High Blood sa Umaga, Posible Ma-stroke. - By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:29.7
At madalas, sa umaga ito nangyayari.
00:32.9
Kaya nga po, naginawa natin itong video.
00:35.3
Ang dami kasi lumalapit sa aking followers ko.
00:38.6
Nakikinig kasi ako, may namitang mga seaman.
00:42.1
Nasa barko daw sila.
00:43.8
Pinapanood lang daw nila yung video ko.
00:45.8
Kasi parang wala ata silang, syempre walang hospital daw, walang check-up.
00:50.2
I'm not sure kung may doctor sila doon.
00:52.9
So yung tips ko lang pinapanood nila.
00:55.5
O yung mga overseas worker, hindi sila makaalis sa trabaho nila.
00:59.0
So ito yung mga tips na babantayan natin.
01:02.9
Ngayon, ang atake ng high blood at stroke,
01:07.1
ayon sa pag-aaral, mas madalas sa umaga nangyayari.
01:12.0
Pag-gising, mula 6am hanggang 9 to 10am,
01:17.0
dyan ang madalas umaatake.
01:18.7
High blood, dyan madalas na i-stroke ang tao.
01:23.5
So pag-umaga kasi, bagong gising, masyadong excited yung tao.
01:29.0
Yung adrenaline, syempre bagong gising, bagong galaw.
01:32.8
Diba, nakapahinga yung katawan, ang dami mong gagawin.
01:35.6
Malikot ka pa, diba?
01:37.5
So tumataas blood pressure, ang dami mong gustong gawin.
01:41.4
Isa pa, bukod sa umaga na marami na i-stroke,
01:45.2
kung mainit din ang panahon, yan ang second factor.
01:49.2
Lalo na sa Pilipinas, pag summer, mainit, April, May, June, July.
01:53.9
Pag mainit ang panahon, mas nakahigh blood.
01:57.6
Mas dumadami ang stroke.
01:59.0
Yan ang sabi sa akin ng mga kaibigan kong neuro, neurologist.
02:04.1
Pag summer time, marami nang dumarating sa emergency room na i-stroke.
02:08.4
Sa init, kasi ayaw ng katawan natin ng mainit.
02:11.7
Gusto natin kalmado, malamig, at relax.
02:15.7
So meron tayong 10 warning signs sa umaga na posibleng may high blood tayo
02:22.9
or posibleng at risk tayo ma-stroke.
02:25.6
Ito babantayan natin.
02:29.0
Hindi naman natin na-check-check yung blood pressure natin sa umaga.
02:31.9
So number 1 out of 10 is masakit ang ulo.
02:38.4
Hindi lahat na may high blood, may sintomas.
02:40.7
Pero kung may sintomas, usually masakit dito sa batok.
02:44.1
At persistent headache.
02:46.1
Ilang araw pagising mo,
02:47.7
oh, ba't ang sakit ng ulo ko?
02:50.5
Actually, kung naka-experience na kayo ng high blood dati,
02:55.5
kung na-atake na kayo na kahit isang beses,
02:59.0
naramdaman mo na yung sintomas mo na para lang sa iyo itong sintomas na ito,
03:06.0
pag nakaramdam ka na ng high blood symptoms,
03:08.4
i-memorize mo na yun.
03:11.9
Yung iba masakit dito.
03:13.8
Yung iba kumakabugang dibdib.
03:15.5
Yung iba nahirapan huminga.
03:17.0
Kung yun ang symptom mo ng high blood,
03:19.0
i-memorize mo na.
03:20.9
Sa akin dati, may family issue na high blood ako.
03:24.9
Yung sa stress lang.
03:26.4
Parang makapal dito.
03:29.6
Parang kumakapal.
03:30.6
So, medyo alam ko na yung sign eh.
03:32.8
So, kung ano man yung sign mo, tandaan mo.
03:35.4
Pero itong sampung senyales, ito generally.
03:38.0
Number one, pwedeng headache.
