Fish Oil Araw-Araw: May Benepisyo Ba Sayo? - By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:51.0
Pagdating sa mercury content, kasi siyempre yung dagat natin hindi na ganun kalinis.
00:56.4
Misa may mga pollutants na mercury.
00:58.9
So pag mas matagal na yung buhay ng isda at mas malaki na yung isda, more than 1 feet na yung laki,
01:05.9
matagal na siya sa dagat, mas marami na siya na-absorb ng mercury sa kataban.
01:12.2
So ayaw natin kainin yung mga isda na mataas sa mercury.
01:16.6
Pero merong isda na mababa sa mercury.
01:19.3
Kaya ililista ko ngayon.
01:21.0
So tatlong kategori.
01:24.2
Low levels of mercury na isda, pwede kumain.
01:28.4
Siguro kahit 5 times in a week kumain, pwede ito.
01:32.4
Merong moderate levels of mercury, siguro once a week o twice a week lang ito.
01:39.1
Tapos merong high levels of mercury, baka once a month lang dapat kumain ito.
01:45.1
Tingnan muna natin yung kategori A, ano yung safe na isda kainin.
01:49.9
Dito sa kategori A na mababa sa mercury, kasama ang dillies, ang hito, catfish, galunggong.
01:58.4
Marami tayong galunggong, safe din.
02:00.9
Salmon, safe din, healthy pa.
02:03.6
Sardinas, tilapia, maliit lang ang tilapia, kasali din dito.
02:09.0
Bangus, kasama din.
02:10.8
Milkfish, so pwede ang bangus, galunggong.
02:14.3
Hito, mas madalas.
02:15.7
Samaral, plus yung ibang seafoods.
02:20.2
Pusit, pati alimango.
02:22.5
Shrimp, squid, and crab.
02:24.8
Low levels of mercury sila.
02:26.6
So kahit 3 to 5 times in a week, marami tayong benefit makukuha.
02:32.3
Ano naman yung mga isda na medyo moderate level, na dapat once a week lang.
02:38.6
Mas madalang ang pagkain nito.
02:41.2
Ito yung banak, tamban, maya-maya, pati kantuna.
02:47.6
So kantuna, maya-maya.
02:50.1
Tamban-banak, once a week or twice a week lang.
02:54.4
Mga one serving lang pinakamarami.
02:56.6
Kasi nga, medyo moderate levels of mercury na siya.
03:01.3
Dito sa pangatlong category na higher levels of mercury,
03:06.0
pwede pa rin namang kainin, pero baka once a month lang.
03:09.8
Ito yung fresh tuna, itong mga sashimi, lapu-lapu, and sea bass.
03:15.3
Medyo considered high levels of mercury.
03:19.9
At yung mga ibang isda naman na ayaw na natin ipakain, yung mga shark, pating, or swordfish.
03:28.3
Malalaki na ito, very high levels of mercury.
03:31.5
So nakita nyo, hindi pare-pareho itong mga isda, pero yung mga safe na isda na binanggit ko, pwede.
03:38.4
Ang dapat mag-iingat pa, ang buntis.
03:40.7
Ang buntis, delikado sa baby nila, baka magkaroon ng birth defect kung kakain ka ng marami nitong moderate.
03:49.9
At high levels of mercury na isda.
03:54.3
Pagdating naman sa fish oil, dahil nga dito sa mercury level, yung iba sinasabi,
03:59.6
kumakain sila ng fish oil supplement.
04:02.4
Kasi yung mga fish oil supplement, wala tong mercury.
04:05.5
Yung mga sources nila, usually walang mercury.
04:08.9
Una-una po, wala tayo ini-endorse na kahit anong product dito.
04:13.1
Wala akong pakailam dito sa mga kumpanya.
04:16.0
Papakita lang natin ano yung pag-aaral sa fish oil supplement.
04:19.9
Ano yung positive, pati yung negative, sasabihin ko.
04:23.9
Hindi ito para sa lahat ng tao.
