6 Signs na May Tubig ang Baga. Alamin ang Sanhi at Gamutan Nito. - By Doc Willie Ong
00:52.0
Nasa loob ng lungs, nasa air sacs, or alveoli mismo.
00:56.8
So parang nalulunod siya doon.
00:59.4
Iba naman yun. Ang tawag natin doon, pulmonary edema.
01:04.9
Pulmonary edema, tubig sa loob ng baga.
01:09.5
Plural effusion, tubig sa labas lang ng baga.
01:16.1
First siguro, pag-usapan muna natin sa senyales.
01:19.9
Anong mga senyales?
01:21.9
Kung ang tubig na sa labas lang ng baga, plural effusion, medyo matagal-tagal bago magkakasintomas.
01:28.1
Medyo matagal-tagal bago magkakasintomas.
01:29.3
Siguro pag medyo dadami na yan, sasakit na ang dibdib, may chest pain.
01:34.8
Pag marami na tubig sa baga, yung sa labas, plural effusion, mahirapan na huminga.
01:41.3
At mayroon ding orthopnea.
01:43.3
Orthopnea ibig sabihin, pag higa, hindi makahinga.
01:47.3
Parang nalulunod.
01:49.3
So pag humiga siya, parang nalulunod.
01:51.3
Kailangan uupo siya para siya makahinga.
01:54.3
Yan ang senyales ng plural effusion.
01:57.3
Pero yung sinasabi kong pulmonary edema,
01:59.3
yung tubig na sa loob mismo ng baga,
02:03.3
usually ang cause nitong pulmonary edema ay heart failure.
02:08.3
Pag mahina ang puso, congestive heart failure.
02:12.3
Kasi puso, di ba?
02:14.3
May kaliwang bahay, may kanang bahay yung puso.
02:18.3
So minsan, pag mahina ang bomba ng puso,
02:21.3
bilang cardiologist, alam ko po yan.
02:23.3
Pag mahina yung bomba nung left ventricle,
02:27.3
nag-iipon yung dugo,
02:29.3
or yung tubig, yung fluid, nag-iipon sa baga.
02:33.3
Nai-stack up kasi mahina nga yung pumping.
02:36.3
Kaya tawag diyan pulmonary edema, heart failure,
02:39.3
yung tubig na sa loob mismo ng baga.
02:42.3
So nandito mismo.
02:44.3
Ang nararamdaman ng pulmonary edema, mas malala.
02:50.3
Ang naramdaman niya, parang gasping for breath.
02:53.3
Parang nalulunod.
02:55.3
Kaya talagang nalulunod siya.
02:57.3
Kasi may tubig sa lungs mismo, sa alveola.
03:00.3
So parang nalulunod.
03:02.3
Hindi siya makahinga.
03:04.3
Tapos minsan, hindi na nga makasalita.
03:06.3
Hindi na makasalita.
03:08.3
Isang derechong sentence.
03:10.3
Tsaka humuhuni na.
03:12.3
Feeling niya parang nalulunod.
03:15.3
Tapos mayroong kakaiba itong pulmonary edema.
03:18.3
Lalo na kung marami ng tubig dito sa loob ng lungs.
03:25.3
Paano nasa loob mismo ng lungs niya eh?
03:27.3
Ang ubo niya, ang plema, ibang klase kulay.
03:32.3
Pink na maraming bula-bula.
03:35.3
Parang medyo laway ang dating eh.
03:37.3
Pink frothy sputum.
03:39.3
Nakakita na ako yan eh.
03:41.3
Pink na parang mabula-bula.
03:43.3
Kasi parang napupuno ng tubig yung lungs.
03:46.3
Minsan dumudugo pa.
03:48.3
So cough with pink frothy sputum.
03:52.3
dahil nga heart failure siya,
03:55.3
yung puso niya irregular din ang tibok.
03:57.3
Mabilis ang tibok.
03:59.3
Gasping for breath.
04:05.3
Usually, dagmamanas pa.
