

Dahil damang-daman niya ito na galing sa ilalim.

Wari bang may dumaan sa kanyang tagiliran na sobrang laking nilalang noon.

Napamura si Japit lalo ng maalala na baka may buwaya doon.

Pero pinagdasal na lamang niya na huwag naman sana.

Sinigawan naman siya ni Aling Roselia.

Na umalis na siya doon.

May nakikita na umano ito na hindi nakikita ni Japit.

May naaaninag ang matanda.

Sa isang kanto ng kwartong iyon na may malaking nilalang.

Pero anino lang.

Ugis tao ito at nakapatong sa malaking kahon.

Natitiyak ni Manang Roselia na ito ang kapreng nakatira sa ilalim.

Narinig iyon ni Japit.

Kaagad niyang ginala ang kanyang paningin pero wala naman siyang nakikita.

Maliwanag ang loob kung kaya makikita niya dapat iyon.

Maliban na lamang sa tubig na ubod ng itim.

Hanggang sa muling nakasagi ng bagay si Japit.

Sa pagkakataong ito ay nakaramdam siya ng sobrang takot.

Gumalaw kasi ito na waribay malaking isda.

Umuusog iyon pero hindi tinatantanan ni Japit.

Hanggang sa matapakan niya ito at dahan-dahan niyang kinakapa gamit ng kanyang paa.

Dito ay napagtanto niya na parang banga ito.

Kaya naman sinisid iyon ni Japit.

Mabigat pero buong lakas niya itong inangat.

Matapos maiangat ay nakita niya ito.

At may nakatakip na waribay lagayan ito ng abo ng sinunog na labi.

Kulay ginto iyon.

At dahil para sa kanya ay naging sapat na sa puntong iyon ang tinagal niya sa tubig.

Kaagad itong umawan.

Nalibot niya na kasi at iyon lang ang huling nasagi ng kanyang paa.

Nilapag niya ito sa harapan ni Manang Rosilia.

Sinabi ng binata ng bubukas.

Buksan niya pero ayon kay Manang Rosilia.

Doon na lamang sa labas gawa ng ang nakikita niya umanong nilalang.

Parang galit.

Dagdag ng ali.

Lahat ng nilalang sa bahay nakita niya na lahat.

Siya lang ang may kakayanang makita ito at malaman kung ano.

Dahil nga daw bukas ang kanyang banal na pangdama.

Itong si Manang Rosilia napakabihasa.

Ang binabanggit ni Manang Rosilia ay yung kanyang ikatlong mata.

Dalawang uri daw ng pandama ito.

Depende sa kung anong pinagkaloob.

Ang isa ay makikita talaga ang mga nilalang ng malinaw.

Ang ikalawa naman ay nararamdaman lamang na may mga pahiwatig sa bawat lugar.

Pwede ding magsabay ito.

Lalo na sa katulad ni Manang Rosilia na dumaan na sa bingit ng kamatayan.

Minsan kasing nagkaroon ng depresyon si Manang Rosilia at nagpatiwakal.

Pero nasalba ang buhay nito.

Doon na nagsimula ang mga pangitain at mga nakikita niyang hindi nakikita ng iba.

Idagdag pa dyan na lahing albularyo ang aling ito.

Lahat ng nilalang na iyon ikinubli lamang ni Manang Rosilia.

Buhat nang baka magdulot ito ng pagkatakot sa kanilang pamilya.

Kaya alam niyo na siguro kung bakit napatagal si Manang Rosilia sa bahay na iyon.

Kasi alam niyo namang mabubuting nilalang ang nakatira doon.

Maliban na lamang kapag hinama ka mga ito.

Sumangay naman si Japet.

Kagad silang lumabas, sinara at binadikdo ng aparador.

Naiwan pa sa loob ang pantalon ng binata pero hinayaan niyo na lamang ito.

Sa biranda binuksan ang banga.

Napakatibay umano ng pagkakakapit ng takip.

Wari ba'y nilagyan iyon ng pandikit?

