00:54.9
Nandoon din ang 70 combat vessels.
00:57.5
24 auxiliaries at halos 300 US Army, Navy at Marine Corps na aircrafts.
01:04.4
Umatake ang mga Japon sa dalawang waves at halos 360 aircrafts mula sa strike force ni Admiral Nagumo Chuichi ang pinadala nila.
01:15.0
Pagkatapos ng atake, 5 sa 8 US Pacific Fleet battleships ang lumubog dahil sa tindi ng mga natamong damage.
01:23.2
Lumubog din ang tatlong destroyers at may siyam na maliliit na barko ang nasa isang mga aircraft.
01:27.5
Pagkatapos ng atake, 29 aircrafts naman ang nasira o nagtamu ng malaking damage.
01:30.3
Nasira rin ang halos 140 aircrafts ng US na nasa lugar at may 80 na nagtamu ng damage.
01:38.2
29 aircrafts naman ang nasira mula sa grupo ng mga Japon.
01:42.6
Gayunpaman, mas grabe pa rin ang nangyari sa mga personel na nasa Pearl Harbor.
01:48.0
Halos 2,400 military personnel ang agad na namatay sa atake at may mahigit sa isang libo ang nasugatan.
01:55.4
Isang daang civilians din ang nadamay at namatay.
01:59.8
Kaya ang tanong, bakit nga ba ito ginawa ng Japan?
02:03.6
Sa mga panahon iyon, malaki ang kumpiyansa ng Japan sa kanilang sarili.
02:07.9
Naging mabilis ang pagkuhan nila sa kapangyarihan matapos silang manalo sa ilang mga gera laban sa China noong 1894-95 at Russia noong 1904-05.
02:20.0
Nagkaroon din sila ng parte sa World War I bilang kakampi ng mga allies.
02:25.4
Noong 1937, sinugod na naman nila ang China at halos nakuhan na nila ang northern part ng China at halos lahat ng mga port cities sa mataas na coastline nito.
02:35.9
Alam ng Japan na marami ang kakalaban sa kanilang expansion.
02:39.8
Kaya noong September 27, 1940, isang taon pagkatapos magsimula ang World War II,
02:45.6
pumasok sila sa Tripartite Pact Agreement at nakipagsabwatan sila sa Axis powers ng Germany at Italy.
02:53.3
Hindi pa nakontento ang Japan.
02:55.4
Sa pagpapalaki ng kanilang teritoryo.
02:57.3
At kung magpapatuloy sila sa kanilang military campaign, kailangan nila ang unlimited access sa natural resources at syempre marami pang pera.
03:07.7
Alam ito ni President Roosevelt at hindi niya nagustuhan ang mga ginawang pag-atake ng Japan sa Pacific, lalo na ang pagkampi nito sa Germany.
03:16.8
Kaya naman, pinatawan niya ang Japan ang economic sanctions at oil embargo.
03:21.9
Ito ang naging rason ng pag-atake ng Japan sa Pearl Harbor.
03:26.1
Ginawa nila ang pag-atake upang mawala ang focus ng U.S. sa kanilang sanctions at embargo at asikasuhin ang kanilang recovery.
03:35.2
Higit sa lahat, sa pagbagsak ng Pacific Fleet ng U.S., wala nang malakas na pwersa na pwede makapigil sa kanilang planong expansion sa Southeast Asia.
03:46.2
December 8, 1941, opisyal na nagdeklara ng gera ang U.S. laban sa Japan.
03:53.1
At ilang mga buwan ang lumipas ay nagdeklara.
03:55.4
Nagdeklara naman ng gera si Hitler laban sa U.S.
03:58.7
Habang nangyayari ito, patuloy lang ang pagpapalaki ng Japan sa kanilang teritoryo.
04:04.1
Giniba ng isang Japanese airstrike ang British airpower sa Hong Kong.
04:08.4
Nakuha din nilang paatrasin ang 12,600 British at 1,900 Canadian defenders.
04:15.7
Pagkatapos ng dalawang linggo, nakuha nila ang kontrol sa isla at napilitang sumurender ang mga British.
04:22.3
Habang nangyayari ito, sinakob din nila ang Bangladesh.
04:25.4
Bangkok, Thailand at Burma.
04:28.4
Ginawa nila ito sa loob lamang ng ilang linggo.