04:09.3
extreme short of breath.
04:12.3
Pag napupuno na pulmonary edema.
04:14.3
Tulad nga lang sinabi ko sa inyo,
04:16.3
pag yung tubig nandito mismo sa lungs,
04:19.3
dahil mahina ang puso.
04:20.3
Bakit mahina ang puso?
04:21.3
Mahina ang puso dahil may baray yung ugat sa puso.
04:26.3
May baray yung artery.
04:28.3
Coronary artery disease.
04:32.3
Kain na matataba.
04:34.3
Pwede may sira yung valvula sa puso.
04:37.3
Pwede yung sobrang high blood.
04:39.3
So heart failure,
04:40.3
pwede mag-cause ng pulmonary edema.
04:43.3
Minsan, other causes.
04:45.3
Nandito na tayo sa mga dahilan.
04:47.3
Pwede rin yung kidney failure.
04:50.3
Yung sira na yung kidney.
04:52.3
Hindi na makaihi.
04:54.3
Nag-ipo na yung tubig sa katawan.
04:56.3
Napunurin yung lungs.
04:58.3
Parang na heart failure.
05:00.3
So pwede rin yan.
05:01.3
Kidney failure na malala.
05:05.3
Minsan, liver failure.
05:07.3
Nagkakatubig din minsan sa baga.
05:10.3
Pag nasisira na ibang organs.
05:12.3
Pero ito usually sa pagmamanas ito.
05:14.3
May manas din sila.
05:16.3
Bukod sa tubig sa baga, nagmamanas din.
05:18.3
Heart failure, kidney failure, liver failure.
05:23.3
Tapos, ano naman yung cause ng tubig sa labas ng baga?
05:30.3
Yung sa labas lang.
05:32.3
Ibig sabihin, nasa space lang siya.
05:35.3
Kaya sinasabi ko sa iyo, hihingalin lang ngayon kung marami na.
05:38.3
Ito naman, iba naman ang mga causes na sa labas ng baga.
05:43.3
Tingnan nyo. Ano itong tatlong cause?
05:46.3
Marami sa Pilipinas.
05:47.3
Pag na-X-ray, kita ito.
05:49.3
Number one, pwedeng pulmonya.
05:52.3
Nagka-pulmonya, malala yung pulmonya.
05:57.3
Nagkaroon ng hindi lang tubig sa baga.
06:00.3
Parang nana siya.
06:01.3
Sa labas ng baga.
06:04.3
Second cause is lung cancer.
06:09.3
Kumalat yung cancer.
06:10.3
Nasira yung baga.
06:12.3
Naglabas ng tubig.
06:13.3
Actually, hindi na tubig nakikita pag lung cancer.
06:22.3
Actually, protein rich ito.
06:24.3
Exudative ito. Protein rich.
06:26.3
So, pwedeng pulmonya.
06:29.3
Pwedeng lung cancer.
06:31.3
At pangatlo, very common sa Pilipinas.
06:35.3
Kasi ang daming TB dito sa atin.
06:39.3
So, pneumonia, lung cancer, tuberculosis.
06:42.3
Siya ng cause ng plural effusion.
06:44.3
Dagdag na natin sa pulmonary edema.
06:49.3
So, dito lang naglalaro
06:51.3
ang mga possibilities
06:53.3
kung maraming tubig sa baga.
06:56.3
Paano natin malalaman
06:58.3
kung may tubig sa baga?
06:59.3
Sinabi ko, senyales.
07:01.3
Tapos, ang mga doktor.
07:03.3
May stetoscope kami.
07:05.3
Naririnig ko na rin.
07:07.3
Kung pulmonary edema, matunog ito.
07:10.3
Parang, ang sample nga.
07:12.3
Parang yung buhok.
07:13.3
Paggalaw-galawin mo itong buhok.
07:16.3
Ginagalaw ko buhok ko.
07:17.3
Subukan nyo galawin.
07:18.3
Parang nagka-crack.