Pero katagalan ay nabuksan naman ito.

Ang laman ay mga iba't ibang mga bato.

Mga karaniwang bato lamang pero gadaliri umano ang laki.

Ang sabi ni Japet, wala namang kakaiba sa bangang iyon pero nakasimangot ang mukha ni Manang Rosilia.

Ayon sa ale, ibuhos daw ang laman ito sa lupa.

Sinunod naman ito ni Japet.

At doon ay lumitaw ang hugis tatsulok na bagay.

Kulay itim ito at walang rebete o disenyo.

Basta tatsulok lang pero ang isang kanto nito may butas.

Dinampot iyon ni Manang Rosilia.

Ang sabi nito ay dignom umano ang batong iyon.

At may kakaibang enerhiya umano ang nagmumula dito.

At kung hindi siya nagkakamali, eto din ang presensya na bumabalot sa buong lugar.

Ito ang gamit ng lolo mo.

Sabi ko na nga ba, nasa ilalim ng bahay.

Nagtanong naman si Japet kung para saan umano ang bagay na iyon.

Ayon kay Manang Rosilia, literal na aggimat na mga sinaunang may karunungan.

Tatsulok ito, hindi trespiko.

Kung hindi tatsulok lang talaga, dagdag ng ali ay maaaring ang batong iyon.

Mutya na ginawa lamang tatsulok.

Proteksyon nitong dignom.

Pero ewan ko lang kung ano pang kayang ibigay nito sa taong matatangan.

Huwi ka ng ali.

Iligpit na daw nila ang mga bato, tapos ay itago umano ang tatsulok na iyon.

Bukas umano ng umaga ay pupunta nila ang kapatid ni Manang Rosilia.

Eto kasi ang bihasa sa mga mutya.

Samantalang siya ay hanggang pangitain lamang at orasyon.

Pumayag naman ang binata.

Bakante naman ito kinabukasan.

Araw ng linggo at sa lunes pa ang balik ng kanyang mga magulang.

Maging ang dalawang kapatid niyang babae.

Lunes din.

Kinagabihan habang nasa miranda at hawak hawak ang tatsulok.

Naguguluhan siya sa nabanggit na mapa doon sa aklat.

Bagamat posibleng yung tatsulok na ang tumbok nito pero,

talagang malaking katanungan kung bakit hindi niya nakita ang mapa.

Wala namang ibang binago sa bahay na iyon.

Maliban na lamang sa pintura.

Hanggang sa napahinto siya panandalian.

Nang maalalang pader nga pala ang nakasaad doon.

Hindi ka huwi.

Napapatawa si Japit sa sarili.

Hindi niya kaagad nakuha ang punto.

Wala namang pader na simento ang bahay.

Lahat ay kahoy lang.

Pero makakapal ng mga ito at antigo.

Tumayo si Japit.

Ginala niya ang paningin sa bakuran ng bahay.

Ito lang ang simentong pader.

Hanggang sa mapadako ang kanyang paningin.

Sa puno ng balete.

Ang gilid nito ay merong groto.

Para bang may kutob si Japit na doon nakalagay ang mapa.

Tinungo niya ang lugar.

Medyo nasanay na rin kasi siya kahit madilim pa.

Kahit pa nakakakilabot ang punong iyon.

Sumaglit muna ito sa gilid ng bahay gawa ng naroon roon ang pindutan ng ilaw.

Nang magkaroon na ng liwanag.

Masuring tinignan ni Japit ang detalye ng bakod.

Wala namang kakaiba.

Hanggang sa tinungo niya ang groto.

At doon ay nanlaki ang kanyang mga mata.

Nang makita ang hugis at sulok na guhit sa likod mismo ng groto.

Kagad inalis ni Japit ang mga lumot.

Hinawi niya rin ang ugat na balete na nakalambiti noon.

Hanggang sa dito niya namataan na ang tat-sulok na iyon.

May mga maliliit na letra.

May mga katagang nakasulat.

