00:53.4
At saka pag iniisip nyo kasi, ito simplihan natin.
00:57.0
Although again, isa nahirapan po talaga akong ipaintindi ito sa mas nakararaming Pilipino because they also understand the realities on the ground.
01:06.1
Tayo siguro, who can afford to talk about these things, we can discuss the evils of fat dynasties and programs like this.
01:15.2
Pero dun sa maraming Pilipino na mas marami sa nang iniisip, for instance, ano ba yung kakainin bukas?
01:21.8
Ano ba yung saan makukuha ng baon para sa aking anak para makapasok man lang bukas?
01:27.0
Yung issues ng political dynasties, actually, that's the least of their concerns.
01:33.3
Kasi hindi got issues sa kanila yun eh.
01:36.4
Bakit ko ba poproblemahin yung mga dynasty na yan?
01:38.8
And sa akin lang, basta pwede makatulong yung nakaupong politiko, okay na po ako dun.
01:43.8
And we cannot really blame our countrymen na ganun po mag-isip.
01:48.3
Kasi yun po yung reality eh.
01:49.4
Ang dapat po natin sisihin ay yung mga miyembro ng political dynasties who are exploiting our countrymen in such situations.
01:57.0
Yun po yung masakit dyan.
01:59.3
Kasi they're supposed to know better, yung mga politiko na yan.
02:02.1
Ang ginagawa nila, dapat ganyan ang mentality nyo.
02:05.3
Kasi pag natuto kayo o namulat kayo, tatanggalin nyo kami sa pwesto.
02:09.6
Wala, isipin nyo, isang pamilya, nakapagpag-graduate, mas namulat yung mata niya, nakita niya,
02:14.8
ah dapat pala, ganito talaga ang sistema natin.
02:17.1
Napaka-bulok pala ng sistema ng ating eleksyon tsaka politika.
02:20.5
Isipin nyo kung nag-multiply yung ganong pag-iisip across families,
02:26.1
across the Philippines,
02:27.0
eh mabibilang na po talaga yung araw ng mga political dynasties.
02:31.1
In the meantime, until that day comes,
02:34.1
eh talagang marami po sa ating mga kapo ang Pilipino,
02:37.1
eh hawak po sa liig, unfortunately, ng mga political dynasties.
02:41.2
Ang ginagawa nila, o, bibigyan namin kaya ng konting tulong, o, konting development.
02:46.5
Siyempre, kasi ngayon, social media na, no?
02:48.5
Lalabas kung sino yung bugok na politiko, no?
02:50.6
Example, napansin nyo ba yung during the pandemic lockdowns, diba?
02:55.2
Napilitang mag-step up.
02:56.5
Yung ilang mga local officials, eh.
02:58.2
Kasi, lumalabas sa social media kung sino yung mga tatanga-tanga
03:01.4
tsaka papapatay-patay na local governments, eh.
03:04.4
So, nagkaroon sila ng healthy competition.
03:06.7
Dynasty man o hindi.
03:08.5
But even then, pag tinignan po natin yung ugat ng political dynasties,
03:12.2
unfortunately, in many parts of the country,
03:14.4
pag tinanong nyo yung mga kababayan natin,
03:16.9
hindi issue sa kanila yung political dynasty.
03:19.0
Ang issue dyan, eh nakakapag-deliver ba ng ayuda
03:21.5
yung nakaupong mayor, for instance, o governor.
03:26.5
pumapasok dyan yung political branding, eh, no?
03:28.8
Natinig ko yan dati.
03:29.9
Example, nandun ako sa ano.
03:32.8
I did a special report about the Duterte dynasty
03:37.9
dito sa 2022 elections.
03:40.9
Nakausap ko yung ilang mga kababayan natin dyan sa Davao City.
03:43.4
Tinanong ko lang.
03:43.9
For instance, yung mga man on the street interviews,
03:46.3
tinanong ko sa kanila.
03:48.0
Yan ang nakausap ko.
03:48.9
Sabi ko, sino po ba ibaboto nyo for mayor?
03:52.9
Ah, ibaboto po namin si Sarah.