04:31.9
Subalit, isa sa pinakamalaking plano ng Japan ay ang balak nilang kunin ang kontrol sa Pilipinas mula sa U.S.
04:40.1
Noong December 10, 1941, naglanding ang mga Japon sa Luzon.
04:44.6
At sa mga sumunod na araw, naglanding din sila sa iba't ibang parte ng bansa.
04:49.4
Sinubukang lumaban ng mga Amerikano sa Pinas, pero agad lang silang natalo ng mga Japon.
04:55.4
Sa patuloy na pag-abante ng mga Japon, natakot si President Roosevelt na baka ma-hostage nila ang isa sa kanyang pinakamagaling na Heneral.
05:04.0
Kaya naman, inutos niya ang pagtakas ni General Douglas MacArthur papuntang Australia.
05:11.1
Tuloy ang umalis sa Pilipinas ang Heneral noong March 11, 1942.
05:15.6
At pinakawalan ang kanyang sikat na salitang,
05:20.8
Dinagtagal ay nakuha din ng mga Japon ang Pilipinas.
05:25.4
Sa mga panahon iyon, tila wala nang makakapigil sa Japan, lalo na sa Pacific.
05:30.6
Kahit ang US ay nahirapan sa kanila, subalit noong 1942, sumugod na sa unang pagkakataon mula nang sumali sila sa gera ang US sa Japan.
05:40.7
Pinili nilang sumugod sa Guadalcanal, isang isla sa South Pacific Ocean, kung saan kakatayo lang ng airbase ng Japan.
05:48.8
Noong August 7, 1942, nagsimula ang labanan ng biglang sinugod ng mga Marines ang Guadalcanal.
05:55.4
Dahil sa surprise attack na ito, hindi nakapaghanda ang mga Japon, at madali lang silang natalo at nakuha ng mga Marines ang kontrol sa kanilang airbase.
06:05.4
Gayunpaman, hindi agad sumuko ang mga Japon, nagpalitan sila ng pag-atake.
06:10.7
Prinotektahan ng US ang kanila mga sundalo sa pamamagitan ng pagpapalipad ng ilang aircrafts sa umaga upang bombahin ang mga paparating na Japanese fleets.
06:20.0
Kaya naman, pinili ng mga Japon na mag-landing ng gabi upang hindi sila makita.
06:25.4
At noong November 1942, sinalakay ng 10,000 Japanese soldiers ang isla.
06:31.6
Naging madugo ang labanan, pero hindi pa rin nakaabante ang mga Japon.
06:36.2
Di nagtagal, ay nag-retreat na lang sila at tuluyang nag-surrender pagdating ng February 9, 1943.
06:43.9
Ang panalo na ito ang nakapagbigay ng momentum sa US laban sa Japan.
06:49.2
Patuloy lang ang momentum ng US.
06:50.9
Naisip ng US na magandang strategy ang pagkuhang muli sa Pilipinas.
06:55.4
Sa pamamagitan nito, pwede na sila mag-focus sa paglaban sa mga Japon sa China, Indonesia at Burma.
07:04.3
Noong October 18, 1944, sinimulan ng US ang pag-execute ng kanilang plano.
07:09.9
Nagpadala sila ng reconnaissance planes sa ibabaw ng mga island regions sa Pilipinas at sa mga kagubatan nito upang hanapin ang bases ng mga Japon at malaman kung saan ang dapat nilang targetin.
07:22.6
Pagkatapos nito, tinira ng US artillery.
07:25.4
Ang mga target na nahanap ng reconnaissance team.
07:29.2
Noong October 20, 1944, dumating ang unang grupo ng US troops sa Pilipinas.
07:35.5
Ito ay ang 24th US Infantry Division na siyang nag-landing sa Leyte.
07:40.3
Maganda ang pag-landing ng grupo dahil walang sumulubong sa kanila ng mga kalabang Japon.
07:45.6
Kasama rin nilang nag-landing si General MacArthur na siyang nagmungkahi na,
07:51.9
Hindi basta-basta magpapatalo ang mga Japon.
07:55.4
Nilang sinugod ang ilang mga naval ships ng US sa Gulf ng Leyte at sa Philippine Sea.
08:01.7
Napaka-importante ng Pilipinas para sa kanila.