Ang sabi na sa tubig o mano nakalubog ang dignum.

At nasa likod naman ng inang berhen.

Ang basbas nito.

Ang nasa tubig na nakuha niya.

Naroroon na sa kanya.

Pero ang nasa likuran ng berhen.

Hindi pa.

Nakaramdam ng pagkakaba si Japit ng mga sandaling iyon.

Hindi niya alam sa sarili kung bakit siya biglang nanabig.

Naroroon lamang kasi ito sa likod ng pader ng groto.

At malamang sa malamang.

Nasa berhen Maria ang basbas.

Ang tanong na naglalaro sa isip ni Japit.

Ano ang makikita niya?

Sa likuran ng berhen.

Dahan-dahan siyang sumilip doon sa loob.

Nakita niya ang kumikinang na ribulto.

Na mahahalata dito na napangalagaan ng maayos ni Manang Roselia.

Kinapakapa niya ang paanan ng berhen.

Sa likod ito banda.

Doon ay may napansin siyang butas at may nahawakan itong tela.

At may napangalagaan niya.

At may nahawakan itong tela.

Paghila ni Japit.

Sisidlang bag ito na may selyong tali.

Maayos ang pagkabugkos na wariba'y mahigpit itong tinali nun.

Doon mismo sa harapan ng berhen niya binuksan ang bag na iyon.

At doon ay may nakita siyang isang dangkal na haba ng punyal.

At dalawang klase ng maliliit na lipro.

Walang sabi-sabing pumasok siya ng bahay at ipinakita niya ito kay Manang Roselia.

Sa maniwala man kayo o sa hindi.

Gulat na gulat ang ali.

Pamilyar o mano sa kanya ang dalawang libro.

Naglalaman ito ng iba't ibang katagang buhay na salita.

May tatlong bituin sa bawat tabon na mga aklat na iyon.

Isang indikasyon.

Nalihiti mo ang mga aklat na iyon at galing pa mismo sa mga priling bihasa nung araw.

Ito yung mga magagaling sa larangan na eksorsismo.

Nagtanong naman si Manang Roselia kung saan nakita ito ng binata.

Ipinaliwanag ni Japit ang lahat.

Mula o mano sa mga sinabi doon sa malaking aklat sa silid ng kanyang abuelo.

May mapa o mano sa pader.

At nakita niya iyon sa likod ng groto.

At isa sa mga nakatalaga sa mapang ito ay yung tatsulok.

Ayon kay Manang Roselia ay hindi na umano nila kailangang umalis pa.

Naroon roon na umano ang kasagutan.

Ang punyal o mano ay punyal ng isang mandirigma.

At ang kaparis noon ay ang tatsulok.

At malamang sa malamanga

ang isa sa mga aklat na iyon

ang bumubuhay sa mga gamit ng kanyang lolo.

Dagdag pa ni Manang Roselia

napakatusong tao o mano ng lolo ni Japit.

Dinaan talaga sa pahirapan bago matagpuan ang kanyang gamit.

Subok kumbaga

at kung sino ang makakakuha

siya ang pinagpala.

Manang Roselia

na nakasaad din po sa aklat na si Tatay ang susunod.

At kung hindi niya tatanggapin,

sa panganay daw ibibigay?

Tanong ni Japit noon.

Ayon naman kay Manang Roselia.

Baka umano na ipanganak na ang ate ni Japit noon bago mamatay ang kanyang lolo.

Kaya siya ang unang napili noon.

Pero sa pagkakataong iyon,

si Japit na umano ang nagmamay-ari noon.

Ang kulang na lamang ay ang pag-aaral kung paano ibalangkas ng maayos ang mga kataga.

Ultimong simanang Roselia.

Nagkaroon ng kuryosidad.

Ayon pa dito ay tuturuan umano niya si Japit ng karunungan.

Pero iyon ay nakadepende sa binata.

Kapag natuto umano ng orasyon ay wala nang atrasan iyon.

