01:56.0
Dumitulong rin ako sa pumibuhat ng mga mabibigat na dalahin ng mga pasahero ni tatay, at kapag ganoon ay binibigyan ako ng konting halaga ng mga ito.
02:09.9
Sa ganoon paraan ay nakakapag-ipon ako at kahit papano nakakapag-abot ako ng konting halaga sa mga magulang ko noon.
02:19.7
Noong nang nagedad ako ng desi otso, sa kapala man ako pinayagan ni Tatay na mamasaherong mga mga mabigat at mababagat.
02:26.0
Tamang tama namang binenta ng kalapit bahay namin ang motor nitong ginagamit sa pamamasada
02:32.2
Dahil sa may biglaan nitong pagagamitan
02:35.3
Kaya't hindi na nagdalawang isip pa ang aking amang bilhin yun
02:39.8
Kinuha niya muna ang mga naitabi niyang pera
02:43.7
At yun ang ipinangbayad niya
02:46.5
Palagi kang magingat sa pagmamaneho, anak ah
02:50.2
Alam mo namang marami na mga nadidisgrasya ngayon
02:54.3
Masyado kasing kaskaskero ang mga yun kung makapagpatakbo ng motor
02:57.8
Kaya ikaw, huwag kang gumaya
03:00.7
Ang palaging paalala ng aking ama bago ako lumalabas ng bahay para bumiyahe
03:07.1
Isang beses, habang naghihintay ako ng pasahero
03:12.8
Nakita ko si Eduardo
03:15.4
Isa sa mga kasamaan naming mga driver ng habal-habal
03:21.4
Iika-ika itong naglalakad papalapit sa aming dalawa-limang
03:24.3
O, mukhang inaatake na naman tayo ng rayuma ngayon ah
03:30.0
Bulalas pang biro ni Mang Lucas kay Eduardo
03:33.3
Hindi rayuma to Mang Lucas, lang ya
03:37.1
Kamuntikan-muntikan na ako madali kagabi
03:40.1
Iiling-iling na tugaw ni Eduardo
03:43.4
O bakit kamuntikan ka ng madali? Anong nangyari?
03:49.9
Ipinakita niya sa amin ang malaking sugat sa binte
03:52.3
Saninang pagkakalimutan
03:54.3
Sa desgrasya niya noong magatid umano siya ng pasahero sa liblib na purok
03:57.7
Aniya, pagkatid niya umano doon sa pasaherong matanda
04:03.1
Nagulat na lamang siya ng biglang may malaking ibon ang dumaan sa kanyang harapan
04:08.8
Habang nagmamaneho siya ng motor pa uwi noon
04:12.2
Mabuti na lamang at hindi masyadong mabilis ang pagpapatakbo niya
04:18.1
Kaya't noong nagpreno siya sa minamanehong motor
04:21.4
Ay mahina lamang ang pagkakasad sa liblib na purok
04:24.3
At pagkakasad niya sa lupa
04:25.0
Dahil kung malakas yun
04:27.5
Tiyak, malamang sa malamang ay paglalamayan na umano siya ngayon
04:33.3
Ibon? Anong klase ng ibon naman ang nakita mo?
04:39.7
Tanong ni Mang Lucas sa kanya
04:40.9
Wakwak Mang Lucas
04:44.2
Sigurado akong wakwak yun
04:46.8
Dahil noong dumaan yun sa harapan ko
04:49.6
Nakarinig ako ng huninang wakwak eh
04:54.3
Nanggaling yun mismo sa ibong mabilis na dumaan
04:58.8
At ipinaliwanag pa sa amin
05:01.4
Kung gaano nakakakilabot ang itsura ng nilalang na nakita niya
05:08.1
Nakalimutan ko palang bangitin sa inyong
05:11.2
May nababalitaan pala kung nanggagambalang ganyan sa mga karatig lugar
05:15.8
Siguro baka yun yung nakita mong aswang Eduardo
05:19.7
Mabuti na lang at hindi ka dinumog noon
05:25.0
Umiling-iling siya at sinabi niya sa amin na pagkasadsad ng motor niya
05:31.0
Ay nakalagkad muna siya bago tumilapon sa gilid ng kalsada
05:35.3
Pagkatilapon niya ay dagli-dagli siyang tumayo at nagtatakbo patungo sa kanyang motor
05:41.8
Dahil sa kabahat takot na nararamdaman
05:45.8
Mga ilang segundo pa umanohang lumipas
05:49.4
Bago siya nakaramdam ng pananakit ng katawan
05:54.3
Kung hindi pa nga umano kumarot ang binti niya, ay hindi niya pa malalamang dumudugo na pala yun.
06:00.2
At may malaking sugat na.
06:04.2
Buti na lang at siniswerte ako.
06:06.7
Dahil may dumaang motor at tulad natin ay namamasahero ang taong nagmamalayo ng motor na yun.
06:12.1
Kaya natulungan niya akong madalas sa paggamutan.
06:16.3
Sinwerte ka pa nga Eduardo.
06:18.7
Ibig sabihin lang, hindi mo pa talaga oras kagabi.
06:22.0
Ayan ang isa pa naming mga kasamahan at sinuri ang mga sugat na natamu ni Eduardo.
06:31.6
Itinaas pa nito ng bagya ang cargo pants na suot ni Eduardo para makita kung hanggang saan ang sugat nito.
06:40.6
Buti na lang talaga at nakapangmahaba ka ng suot kagabi.
06:45.1
Kundi nako, hindi lang yun ang sugat na matatamu mo.
06:51.3
Tinanong ko siya,
06:52.0
kung napilayan ba siya o kung may nabali bang buto sa kanya.
06:56.6
Sinabi niya namang wala at hindi siya napilayan nun.
07:00.9
Matigas pa umano sa kalabawang buto niya.