03:39.9
Number two, pwedeng dizziness or lightheadedness.
03:43.4
Parang matutumba.
03:45.1
Sa akin, parang kumakapal.
03:47.7
Number three, pwede nalalabo yung mata.
03:50.9
Pag gising, malabo mata.
03:52.8
Actually, itong malabo mata, hindi lang possible sa'yo ng high blood.
03:56.0
Pwede rin stroke eh.
03:57.4
Kaya takot tayo sa stroke.
03:59.4
Kasi marami rin na stroke sa umaga.
04:01.4
Number four, chest pain.
04:03.4
Masakit ang dibdib
04:05.4
or mabigat ang dibdib.
04:07.4
Itong mga senyales na sinasabi ko, hindi itong chest pain na sobra-sobra sakit.
04:13.4
Minsan yung chest pain, parang konti lang.
04:16.4
Parang mabigat lang.
04:18.4
Parang indigestion.
04:20.4
Parang hindi lang makalunok, diba?
04:22.4
So, pwede natin isipin, asidic lang, mag-hot water ka.
04:26.1
Pero, pacheck natin.
04:27.3
Check mo na rin yung blood pressure mo.
04:31.3
Lalo na pag nagkakaedad na above 40, 50, 60,
04:35.3
isipin mo, ah, hindi na ganun kalakas yung katawan.
04:38.3
At risk na yung puso natin.
04:40.3
So, four, chest pain, chest discomfort.
04:44.3
Baka heart attack.
04:46.3
Number five, nabubulol.
04:49.3
Parang hindi niya masabi yung gusto niya sabihin.
04:52.3
Difficulty speaking.
04:54.3
Parang hindi ka makaintindi.
04:56.3
Baka na-stroke nung gabi.
04:59.3
Paano ka tatawag ng emergency sa gabi?
05:02.3
Number six, pagising mo, manhid isang parte ng katawan.
05:07.3
Manhid kaliwang kamay, kaliwang paa.
05:10.3
Manhid kanang kamay, kanang paa.
05:14.3
Sudden weakness, basta one side, possible stroke yun.
05:18.3
Pero kung namamanhid lang siguro yung binti lang,
05:22.3
o dito lang sa may puwet, baka may naipit lang.
05:26.3
Masayati ka lang.
05:27.3
Galaw-galawin mo lang.
05:28.3
Masaj-masaj mo lang.
05:29.3
O kamay mo naipit.
05:31.3
Galaw-galaw mo muna.
05:33.3
Baka hindi naman eh.
05:35.3
Pero yung one-sided stroke, talagang hindi magalaw.
05:38.3
Hindi talagang mataas.
05:40.3
Number seven, para silang balisa.
05:44.3
Pagising mo, parang masama feeling.
05:48.3
Hindi mo alam kung panic attack o ano.
05:53.3
O baka high blood yun.
05:55.3
Number eight, pagising mo, palpitasyon.
05:58.3
Malakas ang kabog.
06:00.3
So, hindi maganda yun.
06:02.3
Nag-irregular heartbeat ba?
06:08.3
So, pabantayan ng blood pressure.
06:10.3
Number nine, hirap huminga.
06:12.3
Mas hingal pagising sa umaga.
06:15.3
And number ten, ito.
06:17.3
Persistent nausea or vomiting.
06:20.3
Actually, hindi ito magandang sign eh.
06:24.3
Isip nyo, anong connection nasusuka?
06:26.3
Actually, sa experience ko,
06:27.3
yung mga may malalang sakit,
06:30.3
kahit yung heart attack, heart failure,
06:33.3
may malalang sakit,
06:36.3
Siguro, parang hirap yung katawan.
06:39.3
Gusto na lang sumuka na sumuka.
06:41.3
So, alam ng katawan, may depresya,
06:43.3
kaya nasusuka siya.
06:45.3
So, itong sampung senyales,
06:47.3
kung meron po kayo naramdaman ganito,
06:50.3
lalo na sa umaga,
06:51.3
check natin yung blood pressure.