Sa oras na pumasok umano sa espiritwal na mundo,

maraming mga bagay ang hindi magugustuhan ni Japit.

Kagaya na lamang na mga nakikita ni Manang Roselia.

Pag-isipan umanong maigi ni Japit at baka magsisi ito sa uli.

Huwag pa dalos-dalos at huwag din umanong babasahin ang nilalaman ng dalawang maliit na aklat.

Kung hindi pabuo ang desisyon niya.

Sa pagpapatuloy ni Manang Roselia,

ang basbas umano na nasa aklat din,

kailangan niya itong banggitin ng maraming araw.

Pagdadaanan muna ni Japit ang pagsasakripisyo para mabigyang bisa ang basbas na iyon.

Nagtanong naman si Japit kung anong klase ng sakripisyo.

Ang sagot lamang ng ali.

Pagdidebosyon sa loob ng apatnapotsyam na araw,

walang palya,

at dapat ay nasat ng oras kada araw.

Sa kanumanong malalaman ni Japit ang bisa ng mga gamit ng kanyang lolo,

pagkatapos mapagdaanan ang sakripisyong iyon.

Siyempre,

etong si Japit ay sobrang nanabik matuklasan ng hiwaga.

Kaya ora mismo,

nagdesisyon ito na papasukin niya ang mundong espiritwal.

Tumango si Manang Roselia.

Nagmungkay na walang dapat makakalam na iba dito maliban na lamang sa kanilang dalawa.

Ang pagkakaroon daw kasi ng karunungan,

hindi ibinubunyag sa iba,

kung hindi sinasarili lamang dahil maraming kukutsa at huhukom sa pagkatao.

Sisimula naman nila ang sakripisyo sa susunod na buwan,

dahil paparating na ng mga panahong iyon.

Ang mahal na araw.

Sa mga nagdaang araw ay hindi na nagbabarkada si Japit.

Lagi na lamang itong nakabuntot kay Manang Roselia.

Paano ba naman kasi ay maraming mga sinasabi sa kanyang ali.

Lahat na mga batayan sa pagpasok sa pagiging may karunungan.

Katunayan noon,

nasama pa si Japit sa kapatid ni Manang Roselia.

Kahit alam na ni Japit ang patungkol sa kanyang natuklasang gamit ay hindi pa ito naging sapat para sa kanya.

Doon niya nalaman sa kapatid ni Aling Roselia,

na si Ernesto,

na mutya daw ang bato at tama si Manang Roselia noon.

Ang punyal,

nabahiran na ng dugo na mula sa maraming tao.

Nabahiran na din ito ng dugo mula sa mga aswang.

At yung punyal na iyon,

sa pagkakatansya ni Ernesto ay mula pa ito sa ikalabing limang siglo.

Gawa sa bronze ang hawakan,

at isang uri ng bakalang talim,

na siyang mabisa sa pagpatay sa mga masasamang nilalang.

Platino ito,

na tipikal na pampatay talaga ng mga aswang.

Kaya lamang naging matibay dahil hinaluan ng asero.

Hindi may pagkakaila,

dahil talagang maalam itong si Ernesto.

Dagdag pa nito, ang magiging bisa nito kapag nakargahan ay pinsala na walang lunas.

Kahit ang tamaan pa nito ay normal na tao,

habang ang tatsulok naman, kabal at proteksyon.

At kapag nakargahan ng sagad ang tatsulok,

maaaring magbigay ito ng abilidad na hindi kapanipaniwala.

Mas lalong umantig ang pagnanais ni Japeth na matuto ng karunungan,

hanggang sa nagsimula na siyang magdibosyon.

Napakasipag ni Japeth,

ang mga nakatakdang oras ay talagang hindi pumalyang binata noon,

hanggang sa natapos niya na ang pagdibosyon.

At dito ay may napansin si Japeth nakakaiba sa kanyang katawan.

Madalas ay namamanid,

nagtatayuan ang kanyang balahibo.