03:55.5
Sabi ko, ah, hindi.
03:56.4
Hindi naman po si Sarah yung tatakbo po
03:58.4
sa pagka-mayor sa darating na eleksyon.
04:01.6
Vice President po yung tatakbuhan niya.
04:04.2
Basta sa amin, ano, basta Duterte.
04:06.0
Ibig sabihin, yung brand na yun,
04:08.1
yun talaga yung tinitingnan nila, eh.
04:09.5
Parang brand siguro ng toothpaste, no?
04:11.3
O, pabiting nga po ng Colgate dyan.
04:13.4
Anong Colgate gusto mo?
04:16.2
I mean, na-imagine nyo, no?
04:18.1
Yung political branding has been very, very effective
04:21.0
for most of this political dynasties, no?
04:24.9
Kaya, yun na yung byword.
04:26.4
For instance, yung sa situation na binabanggit ko.
04:30.2
Tapos, ang problema, for instance,
04:31.8
yung mga argument na ganyan na sinasabi nila,
04:33.7
eh, binaboto kami ng tao, eh.
04:34.9
Napaka-democratic naman pag pinigilan nyo kami na tumakbo,
04:38.9
eh, gusto lang naman namin ay mag-servisyo sa ating mga kababayan.
04:46.1
Nagbobulahan pa ba tayo dito?
04:47.5
Eh, syempre, gusto nyo maupo sa pwesto dahil gusto nyo yung kapangyarihan.
04:51.9
Kapangyarihan ang gusto nyo dyan, eh.
04:53.5
Hindi naman siguro kayo nagisigisang umaga
04:55.4
talaga nag-uumapas.
04:57.1
Sasabog yung puso nyo dahil punong-puno
04:59.0
ng pagmamahal para sa ating mga kababayan.
05:01.9
I really want to help my countrymen.
05:04.2
So, talagang gustong-gusto ko silang tulungan.
05:06.2
So, ang gagawin ko,
05:07.4
natakbo ko for mayor.
05:08.6
Wala naman siguro gano'n, no?
05:10.9
Siguro, that's more of an exception than the rule.
05:13.9
Ito po yung problema.
05:15.5
Pag ang isang political dynasty,
05:17.1
o isang lugar hawak na isang political dynasty for so many years,
05:21.2
talagang restrictive, no?
05:22.6
Talagang iboboto sila ng tao.
05:24.2
Kasi yung choice is very limited, eh.
05:27.9
marami sa mga posisyon during the 2022 elections,
05:31.7
walang kalaban yung mga kandidato,
05:33.8
yung mga political dynasties.
05:36.4
paano man lalabanan yun?
05:39.0
wala ka naman pera
05:40.1
pambili ng, for instance,
05:42.2
campaign para for Nelia.
05:44.2
Wala kang pangpondo, for instance,
05:46.7
sa mga meeting de avance, eh.
05:49.0
yung mga barangay captains,
05:50.4
bayad nung tumatakbo,
05:52.2
o kaya nakaupong mayor.
05:53.3
Paano mo naman lalabanan yun?
05:56.0
pag nakampanya ka house to house,
05:57.5
nag-e-expect yung mga lalapitan mo,
05:60.0
magkano po bang ibibigay nyo?
06:02.1
Paano ka lalaban sa ganun sistema?
06:05.8
okay na ba yung 3 million?
06:09.0
Ipunin mo na lang yan,
06:13.8
Kaya nananalo yung mga political dynasties,
06:15.8
kaya sila ine-elect
06:16.8
in a democratic process,
06:19.3
which we call elections,
06:21.3
ikontrolado nila yung game, eh.
06:26.0
mahirap manalo rito sa ating eleksyon
06:28.4
kung wala kang pera.
06:30.2
Okay, maniniwala rin sa mga kandidato
06:33.5
walang akong pera eh,
06:35.7
pinapatakbo tayo ng mga kababayan natin eh.
06:38.9
Gusto lang natin talagang maglingkod.
06:41.1
Huwag na po tayo magbulahan, no?
06:42.5
Sakit po sa tingin ng ganun eh.
