* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:00.0
Noong March 2018, isang dambuhalang bitak sa lupa ang bumungad sa mga tao sa isang bayan sa bansang Kenya.
00:09.1
Ang pinakamalalim na parte nito ay umabot sa 15 meters at lapad na halos 20 meters,
00:16.6
mas malapad pa ng almost 5 meters kumpara sa isang standard basketball court.
00:22.4
Malayo ang inabot ng bitak, kaya maraming mga kabahayan at mga farms ang nasira.
00:27.8
May mga bahay na nakatayo pa, ngunit napilitan ang mga residenteng i-demolish na lang dahil sa mga cracks na lumitaw sa kanilang bakuran.
00:37.2
At wala silang magawa kundi lumikas at lumipat na lang sa ibang bayan.
00:42.3
Nasira din ang kongkretong kalsadang ito.
00:45.2
Noong 2005 ay nagkaroon din ng napakahabang bitak sa lupa sa Ethiopia na umabot ng 60 kilometers.
00:53.2
Ito'y matapos na lumindol ng sunod-sunod.
00:56.5
At ang bitak na ito ay patuloy na lumalaki taon-taon.
01:00.5
At alam nyo ba, ang mga cracks na lumitaw sa Ethiopia at Kenya ay hindi ordinaryong mga bitak lamang.
01:07.6
Bakit? Dahil ito ay posibleng babago sa hugis at mapa ng Afrika.
01:13.6
Sinasabi kasing simula na daw ito ng pagkahati ng Afrika sa dalawang kontinente.
01:19.2
The continent of Africa splitting into two. It's being predicted now.
01:23.5
Scientists for the most part agree that the continent is split.
01:26.5
Splitting in two.
01:27.5
Ayon sa pag-aaral ng mga geologists,
01:29.9
mabibiyak at hihiwalay ang lupaing mula sa Gulf of Eden hanggang sa Mozambique.
01:35.7
At ang mga bansang ito ay hihiwalay sa mainland Afrika at magiging isang bagong kontinente.
01:42.5
Sa pagkahati nito ay mabubuo ang bagong karagatan na magiging pang-anim na karagatan sa mundo.
01:48.8
Ano ang dahilan bakit kaya nahati sa dalawang kontinente ang Afrika?
01:56.5
Ang upper portion ng Earth ay may matigas na layer na tinatawag na lithosphere,
02:01.4
kung saan kasama na dito ang upper portion ng mantle at ang crust kung saan tayo nakatira.
02:07.4
Nadiskubre ng mga scientist na ang lithosphere ay hindi pala huo para itong shell ng itlog na may mga bitak.
02:14.9
At ang mga bitak ng shell na ito ay tinatawag na tectonic plates.
02:19.1
Ang mga tectonic plates ay malalaking tipak ng bato kung saan nakapatong ang mga kontinente.
02:25.2
100 to 200 kilometers ang kapal nito.
02:28.7
Dahil sa init ng core at pressure ng molten rock sa mantle,
02:32.6
ang mga tectonic plates ay gumagalaw ng 3 to 5 centimeters bawat taon, ayon sa National Geographic.
02:39.8
May mga tectonic plates na nagbabanggaan, may nagsaslide at may lumalayo naman sa isa't isa.
02:46.0
At kapag lumalayo ang tectonic plates sa isa't isa, nagre-resulta ito ng rift valley sa ibabaw ng ating mundo.
02:53.3
Isang magandang halimbawa ng rift valley ay ang Lake Thingvalavatan na makikita sa Iceland.
03:00.0
Parang pinupunit ang lupa dahil patuloy na lumalayo ang dalawang nakadikit na mga Eurasian tectonic plates.
03:07.3
Sa Afrika ay meron ding rift valley. Ito ay ang East African Rift System o EARS.
03:13.1
Ang EARS ay may dalawang branches.
03:15.7
Eastern branch na dumadaan sa Ethiopia, Kenya at Tanzania.
03:19.7
At ang Western branch na dumadaan sa Uganda, Pababa.
03:23.3
Hanggang sa Mozambique.
03:25.1
Ang EARS daw ay nabuo 22 milyong taon na ang nakalilipas.
03:29.7
Ang rift daw na ito ay patuloy na lumalaki dahil sa dalawang tectonic plates na gumagalaw papalayo sa isa't isa.
03:37.3
Ito ay ang African plates o Nobian plates at ang Somali plates.
03:42.3
Hindi patiya kung saan banda talaga mahati ang Afrika, sa East Ba or sa West branch ng EARS.
03:48.5
Kung sakaling sa West branch ito mahati,
03:51.2
ay mabubuo ang isang bagong kontinente na kinabibilangan ng mga bansang Somalia, Kenya, Uganda, Tanzania, kalahati ng Ethiopia at iba pang African countries.
04:03.4
Mabubuo din ang isang ocean basin na katulad ng sa Red Sea.
04:07.8
At kalaunan ay maaari pang mas lumaki ito para maging isang maliit na version ng Atlantic Ocean.
04:14.7
Ngunit ang tanong, kailan kaya ito mangyayari?
04:17.6
5 years? 10 years from now?
04:19.6
Well, kasalukuyang nangyayari.
04:21.0
5 years? 10 years from now? Well, kasalukuyang nangyayari.
04:21.2
Nangyayari na ito ngayon, ngunit sa sobrang bagal ng pagalaw ng mga tectonic plates,
04:26.1
ay wala na tayo dito sa mundo bago tuluyang mahati ang Afrika.
04:30.8
Maaaring aabutin pa daw ito ng hindi bababa sa 5 milyong taon mula ngayon.
04:36.3
Matagal nang alam ng mga geologists na mahahati ang Afrika.
04:40.3
At nito ngang nakalipas na dekada, tila naging aktibo ang East African Rift System
04:45.5
na indikasyon ng pagpapatutuo sa prediksyon ng mga siyentipiko.
04:50.8
ang ebidensya ng pagalaw nito ay naobserbahan sa paglitaw ng mga malalaking cracks noong 2005 sa Ethiopia at 2018 sa Kenya
05:00.3
at ang mga pagbitak ng lupa na ito ay nangyayari doon sa rehyon kung saan nandoon ang boundary ng dalawang tectonic plates.
05:08.8
Pero ayon naman sa geologist na si David Adede,
05:12.1
ang pagbitak ng lupa sa Kenya noong 2018 ay pusibling hindi dahil sa pagalaw ng tectonic plates,
05:18.9
kundi dahil ito sa soil erosion dahil natuklasan ito matapos ang isang malakas na ulan.
05:25.3
Soil erosion man ang dahilan o hindi, malaki pa rin ang paniniwala ng mga eksperto na darating ang panahon na ang Afrika ay mahahati sa dalawang kontenente.
05:36.4
Mga ka-ASAM, kung nagustuhan nyo po ang content natin ngayon, mag-comment po kayo ng Big Yes.
05:41.8
This is your Ate O from our Republic. Hanggang sa muli and stay ASAM!