07:07.6
matapos siyang dalhin sa paggamutang pampubliko,
07:11.1
ay dumerecho sila ng asawa niya sa manghihilot para magpahilot sana.
07:16.5
Pero pagkarating nila sa manghihilot,
07:19.1
ay pinayuhan siya ng manghihilot na magpatimutan.
07:22.0
Kaya natingin siya sa albularyo.
07:24.0
Dahil may nakita itong marka ng aswang.
07:27.2
At hindi nito kayang alisin ang markang yon sa katawan niya.
07:32.7
Sinabi pa nitong sa lalong madaling panahon,
07:36.0
ay maghanap siya ng albularyo o manggagamot
07:38.4
na kayang magalis ng marka ng aswang sa katawan nito.
07:43.1
Dahil nalalagay sa panganib o manuang buhay niya
07:46.0
at ang pamilya niya.
07:49.8
Kaya nga ako nagpumilit na pumunta dito.
07:52.0
Dahil magtatanong sana ako kung may alam ba kayong albularyo o manggagamot.
07:57.5
Nagtanong na kasi ako sa mga kamag-anak ko pero
07:59.5
wala silang kilalang albularyong kayang magalis ng marka ng aswang eh.
08:07.6
Ikaw Pancho, may alam ka bang manggagamot?
08:11.2
Baka naman may alam ka.
08:13.1
Sabihin mo naman sa akin.
08:15.5
Baling natanong niya sa akin nun.
08:18.7
Ah, may alam ako.
08:21.7
marunong manggagamot yun pero
08:22.9
hindi ko lang alam kung kaya niyang magalis ng marka ng aswang na sinasabi mo.
08:31.1
Nagsabi naman ito kung pwede ko daw ba siyang samaan sa lolo ko.
08:35.7
Huwag umano akong mag-alala dahil
08:37.1
babayaran niya ako sa pagsama ko sa kanya sa bahay ni Lolo Andong.
08:44.5
ihatid mo na tong si Eduardo sa bahay ng lolo mo para maggamot na siya at maalis na yung marka.
08:49.7
Sa pagkakaalam ko kasi kapag may marka,
08:51.7
anong aswang sa katawan,
08:53.9
babalik-balikan ka nito.
08:56.4
Susundan ka kahit saan ka man magpunta.
08:59.7
Pangungumbin singwi ka sa akin ni Mang Lucas nun.
09:04.5
Nang mga sandaling yun ay bigla tuloy ako nagsisi
09:06.9
kung bakit nasabi ko ang tungkol sa abuelo kong manggagamot.
09:12.6
Ayaw na ayaw pa naman ni tatay na pinag-uusapan ng tungkol sa kanyang ama
09:15.8
at ayaw niya rin pumunta ako sa bahay nito.
09:23.8
samaan mo na akong pumunta sa bahay ng lolo mo.
09:26.9
Gustong gusto ko na talagang maalis yung marka natin eh.
09:30.0
Natatakot ako para sa pamilya ko.
09:32.8
Mamaya madamay sila.
09:36.4
Nakikita ko sa kanyang mga mata ang takot na nararamdaman.
09:40.4
Nang banggitin niya ang tungkol sa kanyang pamilya,
09:43.7
ay hindi ko maiwasang makaramdam ng awa nun.
09:50.6
At ayon pa sa kanya ay do-doblahin niya pa umano yung bayad.
09:55.5
Samaan ko lang siya.
09:59.6
kahit huwag mo na akong bayaran,
10:01.4
tulong ko na sa iyo yung perang ibabayad mo sa akin.
10:04.5
Alam mo kasing ilang araw kang hindi makakapagbiyahe dahil sinangyari.
10:08.9
Saad ko at sinabihan ko siyang ihatid ko na siya papunta sa kanila
10:12.2
para sabihan ang asawa niya bago kami pumunta sa bahay ng abuelo ko.
10:19.1
Pumunta na ako sa pinagpwesto ko.
10:20.6
At pinagpustuhan ng motor at pinaandar ko na iyon.
10:23.9
Dahan-dahan namang iniakbang ni Eduardo ang kanyang paa
10:26.8
pasakay sa minamanehokong motor.
10:31.5
Teka, saan nga pala nakatira yung lolo mo?
10:35.5
Malapit lang din ba sa bahay niyo?
10:39.8
Hindi, nasa kabilang baryo pa yung tarahan ni lolo.
10:43.9
Huwag ka mag-alala, medyo malapit-lapit lang naman iyon.
10:48.2
Sa paglipas ka ng ilang sandali,
10:50.6
ay binagtas na namin ang daan papunta sa tahanan ni lolo Andong.
10:55.9
Nasa dulo ng baryo pa ang bahay nito.
10:59.5
Dalgusto ni lolo Andong ng tahimik na buhay.
11:03.2
Malayo sa mga kapitbahay.
11:05.4
At higit sa lahat ay malayo sa mga taong wakas kumakapanghusga.
11:11.6
Minsan ang pinagbintangan kasi itong aswang si lolo.
11:15.4
Kunwari lamang umanay itong nanggagamot pero ang totoo,
11:18.5
ay mas lalo lamang niyang binibigyan.
11:20.6
Ang sakit ang mga taong nagpapagamot sa kanya.
11:25.3
Ang sabi pa nga ng iilang kalapit bahay niya sa kanilang baryo,
11:29.9
nagbabalat kayo lamang umanaw bilang isang manggagamot si lolo.
11:36.5
isa itong aswang at mambabarang.
11:41.1
Magkaganon ay hindi ako naniniwala
11:43.2
dahil sa mas kilala ko ang tunay na katauhan ni lolo Andong kesa sa kanila.
11:49.7
Alam kong hindi ako naniniwala.
11:50.4
Alam kong hindi totoo ang kanilang mga sinasabi.