Parang kinikilabutan umano siya kahit alam niya namang hindi nakakatakot ang isang lugar.

Ayon naman kay Manang Rosilia,

nasa proseso na daw sa pagbubukas ang katawan ni Japeth sa mundo ng espiritwal.

Antay na lamang umano ni Japeth na matapos ito,

dahil wala na siyang mararamdaman pa doon.

Pero ang susunod naman,

hindi na magugustuhan ni Japeth.

Ihandaan na lamang umano ang sarili at magaroon ng sapat na tapang noon.

Tumangu naman si Japeth at sinabing hindi siya natatakot sa kung anong matutunghayan niya.

Tumawa lamang si Manang Rosilia.

Piyarnes ng hapon,

nilagnat si Japeth.

Saktong pagkauwi niya galing sa eskwelahan.

Saka pa lamang bumigat ang kanyang katawan at uminit noon.

Hindi niya naman ito ipinalam sa kanyang mga magulang.

Maging kay Manang Rosilia,

hindi niya rin sinabi.

Ang hindi alam ni Japeth ay yun na pala ang hudyat para magbago ang pananaw at paniniwala ng tuluyan.

Ito ay basbas,

pero hindi kinaya ng kanyang katawan,

kaya siya nagkasakit.

Habang nasa silid noon ang binata,

nakakarinig siya ng iba't ibang boses,

ng tawa,

iyak ng sanggol,

tahol ng aso,

huni ng mga kuliglig at sobrang lalakas na mga ito.

Idagdag pa dyan ang hele na animoy nagsusumamong mga tao sa ilalim ng lupa.

Meron ding boses na wari galing sa napakalaking nilalanga,

at tumatawa yon.

Napatakip ng tenga si Japeth pero hindi nawawala ang mga naririnig niya.

Nagtalukbong pa siya ng kumot,

at doon ay bigla na lamang siyang nakaramdama,

nang tila may kumakalabit sa kanya.

Kinabahan si Japeth,

dahil nakakandado naman ang pintuan,

at alam niya sa sarili na siya lang mag-isa sa silid na iyon.

Kasabay nito ay siya namang pagkawala ng mga boses na naririnig ng binata noon.

Sandaling nakiramdam si Japeth,

at ilang saglit lang,

hinawi niya ang kumot para sipatin kung ano yung kumakalabit sa kanya.

Kitang kita mismo ng mga mata ni Japeth,

ang isang malaking tao na nakatayo sa kanyang tagiliran.

Maitim ito, at ang lalaki ng kalamnan.

Pagangat ng tingin niya sa muka,

gulat na gulat si Japeth.

Napakapangit.

Ang mga mata ay nagbabaga na wari ba'y buhay na apoy.

Napaatras si Japeth at sumandal sa dingding,

at dito niya nasilayan ang kabuuan ng nilalang na iyon.

Para ba itong igurot?

Pero isang higante.

Mapula ang labi,

at ang tenga ay parang sa baboy.

Nakatumba ang dulo ng tenga.

Napahesus ko Maria si Japeth,

na patanong kung anong klaseng nilalang ang kanyang nasa harapan.

Ilang saglit lang,

may nagsilitawan pang mga ubod ng kapangit na nilalang bukod doon sa iganding iyon.

Kasabay pa nito ay ang biglaang paglamig ng lugar.

Wari ba'y nakayakap sa kanya,

ang mga kaluluwa.

Yung mga nakikita niya ay hindi niya mapigura kung ano.

Basta may babae na parang ugat ng kahoy ang balat.

May nakadapa sa sahig na animoy tao na may ulo ng palaka,

at nagkalat ang mga maliit na nilalang doon.

Nakakakilabot ang mukha ng mga iyon.

May isa lamang ang mata,

may mahaba ang baba,

may nakangisi na abot tenga ang bibig,

at may kumakandirit pa na wari naglalaro.

Pinipikit-pikit ni Japeth ang kanyang mga mata,

pero hindi yun nawala sa kanyang paningin.