04:26.9
Una-una, ang doktor kasi, hindi naman Diyos ang doktor.
04:32.9
Wala naman 100% sa lahat ng bagay.
04:35.9
Tinitingnan natin ano yung magandang medical evidence.
04:39.9
Usually, itong mga magagandang mga product like fish oil, probiotic, daan-daan, hundreds of medical studies,
04:48.9
marami positive, meron mga negative, meron mga harmful.
04:53.9
So tinitingnan natin saan siya beneficial.
04:56.9
Ang dalawa sa supplement na pinakamaraming pag-aaral, fish oil maraming pag-aaral, probiotics marami rin pag-aaral.
05:07.9
Pagdating sa fish oil, ito yung mga napatunayang maganda siya.
05:13.9
Ito yung mga sakit na makakatulong siya itong fish oil supplement.
05:17.9
Number one, high triglyceride.
05:20.9
Mataas ang triglyceride mo, parang cholesterol din yan, binibigay itong fish oil.
05:26.9
Ang mga doktor mismo, actually cardiologist, nagbibigay ng fish oil.
05:31.9
Sa high triglyceride, nakakababa. May pag-aaral siya talaga.
05:36.9
Tapos, ito namang mga indications, posible na effective. Ibig sabihin malamang effective.
05:43.9
Yung mga na angioplasty.
05:47.9
May barado sa ugat sa puso. May mga bara-bara, nalagyan ng stent.
05:54.9
Mas maganda itong fish oil. Less bara nangyayari.
05:58.9
Yung mga may sakit sa puso, kasi fish oil, nakakalabnaw din ang dugo.
06:04.9
May sakit sa puso, may tulong din ang fish oil.
06:06.9
More sa puso siya talaga. Puso, triglyceride, cholesterol.
06:11.9
Yung mga may heart failure, mahina ang puso.
06:15.9
Possibly effective din ang fish oil.
06:18.9
Blood pressure. Ang tulong niya sa blood pressure, bahagyang bahagya.
06:23.9
Parang garlic lang siya bahagya. Siguro 2 to 3 millimeters.
06:27.9
Hindi siya talaga paggamot sa high blood. Pero nakakababa siya konti.
06:32.9
Dahil nga ang fish oil, maganda sa ugat. Maganda rin sa utak. Diba?
06:37.9
So for brain health, okay din siya.
06:40.9
Para din naman yung benefits nito. Yung pagkain din naman ng isda. Ganun din.
06:43.9
For the heart, for the brain.
06:46.9
Sa mood, medyo pampasaya. Pampasaya rin.
06:50.9
At sa rheumatoid arthritis, medyo may benefit din ang fish oil.
06:56.9
Sa skin, sinasabi nila. Sa balat, sa mata, menstrual crops, possibly nakakatulong din.
07:04.9
Pati sa buto, mukhang may tulong din.
07:07.9
So marami siyang positive.
07:10.9
Meron din naman itong fish oil.
07:12.9
Pinag-aralan na rin ito. Pero yung mga resulta, puro negative.
07:20.9
Kasi sinubukan nila. Pinainom sa grupo ng tao ng fish oil.
07:25.9
Yung kabilang grupo, hindi pinainom. May kanya-kanyang sakit.
07:29.9
Ano nakita na negative result?
07:31.9
Sasabihin ko rin lahat ng negative result.
07:34.9
Sinubukan nila yung fish oil sa ulcer, sa sakit sa tiyan. Negative ang resulta. Parang hindi nakakatulong.
07:42.9
Sinubukan nila sa sakit sa baga. Merong mga sakit sa baga sa bata. Hindi rin effective.
07:50.9
Meron ding multiple sclerosis, isang sakit sa ugat. Hindi rin siya effective.
07:57.9
Sa diabetes, inaaral din yung fish oil eh.
08:01.9
Ito medyo iba yung studies. Kasi yung isda mismo, mukhang maganda sa diabetes.
08:07.9
Pero yung fish oil, parang walang effect sa blood sugar.