11:53.9
Paka na lamang yun ang mga huwad na manggagamot na naiingit sa kanya nun.
12:00.5
Habang binabagtas namin ang daan papunta sa baryo,
12:04.5
ay ipinaliwanag ko ang lahat kay Eduardo.
12:09.4
hindi ako sigurado kung maaalis ba ni lolo ang marka ng aswang sa kanyang katawan.
12:15.4
Pero kahit ganoon ang agam-agam ko,
12:20.4
Dahil wala namang mawawala.
12:25.0
may katagalan ng panahon na hindi ko nadadalaw si lolo.
12:29.3
Mahigpit kasi kaming magkakapatid na pinagbawalan ni tatay na dumalaw sa bahay ni lolo.
12:34.4
Kaya't wala akong idea sa mga panggagamot na ginagawa niya nun.
12:39.8
Kung hindi lang talaga ako naawa sa kalagayan ni Eduardo,
12:43.8
ay hindi ko susuwayin ang bilin ng aking ama.
12:46.2
Sa haba ng binahin namin ay narating na namin ang iblib na lugar.
12:53.9
Saktong pagdating namin,
12:56.3
kakarating lamang din ni lolo nun.
12:59.4
Base sa kasuotan nito ay mukhang galing pa ito sa bundok.
13:04.5
Pagkababa ako ng motor ay kaagad na akong nagmano sa kanya
13:07.4
at sinabi ko ang sadya namin.
13:12.0
Tumuloy na muna kayo dito at magpapalit lamang ako ng damit sandali.
13:16.2
Ayan ni lolo Andong pagkabukas ng pintuan.
13:20.8
Gahandahang inaalalayan ko naman si Eduardo sa paglalakad papasok sa loob ng bahay.
13:26.9
Samantalang ang kanyang asawa naman nakasunod sa amin nun.
13:32.6
Makaraan ng ilang saglit ay lumabas na ng silid si lolo Andong.
13:36.9
May bibit na itong aparato na may lamang mga halamang gamot.
13:41.6
Loh, ako na po yung magdala.
13:44.5
Wika ko sa kanya at agad na siyang nilalakas.
13:46.2
Nilapitan niya naman sa akin at itinuro kung saan ko ilalagay ang aparato.
13:53.6
Nilapitan niya na si Eduardo at sinuri ito.
13:57.3
May mga inusal na orasyon si lolo Andong at inihip sa katawan ni Eduardo.
14:03.2
Pagkatapos ay nagpausok siya ng insenso at sinabayan ng pagsunog ng tatlong pirasong kulay itim na balahibo ng manok.
14:12.5
Halos sinabot rin ang ilang oras sa panggagamot si lolo Andong.
14:16.2
Dahil ayon sa kanya, nakikita niyang hindi lamang marka ng aswang ang nasa katawan ni Eduardo, kundi may ibinaon ring kulam yon.
14:29.8
May alam sa pangungulang mga aswang na naglagay ng marka sa katawan mo.
14:34.7
Mabuti na lang at nagmadali kang magpatingin sa manggagamot.
14:39.4
Sinabi naman ni Eduardo na pinayuhan siya ng nilapitan niya o manghihilot na magpatingin sa albularyo o manggagamot.
14:46.8
Dahil ayon sa manghihilot, ay may nakita at nararamdaman daw yung itim na presensya sa kanyang katawan.
14:57.3
Hayaan mo, ibabalik natin sa aswang na yun ang kulam at markang binigay niya sa'yo.
15:04.0
Sad ng lolo ko nun.
15:07.9
Nung araw ngayon ay tagumpay na naalis ni lolo Andong ang marka at kulam ng aswang na ibinaon sa katawan ni Eduardo.
15:16.2
Bago pa man kami umuwi ay binilinan ako ni lolo Andong na mag-iingat.
15:22.2
Kung saka sakali mang may hindi magandang mangyari o may hindi maganda akong nararamdaman,
15:28.2
wag akong magdalawang isip na bumalik sa bahay niya.
15:33.2
Aniya, batid niyang pinagbabawalan ako ni tatay na pumunta sa bahay niya,
15:39.2
dahil sa may malalim na dahilan na rin umano si tatay.
15:42.2
Kung bakit nito nagawang pagbawalan ni tatay na pumunta sa bahay niya,
15:44.4
kung bakit nito nagawang pagbawalan ni tatay na pumunta sa bahay niya,
15:45.6
pagbawalan kami na mga kapatid kong dumalaw sa kanya at hindi niya ito masisisinuan.
15:53.6
Basta, kung sakaling may hindi magandang mangyari, wag akong mag-atubiling bumalik sa bahay niya.
16:03.6
Sa paglipas ng mga araw ay naging maayos naman ang lahat.
16:08.6
Wala na akong napapabalitaan pang may hinahabol sa mga liblib na daan o hinaharang ng aswang.
16:15.6
Kaya naman panatag na akong bumiyahe kahit abutin pa ako ng 10 oras ng gabi.
16:21.6
Saka, kailangan kong magdobli kahit dahil sinumpong na naman ang sakit si tatay.
16:27.6
Sumumpong na naman ang rayuman nito at hindi na naman siya makalakad dahil namamaga ang kanyang paa.
16:33.6
Kaya't obligado talaga akong magbanat ng buto.
16:37.6
Ako lang kasi ang nag-iisang lalaki sa aming magkakapatid.
16:41.6
Kung kaya't walang ibang aasahan si tatay kundi ako lang.
16:43.6
Kung kaya't walang ibang aasahan si tatay kundi ako lang.
16:44.6
Kung kaya't walang ibang aasahan si tatay kundi ako lang.
16:45.6
Ngaling eseng, mukhang marami-marami na naman po yung mga pinamili niyo ah.