08:04.7
Ito ang nagsisilbing supply route nila para sa kanilang oil na nagmumula sa Indonesia.
08:10.4
Kaya naman, pinadala ng Emperor ang halos lahat ng kanilang natitirang Navy fleets para harangan ng mga Amerikano.
08:17.6
Sa mga panahon ito, wala nang laban ng mga Japon sa lakas ng US.
08:21.7
Nagdala ang US ng walong aircraft carriers at limang modern aircraft carriers.
08:25.4
Sa kabuuan, kayang mag-deploy ng US ng mahigit kumulang 1,200 aircrafts laban sa Japan.
08:34.1
Desperado ng mga Japon, ginawa nilang bait ang isang aircraft carrier nila at inilaban ito sa US Navy
08:40.8
habang tinatarget ang kanilang mga battleships, ang grupo ng mga Amerikanong sundalo na sinusubukang mag-landing sa Pilipinas.
08:48.6
Sa huli, masyadong malakas ang US para sa Japan.
08:51.8
Nakuha nilang mapalubog ang apat na Japanese aircraft carriers sa coast ng Leyte.
08:57.2
Kabilang na ang Zuikaku, ang panghuling operational carrier ng Japan.
09:02.2
Gumamit din ng mga radar-guided naval artillery ang mga Amerikano upang gibain ang mga battleships, cruisers at maliliit na naval units ng mga Japon.
09:12.2
Ang laban ng ito ang naging pinakamalaking naval battle, hindi lang sa World War II, kundi pati na rin sa kasaysayan.
09:19.2
Sa huli, 15,000 Americans ang namatay o nasugatan sa labanan, habang 65,000 Japanese soldiers naman ang namatay.
09:29.2
Naging madugo rin ang labanan sa lupa ng Luzon. Sinalubong ang mga Amerikano ng mahigit kumulang 287,000 Japanese defenders.
09:38.2
Ayon sa isang historian, ito ang pinakamalaking army na nakaharap ng mga Amerikano sa Pacific.
09:44.2
Nang matapos ng dalawang taong labanan, halos hindi na makita ang mga Amerikano sa Pacific.
09:49.2
Ang mga Amerikano na nakakilala ang siyudad ng Maynila dahil sa damage na natamu nito.
09:53.2
Pinasabog ng mga Japon ang Manila Harbor at giniba ang lumang siyudad. Sa katunayan, isa ang Manila sa mga siyudad na may pinakamalaking damage sa World War II.
10:04.2
Sa huli, nasa 38,000 ang namatay o nasugatan sa mga sundalo ni MacArthur, habang 400,000 naman ang mga nasawing Japon.
10:13.2
Noong June 1944, sinugod naman ang mga Amerikano ang isla ng Saipan, na siyang parte ng isla ng Saipan.
10:17.2
Noong June 1944, sinugod naman ang mga Amerikano ang isla ng Saipan, na siyang parte ng Saipan.
10:18.2
Importante ang islang ito sa mga Japon dahil ang airbase sa isla ay kayang tamaan ng U.S. Army Air Force.
10:28.2
Nagkaroon ng dalawang araw na labanan sa karagatan ang dalawang magkalabang bansa sa coast ng Saipan.
10:34.2
Ito ay naging isa sa pinakamalaking carrier battle sa World War II at tinawag itong Battle of the Philippine Sea.
10:42.2
Nasira ang tatlong aircraft carriers ng Japan at tatlong daang planes.
10:46.2
Sa halos 30,000 soldiers na pinadala ng Japan upang labanan ng U.S., isang libu na lamang ang nakasurvive.
10:54.2
Nanalo ang U.S. at opisyal na natapos ang labanan noong July 9, 1944.
11:00.2
Nakakuha pa ng dalawang panalo ang U.S. laban sa Japan mula noong February hanggang June 1945.
11:07.2
Sinugod ng American forces ang malilit na isla ng Iwo Jima upang gawin itong airstrips sa American B-29 fliers.
11:12.2
Sinugod ng American forces ang malilit na isla ng Iwo Jima upang gawin itong airstrips sa American B-29 fliers.
11:14.2
Sinugod ng American forces ang malilit na isla ng Iwo Jima upang gawin itong airstrips sa American B-29 fliers.
11:16.2
Sinalubong sila ng 20,000 Japanese defenders at tumagal ang labanan ng mahigit sa isang buwan.