08:11.9
Sinubukan rin nila fish oil sa mga eczema, mga kati-kati sa katawan. Wala rin effect sila nakita.
08:20.9
Okay. So dito, pag ito yung gusto nyo, indication, medyo hindi bagay sa'yo.
08:26.9
So may taong binabagayan at may taong hindi binabagayan ng bawat supplement o bawat gamot. Hindi po pare-pareho.
08:34.9
Palagay lang natin, sample lang. Let's say aspirin. Maganda yung aspirin.
08:39.9
sa ibang tao, bigyan mo ng aspirin, hahabang buhay. Di ba?
08:44.9
Iwas in atak. May tao, bigyan mo ng aspirin, pwede maagang mamatay. Bakit?
08:49.9
Duduguan tiyan. Duduguan ang utak. thì masisira angідin so ang tao, hindi pare-pareho.
08:55.9
Yung tamang gamot, yung tamang supplement sa tamang tao.
08:59.6
May tao, bigyan mo ng hipon, tuwan-tuwa. Kumaen ng hipon, lalakas siya. Di ba?
09:05.9
May tao, bigyan mo ng hipon. Hindi makakahinga. Mag-aallergy beneficial.
09:09.9
Buong katawan, lagot siya.
09:11.8
So, hindi pare-pareho.
09:13.8
Depende nga sa tao at sa kondisyon.
09:18.2
Kaya pag sinabi ni Doc, maganda sinabi,
09:21.0
depende nga sa tamang tao.
09:25.4
Ano naman side effects ng fish oil?
09:27.3
Siyempre, fish oil, medyo mabaho, bad breath.
09:31.8
Yung iba, sumasakitan tiyan.
09:33.5
At nakakalabnaw siya ng dugo.
09:35.9
So, pag nakakalabnaw ng dugo,
09:37.8
ibig sabihin, kung naka-aspirin ka na,
09:41.2
naka-clopidogrel ka na,
09:43.2
vitamin E, nakakalabnaw din ng dugo.
09:46.2
Alam ko, ginkgo biloba, nakakalabnaw din ng dugo.
09:50.3
So, pag dinagdaga mo pa ng fish oil,
09:52.5
baka masyado lumabnaw yung dugo.
09:54.7
Pero otherwise, yun naman yung benefit niya,
09:57.7
yung paglabnaw ng dugo.
09:59.9
Isa lang ang problema ko sa fish oil.
10:03.7
Dati, puro positive ang result.
10:05.9
Lately, a few years ago, pwede nyo i-research,
10:10.3
may lumabas na isang pag-aaral sa fish oil
10:13.6
na negative at possibly harmful.
10:19.1
May posibleng masamang epekto.
10:21.9
Ito yung sa prostate cancer.
10:25.3
May isang pag-aaral, na report to sa maraming news outlet,
10:31.5
sa medical journal,
10:32.6
na yung umiinom ng fish oil,
10:35.9
parang tumataas yung prostate cancer risk nila.
10:39.5
Aggressive prostate cancer.
10:41.7
So, dahil dito, ano ang desisyon natin?
10:46.4
Daan-daan ng pag-aaral, positive. Maganda.
10:50.1
Kahit yung pagkain mismo ng isda, fresh fish,
10:54.6
maganda sa prostate cancer, nakakaiwas.
10:57.3
Bakit may isang pag-aaral, lumabas bigla,
11:00.5
ngayong miinom ng fish oil,
11:01.9
mas tumataas ang prostate cancer.
11:04.1
So, ngayon, may question mark.
11:05.9
Either tsamba lang,
11:07.9
baka nagkamali lang yung study.
11:09.9
So, maghihintay pa tayo ng ibang study na mas malaki,
11:12.9
na either magpapatunay masama siya sa prostate cancer,
11:15.9
o baka hindi naman pala masama.
11:18.9
Baka nagkataon lang itong pag-aaral.
11:21.9
Pero, the point is, may question mark.