16:52.6
Masayang bati ko sa matanda ng pumara ito sa tabi ng daan malapit sa palingke.
16:58.6
Kakapatapos ko lang kasi magatid ng pasehero.
17:01.6
At saktong nadaanan ko ang matandang sugi ko sa pamamasada.
17:06.6
Abay, kailangan iho dahil alam mo naman marami ako mga alagang hayop sa bahay.
17:13.6
Kailangan kong mamili palagi sa palingke dahil alam mo naman marami ako mga alagang hayop sa bahay.
17:14.6
palagi sa palengke dahil habang tumatagal, palaki na ng palaki ang konsumong kinakain nila.
17:22.2
Nakangising wika ng matandang medyo kuba na purong puti na mga buhok dahil sa katandaan.
17:29.6
Pabiru ko naman itong sinabihang ibenta niya ng ibang mga alagang baboy at manok
17:33.5
para konti na lamang ang papakainin niya nun.
17:38.8
Kung gusto nyo, ibigay nyo na lang sa akin ang isa sa mga alaga nyo.
17:42.7
Pero gusto ko po yung matabang baboy ah.
17:47.8
Umagikik namang hinampas ako ng bagya ni Aling Esing.
17:52.1
Sa totoo lang, simula nung namamasada ako ay naging suki ko na ito.
17:58.1
Tuwing araw ng lunes at merkoles ay nagpapasundo ito sa bahay para mamalengke.
18:03.4
Dahil sa suki ko na siya sa pamamasada ay malaki ang tiwala ko sa matanda.
18:08.7
At alam kong ganun din siya sa akin.
18:11.4
Dahil minsan, ako na lamang ay notusan niyang mamalengke.
18:14.6
O kaya naman ay maghatid ng karning hilaw sa mga taong pinagbebentahan ito.
18:20.0
Lalo na kapag may sakit itong dinadamdama.
18:24.5
Mag isang namumuhay na sa liblib ng sityo si Aling Esing.
18:28.9
Ayon dito ay iniwan na ito ng mga anak.
18:32.1
Simula nung makapag-asawa mga yon.
18:35.5
Dinadalaw na lamang umanay ito paminsan-minsan ng mga anak kapag may bakanting oras sa mga yon.
18:42.3
Nakikita ko kay Aling Esing ang imaong lola.
18:44.6
Sa palagay ko kasi ay kaidara niya lamang ang abuela ko.
18:49.5
Kaya naman lahat ng pakiusap at utos nito ay sinusunod ko yon.
18:56.1
Paglipas ng mahigit kalahating oras na pagbabiyahe,
18:59.8
ay nakarating na kami sa bahay ng matanda.
19:03.4
Binuwat ko na ang mga pinamili ng matanda at nilagay malapit sa pintuan ng bahay.
19:10.2
Pagkalapag ko sa mga pinamili niya,
19:13.5
nagulat ako at bahay niya.
19:14.5
Pagyang napaatras nang biglang bumukas ang pintuan
19:18.4
at iniluwa roon ang napakagandang dalaga.
19:24.5
Saglit pa akong natigalgal
19:25.9
at hindi inaalis ang pagkakatitig ko sa napakagandang mukha na yon.
19:33.6
Nang mga sandaling yon ay parang nakakita ko ng berhen.
19:37.4
Kung hindi pa ako tinapik ni Aling Esing,
19:40.3
hindi pa ako matatauhan.
19:41.7
Habat huwag mong titigan niyang apokoy iho.
19:46.6
Baka mamaya matunaw yan sa lagkit ng pagkakatitig mo eh.
19:53.1
Bigla akong nakaramdam ng hiya matapos sabihin niyo ng hali.
19:59.5
Hindi niyo naman po sinabi sa aking may bisita po pala kayo Aling Esing.
20:03.9
Nakakahiya po, di sanay, nagbihisa ko ng maayos.
20:07.5
Pabirungsad ko sa matanda noon.
20:08.9
Hinirapan ako ng matanda at sinabi ang umalis na't
20:13.4
huwag ko raw pagka-interesa ng apo niya
20:15.8
dahil hindi siya papayag na formahan ko ang dalaga.
20:21.6
Tinanong ko ang matanda kung ilang araw na mananatili sa bahay niyang dalaga.
20:26.7
Sinabi niya namang mga ilang linggo rin itong mananatili sa bahay niya
20:29.7
dahil sa nagbabakasyon nito.
20:33.3
Ayos, tamang-tama.
20:36.1
Pwede po ba akong umakit ng ligaw sa apo niyo Aling Esing?
20:41.3
Hindi, umalis ka na dahil nakaka-estorbo ka na eh.
20:45.2
Pagtataray na wika sa akin ng matanda.
20:48.5
Sige na po Aling Esing, payagan niyo na po akong dumalaw sa apo niyo.
20:54.3
Pakiusap ko noon.
20:56.4
Pero sadyang umiral na naman ang kasungitan ng matanda
20:59.2
dahil kahit anong pakiusap ko ay hindi ito pumapayag.
21:04.8
Sa alipay pinagtatabuyan niya pa ako.
21:06.7
Dahil sa may angking kakulitan ako ay halos araw-araw akong dumadaan sa bahay niya
21:13.0
makita ko lamang ang apo niyang si Magdalena.
21:17.7
Hindi ko alam kung bakit unang kita ko pa lamang sa dalaga
21:20.9
ay tinamaan na talaga ako noon.
21:24.5
Kaya kahit anong pagbabawal pa ang sabihin ng matanda
21:26.9
sinusuway ko siya.
21:31.9
May mga gabing sinasadya akong dumaan sa bahay ni Aling Esing
21:35.0
kahit na may kalay-kalay na ito.
21:36.1
At na may kalayuan ang tirahan niya sa barrio namin.
21:39.8
Ayos lamang iyon.