06:53.3
Kung meron kayo pang check ng blood pressure.
06:55.3
Tapos, pag nakita mataas,
06:57.3
eh, syempre, tatawag sa doktor,
06:59.3
papacheck sa doktor,
07:00.3
pupunta sa ospital.
07:02.3
Yun talaga naman ang dapat nyong gawin
07:05.3
pag nakita nyo mataas ang blood pressure.
07:07.3
Kung meron kayong dating gamot sa high blood,
07:11.3
Pero, pero, iniisip ko rin,
07:14.3
papano yung kababayan natin nga eh,
07:16.3
mga seaman eh, kung walang emergency room.
07:19.3
O yung overseas worker na hindi maka day off.
07:23.3
O yung mga kababayan nating mga senior sa probinsya
07:27.3
na walang matawagan o walang espesyalista
07:30.3
dun sa malayang lugar.
07:32.3
Walang ospital na baka tatlong oras yung ospital.
07:35.3
Diba? Yung mga stroke,
07:36.3
hindi naman kaya sa clinic to gamutin.
07:39.3
Ang mapapayo ko na lang,
07:43.3
masama pakiramdam mo,
07:44.3
hindi mo alam kung high blood, stroke ba,
07:46.3
nagloko ba yung puso,
07:48.3
ang gawin nyo na lang muna,
07:50.3
ipahinga mo lang ang sarili mo.
07:54.3
Ihiga mo lang muna o higa ka medyo mataas
07:59.3
Kalma lang, diba?
08:02.3
Hinga lang malalim.
08:04.3
Malaking tulong paghinga.
08:07.3
Inhale, exhale para at least kompleto ka sa oxygen.
08:10.3
Kahit nagbabara yung puso,
08:11.3
kompleto ka sa oxygen.
08:13.3
Kung meron kang malamig na kwarto,
08:16.3
huwag ka muna doon sa mainit na mainit.
08:18.3
Diba? Huwag ka muna,
08:19.3
baka nasa banyo ka ang init-init ng
08:22.3
nag-shower ka sa umaga, diba?
08:24.3
Punta ka muna sa malamig na lugar.
08:28.3
Yung pinakamalamig na kwarto.
08:30.3
Upo lang o higa lang.
08:32.3
Hinga lang malalim.
08:33.3
Tapos i-relax mo lang isip mo.
08:38.3
Pitit mo lang mata mo.
08:40.3
Eh, kung wala ka talaga matawagan eh.
08:42.3
So, idasal mo lang.
08:45.3
Pwede ka uminom konting tubig.
08:47.3
Tapos mamaya, tignan nyo,
08:50.3
after 15 minutes, 30 minutes,
08:51.3
baka kumalma din.
08:54.3
Minsan, yung high blood na yan,
08:56.3
huwag ka lang mauunahan ng nervyos.
09:02.3
nag-palpitate ka na.
09:04.3
May naramdaman ka na.
09:05.3
E nervyoso ka pa o nervyosa ka pa.
09:08.3
So, yung high blood mo na 170 over 100,
09:12.3
na nervyos ka, naging 200 over 120.
09:15.3
Dinagdagan mo ng sariling stress.
09:18.3
Yung utak mo ang nagpa-stress lalo.
09:20.3
Yung nagbabara na stroke,
09:22.3
hindi naman sana tutuloy.
09:23.3
Dahil natakot, na-stress ka,
09:25.3
lalo tuloy na yung stroke.
09:27.3
So, parang mind over body yan eh.
09:30.3
Pero kung kaya mo i-kalma yung sarili mo,
09:34.3
Minsan, yung high blood kusa,
09:36.3
mag-i-stable yan after ilang hours.
09:39.3
Kung gano'ng kataas, bababa.
09:43.3
pag a few hours pa lang,
09:45.3
minsan, malambot pa yan eh.
09:47.3
Yung nagbabarang dugo sa ulo.
09:49.3
Minsan, malambot pa yan.