06:45.2
nagkakagaguhan tayo eh, no?
06:49.5
Yun po yung sinasabi ko lagi, no?
06:51.5
Kontrolado nila yung sistema.
06:52.8
Minsan, may mga political dynasties
07:00.6
tumakbo ka nga dyan
07:01.3
para may kalaban ako.
07:02.9
alam mo namang siya yung mananalo.
07:06.1
But in fairness naman
07:07.1
sa ilang mga political dynasties,
07:08.7
meron po din po talaga
07:09.7
mga political dynasties
07:12.5
at talaga na-i-develop
07:13.8
yung kanilang mga lugar.
07:16.3
that we have to give to them.
07:21.7
ma-expand po yung opportunities
07:24.7
to serve as well.
07:27.8
ikaw lang yung pwede mag-deliver
07:29.3
ng ganyang klaseng
07:37.0
kung ang tingin mo
07:38.5
ang makakapagbigay
07:39.9
ng ganyang katinding servisyo.
07:42.8
Ang suggestion ko sa inyo,
07:44.4
maganda po yung petition na yan
07:47.7
Ang importante po dyan,
07:48.8
a critical component of that
07:50.3
is pressure from the public.
07:52.5
Pressure galing po sa inyo.
07:53.8
Napaka-importante po dyan.
07:57.1
dito sa ating representative democracy,
07:59.4
na alam naman natin
08:00.1
na hindi naman tayo nasusunod
08:03.5
our representatives
08:04.3
are actually representing
08:05.9
their own political interests.
08:12.8
Eh yan po yung gusto ng tao eh.
08:15.3
Panag-align yung interest nila
08:17.0
doon sa interest ng constituents nila,
08:20.2
doon lang babanggitin
08:21.1
yung prinsipyo ng
08:22.1
representative democracy.
08:24.9
na-excuse yung mga kababayan natin.
08:30.6
Example lang, no?
08:32.5
Diba yung 70 congressmen
08:35.2
who voted against
08:36.1
the franchise application
08:39.7
nagkonsulta ba yan
08:40.5
sa kanilang mga constituents?
08:42.4
At sa tingin nyo ba
08:43.2
yung constituents nila,
08:44.3
kung kinonsulta man nila,
08:45.9
sinabi sa kanila,
08:49.6
tsaka kay Alan Peter Caetano
08:51.1
at i-reject nyo po
08:52.4
yung franchise ng ABS-CBN.
08:54.8
siguro gano'n mag-isip
08:55.8
yung mga kababayan natin.
08:57.6
Ngayon, kung nakinig sila
08:59.2
doon sa kababayan nila
09:00.7
at sinabi ng mga kababayan nila,
09:02.4
bigyan nyo ng bagong franchise
09:04.8
yun po yung tunay
09:07.6
sa kanilang constituents.
09:09.0
Pero alam naman natin,
09:09.9
political interest
09:10.8
and survival nila
09:11.6
yung tinitingnan nila eh.
09:13.3
Huwag na tayo magbulahan dyan.
09:14.7
Napaka-specific na example ko.
09:16.6
And that is very true.
09:24.8
ang ating political dynasties.
09:26.6
importante po talaga,
09:29.7
yung public pressure
09:32.3
for our politicians
09:33.9
to once and for all
09:37.1
an anti-political dynasty law.
09:42.2
pag nag-snowball nga yan,
09:43.3
tulad ng binabanggit
09:44.0
ni Atty. Rico Domingo,
09:46.2
pwede ma-pressure
09:47.0
yung ating mga legislators
09:49.0
gawin po yung tama.
09:52.7
eh, let's focus on
09:54.6
victories that we can achieve, no?
09:57.2
ito po yung iiwan kong
09:59.4
Maingat po kayo doon
10:01.6
na kabago-bago lalo
10:03.0
e nagtatayo na po
10:07.1
gusto nyo po bang
10:07.7
pangalanan natin?
10:09.5
Ito, example lang, no?
10:12.2
paborito po nating
10:13.9
I'm a big boxing fan.
10:15.6
Gustong gusto ko po
10:19.1
The only 8th division
10:29.3
for so many years.