21:42.1
Basta't ang mahalaga sa akin ay masilayan ko si Magda.
21:45.9
Kahit na hanggang sa bakuran lamang ako ng bahay nila.
21:50.6
Kinakantsawan na ako ng mga kasamaan kong namamasada
21:52.9
sa tuwing inaabot ako ng dilim bago makarating sa paradahan.
21:59.2
Nagwi ka pa si Mang Lucas na
22:00.7
maghinay-hinay ako at kilalanin munang mabuti ang apo ni Aling Esing noon.
22:06.1
Dahil baka mamaya may itinatagong lihim pala iyon
22:10.0
kaya biglang nagbakasyon sa bahay ng matanda, di ba?
22:14.3
Grabe naman kayo kong mangusga dun sa tao.
22:17.3
Nagbakasyon lang naman eh.
22:22.2
Sinabi ni Mang Lucas na hindi naman sanangusga sila.
22:26.2
Kaya nga lang ay hindi ko pa baraw na babalitaan
22:28.9
ang tungkol sa hakahakang
22:31.3
may aswang na naman na nambibiktima sa lugar
22:35.1
kung saan na naman na nababalitaan.
22:35.6
Kung saan na naman na nababalitaan.
22:35.7
Kung saan na naman na nababalitaan.
22:35.7
Kung saan na naman na naman na nababalitaan.
22:35.8
Kung saan nakatira ang matanda.
22:38.3
At ang sabi ng iilang mga tagaron na humabol dun,
22:42.7
matapos nilang hambalusin sa paa ang aswang,
22:45.7
ay nakita nilang sa bakuran ni Aling Esing tumakbo
22:49.6
ang nilalang na iyon.
22:52.2
At noong sundan nga nila iyon
22:53.9
at hinanap sa bakuran ng matanda,
22:58.1
tanging si Aling Esing lamang ang lumabas ng bahay
23:01.0
at tumarap sa kanila.
23:02.6
Toto dinay pa ang matandang walang nagawing kahit anumang nilalang
23:08.2
sa bakuran ng bahay nito.
23:12.6
Noong talungin ang isa sa mga taong humabol
23:15.5
kung nasa nang apo ni Aling Esing,
23:19.2
sinabi ng matandang tulog na iyon
23:20.7
at hindi pwedeng istorbohin.
23:24.6
Pero ang lubos na ipinagtataka ng lahat,
23:27.8
kinabukasan ay nakita nilang iika-ika umano ang dalaga.
23:32.6
Kaya't malakas ang hinala ng lahat
23:34.6
na baka aswang ang dalaga
23:36.7
at inililihim lamang iyon ni Aling Esing.
23:43.6
at hindi makapaniwala sa mga sinabi ni Mang Lucas.
23:48.7
Sa ganda ba naman ang dalagang si Magda?
23:51.7
Malabong mapagkamala nitong aswang.
23:55.1
Baka nagkataon lang ang nangyari.
23:59.7
matagal ko ng suki sa pamamasada si Aling Esing
24:02.3
kaya't napaka-imposible talaga.
24:07.2
Nasa sa'yo na yan, Pancho,
24:08.3
kung maniniwala ka sa sinasabi ko o hindi.
24:11.6
Pero ipapaalala ko lamang sa'yo
24:13.2
ang tungkol sa nangyari kay Eduardo, ha?
24:15.9
Kaya mag-iingat ka palagi at hanggat maaari.
24:18.8
Huwag ka na muna mag-awi sa mga liblib na lugar.
24:21.5
Kapag sumasapit na yung takip silim,
24:24.5
dito-dito ka na lang sa malapit bumiyahe.
24:29.2
Tanging pagtanguna lamang ang naging tugon ko sa kanila.
24:33.2
Sakto namang may pasahero na ako ng mga sandaling yon.
24:36.5
Kaya umalis na ako sa umpukan.
24:40.4
Habang bumabiyahe ako ng araw na yon ay hindi mawala-wala sa aking isipan.
24:45.7
Ang tungkol sa pinag-uusapan ng mga kasamaan kong driver.
24:50.6
Mula bata pa lang kasi ako ay kilala ko na si Mang Lucas.
24:55.4
Alam kong hindi ito nagsisinungaling.
24:58.6
Pero bakit hindi pa rin ako kumbinsido sa mga sinasabi niya?
25:02.3
Siguro, maniniwala lamang ako kapag ako na talaga mismo ang makakakita noon.
25:11.1
Kahit naman kasi marami na akong nababalita ang mga kababalagan,
25:15.2
hindi pa rin ako masyadong maniniwala.
25:18.7
Kasabihan ko kasi noon,
25:20.8
to cease to believe.
25:23.1
Hindi ako maniniwala hanggat hindi ako mismo ang nakakaranas.
25:28.8
Pagka uwi ko sa bahay kinagabihan,
25:31.2
matapos mamamalas,
25:32.3
ay sinabi ko kay tatay ang tungkol sa mga nasagap kong balita.
25:38.1
Nang banggitin ko ang pangalan ni Aling Esing ay,
25:41.4
sandali siyang natigilan na para bang nagulat ito.
25:47.4
Palagi mong pasahero si Esing?
25:50.0
Yung matandang nakatira sa dulong baryo?
25:53.0
Kailan mo pa siya naging pasahero ha?
25:56.0
O tay, may katagalan na rin po. Bakit po?
25:59.4
May problema po ba?
26:02.3
Nakinikinita ko sa kanyang parang hindi niya nagusto nang sinabi ko.
26:08.4
Sa seryosong boses ay sinabihan ako ni tatay na iwasan ng matandat
26:12.0
hanggat maaari ay huwag na akong magawi pa sa bahay nito.
26:17.8
Tinanong ko siya kung bakit kailangang iwasan ko ang matandang yan.