11:21.2
Sinalubong sila ng 20,000 Japanese defenders at tumagal ang labanan ng mahigit sa isang buwan.
11:23.2
Nahirapan ng U.S. sa labanan ito dahil sa hindi magandang terrain pero sa huli, nakuha nilang umabante.
11:30.2
Nahirapan ng U.S. sa labanan ito dahil sa hindi magandang terrain pero sa huli, nakuha nilang umabante.
11:33.2
Sa huli, 1,000 Japanese na lang ang nahuli nilang buhay pagkatapos ng labanan noong March.
11:37.2
Pagkatapos ng isang buwan, sinugod naman ng US ang Okinawa. Ito ang naging panghuling land battle at ang pinakamadugong labanan noong World War II.
11:46.7
Plinano ng US na kuling ng Okinawa dahil gagawin nila itong staging area para sa pagsakop nila sa main lands ng Japan.
11:55.2
Hindi papayag ang mga Japon sa plano ng US at lalaban sila hanggang sa huli.
12:00.3
Nagtago sila sa mga maliliit na burol at mga rock formations at naghintay na umabanti ang US.
12:07.5
Pag nakita na nila ang mga Amerikano, agad silang magsasagawa ng surprise ambush at magpapaputok.
12:14.0
Isa rin sa mga nakapagpahirap sa labanang ito ay ang mga underground na ginamit ng mga Japon.
12:19.8
Ginawa nila itong bases at dito rin nila ginagamot ang mga nasugatang sundalo.
12:25.2
Maliban dito, kilala ang Okinawa Battle dahil dito gumamit ng mga batang estudyante.
12:30.3
Ang Himayuri Student Corps ay isang grupo ng mga babaeng estudyante na nagsisilbing nurses sa mga sundalo.
12:39.2
Pero nadamay pa rin sila sa barilan na naganap.
12:42.7
Dahil sa halos dalawang libong estudyante na tumulong sa labanan, isang libo na lang ang natira sa kanila.
12:50.1
Tumagal ng 82 days ang labanan sa Okinawa sa napakalalang conditions.
12:54.8
Ang labanan ay naging ubusan ng sundalo.
12:57.8
Kung sinong pwersa ang unang mauubos,
13:00.3
siya ang matatalo.
13:01.8
Sa huli, natalo ng mga Amerikano ang mga Japon at nakuha nila ang kontrol sa isla.
13:07.8
Mahigit sa 12,000 US soldiers ang namatay sa labanan,
13:11.7
habang 70,000 naman ang namatay para sa Japan.
13:15.6
Unti-unti nang nananalo ang US,
13:18.1
subalit wala pa rin planong sumuko ang Japan.
13:21.1
Sa katunayan, noong July 26, 1945,
13:24.8
nagpadala ng isang ultimatum ang US, Great Britain at China sa Japan.
13:30.3
Upang sumuko na ito,
13:31.9
tinawag itong Potsdam Declaration.
13:35.1
Sa mga panahon iyon,
13:36.5
sumuko na ang mga Nazis at ang kanilang notorious na leader na si Adolf Hitler.
13:41.6
Pero nagmatigas pa rin ang mga Japon
13:43.8
at marami sa kanila mga pinuno ang gustong lumaban hanggang sa huli.
13:48.3
Hindi ito mangyayari,
13:50.0
dahil maisa pang alas ang US,
13:52.2
isang kakaibang armas na siyang babago sa ating kasaysayan.
13:56.7
Madaling araw ng August 6, 1945,
13:59.2
lumipad pa puno sa Japan,
14:00.2
napuntang Japan ang isang B-29 bomber na may pangalang Enola Gay.
14:05.2
Dala-dala nito ang isa sa mga pinakaunang naimbento na nuclear weapons sa kasaysayan.
14:11.2
Tinawag nila itong Little Boy.
14:14.2
At isa itong gun-type weapon bomb na may dalang uranium-235.
14:19.2
Pagsapit ng 8.15 ng umaga,
14:21.7
umabot na sa syudad ng Hiroshima ang bomber,
14:25.2
at dito nila binagsak ang Little Boy.
14:28.2
Pagkatapos ng 45 seconds,
14:30.2
umabot na sa altitude na 1,900 feet ang Little Boy.