Saalip, nanatili ang mga ito na wari ba'y binabantayan si Japeth.

Hindi nakatiis ang binata.

Kaagad siyang nagkumahog ng takbo.

Lumabas ng silid at halos matisod pa ito habang pababa ng hagdanon.

Dumaan siya sa sala kung saan naroon na mga kapatid niya.

Sinita siya ng mga ito pero hindi siya nakinig.

Ang hinahanap niya noon ay walang iba kung hindi si Manang Roselia.

Ate, nakita niyo ba si Manang Roselia?

Nasaan po siya ate, lovely?

Ikaw ate Dara, nakita niyo ba siya?

Napatanong ang kanyang ate kung anong nangyari sa kanya.

Tila takot na takot ito.

Sinabi naman nila na baka may binili lamang si Manang Roselia noon.

Hindi na nagsalita pa si Japeth.

Tumangu lamang ito at mabilis na lumabas ng bahay.

Hanggang sa lumabas na rin ng tarangkahan,

sinipat niya ang ali doon sa mga tindahan sa labas.

Nakita niya itong paparating.

Nagtaka naman ito sa kanya.

Kagad niyang sinabi kung anong mga nakita niya sa silid noon.

Pero alam niyo ba ang reaksyon ni Manang Roselia?

Imbis na matakot, humagal pa kito ng tawa na siya namang kinainis ni Japeth.

Ano ba yan Manang?

Magseryoso ka naman po kayo.

Totoo po yung sinabi ko, hindi na wala sa paningin po.

Kahit nga paglabas ko ng silid, nakasunod lang sila ng tingin sakin eh.

Ayon naman sa matanda ay hindi naman siya nagsabi na hindi siya naniniwala.

Natatawa lamang umano siya.

Sinabi niya naman sa binata na dapat ay magkaroon ito ng sapat na tapang.

Pero bakit ito tumakbo? Bakit ito natakot?

Natural lamang umano iyon sa katulad nila.

Malinaw na ba umano sa mga mata niya ang nakikita?

Bukas na bukas na umano sa espiritwal na mundo si Japeth noon.

May basbas na ito at hindi ito basbas na paunti-unti.

Kung hindi sukdulan kaagad.

Malamang sa malamang ang mga nagpakita ay ang mga kaibigan ng lolo niya.

Dahil kung hindi umano, malamang sa malamang ay sinaktan na siya ng mga iyon.

Dagdag pa nito ay lahat daw ng mga nakatira sa bahay, iyon na ang mga nakita niya.

At ang mga ito ay ayaw na ayaw titigan sa mga mata.

Dahil may gagawin ang mga itong hindi maganda.

Pero dahil sa walang ginawa kay Japeth ang mga iyon, isa lang ang ibig sabihin.

Tinanggap na si Japeth na mga ito bilang tagasunod ng kanyang lolo babing.

Dapat masanay ka na dahil mapaghahalataan ka ng ibang mga taong makakakita sa iyo na nababaliw ka.

Lalit yung mga kaibigan ng lolo mo.

Sasama na sa iyo kung saan ka magpunta.

Napabitaw ng mabigat na salita si Japeth.

Kagad siyang nagsisi kung bakit niya pa sinubok magkaroon ng karunungan, lalo na ang karunungan na meron si lolo babing nun.

Ito kasi ang kanyang sinunod.

Batay na rin ito sa mga nakalathala sa bawat pahina na nababasa niya sa mga aklat.

Nagtanong si Japeth kung pwede bang hindi na lamang siyang magpatuloy.

Pero umiling si Manang Rosilia.

Bukas na umano ang katawan ni Japeth sa kababalagan.

Hindi na ito masasara pa.

Dagdag pa nito.

Sinabi niya naman dati na walang atrasan na kapag napasubo.

Pumayag pa nga si Japeth nun.

At nakikita niya ang kuryosidad ng binata.

Pero para umano ang lumalabas ng mga panahon na iyon ay naging mayabang lamang si Japeth.