26:22.4
Gahing wala naman itong ginagawang masama sa akin.
26:26.3
Isa pa ay mabait ang pakikitungo sa akin ni Aling Esing
26:29.5
kaya wala akong nakikitang mali para iwasan.
26:32.3
Tsaka siyempre, kailangan kong magpakitang gilas sa matanda dahil sa gusto ko ang halikawan ng apo nito.
26:43.1
Sabihin niyo po muna sa akin yung dahilan tayo kung bakit kailangang iwasan ko si Aling Esing.
26:48.7
Basta, makinig ka na lang sa mga sinasabi ko.
26:53.5
Iwasan mo yung matandang yan.
26:56.0
Huwag nang maraming tanong-tanong pa.
27:00.1
Seryoso si tatay nun.
27:02.3
At base sa himig ng boses niya ay parang nagpipigil lamang siyang magalit.
27:08.7
Pero noong sabihin ko sa kanyang gusto kong likawan ng apo ni Aling Esing
27:12.4
ay doon na siya nagtaas ng boses at kulang na lamang ay sigawan niya ako
27:17.7
habang binabala ang huwag makipaglapit sa pamilya nito.
27:24.2
Yun pa lamang ang unang pagkakataong pinagtaasan ako ng boses ng aking ama.
27:29.5
Kaya naman nakaramdam talaga ako ng takot.
27:32.3
Dahil parang may lihim na galit si tatay sa pamilya ni Aling Esing.
27:39.3
Huwag na huwag mong susuwayin yung mga sinasabi ko, Pancho.
27:43.5
Kilala mo ako kung paano magalit.
27:47.7
Tinalikuran na ako ng aking ama matapos niyang sabihin yun.
27:52.2
Hindi ako nakakibo sa sinabi niya.
27:55.6
Hindi ko alam kung susundin ko ba ito o susundin ko ang sariling kagustuhan ko.
28:02.3
Lumipas sa mga araw na pinag-iisipan ko ang tungkol sa sinasabi ni tatay.
28:10.6
Hanggang sa isang araw, magtatakip silim na ng mga oras na yun.
28:16.4
Nang mapagpasyan kong gumarahi na at ipagpa sa bukas na lamang ang pamamasada ulit.
28:23.2
Medyo hindi kasi maganda ang araw ko dahil napakabigat ng pakiramdam ko.
28:27.8
Parang bang lalagnatin ako noon.
28:29.2
Mga ilang minuto pa lamang akong nagpapahinga sa bahay.
28:35.6
Nang may sunod-sunod na akong matok.
28:38.9
Sinanay na ang nabukas ng pintuan at tinalam kung sino ang kumakatok na yun.
28:44.2
Nandyan ba si Pancho, aling Laura?
28:47.0
Narinig kong tanong ng boses babae sa labas ng bahay.
28:51.2
Oo, nandito. Bakit Elena?
28:54.4
Tanong ni nanay sa babae.
28:57.5
Nagtanong ang babae kung pwede pa ba ito.
28:59.2
Ano ba raw akong mamasada?
29:01.4
Magpapatid lamang o manusana ito sa karatig baryo?
29:05.6
Binanggit niya ang baryo kung saan siya magpapatid.
29:09.4
Nang marinig ko yun.
29:11.4
Sa hindi maipaliwanag na dahilan ay bigla akong kinabahan.
29:16.6
Sa kadahilan ng doon nakatira si aling Eseng at ang dalagang si Magda.
29:23.8
Saglit na tinapit-tapit kong dibdib.
29:26.2
Dahil sa dahan-dahang sumisikip ang dibdib ko.
29:29.2
Hindi ko maipaliwanag kung bakit.
29:32.6
Simula nung marinig ko ang baryong binanggit ng kausap ni nanay.
29:37.2
Sunod-sunod nang kumabog ang dibdib ko.
29:40.9
Ano bang nangyari sa akin?
29:45.3
Maya-maya pa ay lumapit sa akin si nanay at nakiusap siya na kung pwede raw ba ihatid ko muna si Elena.
29:51.4
Ang buntis na manugang ng kumari niya.
29:54.3
Dahil magtatakip silim na at delikado sa buntis kung maglalakad lamang itong mag-isa.
29:60.0
May kalayuan pa naman ang baryo na tinitira nito.
30:05.1
Nang mga sandaling yun ay hindi ko alam kung bakit nagdadalang isip ako.
30:11.3
Kung pagbibigyan ko ba ang pakiusap ni nanay o hindi nun.
30:16.5
Sunod-sunod ang pagkabog ng dibdib ko at parabang may kung sino ang bumulong sa aking manatili na lamang sa bahay.
30:26.2
Nay, wala bang ibang masakyan na motorsakit?
30:30.7
Tanong ko sa aking ina.
30:33.5
Ang sabi niya pumunta na siya sa paradahan pero wala nang mga motor sa paradahan dun eh.
30:40.3
Kaya pumunta siya dito at nagpabaka sakaling nandito ka na.
30:44.1
Sige na anak, ihatid mo na si Elena.
30:47.5
Sandali lang naman yun eh.
30:51.4
Tutulman ang aking isipan.
30:53.8
Pero nang makita ko si ate Elena na maraming bitbit,
30:57.3
bigla akong nakaramdam ng awa.
31:00.1
Kaya naman pinagbigyan ko na ang pakiusap ng aking ina.
31:05.0
Nakailang basong tubig pa ako bago lumabas ng bahay.
31:08.9
Dahil kahit anong gawin ko ay hindi talaga mawala-wala ang pagkabog ng dibdib ko nun.
31:15.7
Pumalik ka kaagad anak dahil magdidilim na.
31:18.8
Hihintayin ka namin para sabay-sabay na tayo maghaponan.