14:35.2
At dito na ito, sumabog.
14:37.2
Direktang sa ibabaw ng Shima Hospital.
14:40.7
May lakas itong 15,000 tons ng TNT at agad na pumatay ng mahigit kumulang 70,000 na tao.
14:49.2
Marami pa ang pumanaw mula sa sugat at radiation poisoning sa mga sumunod na araw at buwan.
14:55.2
Sa lakas na pagsabog, inubos ng bomba ang halos two-thirds
15:00.2
ng syudad ng Hiroshima.
15:02.2
Pero hindi pa tapos ang US.
15:04.7
Matapos ang tatlong araw,
15:06.7
nagpadala na naman ng isang bomber ang US.
15:09.7
Tinawag nila ang bomber na Boxcar,
15:12.2
at daladalang nito ang isa pang nuclear bomb na pinangalanan nilang Fat Man.
15:18.2
Ang bomba ay isang plutonium implosion bomb.
15:21.2
Kakaiba mula sa Little Boy.
15:23.2
Pagsapit ng alas 11 ng umaga,
15:25.7
dumating ang Boxcar sa syudad ng Nagasaki.
15:28.7
Dito nila ay binagsak ang nuclear bomb,
15:31.2
at sumabog ito sa altitude na 1,650 feet sa ibaba ng Urakami Valley,
15:39.2
na nasa northwest ng syudad.
15:41.2
Sumabog ito sa lakas na 21,000 tons na TNT.
15:46.2
Mahigit kumulang 40,000 na tao ang agad na pinatay ng bomba,
15:50.2
at sumunod pa ang halos 30,000 na nagtamu ng sugat at radiation poisoning.
15:56.2
Halos 40% ng mga buildings sa syudad,
15:58.7
ay nawasak ng bomba.
16:03.2
mahigit sa 100,000 na tao ang namatay mula sa dalawang nuclear bombings.
16:08.2
Hindi makapaniwala ang mga Japon sa lakas ng bomba na hinulog ng U.S. sa syudad ng Hiroshima at Nagasaki.
16:15.2
Sa dami ng tao na nasawi mula dito,
16:17.7
napanghinaan na ng loob ang mga pinuno ng Japan.
16:21.2
Kaya naman, nung August 15,
16:24.2
inanunsyo ni Emperor Hirohito ang pagsuko ng Japan.
16:27.7
At nung September 2, 1945,
16:30.2
pinirmahan ng mga Japanese representatives ang official instrument of surrender
16:35.2
na siyang inaprubahan ni President Harry Truman,
16:38.2
at tuluyan nang natapos ang digmahan.
16:41.2
Pagkatapos ng gera,
16:43.2
ginabayan ng U.S. ang Japan sa pag-transform nila sa isang militaristic empire papunta sa isang democratic country.
16:51.2
Ginawan din ang U.S. ang Japan ng bagong Constitution na kailangan nilang sundin
16:55.7
at tinulungan sa kanilang economic recovery.
16:58.7
Subalit higit sa lahat,
17:00.7
dinisband din nila ang military forces ng Japan.
17:03.7
Sa ngayon ay may self-defense forces na lang at hindi na mga sundalo.
17:08.7
At tinulungan sa pacifist policy nito
17:11.7
kung saan palaging pipiliin ng Japan ang pakikipagsundo kaysa sa gerang.
17:17.7
Ang laban ng U.S. versus Japan ay isang mahalagang pangyayari sa ating kasaysayan
17:22.7
dahil dito natin nakita
17:24.2
kung gaano kalakas ang nuclear weapons.
17:27.2
Isang bagay na bumago hindi lang sa mga bansang ito kundi pati na rin sa buong mundo.
17:32.7
Hanggang ngayon ay hindi pa rin nalilimutan ng dalawang bansa ang gerang nangyari sa pagitan nila
17:38.7
at ang mga buhay na nasawi dahil dito.
17:41.7
Gayunpaman, maganda na ang relasyon nila ngayon bilang allies
17:46.7
dahil sa kanilang mutual interest, democratic values at para rin sa paglago ng kanilang ekonomiya.
17:54.2
Para tuloy-tuloy ang saya at kwentuhan, huwag kalimutan magsubscribe sa Bubli Youtube Channel at pindutin ang notification bell.
