14 Pagkain na Posible Makababa sa Creatinine Levels. - By Doc Willie Ong
01:01.1
Stage 3, stage 4, yan, mataas na kreatinin, may sira na yung kidney.
01:05.9
So itong diet na ipapakita ko, para po ito sa medyo malala na.
01:12.2
Pang mga stage 3, stage 4 kidney disease na mataas-taas na yung kreatinin,
01:18.6
naglolo ko na, hindi na nalalabas yung mga...
01:23.2
Potassium sa katawan, pati potassium, maganda potassium, tataas na yung potassium,
01:29.0
tataas na yung phosphorus, humihina na yung ihi, ito na yung mga mas serious.
01:35.2
So ito po yung gagawin natin.
01:37.8
So itong mga pagkain ba ito at other tips natin,
01:42.1
posible ba makababa ng kreatinin?
01:46.3
Actually, ang tamang sagot dito, yung unhealthy foods.
01:51.5
Yung hindi healthy foods.
01:53.2
Mamantika, mataba, maalat, yun nagpapataas ng kreatinin, malinaw.
02:00.4
Okay, kasi ma-high blood ka, magkaka-diabetes ka, high blood diabetes ang sumisira sa kidneys.
02:07.8
Ulitin ko, high blood ang diabetes ang top 2 na sakit na sumisira sa kidneys.
02:14.0
So yung pagkain mo, pag na-high blood ka, magkaka-diabetes ka, tataas kreatinin mo.
02:18.8
Pero itong mga healthy foods na ipapakita natin, 14 healthy foods,
02:25.7
Actually, ang siguradong magagawa nito ay hindi na niya mapapataas.
02:31.3
Siyempre, pag healthy ka kainin mo, yung blood pressure mo gaganda.
02:35.1
Yung blood sugar mo gaganda.
02:37.3
So hindi na niya dapat mapalala pa.
02:40.4
O kahit pa pano, hindi na ganun, hindi ka na nakadagdag ng injury.
02:44.9
Ngayon, kung bababa pa o hindi, minsan mahirap masabi.
02:48.9
Kung bababa, minsan bahagya.
02:53.2
So, ano ba ang kreatinin?
02:55.2
Kreatinin, galing ito sa muscle breakdown.
02:58.2
Sa pagkain natin, doon din nanggagaling.
03:02.7
Or, minsan, sobrang exercise.
03:06.4
Yung mga sobrang exercise, tumataas din yung kreatinin.
03:10.1
Nasisira yung muscle.
03:11.9
Yung mga buksingero, pag bagong bug-bug, diba?
03:15.6
Yan, pwede rin ito mas kreatinin.
03:17.5
Yung mga hazing, bawal naman ang hazing, masama ang hazing.
03:20.9
Pero yung mga kababayan natin,
03:23.2
gusto pa rin sumali sa mga frat, sa sorority.
03:26.2
So, pag nagpabug-bug, masisira yung muscle, masisira ang kidneys.
03:32.7
Kaya namamatay yung mga nag-hazing kasi nga,
03:36.3
nagki-kidney failure dahil sa rhabdomyolysis.
03:39.5
Yung muscle nasisira, nababarahan yung kidneys.
03:43.2
Ang normal kreatinin sa lalaki, mga 0.6 to 1.2 mg per dl.
03:49.3
Sa babae, mga 0.5 to 1.5 mg per dl.
03:53.2
Pero itong kreatinin kasi,
03:56.2
depende rin sa laki ng tao.
03:59.2
Kung kayo ay malaking tao, 5'7 na malaki katawan,
04:07.2
Minsan, kahit kreatinin mo lampas konti,
04:10.2
let's say 1.3 kreatinin mo, lalaki ka lampas,
04:14.2
okay lang kasi malaki naman muscle mo.
04:17.2
So, pwedeng normal yan para sa'yo.
04:20.2
Pero kung payat ka lang, maliit ka lang,
04:23.2
tapos yung kreatinin mo nasa top normal,
04:26.2
okay, let's say babae, 1.1 pero payat lang,
04:29.2
posibleng mataas na yun.
