Whooping Cough (Pertussis) Outbreak: Paano Maiiwasan. Nandito ang Gamutan. Mag-Ingat ang Sanggol, Bata at Matanda. Tips By Doc Willie Ong #LungInfection #Asthma #DifficultyBreathing #PreventionTips #HealthTips Panoorin ang Video https://youtu.be/V0YEG6E2saI

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Meron tayong mahalagang babala tungkol sa whooping cough or pertussis.

Kamakailan lang nagdeklara ng outbreak ang Quezon City ng pertussis.

Around 20 plus ang cases nila at meron ng tatlong namamatay sa whooping cough.

So ingatan natin ito, ituturo po natin sa inyo.

So bakit siya tinawag na whooping cough?

Okay, kagaitan natin.

So yan ang whooping cough, pertussis.

Paparinig ko po sa inyo ang sound.

Ibig sabihin, uubo siya.

Pag uubo niya dahil sa kapal ng plema, parang hihigup siya na nahihirapan siya.

Ganito ang tunog ng taong may whooping cough.

Maraming komplikasyon po kung magkakaroon itong whooping cough.

Nakita nyo, hirap na hirap talaga yung tao.

Yung iba sa lakas ng ubo, nagkakrack yung ribs, naglulus-lus.

Maraming mga komplikasyon.

So ang whooping cough, kadalasan sa bata.

Pero po...

Pwede rin ito makita sa matatanda.

Pertussis yan, isa yung upper respiratory infection,

Bordetella pertussis.

Para din siyang trangkaso ang sintomas niya.

Kaya lang, mas malala lang siya.

Mas matindi.

Pwede mag-pulmon niya, mag-kombulsyon,

pati sa utak, magkukulang ng oxygen.

Maraming kaso ito sa buong mundo.

300,000 na mamatay per year.

At karamihan, mga bata.

Tuturo ko po sa inyo,

anong gamot, anong antibiotic binibigay sa whooping cough.

Bibigay rin natin mamaya kung ano ang pinakamagandang pag-iwas dito sa whooping cough.

So yan, pwede siya mahawa sa pag-ubo.

Pakita natin.

So may stage kasi ang whooping cough.

Okay?

May stage 1, stage 2, stage 3.

May stage 1, stage 2, stage 3.

Papakita natin.

Ang incubation period po, pag nahawa,

siyempre may tao inuubo, di ba?

Alam naman natin.

Yung plema, yung paghinga.

Pag nahawa ka nito, within 7 to 10 days,

lalabas yung sintoma.

So hindi pa agad-agad.

7 days to 10 days.

Pag nagkaroon ka ng sintomas,

yung unang linggo, stage 1,

medyo mild lang ang symptoms mo.

May sipon-sipon, konting lagnat,

mild cough lang.

Pero after 1 to 2 weeks,

matagal ang course niya.

Matagal itong sakit, matindi.

After 1 to 2 weeks,

makikita mo, titindi na yung ubo.

Lalala na yung ubo.

At meron nga,

nagkakaroon itong whoop sound.

Hirap na hirap na sila.

Nagsusoka.

Talagang coughing fits.

Hirap na hirap.

Marami pa mga videos kayo makikita.

Yung actual patient, hindi ko nalang pinakita

kasi medyo,

baka matakot kayo.

Tsaka narinig nyo naman yung sound.

Talagang hirap na hirap.

Matagal itong sakit.

Kahit gumaling siya,

after ilang months,

2 months, 3 months,

may ubo-ubo pa rin.

Mahina pa rin katawan.

Minsan tinatamaan ka pa ng ibang infection.

Tulad na sinabi ko, early stage.

Stage 1, mild lang.

Ubo-ubo.

Stage 2, ito yung after 1 to 2 weeks,

matindi bigla.

Matindi.

Nagsusoka.

Napapagod.

Naao-hospital.

Ang gamutan natin, mas maganda,

inumin ng gamot habang maaga pa.

Bago pa lang ang sintomas,

dapat may gamot na agad.

Tuturo ko mamaya.

Yan ang incubation period,

7 to 10 days.

Paano nadadiagnose?

Sa CBC,

makikita mo lang may infection

pero hindi gano'ng clear

kung anong sakit yun.

Sa chest x-ray,

minsan makikita mo may pulmonya

pero hindi rin ganon.

Usually, swab test.

Sa swab test, malalaman

kung whooping cough or pertussis ito.