11:23.9
So, para sa akin, like ako, lalaki,
11:26.9
mga lalaki, edad 50 pa taas,
11:29.9
takot tayo sa prostate natin.
11:31.9
Diba? Pag lalaki, takot sa prostate cancer.
11:35.7
baka mas hindi ako hot o aggressive
11:38.7
uminom ng fish oil supplement.
11:41.7
Siyempre, mas takot ako sa prostate cancer.
11:43.7
Pero kung babae ka naman,
11:45.7
diba, takot ka sa sakit sa puso,
11:48.7
mataas ang triglyceride mo,
11:50.7
baka maganda ang fish oil.
11:52.7
Kung babae ka, tapos may palpitation,
11:56.7
makabog ang dibdib, mahina ang puso,
11:59.7
nireseta ng doktor, baka maganda sa'yo.
12:02.7
Pero kung lalaki nga, may prostate ka,
12:04.7
takot tayo na baka makaprostate cancer,
12:06.7
medyo duda pa ako dito.
12:10.7
So, baka isda na lang mas kakainin ko.
12:14.7
More isda kakainin ko.
12:16.7
Tapos, iba pang mga warning sa buntis nga.
12:20.7
Pwede naman sa buntis, wala naman siyang mercury,
12:23.7
pero hindi pa siya napag-aralan sa buntis.
12:26.7
At yung mga mahina ang immune system.
12:29.7
Pag mahina ang immune system,
12:32.7
parang ayaw rin nila uminom ng fish oil supplement.
12:36.7
So, sana po na medyo malinaw.
12:39.7
Iinom ba kayo o hindi?
12:41.7
Depende. Kung meron kayong sakit sa puso,
12:44.7
pwede uminom, pero hindi rin ako ganun ka-agresive.
12:47.7
Yung pagkain ng isda,
12:49.7
i-sasummarize ko lang ulit.
12:51.7
Pwede kumain 3 times to 5 times a week.
12:55.7
Itong mga safe levels,
12:57.7
samaral, dillis, hito, galunggong, salmon, sardinas,
13:02.7
tilapia, hipon, squid, crab, bangus.
13:08.7
Yung moderate levels of mercury,
13:10.7
mga once a week lang ito.
13:12.7
Banak, tamban, maya-maya, canned tuna.
13:16.7
Higher levels of mercury,
13:18.7
baka once a month lang ito, birang-bihira lang.
13:21.7
Sashimi, lapu-lapu, sea bass, fresh tuna.
13:24.7
Actually, sabi nila 3 times a month.
13:27.7
So, a little less lang. Kasi nga,
13:29.7
ang shortcut natin, mas malaki yung isda,
13:32.7
basta mas malaki yung isda,
13:34.7
lampas 1 feet, matagal sa dagat,
13:36.7
baka mas maraming mercury.
13:39.7
So, sana po nakatulong ito.
13:40.7
Pero kakain pa rin tayo ng isda.
13:42.7
Kasi mas better ito than baboy at baka.
13:46.7
Baboy-baka, processed meat.
13:48.7
Pag yun ang pag-ausapan natin,
13:51.7
yun, sigurado, higher cancer risk.
13:54.7
Pag baboy-baka, nakita natin,
13:56.7
higher prostate cancer risk,
13:58.7
colon cancer risk, lahat pa.
14:00.7
Breast cancer risk.
14:02.7
So, yun talaga, proven tumataas.
14:05.7
Hindi naman ganun kataas.
14:06.7
Pero pag inaaraw-araw mo yung karne,
14:09.7
eh hindi pa rin maganda.
14:10.7
So, gulay, prutas, at isda pa rin.
14:13.7
Pero yung isda, pipiliin natin yung mas ligtas
14:17.7
at mas safe na isda.
14:20.7
Kung may question kayo sa fish oil supplement,
14:22.7
punta kayo sa inyong doktor.
14:23.7
Yun ang mag-de-decide.
14:25.7
Pero pinakita ko sa inyo ang pros and cons nito para sa atin.
