* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:00.0
Hello! Kamusta? Ako si Miguel at ito ang Comprehensible Tagalog Podcast at ngayong araw pag-uusapan natin ang mga riots sa California noong 1930 at ang rasismo at hate kontra sa mga Pilipino noong panahon na yun.
00:28.3
So noong Enero ng 1930 may nangyari sa Watsonville, California may mga batang o mga kabataan na puting lalaki na sumira ng mga property
00:54.3
ng mga komunidad ng magsasakang Pilipino, mga magsasaka o mga farmer dahil daw nakita ang mga Pilipino, mga lalaking Pilipino na sumasayaw kasama ang mga puting babaeng Amerikano, Amerikana.
01:24.3
Sa isang local dance hall. Pero ayon sa Equal Justice Initiative, yung hate yung pwedeng dahilan ng violence na ito.
01:43.1
So noong panahon na yun, mayroon daw 30,000 Pilipino na nakatira sa California.
01:54.3
Ang mga Pilipino doon at nag-emigrate sila doon dahil mataas ang demand sa murang labor dahil kailangan ng Estados Unidos ng mga empleyado at mura ang labor at sahod ng mga Pilipino.
02:18.4
Kaya may oportunidad na mag-emigrate.
02:24.3
At nagtrabaho ang mga Pilipino sa mga farms, sa mga canneries.
02:32.5
At dahil doon, nagkaroon ng mga komunidad ng Pilipino.
02:37.5
Sa totoo lang, sa San Francisco, mayroong komunidad at neighborhood na ang pangalan ay Manila Town.
02:49.2
At yun, noong 1898.
02:55.7
So, dahil binigay ng Espanya, o sinuko, siguro sinuko ng Espanya ang Pilipinas sa Estados Unidos,
03:14.0
nagkaroon ng pribilehyo na maging citizen ng Estados Unidos ang mga Pilipino.
03:25.7
Pero, hindi ito nagbibigay ng parehong karapatan o rights para sa mga Pilipino, katulad ng mga Amerikano.
03:44.0
nagbibigay oportunidad na tumira at magtrabaho sa Estados Unidos.
03:52.9
At noong panahon na yun, mga Pilipino lang ang migrant group na pwedeng pumunta sa Amerika
04:03.2
sa kumpara sa mga ibang lahi sa Asia.
04:10.5
Halimbawa, ang mga Chino, mga Koreano.
04:14.0
Mga Japon, mga Indyo, hindi sila pwede mag-stay ng legal dahil mayroong anti-Asian na rhetoric sa Estados Unidos.
04:34.7
At dahil doon, hindi naman exempted ang mga Pilipino.
04:43.1
Sa mahirap na labor condition at racial discrimination.
04:51.9
At kung maaalala nyo, noong 19th century, yung California, yung produce basket ng Amerika,
05:03.8
ibig sabihin, madaming prutas at gulay ang nanggagaling sa California.
05:13.1
50% o 50% galing sa California.
05:19.5
Kaya kailangan ng mga murang empleyado para magtrabaho sa California.
05:31.7
So, noong 1930, bago nagsimula yung mga riots sa Watsonville, sabi ng mga politiko at mga leader,
05:43.1
nang komunidad na tinawag na menes, na mga menes ang magsasaka na Pilipino.
05:56.8
At sabi nila, i-deport ang mga Pilipino.
06:03.0
O, dapat i-deport ang mga Pilipino dahil, quote-unquote,
06:10.6
white people who have inherited.
06:13.1
This country for themselves and their offspring could live.
06:17.1
O, ang mga puting Pilipino na nag-inherita ng bansang ito para mabuhay sa bansang ito.
06:32.9
Ang mga puti na may-ari ng bansa. May-ari ng Amerika.
06:43.1
Hindi lang tungkol sa trabaho.
06:47.1
Siguro yung nararamdaman nila yung job security ng mga Amerikano, kinukuha ng Pilipino.
06:56.6
Pero, sabi din sa isang source na isang sexual competition ang mga Pilipino,
07:06.6
Pilipinong lalaki sa mga puting lalaki.
07:11.2
At sabi ng isang...
07:13.1
Judge sa California, yung pinakamalalang parte ay yung mga Pilipinong lalaki na nakikipagkaibigan sa mga puting babae na 13 to 17.
07:34.6
At yun, magiging gustong-gusto ng mga puting babae ang mga Pilipino.
07:43.1
At magiging gustong-gusto ng mga Pilipinong lalaki at mabumuntis ang babae at dadami ang Pilipino at makukuha ang mga trabaho ng mga puti.
07:57.0
So, ito ang statement ng isang judge, isang local judge sa California.
08:05.8
At syempre, paraphrased lang.