Explain ko lang maigi.

So, bakit nagkakaroon ng whooping cough?

Actually, itong sakit na ito,

halos controlled na dapat natin.

Nakukuha ito ng bakuna.

Meron tayong DPT.

Alam nyo naman yung DPT.

Sa lolo-lolo natin,

yan ang binibigay ay

diphtheria, pertussis, tetanus.

Ang bata, binibigay ng bakuna

mga 1 month, 2 months, 3 months.

Within the first 3 months,

binibigay ng tatlong bakuna.

Hindi ka na dapat mahawan nitong pertussis.

Kung tatamaan ka man ng whooping cough,

dapat mild lang.

Ang problema nga siguro,

nagpandemic, marami hindi nagpabakuna.

Kaya nagkaroon tayo ng tigdas outbreak.

Kahit yung mga lumang bakuna na magaganda,

DPT, hepatitis, BCG,

baka maraming nanay nakaligtaan.

So, pag hindi nabakunahan yung bata,

tinamaan nito, pwedeng matindi.

Kaya nga ngayon nakita natin,

may tatlong nga ang namatay

ayon doon sa isang report.

Pag nabakunahan na yung bata,

actually, safe na siya hanggang teenagers.

Kahit teenager ka,

basta nabakunahan ka dati,

mas mild na dapat ang tama sa iyo.

Okay?

Ano ang komplikasyon nitong whooping cough?

Tulad na sinabi ko, sa tindi ng ubo,

pwede magpulmonya,

emphysema,

pati sa utak,

pwede may pumutok sa utak,

nagkoconvulsion pa yung iba.

Yung iba, sa tindi ng ubo,

nagkakrack na yung ribs,

naglulus-lus na sa tiyan,

pati ugat sa mata,

nagpuputok-putok na sa lakas ng ubo.

Mga bata, actually,

karamihan ng namamatay, bata.

Kasi, minsan, yung wala pang 6 months.

Okay?

Hirap huminga,

nagiging blue yung muka,

hindi na kumakain, hindi humihinga,

nagkoconvulsion.

Paano muna pag-iwas nito?

Simple lang.

Ito naman yung binibigay ng lumang panahon pa,

DPT, diba?

So, 2 months, 4 months, 6 months,

binibigay yan.

So, within the first 3 months,

dapat nakakaisa ka na.

Okay?

Tapos, merong mga booster din.

Pag teenager, recommended din bibigyan.

Ang mga buntis, actually,

ang pertussis, sinasabay siya sa tetanus.

So, kung kayo nabakunaan sa tetanus,

malamang may pertussis din yun,

ligtas na kayo for 10 years.

Diba?

Ingat din tayo sa tetanus.

Kailangan natin yan.

Yung mga pako na may kalawag,

naglalakad sa lupa,

sa lupa din nakukuha ang tetanus.

May sugat sa paa.

So, TD na rin yan.

Mga buntis, third trimester,

binibigyan din ng bakuna

para paglabas nung baby, may protection din siya.

Ito lang talaga prevention.

Pero mamaya yung gamot, bibigay ko sa inyo.

Ito yung DPT.

First dose, 6 weeks, 10 weeks, 14 weeks.

Pregnant women, adults, pwede rin.

Ngayon, ito yung gamot.

Anong bibigay na gamot?

Dapat ito early, within the first week nabigay ito.

Ito yung tatlong recommended ng CDC.

Erythromycin, azithromycin, clarithromycin.

Ngayon, bukod sa antibiotic,

kung kayo na-expose, lalo ngayon, may outbreak,

pag may outbreak, may exposure.

Sino ang dapat?

Mga healthcare worker, mga doktor,

I'm sure, kailangan uminom nito.

Mahina immune system, nag-aalaga ka,

nakita mo, matindi yung ubo,

pacheck natin, panasal swab natin.

Baka whooping cough ito, mabilis ito kumalat din.

So, itong tatlong gamot, binibigay.

Doc Lisa, pakita natin.

Ito ang dose.

Sa infants, siyempre tatanong nyo sa pedya,

yung tamang dose.

Depende sa bigat ng bata.

Pero sa adults, binibigay.

Pipili lang.

Pwede rin azithromycin, 500 mg single dose, day 1.

Day 2 to day 5, 250 mg.

Pwede rin erythromycin, 2 g per day, 500 mg ito.

4 times a day, 14 days.