31:22.6
Bilin pa sa akin ni nanay bago ko pinandarang habal-habal.
31:27.6
Habang binabagtas namin ni ate,
31:29.1
si Elena ang daan.
31:31.4
Patindi nang patindi ang kabang nararamdaman ko.
31:35.9
Nakailang pagbuga pa ako ng hininga
31:37.7
para maibsa ng kakaibang nararamdaman ko nun.
31:42.7
Narinig ko pang tinanong ako ni ate Elena
31:45.0
kung ayos lamang ba ako.
31:50.7
Oo, ayos lang ako.
31:53.4
at itinuon na sa binabagtas na kalsada ang pansin ko.
31:57.9
At itinuon na sa binabagtas na kalsada ang pansin ko.
31:58.0
At itinuon na sa binabagtas na kalsada ang pansin ko.
31:58.7
Liblib na ang daan na tinatahak namin at napapagitnaan na yon ng sityo at baryo.
32:06.3
Kumbaga, mga ilang minuto lamang ang babagtasin namin ay mararating na namin ang baryo kung saan nakatira si ate Elena.
32:16.8
Maya-maya pa, saktong pagliko ng motor na minamaneho ko, ay bigla na lamang may malaking aso ang mabilis na tumawid ng kalsada.
32:28.7
Kaya naman agaran akong nagminor at mga ilang segundo ay nagpreno na ako.
32:35.6
Nangiya, saan galing yung dambuhalang asong yon?
32:40.0
Ayos ka lang ba ate Elena?
32:47.1
At magpapaanda rin ko na sana ang motor, nang sabigla na namang may dumaan na malaking aso.
32:54.2
Pero sa pagkakataong yon ay humarang na ito sa daraanan namin.
32:58.7
Huwag kakaiba na ito ha.
33:04.7
Sinabihan ko si ate Elena na kumapit ng maayos.
33:08.5
At kahit anong mangyari ay huwag na huwag siyang bibitaw.
33:12.7
Kung pwede lang ay umakap siya sa likuran ko at ipikit ang mga mata niya para sa ganun ay hindi siya matatakot sa maaaring makikita nun.
33:23.0
Nasabi ko ang mga bagay na yon.
33:25.6
Nababatid kong hindi normal o pangkaraniwang aso.
33:28.7
Ang humarang sa daraanan namin.
33:32.0
Sa kadahilan ng miminsan ay hindi pa ako nakakita ng asong kasinlake ng dalawang kalabaw.
33:42.8
Bukod dun, nakita kong napakapayot ng aso na halos butot balat na ito.
33:49.2
Puno ng galis ang buong katawan.
33:52.1
Namumula rin ang mga mata nang matamaan ito ng ilaw ng sasakyan.
33:58.7
Panay rin ang pag-angil nito na para bang
34:03.1
ay nakahanda itong dambahan kami.
34:08.8
Walang humpay rin ang pagtulo ng malalapot itong laway.
34:13.3
At kakaiba na rin ang klima ng hanging humahampas sa balat namin.
34:19.5
May at maya rin ang pagsingap nito na aakalain mong humuhon iyon ng wakwak sa mahinang boses niya.
34:28.7
lumaksyo ng dambuhalang nasa harapan namin.
34:32.3
Mabilis ko nang inarangkada ang minamanehong motor.
34:38.2
kapag hindi pa tumabi ang nilalang na iyon ay talagang sasagasaan ko ito.
34:43.7
Hindi ako mag-aalin lang ang gawin iyon.
34:47.6
Kesa naman ang pasahero ko mapahamak, di ba?
34:51.1
Sa kadahilan ng malakas ang pakiramdam ko na ang puntiriya ng nilalang na iyon
35:00.7
Hindi kasi direkta sa akin nakatitig ang nilalang, kundi sa kanya.
35:06.7
Hindi ko masasabing sig din ng nilalang na iyon dahil hindi naman mataas ang panglikurang bahagi ng paa nito.
35:15.7
Sumagi na sa aking isipang baka isa itong aswang at nagbabalat kayo lamang sa kaanyuan ng isang hayop.
35:23.7
Ate Elena, kumapit ka ng maigi.
35:28.7
At walang ano-ano ay pinaharurot ko na ang sinasakyan naming motor.
35:35.7
Pagkaharurot ng motor, nanlaki ang mga mata ko nang makita kong kumaripas ng takbo pasalubong sa amin ng nilalang.
35:46.7
At sa bawat pagtakbo nito ay parabang may sapusa iyon.
35:51.7
Napakabilis at napakaliksin ang kilos.
35:55.7
Hindi ako nagpadala sa takot na nararamdaman.
35:58.7
Sa halip ay mas binilisan ko pa ang pagpapatakbo.
36:03.7
Habang si Ate Elena naman ay nararamdaman ko ang higpit ng kanyang pagkakayakap.
36:10.7
Hindi ko iniwasan ang nilalang na sumalubong sa amin.
36:14.7
Dahil kung iiwasan ko ito, tiyak madidiskrasya kami ni Ate Elena.
36:21.7
Hindi nga nagtagalay na hagit ng gulong sa unahan ng motor ang nilalang.
36:25.7
Bago pa man ito tuluyang makalapit sa amin.
36:29.7
Umatungal ito ng malakas pagkabagsak sa kalsada.
36:34.7
Hindi na ako nagaksaya pa ng panahong magpreno.
36:38.7
Dahil baka mamaya ay may kasama pa pala ito.
36:41.7
At baka nag-aabang lamang iyon ang tamang pagkakatawan.
36:45.7
Hindi nga ako nagkamali.
36:48.7
Dahil wala pang isang minutong nagdaan.
36:51.7
Ay may malaking ibong may mala paniking pakpak.
36:55.7
Ang nasipat ko sa salamin ng motor.
36:58.7
Humuhon iyon ng wakwak habang sinusundan kami.