09:51.3
So, pwede pang malusaw.
09:53.3
So, pag nag-relax ka,
09:55.3
gumanda blood pressure mo,
09:57.3
baka yung bara lumusot eh.
10:00.3
Ibig sabihin, baka malusaw ng kusa eh.
10:04.3
Baka malusaw ng kusa.
10:05.3
May nangyayari yan.
10:07.3
Pag nalusaw ng kusa,
10:09.3
yung bara sa ulo,
10:10.3
tawag dyan transient ischemic attack.
10:13.3
TIA or mild stroke.
10:16.3
may stroke na sana,
10:18.3
hindi na magalaw yung kamay,
10:25.3
bumalik yung lakas ng katawan.
10:27.3
Transient ischemic attack.
10:29.3
Yan ang good news.
10:30.3
Pwedeng malusaw yung stroke.
10:32.3
Kaya kung talagang walang-wala,
10:34.3
wala tayong magagawa eh.
10:35.3
Pero kung may gamot ka sa high blood,
10:38.3
Yung mga nasa mga seaman,
10:40.3
mga nasa ibang lugar,
10:42.3
Kung may gamot ka sa high blood,
10:44.3
At kung meron kayong emergency na,
10:47.3
gamot na pamparelax.
10:49.3
Okay din yung mga pamparelax.
10:59.3
Baka meron kayong mahanap na reseta
11:02.3
sa doktor na may special license.
11:05.3
Meron ako special license eh.
11:07.3
Yung mga gamot na yan,
11:08.3
kahit isang tableta lang,
11:11.3
Minsan kasi yung utak natin hindi na kaya eh.
11:14.3
Pag na high blood ng isang tao,
11:18.3
Tunay ba siyang high blood?
11:20.3
O kinabhan lang siya,
11:21.3
in-stress lang niya sarili niya,
11:23.3
ginalit lang niya sarili niya,
11:24.3
kaya siya na high blood.
11:26.3
So kung ang high blood niya,
11:27.3
dahil dagdag yung stress,
11:29.3
dagdag yung nervyos,
11:30.3
at hindi na niya mapakalma yung sarili niya,
11:32.3
kasi nga may naramdaman,
11:34.3
pwede na inuman agad.
11:35.3
Wala pong side effect yan.
11:37.3
Isa-dalawang tableta,
11:38.3
wala namang problema yung mga.
11:40.3
Ako, favorite ko itong Lexotan.
11:43.3
Half tablet, one tablet.
11:45.3
Within one hour, two hours,
11:47.3
yan, kalma yan konti.
11:50.3
Pag kumalma, baka bumaba blood pressure.
11:52.3
Hindi na tumuloy kung ano man itong atake na ito.
11:55.3
Hanggang makapunta ka sa ospital,
11:57.3
hanggang makapacheck up ka sa doktor.
12:00.3
Ano ngayon ang gamotan natin dito
12:03.3
sa morning high blood pressure?
12:05.3
Kung dati ka nang may high blood,
12:09.3
Kung dati ka nang may high blood,
12:11.3
a-adjust natin yung gamot mo.
12:12.3
Pero kung first time mo pa lang
12:15.3
first time nangyari,
12:16.3
kailangan mo uminom na gamot.
12:18.3
Kasi may senyalis na ito.
12:20.3
Hindi na pwede walang gamot.
12:22.3
Pero kung dati ka nang umiinom,
12:23.3
ito yung possibility.
12:25.3
baka mababa ang dosis mo.
12:29.3
Baka yung amlodipine mo,
12:33.3
So, itataas ang dose.
12:34.3
Baka na-stress ka ngayon,
12:38.3
baka yung gamot mo,
12:41.3
Dapat pili ka ng long acting.
12:44.3
Ang gamot na short acting losartan,
12:47.3
medyo short acting.
12:48.3
Yung mga 12 hours lang efekto niyan.
12:50.3
Yung mga nifedipine,
12:52.3
mga 8 hours lang.
12:53.3
Mga captopril, 8 hours.