08:09.5
At yun, talagang may tension noon.
08:13.1
At isa pang hindi nakatulong na sabi nila, alam na alam ng mga Pilipino ang kulturang Amerikano.
08:27.9
So, negatibo ito sa perspektibo nila.
08:33.1
Sabi ng mananulat na si Madden Malone sa LA Times noong 1938,
08:41.2
yung mga maliliit.
08:43.1
At brown na lalaki mula sa Pilipinas ay dalawa o tatlong taon ahead sa estilo o sa fashion kumpara sa mga Amerikano.
08:56.5
Na yung fashion ng mga Pilipino noon ay magiging sikat para sa mga Amerikano pagkatapos ng dalawa o tatlong taon.
09:10.1
So, isa yung paraphrased na quote mula sa LA Times.
09:17.3
At yun, talagang nakikita nila na threat yung mga lalaking Pilipino dahil maganda raw ang fashion nila noon.
09:31.4
At bali yun ang mga pinakadahilan.
09:37.8
Yung kompetisyon sa labor market at yung konting tensyon seksual na kompetisyon daw ang mga Pilipino sa mga Amerikano noon.
09:54.2
At yun, dahil doon nagkaroon ng mga riots sa labas ng isang dance club, Pilipino dance club sa Palm Beach sa Watson.
10:07.8
At noong January 19 at January 23, may mga mob na limang daan na puting Amerikano, so 500, na nag-riot sa Watsonville at hinila ang mga Pilipino sa labas ng bahay nila.
10:35.0
At sinuntok sila.
10:37.8
Sinaktan sila at binarel yung mga bahay nila.
10:44.0
At isang Pilipino, si Fermin Tabera, binarel at namatay habang natutulog pero walang nakasuhan sa murder.
11:05.0
At yun, nagkaroon ng mga...
11:07.8
May mga riots sa Stockton, sa San Francisco, sa Salinas, sa San Jose.
11:15.8
At mayroon din bombing incident.
11:19.8
So kumamit ng bomba sa Filipino Federation Building sa Stockton.
11:30.3
So sabi sa Helzberg Tribune, may...
11:37.8
Yung mga puti at bumato ng bomba doon sa gusale ng Filipino Federation Building.
11:51.5
At yun, medyo nasira yung harap ng gusale.
11:58.1
At yun, may mga nasaktan.
12:02.3
May isang tao na nasaktan.
12:05.1
At noong 1933, mayroong batas sa California na anti-miscegenation law.
12:18.9
At dahil dito, bawal ikasal ang mga Pilipino at puti.
12:35.1
mayroong Tidings-McDuffie Act
12:37.7
na nagbigay ng independence, ng kalayaan sa Pilipinas.
12:44.6
Pero, nawalan ng karapatan magtrabaho sa Amerika ang mga Pilipino.
12:58.0
At dahil doon, kailangan umalis ng mga Pilipino.
13:03.0
O bumalik sa Pilipinas.
13:08.3
At yung mga gustong bumalik sa Pilipinas, hindi nila kaya bumalik dahil hindi maganda ang kondisyon pang-ekonomiko noong panahon na yun.
13:25.2
At sa totoo lang, noong 2011,
13:33.0
na formal na humihingi ng tawad, nag-a-apologize sa mga Pilipino-Amerikano
13:46.8
sa diskriminasyon, sa prejudice, at sa animosity na naranasan ng mga Pilipino-Amerikano o mga Pilipino noon.
14:03.0
At yun, makikita natin na yung unang henerasyon ng mga immigrants ng Pilipino sa California
14:13.2
ay nakaranas ng hate, nakaranas ng rasismo, at mga mahirap na buhay
14:26.0
kumpara sa mga ibang Amerikano doon sa Amerika.
14:33.0
At yun, siguro magandang paalala ito para ma-appreciate natin, lalo na ng mga Pinoy sa Amerika,
14:48.3
yung buhay ngayon dahil ngayon, syempre, iba na ang sitwasyon.
14:54.7
So, kailangan magpasalamat sa mga lolo, lolo at lola, o sa mga lolo,
15:03.0
lolo o lola ng lola dahil sa sakripisyo nila, lalo na kung unang henerasyon sila sa Estados Unidos, sa California.
15:16.3
At alam ko, madaming nakikinig galing sa California.
15:21.0
Marami akong mga taga-pakinig at mga estudyante galing California.
15:33.0
So, ito yung lesson sa kasaysayan sa 1930 Watsonville Riots kontra sa mga Pilipino.
15:43.8
So, yun lang. Pwede kayong sumuporta sa Patreon at pwede nyo i-download ang transcript.
15:50.6
Libre lang. Salamat sa oras nyo. Ingat kayo at paalam.