Hindi na kumibo si Japeth.

Napaisip-isip niya na tama naman si Manang Rosilia.

Lakas lamang ng loob niya iyon dahil sa pananabik matuklasan ang visa ng mga gamit ng kanyang lolo.

Pero ngayong nasilayan niya na ang nakakatakot na mundo.

Nabahag ang binata.

Pero ano pa bang magagawa niya?

Nariyan na yan at kailangan niya itong harapin.

Harapin at labanan ng takot.

Hindi ito yung kwento na magiging taga-tugis ng nilalangang bida.

Ipinaparating ng kwento na hindi madali ang magkaroon ng karunungan.

Lalo na ang karunungang meron ang napakabihasang tao.

Katulad na lamang ng lolo ni Japeth.

Dapat buo ang loob mo at may malaking pagkalalaki ka.

Dahil kung wala ka nito, marahil ito lamang ang dahilan kung bakit ka iiwan ng saktong pag-iisip.

Hindi na kaila sa atin na may mga iilang taong minsang pinasok ang mundo ng kababalagan.

Nabaliw ang mga iyon.

Totoo yan.

Sino ba namang hindi mababaliw kapag nakakita ka ng hindi kaaya-ayang nilalang.

At kahit saan ka tumingin ay makikita mo sila.

Kaya naman saludo ako sa mga bihasa na may sapat na tapang.

Na para bang nasanay ang mga ito.

Tila toom na lang.

Ibang kabarkada mo na lamang ang mga iyon.

Kahit pa malaki ang pababagong mangyayari.

Itong si Japeth pagkatapos noon, himala namang nakatagal sa tulong na rin ni Manang Roselia.

At yung mga gamit ay nalaman niya na ang bisa noon.

Talagang totoong nakakamangha ang mga ito.

Yung tatsulok.

Bukod sa tibay ng katawan.

Nagbibigay ito ng abilidad ni Japeth na sobrang bilis mag-isip.

Napakalakas din ang kanyang pandamanon.

Maliban pa dyan, bahagya ding lumakas ang kanyang katawan.

Manipis lang kasi si Japeth pero sa mabigatang trabaho, tumatagal ito.

Hindi naman yung tipong superhero. Hindi ganun ang tangan.

At yung parang sampung beses ang lakas sa normal na tao.

Hindi yun.

Bahagya lamang lalakas pero hindi talaga literal na ganun.

Hindi nakapadipaniwala yun.

Tandaan nating may batayan pa rin tayo.

Timbang ang lahat ng bagay.

Ito ay base na rin sa kung paano tayo nilikha.

Iba na yung mas nakakalamang may sapagkademonyo na yun.

Tumpunyal naman bagamat may angking hiwaga pero

hindi pa minsan nagamit ni Japeth.

Itinago niya na lamang hindi niya daw kailanman pinaglaruan.

Dahil alam niya sa sarili na sobrang delikado man nunon.

Nagpatuloy ito sa ligasiya ng kanyang lolo.

Yung mga nilalang umanos sa bahay.

Nakakausap niya ang mga ito na parang pamilya na rin.

Nilipat ni Japeth ang mga nilalang na yun sa likod bahay nila.

Sa pamamagitan din ito ng seremonya.

Nang sa ganon,

kapag may gusto silang gawin sa bahay,

malaya sila para na rin matuloy ang pagrenovate.

Pero magbasa hanggang ngayon,

nananatili ang itsura ng bahay.

Hindi nila pinabago.

Pinaganda lamang at pinanatili ang kasaysayan nito.

Sa mga taga Dumaguete,

makikita lang naman ang bahay na ito sa daanan patungo sa siliman.

Magkakasunod ang ancestral house dyan.

Pero hindi ko sasabihin dito kung alin.

Lahat ng ito ay dahil lamang

sa lumang bahay na iyon.

Pagkakasunod ang kasaysayan nito,

makikita lang naman ang kasaysayan nito.

Pagkakasunod ang kasaysayan nito,