12:55.3
So, ibig sabihin,
12:56.3
pag ininom mo sa umaga,
12:57.3
sa gabi, hindi ka naprotektado.
13:00.3
Gusto natin yung long acting.
13:02.3
Yung long acting,
13:03.3
like itong mga amlodipine,
13:07.3
Almost more than 24 hours
13:09.3
nasa dugo mo yan.
13:10.3
Kaya favorite ko yung amlodipine.
13:12.3
Yung mga ibang drug,
13:14.3
amlodipine, okay rin naman.
13:16.3
Felodipine, mga 19 hours.
13:22.3
Sa sartan, marami naman.
13:23.3
Valsartan, Irbesartan.
13:25.3
Ito lang kasi mura.
13:26.3
Ito lang may generic.
13:27.3
Amlodipine, losartan.
13:28.3
Kaya tinuturo ko sa inyo.
13:30.3
So, pwedeng palitan ng long acting.
13:32.3
Kung losartan ka,
13:33.3
pwedeng palitan ng amlodipine
13:35.3
para mas maganda.
13:37.3
Or pwedeng doblihin yung gamot.
13:41.3
May amlodipine, may losartan.
13:43.3
Yung iba dinadagdagan pa ng metoprolol at iba pa.
13:49.3
para sa morning high blood pressure.
13:52.3
Inumin ang gamot sa gabi.
13:56.3
Para pag sa gabi mo ininom,
13:59.3
at least protectado ka buong gabi
14:01.3
at pagising mo sa umaga,
14:03.3
yung gamot nasa dugo mo pa.
14:06.3
Kasi pag ininom mo yung gamot mo sa umaga,
14:08.3
tapos short acting,
14:09.3
gabi wala na efekto.
14:11.3
Pagising mo, wala na efekto.
14:12.3
High blood ka na.
14:13.3
So baka mali lang ininom mo.
14:15.3
Gawin mo night time dose.
14:17.3
Another strategy,
14:18.3
pili kayo na strategy,
14:20.3
patulong kayo sa doktor nyo,
14:21.3
sa cardiologist nyo,
14:23.3
is pwede nyo rin po split yung dose.
14:26.3
Kalahati sa umaga,
14:28.3
kalahati sa gabi.
14:29.3
Amlodipine 10 mg kunwari.
14:34.3
Mas suabe twice a day.
14:37.3
huwag mo lang kakalimutan yung gamot mo.
14:39.3
Baka makalimutan mo,
14:41.3
Or another option is,
14:44.3
palitan yung gamot ng mas matapang
14:48.3
So yun ang mga babantayan natin.
14:50.3
Sino at risk sa morning high blood pressure?
14:52.3
Tulad na sinabi ko,
14:58.3
yung mga overweight,
15:02.3
may kidney problem,
15:05.3
may heart disease,
15:06.3
may high cholesterol,
15:08.3
sila yung mga at risk.
15:10.3
Paano mada-diagnose?
15:11.3
Check lang yung blood pressure.
15:12.3
Check ang blood pressure sa umaga,
15:14.3
sa tanghali, sa gabi.
15:20.3
para ma-check condition ng puso.
15:23.3
yung mga healthy lifestyle tips natin.
15:28.3
sapat na exercise,
15:29.3
pag maganda na blood pressure.
15:32.3
punta tayo sa cardiologist ninyo
15:34.3
at sa doktor ninyo
15:35.3
para makontrol ang blood pressure.
15:38.3
wala pa sa one condition.
15:40.3
140-190 ang blood pressure nyo.
15:43.3
ang pinakamataas na allowable,
15:48.3
Hanggang ganun lang,
15:50.3
O paglampas 130-180,
15:55.3
So, ingat po tayo dito
15:56.3
sa morning high blood pressure.
15:59.3
makasave tayo ilang buhay dito.
16:02.3
ang high blood sa umaga
16:04.3
at stroke sa umaga
16:06.3
magkaroon ng ganitong mga sakit.
