* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:00.0
Ito ang ating mundo. Napakalawak at napakalaki.
00:06.0
Pero kung ikukumpara ang Earth sa universe, halos tuldok lamang ang ating mundo.
00:13.1
Gaano nga ba kalaki ang universe? Hanggang saan ang hangganan ng kalawakan?
00:19.9
Yan ang ating aalamin.
00:21.9
Ang Lawak ng Kaalaman ng Tao
00:51.9
ay ang observable universe o ang bahagi ng universe na ating nakikita sa langit at napag-aaralan.
00:59.4
At ang mga tao, maliliit na hayop, insekto, butil ng buhangin, mas maliliit na organismo,
01:07.1
at ang cells na siyang pinakamaliit na unit na bumubuo sa lahat ng nabubuhay sa mundo, matatagpuan sa tuldok niyon.
01:17.9
Ang Solar System ay binubuo ng araw na iniinip.
01:21.9
May ikutan ng walong planeta, kabilang ang Earth.
01:25.6
Ang sukat ng Solar System ay humigit kumulang 9 billion kilometers mula sa araw patungo sa Pluto.
01:32.2
Ang Jupiter ay ang pinakamalaki sa mga planeta sa ating Solar System.
01:36.8
Ang diameter ng Jupiter ay humigit kumulang 139,820 kilometers, mahigit labing isang beses na mas malaki kesa sa Earth.
01:47.4
Samantala, ang sukat ng ating planeta ay hindi bababa sa 13,000.
01:51.9
At lahat ng mga karanasan, piraso ng kasaysayan at mga sibilisasyon ng sangkatauhan ay nakakulong lamang sa ganito kaliit na bilog sa kalawakan.
02:05.5
Sa katunayan, ang ating Solar System ay patuloy na gumagalaw o umiikot sa isang malaking sistematikong kumpol ng mga bituin, gas, dust, at iba pang mga kosmis materials dahil sa interactions ng iba't ibang pwersa sa universe.
02:21.9
Ito ay ang Galaxies na naglalaman ng bilyong-bilyong mga bituin at iba't ibang mga planetary at solar systems.
02:29.9
Ang Milky Way Galaxy na kung saan matatagpuan ang ating Solar System at Earth ay isang spiral galaxy na may humigit kumulang 100,000 light years ang diameter.
02:41.9
Ito ay naglalaman ng humigit kumulang na 100 bilyon hanggang 400 bilyong bituin kapag nagkakaroon ng kolesyons o pagbangga ng dalawa.
02:51.9
Sa sanandang dalawang galaxy, maaaring makabuo ng bagong bituin at mga planeta.
02:57.5
Maghahalo ang mga gas at araw na siyang bubuo sa mga bagong sistem na may mataas na dami ng bituin, gas, at planeta,
03:08.7
Ang mga galaksiya ay nagsisasama-sama rin sa mga clusters o mga grupo.
03:13.6
Ang clusters na ito ay naglalaman ng 100 bilyong mga galaksiya.
03:17.3
Ang comma cluster
03:18.2
ang comma cluster
03:19.6
ay may humigit kumulang 1,000
03:22.9
Ang Milky Way at Andromeda Galaxy ay parehong bahagi ng isang mas malaking galaxy group na kilala bilang ang Local Group,
03:31.1
na bahagi naman ng mas malaking supercluster ng galaxy na kung tawagin ay Virgo Supercluster.
03:37.1
Ang Local Group ay isang maliit na galaxy cluster na binubuo ng halos 54 na mga galaxies, pati na rin ng mga mas maliit na satellite galaxy at mga dwarf galaxy.
03:48.0
Sa Local Group, ang Milky Way at Andromeda Galaxy ay dalawa sa pinakamalaking galaxy at sila ay mga kapwa may malalakas na gravitational interaction.
04:00.0
Sa kasalukuyan, ang Milky Way at Andromeda ay unti-unting naglalapit sa isa't isa at inaasahang magbanggaan sa hinaharap na magdudulot ng malaking galactic merger.
04:12.7
Life Beyond Earth
04:14.4
Sa libu-libong taong pag-aaral ng sangkatauhan,
04:18.0
sa kalawakan, tayo ang unang mga taong may tiyak na alam sa isang bagay.
04:22.9
Ang mga bituin sa labas ng ating solar system ay puno ng mga planeta, iba't ibang uri, iba't ibang hugis.
04:29.8
Malaking bahagi ng mga planetang ito ay may pagkakatulad sa Earth.
04:34.9
Ngunit hanggang ngayon, wala tayong ebidensya na nagpapatunay na may buhay sa labas ng Earth.
04:41.6
Ang Observable Universe
04:43.4
Ang Observable Universe ay ang bahagi ng universoo na maaaral.
04:48.0
Makita o maobserbahan ng mga tao o anumang instrumento sa loob ng kasalukuyang kalagayan ng teknolohiya.
04:54.9
Ang limitasyon ng Observable Universe ay bunga ng bilis ng liwanag at edad ng universoo.
05:01.0
Speed of Light ang ginagamit na sukat upang malaman kung gaano kalayo sa ating mata ang isang planeta or bituin.
05:09.3
Ito ang pinakamabilis na bilis na maaaring marating ang anumang bagay.
05:14.0
At ito ay humigit kumulang na 299,000.