04:31.2
Okay, bago ko bigay yung mga healthy foods na
04:34.2
pwede makatulong sa kidney disease at mataas ng kreatinin,
04:38.2
yung mga simple muna tayo, yung pag-inom ng tubig.
04:42.2
Diba? Hanggat maganda pa ihi mo,
04:46.2
stage 2, stage 3, stage 4 kidney disease,
04:49.2
kahit mataas kreatinin mo, basta maganda pa ihi mo,
04:52.2
maganda uminom kayo ng maraming maraming tubig.
04:57.2
Ano yung pinakamarami na ideal natin?
05:00.2
Ideally, mga tatlong litro, 12 glasses in a day.
05:06.2
Okay, kasi pag mga 10 to 12 glasses in a day, tubig or liquid,
05:11.2
pag inom mo yan, pag ihi mo ng marami,
05:14.2
siguro ang ihi mo mga dalawang litro,
05:17.2
tatlong litro na inom mo, ihi mo mga dalawang litro or more.
05:20.2
Kasi iba naman lamalabas sa pawis, iba lamalabas sa dumi,
05:24.2
syempre ang dumi may tubig din, o sa hininga.
05:27.2
So, pag nakaihi ka ng 2 liters, kahit papano,
05:31.2
pwedeng mabawasan yung kreatinin. Diba? At least, hindi na tumataas.
05:37.2
Ngayon, pwede ba sobradamihan ng tubig?
05:40.2
Kunyari, yung iba, 4 na litro or more.
05:43.2
Actually, sa pag-aaral, parang hindi rin maganda yung sobradaming tubig.
05:48.2
Yung sobradaming tubig, parang hindi rin maganda yung sobradaming tubig.
05:50.2
Ang dami yung 4 liters, which is 16 glasses, parang wala na rin tulong.
05:55.2
Mga ano lang talaga, 8 to 12 glasses, 2 to 3 liters yung pinaka-ideal
06:01.2
para hindi tumaas yung kreatinin.
06:04.2
Tapos, iwas sa sobrang exercise at sapat na tulog, may tulong din.
06:09.2
Pag tulog kasi tayo, mas hindi gumagawa ng kreatinin yung katawan natin.
06:17.2
Mas hindi tumataas siya. So, may tulong din yan.
06:20.2
Tapos, sinabi ko nga, pag mag-exercise, lakad-lakad lang.
06:24.2
Huwag masyado yung marathon na matagal o bodybuilding masyado.
06:29.2
O sobrang init, hindi rin maganda.
06:36.2
Pagdating sa protina.
06:39.2
Ito lagi tinuturo sa akin ng kidney specialist na lagi kong ginag-guest, Dr. Monty Mayor.
06:45.2
Ang payo niya sa mga matataasang kreatinin ay,
06:48.2
ayusin ang pagkain, pagkain, pagkain.
06:52.2
Ibig sabihin, sasabihin niya, gulay-gulay lang tayo.
06:56.2
Okay, taas ko lang ito ah. Mabagsak eh.
06:59.2
Gulay-gulay lang tayo. Yung mga karne, babawasan.
07:04.2
Baboy, baka, binabawasan.
07:07.2
Bakit? Kasi pag maraming ka kinakain ng baboy, baka,
07:11.2
tapos mataas na kreatinin mo, pwedeng lalong tumaas.
07:16.2
Pag maraming protina, yung sinasabi ko po ah, ililinaw ko.
07:21.2
May magkocomment, di nila maintindihan.
07:24.2
Itong sinasabi ko, pang kidney disease stage 3, stage 4, na mataas ang kreatinin.
07:31.2
Kung kayo ay hindi mataas ang kreatinin, gusto mo kumain ng apat na manginasal,
07:38.2
o di kainin mo, pwede naman siguro.
07:41.2
Di ba? Wala ka ng problema. O bata ka, gusto mo kumain ng limang porkchop,
07:45.2
o hindi healthy, pero tingin ko wala naman mangyayari sa'yo.
07:49.2
Kasi okay pa kidneys mo eh.
07:51.2
Pero kung may sira na kidneys mo, yung protina mo, konting-konting na lang.
07:57.2
Sabi nga niya, kung meron kang porkchop, kalahati, durug-durugin mo eh.