07:21.3
Yan ang sound na naririnig ko
07:23.3
pag pinapakinggan ang baga na may tubig sa baga.
07:29.3
Pero, pag yung tubig nasa baba lang,
07:33.3
minsan wala kang maririnig gaano.
07:36.3
Pero, the best way para malaman kung may tubig sa baga,
07:41.3
Punta lang sa X-ray.
07:42.3
So, ang X-ray ganito.
07:46.3
X-ray nakatabingi.
07:48.3
Dalawang X-ray gagawin.
07:50.3
Nakatayo, nakatabingi.
07:52.3
Kasi, itong plural effusion,
07:54.3
na sinasabi kong tubig sa labas ng baga,
08:00.3
pwedeng pulmonya, lung cancer, tuberculosis.
08:03.3
Parang, wala akong baso ng soft drinks eh.
08:05.3
Parang, baso siya eh.
08:08.3
Parang, bote ng soft drinks.
08:11.3
Pag naglagay ka ng tubig doon.
08:14.3
So, pag nakaupo yung tao,
08:16.3
pag nakatayo yung tao,
08:18.3
naka-upright tayo,
08:19.3
yung tubig, mag-iipon dito sa ilalim.
08:23.3
So, pag in-X-ray, kita.
08:26.3
Tapos, pag pinaside view natin yung pasyente,
08:29.3
humiga siya pa side view, X-ray,
08:32.3
pag in-X-ray, dito naman mapupunta.
08:35.3
So, yung tubig parang naglalaro pumunta dito.
08:41.3
Nakagaya naman ulit tubig.
08:42.3
Tapos, pag sinide view, kita sa X-ray.
08:45.3
Kaya, pag nakita sa X-ray, may gumagalaw,
08:47.3
ay plural effusion yun.
08:49.3
Depende sa kapal, sa dami.
08:53.3
Pwede rin CT scan.
08:55.3
Kita rin sa CT scan.
08:57.3
Meron ding ultrasound ng baga.
09:00.3
Nakikita rin yung plural effusion.
09:02.3
Tapos, ang ginagawa ng mga doktor, ganito.
09:05.3
Ito yung tinutusok
09:10.3
Thoracinthesis ang tawag doon.
09:13.3
Naglalagay ng maliit na needle,
09:15.3
pero kailangan doktor lang gagawa.
09:17.3
Kailangan masakto niya
09:19.3
na yung tutusukin niya,
09:21.3
dapat nandun yung tubig.
09:23.3
Kasi mamaya, tutusukin niya yung wala sa tubig,
09:29.3
Pneumothorax na butas.
09:32.3
So, dapat naka-ultrasound.
09:34.3
Nakita, nandito nag-ipon yung tubig.
09:36.3
Usually, sa baba.
09:38.3
Tapos, tinutusok.
09:40.3
Pag tinusok, lalabas yung liquid.
09:43.3
Pag lumabas na liquid kulay dilaw
09:46.3
na parang nana, ay pulmonya yan.
09:50.3
Pag lumabas yung...
09:52.3
Pag lumabas na liquid ay mapula, madugo,
09:57.3
eh baka cancer yun.
10:00.3
So, cancer, lumaki.
10:02.3
Pag lumabas, medyo maputi.
10:05.3
Eh baka heart failure.
10:08.3
O baka tuberculosis.
10:09.3
Baka mas light color.
10:11.3
So, thoracinthesis,
10:13.3
para tanggalin yung tubig,
10:15.3
kung sobrang dami lang, bago nila ginagawa yan.
10:18.3
Pero kung konti lang yung tubig sa baga,
10:20.3
let's say, konti lang.
10:22.3
Natatansya ng doktor yan.
10:23.3
Kung parang 200 ml lang, 300 ml,
10:26.3
hinahayaan na lang.
10:28.3
Kung 500 ml o 1 liter,
10:31.3
ah, tinatanggal yan.
10:33.3
Sabi mo, Dok, bakit naman iniiwan yung mga 300 ml lang?