Pwede rin clarithromycin, pipili lang na isa.

1 g in 2 days.

1 g per day for 7 days.

At yung lumang gamot, ito yung trimethoprim,

sulfamethoxazolbactrim.

Yan ang dosis na binibigay din.

So, kahit saan dito pwede.

Pero mas mabilis inumin itong sa una.

Itong azithromycin na 500 mg.

After meals lang, ako nagtatay ako dito.

Dapat medyo may laman nantiyan.

So, ito ang binibigay para sa gamutan

at para sa na-expose.

Diba?

Pero ano mas maganda?

Para sa akin kasi, itong antibiotic,

siyempre kahit na-expose ka, uminom ka nito,

protected ka lang siguro ng ilang linggo.

Diba? Hindi siya ilang linggo lang.

After 1 month, baka mahawa ka na ulit.

So, mas safe yung bakuna.

Kasi ito po yung mga lumang bakuna, 99.9% safe.

Hindi naman natin pinag-uusapan yung mga bagong bakuna.

Hindi pa natin alam yung side effect.

Kaya kung ako tatanungin nyo, para sa akin, para sa anak ko,

magandang maganda itong DPT.

DPT ito, wala naman issue dapat dito.

Pero siyempre, hindi ko kayong pipilitin.

Nasa sa inyo.

Pero kung ako tatanungin nyo, mas safe, mas ligtas ang bata.

Wala po tayong pakailam sa mga kumpanya.

Wala tayong pakailam sa kita nila, pera nila.

Wala tayong pakailam.

Gusto natin humababuhay nyo.

Humababuhay ko.

Mabuhay yung mga anak natin.

Yun ang goal.

So sa tingin ko, itong yung mga lumang-lumang bakuna,

bakuna sa tigdas at iba, safe po ito.

Kasi matagal ng panahon ito.

Deka-dekada na.

Kung nagkaroon ng matinding side effect, alam na natin noon pa.

Ang pinag-iingat ko lang lagi, yung mga bagong bakuna na hindi pa natin alam.

Kailan dadalhin sa doktor?

Siyempre, basta hindi na makahinga.

Nagbublunay mo ka, nagsusok ka na.

Tapos yung whooping sound.

Hindi lahat ng pertussis ay may ganung whooping sound.

Yung uubo tapos nag-whoop.

Hindi lahat.

Usually, mas matindi lang sa bata.

Pero kung dati na kayo may bakuna, tapos natamaan nitong whooping ka,

pwedeng mas mild.

Pwedeng ordinary ubo lang.

Pwedeng mas malakas na ubo lang.

Pero meron lang nga iba, may ganito na matindi.

So hindi porke walang whooping sound.

Ay hindi na whooping ka.

Pwede pa rin kayo magpa-swab test

para malaman kung ito yung sakit

para meron tayo tamang gamutan.

Anong gagawin natin sa matinding ubo?

Siyempre, pahinga.

Mas madilim.

Mas relax yung kwarto.

Relax. Dasal.

Huwag masyado magpaka-mental stress.

Inom ng maraming tubig para lumabnaw yung plema.

Sobra nga kasi dikit at kapal ng plema

kaya nag-whooping ka.

Ingat na hindi ma-dehydrate ang bata.

Okay? Lalo na pagbata.

Umiiyak, walang luha.

Dehydrated na yun.

Bibig nila, tuyo ang dila.

Hindi na umiihi yung bata. Delikado po yun.

Pagkain, konti-konti lang. Malalambot lang.

Kasi kung busog na busog,

tapos uubo ka ng matindi, masusuka ka.

Kaya konti-konti lang.

Hindi rin pwede hindi kumain. Lalo ka manghihina.

So konti-konti lang.

Mga malalambot lang.

Malinis ang hangin.

Walang maninigarilyo.

Pollution.

Nagsisiga.

Dapat malinis.

At para makaiwas, syempre,

alam naman natin ito.

Takpan yung ubo.

Hugas kamay.

Magsuot ng mask.

Lalo na kung may taong may whooping cup.

Baka kung matanda ang may whooping cup,

baka mahawa ang bata.

Kung bata, baka mahawa yung matanda.

So sana po makaingat tayo dito sa sakit na ito.

Punta po tayo sa inyong...

Pediatrisyan o sa inyong internist, sa inyong family medicine

para sa gamutan o sa prevention ng whooping cup.

Salamat po.