08:02.2
Parang giniling, giniling, ilagay mo na lang daw sa kanin mo para ma-imagine mo maraming protein.
08:10.2
So, animal protein, baboy, baka, bawas.
08:13.2
Sa mataas na kreatinin, sa stage 3, stage 4.
08:17.2
Pero tulad na sinasabi ko, ang kidney doctor niyo ang final say, hindi ako.
08:23.2
Siya ang Supreme Court. Kasi nga iba-iba yung payo.
08:26.2
Depende, baka sabihin niya, ah hindi pa malala ang kidneys mo, pwede ka pa mag-protein.
08:33.2
O hindi pa malala ang kidneys mo, kalaan mo pa potassium, pwede ka pa mag-saging, pwede ka pa mag-patatas, high potassium.
08:41.2
So, depende yan sa stage.
08:43.2
Pero itong tinuturo ko sa inyo, doon sa medyo malala na.
08:47.2
So, pag malala na, bawas protein, bawas potassium, bawas phosphorus.
08:53.2
Pain reliever, iwas.
08:55.2
Di ba lagi ko sinasabi, may phenamic acid, ibuprofen, nakakasira ng kidneys.
09:03.2
May antibiotics na bawal, pero paalam niyo muna sa doktor niyo.
09:09.2
Siyempre, babawasan ng asin.
09:10.2
Kahit ano pang stage, babawasan yung asin kasi nakaka-high blood.
09:17.2
So, tingnan na natin itong 14 foods na maganda sa kidneys.
09:22.2
Maganda siya ka sa kidneys itong 14 foods kasi low potassium na, low sodium, low phosphorus.
09:31.2
Sa ordinary na tao, sasabi mo lahat ng gulay pwede.
09:35.2
Lahat ng prutas pwede.
09:36.2
Sa normal na tao.
09:38.2
Pero pag may sira na kidneys, hindi na lahat ng prutas pwede.
09:43.2
Hindi na lahat ng gulay pwede.
09:46.2
So, sa gulay, cauliflower pwede.
09:50.2
Mataas sa vitamin B, vitamin C, mababa sa sodium, mababa sa potassium, mababa sa phosphorus.
09:59.2
Imbis na baboy-baka, isda na lang.
10:02.2
Mga tamban, tuna, tawilis.
10:06.2
Fatty fish pwede na.
10:08.2
Pwede rin ang strawberry.
10:12.2
Saging kasi, maganda saging. Healthy.
10:16.2
Kaya lang, tulad nga sinabi ko, pag stage 3, stage 4 na may sira na yung kidneys,
10:22.2
pati potassium hindi na lumalabas.
10:24.2
Nag-iipon na sa katawan.
10:26.2
So, pati saging hindi na po pwede.
10:31.2
Pero sa ordinary na tao, sinabi ko sa inyo, maganda saging.
10:36.2
Mahal ang blueberry pero actually, mas healthy blueberry.
10:39.2
Blueberry, strawberry pwede.
10:41.2
Low potassium siya.
10:43.2
Number 4, red grapes.
10:46.2
Maganda ang ubas.
10:48.2
Ubas at may sakit.
10:49.2
Ang maganda sa ubas, meron siyang mga resveratrol.
10:55.2
Meron siyang mga anti-oxidant.
10:57.2
May mga flavonoids.
10:59.2
Kaya nga, parang red wine eh.
11:01.2
Pero walang alkohol.
11:04.2
Number 5, pwede ka egg white.
11:07.2
Ang iniingatan lang natin yung kolesterol ng egg yolk eh.
11:11.2
Pero yung puti ng itlog pwede.
11:15.2
Sa egg white pwede mo kainin.
11:17.2
Number 6, garlic.
11:20.2
Garlic, bawang, pampababa ng blood pressure.
11:23.2
Maganda sa kolesterol.
11:25.2
At pwede rin yan sa may kidney disease.
11:29.2
Pagdating sa karne, sabi ko mga isda, baboy, baka, bawas.
11:33.2
Manok, chicken breast na walang balat pwede.
11:39.2
Chicken breast na walang balat pwede.
11:41.2
Pero huwag din sobrang dami.
11:43.2
Number 8, cabbage.
11:47.2
Cabbage, repolyo.