37:04.7
Grabe ang takot at kilabot na nararamdaman ko ng mga oras na iyon.
37:09.7
Pero mas nanaig sa akin ang isipin may kasama kong buntis.
37:15.7
Hindi ako dapat magpadaig sa takot na nararamdaman.
37:20.7
Dahil dalawang buhay ang nakasalalay.
37:23.7
Mabuti na lamang at may tao pa sa bungad ng baryo.
37:29.7
Kaya't sunod-sunod na akong bumusina para mapansin ako ng mga taong nakatambay sa gilid ng daan.
37:35.7
Tumingin naman sa gawin namin ang mga kalalakiang nakatambay.
37:39.7
Pagkalapit namin.
37:42.7
Pinara kami ng mga ito at pinahinto.
37:45.7
Nangangatog na bumaba ng motor si ate Elena.
37:49.7
Nakilala naman siya ng isa sa mga tambay.
37:51.7
Kaya't tinanong siya kung ano ang nangyari.
37:55.7
Sinabi naman ni ate Elena ang lahat.
37:58.7
Nung una ay hindi pa sana maniniwala ang mga kalalakiang tambay pero
38:04.7
noong makarinig sila ng huninang wakwak
38:07.7
at noong tumingala sila
38:10.7
ay nakakita sila ng malaking ibon na kasing laki ng tandang na manok ang lumipad papalayo.
38:18.7
Doon na sila naniwala.
38:21.7
Halos manigas na ang mga tuhod ko.
38:24.7
At hindi ko na ito maigalaw pa nang makarating kami sa bahay ni ate Elena.
38:30.7
Buti na lamang talaga at hindi kami hinayaan ng mga tambay.
38:35.7
Hinatid nila kami sa bahay ni ate Elena.
38:38.7
Sakto namang naroroon ang mga magulang nito kaya't nang gabing iyon ay hinalugog nila ang baryo.
38:46.7
Kinabukasan na nila ako pinauwi gawa ng baka tambangan ako ng aswang.
38:51.7
Matapos nilang halugugin ng baryo wala silang nakitang bakas ng nilalang.
38:57.7
Napagpasya na lamang nilang ipagpabukas na lamang ang paghahanap sa aswang.
39:02.7
Hindi sila titigil hanggat hindi nila mapapatay iyon.
39:08.7
Kinabukasan naman matapos nilang dibuti ng buong baryo ay nalaman nilang wala na sa bahay ang apo ni aling Esing.
39:16.7
Nagtataka nga sila dahil bago pa man raw magtakip silim
39:19.7
ay may nakakita pa doon sa apo nito.
39:23.7
Kung kaya't napaka imposibleng hindi na nila itong mahagilap kina umagahan pa.
39:29.7
Si aling Esing naman ay hindi na nila makausap ng matino.
39:34.7
Nakatulala lamang ito mukhang tinakasan na yata ng bait nun.
39:40.7
Noong halugugin nila ang bahay ng matanda ay may nakita silang mga patak patak ng dugo pero
39:46.7
hindi nila matukoy kung kanino o saan galing iyon.
39:52.7
Nang sabihin ko naman kay tatay ang lahat ay doon na siya nagkwento.
39:58.7
Ayon sa kanya mortal na kaaway ni Lolo Andong ang pamilya ni aling Esing.
40:06.7
At ang matandang ito rin ang pumatay sa lola ko.
40:09.7
Dahil noong magkasakit tumanos si lola ay palihim na pala nitong inaaswang.
40:16.7
Hanggang sa isang gabi ay nadatnan na lamang ni Lolo na wala nang buhay si lola.
40:21.7
Wakwak ang tiyan ito at wala na yung lamang loob.
40:26.7
Galing pa sa kabilang baryo si Lolo noon dahil may ginagamot itong may sakit.
40:32.7
Dahil sa wala namang matibay na ebidensya si Lolo Andong noon para ituro na si aling Esing ang pumatay.
40:40.7
Kaya abswelto ang matandang aswang sa ginawa nitong pagpatay sa lola ko.
40:46.7
May alam rin sa pangungulang mga tanda.
40:49.7
Kaya't kaya nitong gumamit ng sabulag at iba pang mga orasyon sa kaliwa.
40:55.7
Nang sa ganoon ay hindi maramdaman ang presensya nito.
40:59.7
Wika pa ng aking ama. Marahil ay may binabalak na naman ang gurang na iyon.
41:06.7
Kaya nakikipaglapit ito sa akin at kinuha ang loob ko.
41:11.7
Ito rin ang nagpakalat sa karating lugar na isaumanong aswang si Lolo Andong.
41:16.7
Kaya nga raw nagsipag-alisa ng mga anak nito at naiwan na lamang ang matandang iyon.
41:22.7
Dahil sa bali-balita na rin sa karating baryo ang tungkol sa angka nila.
41:28.7
Napatimbagang na lamang ako matapos malaman iyon.
41:33.7
Kung sana'y sinabi agad ni tatay sa akin noon, hindi sana'y matagal ko nang iniwasan ng matanda.
41:40.7
Mabuti na lang at hindi ako hinawaan ang pagiging aswang nito.
41:43.7
O kaya naman ay ginawan ako ng hindi maganda.
41:48.7
Simula nang mangyari ang karanasan kong iyon, hindi na ako namamasada pa ng gabi.
41:55.7
Kapag magtatakip silim na ay nasa bahay na lamang ako.
42:00.7
At kahit na may makikiusap pang magpahatid sa akin sa ibang lugar, hindi ko na iyon pinagbibigyan pa.
42:08.7
Dahil ayoko nang maulit pa ang nangyari sa akin noon.
42:11.7
Nang minsang maghatid ako ng isang buntis.
42:16.7
Sa liblib na baryo.