05:18.0
792 kilometers per second in a vacuum.
05:23.0
Ang liwanag mula sa malalayong mga lugar sa universo ay tumatagal ng milyon-milyong taon bago makita ng ating mga mata.
05:30.0
Kaya ang Observable Universe ay may isang horizon o hangganan lamang na kung saan ang liwanag mula sa mga mas malalapit na lugar
05:38.0
kagaya ng Milky Way Galaxy, constellations, mga planeta sa ating solar system at iba pang bituin sa kalawakan lamang ang ating nakikita.
05:47.0
Samantala, batay sa pinakabagong pagtataya, ang kalawakan ay may tandang 13.8 billion light years.
05:57.0
Dahil sa speed of light na siyang sukat ng lahat sa kalawakan, ang observable universe ay higit na mas maliit kumpara sa unobservable universe na nabuo sa loob ng 13.8 billion light years.
06:10.0
Mula sa perspektibo ng mga tao, ang observable universe ay nasa humigit kumulang na 46.8 billion light years.
06:16.0
Mula sa perspektibo ng mga tao, ang observable universe ay nasa humigit kumulang na 46.8 billion light years.
06:19.0
Ito ang maksimum na distansya na maaaring maobserbahan o makita ng mga tao sa anumang pamamaraan,
06:26.0
kabilang ang mga teleskopyo at iba pang mga instrumento sa kasalukuyang kalagayan ng ating kaalaman at teknolohiya.
06:33.0
Ang paglawak ng kalawakan
06:36.0
Ang Earth ay isang butil ng alikabok lamang kung ikukumpara sa laki ng lawak ng universo.
06:42.0
Ngunit ayon sa astronomya, ang butil na ito ay mas maliit kumpara sa laki ng lawak ng universo.
06:43.0
Ngunit ayon sa astronomya, ang butil na ito ay mas maliit kumpara sa laki ng lawak ng universo.
06:44.0
Ngunit ayon sa astronomya, ang butil na ito ay mas liiit kumpara sa laki ng lawak ng universo.
06:51.0
Tinatawag itong galaxy red shift, isang fenomenon sa astronomy kung saan ang mga linyang tinatahak ng mga bituin at galaxies ay lumilipat sa mas mababang wavelength sa light spectrum na kulay pula.
07:05.0
Sa electromagnetic wavelength spectrum, pula ang may pinakamababang wavelength ng lahat ng planet.
07:10.7
Ngunit ito rin ang ang may pinakamahabang distansya sa pagitan ng duncan.
07:13.0
Sa elektromagn nano elektron ng rapper and pan mga ang lahat at panmahabang distansya na laki ng kilay mundo.
07:14.0
dalawang wavelength. Ang risulta,
07:16.5
unti-unting lumalayo ang mga
07:17.9
galaksi sa loob ng universe.
07:20.3
Ang patuloy na paglalayo
07:21.8
ng mga galaksiya mula sa nakikita
07:23.8
ng ating mga mata ay isang
07:25.7
pangunahing ebidensya ng lawak ng
07:27.7
universo. Ang paglalayo na ito
07:29.7
ay nagmumula sa pagluwag ng mga
07:31.6
espasyo mismo sa kalawakan.
07:33.9
Isang konsepto na kilala
07:35.3
bilang expansion of the universe.
07:38.1
Ngunit ibig sabihin rin ito na
07:39.6
ang ating universo ay tumatanda na rin
07:41.7
kapag unti-unti itong nage-expand.
07:44.0
Ayon sa mga eksperto,
07:46.3
ang ating universo ay tila bumabalik
07:48.4
sa estado kung saan sa patuloy
07:50.3
na pag-expand ito ay darating
07:52.4
ito sa punto na wala itong
07:53.9
ilalawak pa. Ihina ang gravity
07:56.1
at magkokolaps ang kalawakan
07:58.4
bilang isang madilim,
08:00.1
mainit at siksik na bola
08:03.7
at saka unti-unting magkakalayo.
08:06.9
Ito ang Big Bang Theory.
08:10.3
ng buhay, tayo ay nakatayo
08:12.4
sa isang sangandaan.
08:14.0
Natuklasan natin na tayong mga tao
08:16.3
ay walang kabuluhan kumpara sa buhay
08:18.3
sa labas ng malawak na universo.
08:20.2
Lumalakas ang ating mga teleskopyo
08:22.3
sa space at sa lupa,
08:23.5
pati na rin ang ating teknolohiya.
08:25.5
Gayunpaman, hanggang ngayon,
08:27.5
ang tanging buhay na alam natin
08:29.5
ay nandito lamang sa ating tahanan.
08:33.5
tayo ay nakatingin sa kalawakan
08:35.5
habang puno ng mga tanong.
08:37.5
Umaasa na marahil
08:39.5
merong nakatanaw sa atin pabalik.
08:41.5
Nagustuhan mo ba ang video natin ngayon?
08:46.0
anong bahagi ng ating kalawakan
08:48.0
ang kailangan pa nating mapag-aralan?
08:52.0
na may iba't ibang berso ng ating planeta
08:54.0
sa ibang galaksiya?
08:56.0
I-comment mo naman yan sa ibaba
08:58.0
at i-like, i-share ang video
08:60.0
natin ngayon. Huwag kalimutang
09:02.0
mag-subscribe para updated ka sa mga susunod na upload.