11:49.2
Maganda sa tiyan.
11:50.2
Hindi ganun kataas ang potassium.
11:52.2
Number 9, onions.
11:58.2
May mga anti-bacterial properties.
12:02.2
Pwede kayo, pineapple.
12:04.2
Pineapple, may bromelain ito eh.
12:07.2
Bromelain, vitamin C.
12:09.2
Tsaka itong pineapple, hindi masyado mataas sa potassium.
12:13.2
May potassium pero not so high.
12:15.2
Number 11, radish.
12:19.2
Labanos, pwede siya.
12:21.2
Number 12, singkamas.
12:23.2
Puro mga medyo walang lasa ito eh.
12:26.2
Radish, labanos, singkamas, repolyo.
12:33.2
Yan ang pwede sa mga may kidney disease.
12:36.2
Number 13, shiitake mushroom.
12:39.2
Maganda, shiitake mushroom.
12:41.2
Anti-cancer properties ng shiitake mushroom.
12:43.2
At protein din siya.
12:45.2
Protein source pero hindi siya baboy baka.
12:48.2
Number 14, bell pepper.
12:50.2
Mataas sa vitamin C.
12:54.2
So basically ito yung 14 foods.
12:56.2
Meron pang ibang pagkain pero medyo wala sa Pilipinas eh.
13:02.2
Kasi ang spinach, mataas sa potassium.
13:05.2
Ang kale, mataas din sa potassium.
13:08.2
Arugula, mababa sa potassium.
13:11.2
Basta kung anong mantika, konti lang gamitin niyo.
13:13.2
Huwag masyadong maraming mantika.
13:15.2
Sa nuts, mababa rin.
13:17.2
Mas kidney friendly ang macadamia nuts.
13:20.2
Kaya lang, mahal ang macadamia.
13:22.2
Tsaka hindi available gaano sa atin.
13:26.2
Wala naman tayong cranberry dito.
13:28.2
Pero cranberry, maganda sa kidney.
13:30.2
For kidney disease.
13:32.2
So yun po, iingatan natin.
13:35.2
So gagawin natin, papacheck tayo sa kidney doctor.
13:40.2
Check ang urinalysis.
13:41.2
Check ang creatinine.
13:42.2
Ngayon kung mataas ang creatinine, ito gagawin natin.
13:45.2
Bukod dito, may gamot pa yan.
13:47.2
Anong binibigay na gamot ng doktor?
13:51.2
Ito, nephrologist nyo na yung magbibigay.
13:54.2
Pero usually, bibigyan kayo ng mga ARBs.
13:59.2
Ito yung mga losartan, valsartan, irbesartan.
14:03.2
Basta may sartan yung dulo.
14:06.2
Hindi nyo pwede gawing over the counter.
14:09.2
Hindi pwede narinig kay Doc Willie.
14:11.2
Hindi po, maselan to.
14:15.2
Merong binibigyan nitong losartan, mataas ang creatinine, biglang bumababa.
14:20.2
Merong nabibigyan ng losartan, lalong tumataas.
14:25.2
Kaya pag binigyan, todo bantay.
14:27.2
Parang double-edged sword.
14:29.2
Pero, doktor nyo yung magbibigay.
14:31.2
Pag early stage, stage 1, stage 2, usually binibigyan konti.
14:37.2
Pero pinapaalam ko lang sa inyo, yun ang mga binibigay.
14:40.2
Minsan, yung mga prill din.
14:42.2
Mga ACE inhibitor, enalapril, captopril, binibigay din.
14:46.2
Minsan, binibigyan din ng mga ketosteryl.
14:51.2
Parang supplemento.
14:53.2
Pero actually, mga gamot na binibigay din.
14:56.2
So, ito yung mga gamot na binibigay ng doktor.
14:58.2
Punta tayo sa kidney specialist.
15:00.2
Ito naman yung guide lang.
15:02.2
Para mas maintindihan nyo.
15:04.2
Kaya pag sinabi ng kidney doktor nyo, bawas protina.
15:09.2
Gulay, prutas, ito na lang mga pupwede sa atin.
15:12.2
Sana po may tulong itong video.
15:14.2
Share po natin sa ating kababayan.