10:38.3
Kasi ang gagawin natin, kung may tubig dyan,
10:41.3
pleural effusion,
10:43.3
or kahit dun sa pulmonary edema,
10:45.3
binibigyan natin ng pampaihi ang pasyente.
10:48.3
So, bilang cardiologist, linya namin yan.
10:51.3
Binibigyan namin ng furosemide, mga Lasix,
10:57.3
So, sinicheck natin yung inom ng pasyente.
11:01.3
Mas konti ang inom niya.
11:02.3
Pero pinapaihi namin ng marami, mga 3 litrong ihi.
11:08.3
So, parang tinutuyo natin yung katawan.
11:11.3
So, pag natuyo yung katawan,
11:13.3
ah, nabawasan yung tubig sa katawan,
11:15.3
pati yung tubig sa baga, mababawasan.
11:18.3
Either pulmonary edema,
11:21.3
or pleural effusion, matutuyo natin.
11:25.3
Okay. So, ganun ginagawa ng mga doktor.
11:28.3
Plus, tatanungin nyo, Dok, anong gamutan dito?
11:31.3
Anong gamutan sa tubig sa baga?
11:34.3
Depende sa cause.
11:36.3
Kung ang sanhi ay pulmonya, gamutin ang pulmonya.
11:40.3
Kaya, kaya, kaya gamutin.
11:42.3
Kung sakit ay tuberculosis, gamutin ang tuberculosis.
11:47.3
Pero kung lung cancer, medyo mas mahirap gamutan.
11:53.3
Pag heart failure, pampaihi, gagamutin yung heart failure.
11:57.3
Pero pag heart failure kasi, dapat ano yung sanhi?
11:59.3
Bakit nanghina yung puso? Baka may bara yung ugat sa puso.
12:08.3
Kung yung artery may bara, siyempre, gamut doon.
12:12.3
Minsan ang angiogram pa, angioplasty, may procedure pa.
12:16.3
Pinubuksan pa yung ugat. May mga iba pang cause.
12:19.3
Kung valvula, inaayos pa yung valvula.
12:21.3
Kung high blood lang, gamut lang sa high blood. Mas madali.
12:24.3
Okay. Kung kidney failure, liver failure.
12:27.3
Kidney failure. Minsan dialysis ang gamutin.
12:30.3
Okay. So nakita nyo, yan ang mga possibilities.
12:33.3
Pag may tubig sa baga, nakikita sa x-ray.
12:38.3
Yan ang ginagamit natin. Mabilis.
12:40.3
Nabigay ko na senyales.
12:42.3
Tapos, papano tayo iiwas?
12:45.3
Siyempre, para umiwas tayo, bawal man ni Garilo.
12:48.3
Talagang stop smoking.
12:50.3
Diba, maraming sakit, mababawasan. Stop smoking.
12:54.3
Pati alak, babawasan.
12:56.3
Para hindi mag liver cirrhosis.
12:58.3
Asin, binabawasan. Para hindi mag manas.
13:02.3
Huwag magpapataba. Mas overweight. Mas maraming sakit.
13:06.3
Mas healthy ang kakainin.
13:08.3
And lastly, siyempre, pag may high blood,
13:11.3
gagamutin yung high blood. Para hindi mahirapan yung puso.
13:14.3
Pag may diabetes, gagamutin din yung diabetes.
13:17.3
Para hindi mahirapan yung puso.
13:19.3
Pati yung cholesterol, ginagamit.
13:21.3
Okay. So sana po, at least may idea kayo.
13:24.3
Pag may tubig sa baga, pupuntahan nating doktor pulmonologist.
13:28.3
Pulmonary specialist.
13:30.3
Sila bahala mag check up sa inyo.
13:32.3
And hopefully, hindi naman ganun kalala para maagapan natin.
13:36.3
Kasi nga, pag hindi naagapan to, delikado.
13:39.3
Hindi kayo makakahinga. Baka biglang bumigay na lang yung puso.
13:43.3
Ingat po. Share po natin sa ating kababayan.