10:32.2
Diba, nung unang pumasok
10:38.3
Kung mga kabago-bago
10:39.9
nagtatayo ng dynastiya.
10:44.9
Kabago-bago sa politika,
10:47.4
ilan silang tulfo
10:48.2
na nakaupo ngayon.
10:50.5
Huwag na tayong lumayo.
10:53.5
Mga Metro Manila,
10:54.5
mga Metro Manila,
10:55.3
dynasties na meron dito?
10:57.8
Sino po yung dynasties
11:04.7
natanggal kasi yung dynasties
11:06.5
dahil nanalo yung Zamora.
11:08.5
It remains to be seen
11:10.3
masyado pa kasing bata
11:12.7
ng Mayor Francis Zamora
11:13.9
para mag-dynasties.
11:15.3
Pero yung tatay niya,
11:16.6
congressman din dati
11:20.6
So, nandun din yung tendencies.
11:25.4
pag nakakausap natin
11:27.3
mas maalam sa issue na ito,
11:29.1
yung mga political scientists,
11:31.4
Dr. Julio Tejanki,
11:32.9
na malawak po yung pag-aaral
11:37.7
anti-political dynasty
11:40.3
law lang ang ating ipas eh.
11:42.3
package of reforms.
11:45.0
might be easier to achieve,
11:47.1
others might even be
11:50.5
Ano ba yung mas mahirap
11:52.5
Siguro yung anti-political dynasty,
11:54.7
medyo mahirap yan.
11:59.1
Baka yung anti-party switching,
12:00.7
yung anti-balimbing law,
12:01.8
baka mas mabiris.
12:04.5
Maraming ano yan eh.
12:07.2
to change the rules
12:09.9
Ako nga alam nyo,
12:11.0
is actually in favor of
12:14.2
to elect senators
12:19.2
ang pagboto ng ating mga
12:21.8
Example lang yan,
12:23.9
E mapipilitan yung mga
12:25.2
dynasties per region
12:30.6
para isa o dalawa lang
12:32.4
mag-emerge sa kanila.
12:34.5
hindi gugustuhin niya
12:36.1
kasi bilangin nyo yung dynasties
12:37.3
for instance sa Metro Manila.
12:39.8
mag-i-elect ka ng isa o dalawang
12:41.0
senador sa Metro Manila.
12:42.8
E baka magpatayin yung mga
12:46.8
sinasabi nila dyan,
12:48.0
if you change the rules
12:49.7
you can change the behavior
12:50.8
of our politicians
12:52.1
and also the electorate.
12:54.5
mahabang discussion po yan.
12:58.4
simulan nyo nalang po.
13:02.1
may mga good dynasties
13:03.2
at may mga bad dynasties.
13:05.7
in the long run kasi,
13:07.2
even the good ones
13:08.2
limit the opportunities
13:09.3
for other people to serve.
13:11.8
Yun po ang point doon.
13:16.1
even if they are good dynasties,
13:18.5
still control the rules of the game.
13:20.5
That's the sad part of it.
13:23.0
medyo na-carry the way
13:25.8
tinututukan yung issue
13:26.9
ng political dynasties.
13:30.3
gagapal naman talaga
13:31.8
ng ilang mga dynasties natin.
13:34.3
Para bang sila lang
13:35.8
parang sila lang yung pwedeng,
13:37.6
sila lang yung may karapatan
13:38.8
at sila lang yung magaling.
13:41.3
pag-usapan natin ng konti
13:42.5
bago tayo magtapos.
13:43.3
Yung silver lining.
13:44.8
Akala kasi natin,
13:46.4
ang ating kongreso
13:49.6
political dynasties.
13:51.8
Tingnan nyo lang yung pangalan.
13:52.7
Tingnan nyo lang yung pangalan
13:59.9
Yung member ng mababang kapulungan
14:01.6
nung ating senado.
14:03.4
Pare-pareho yung opelido.
14:06.2
the first time I covered
14:07.3
the House of Representatives
14:15.4
kong politiko roon,
14:17.7
nalipat ako ng coverage,
14:19.1
napunta ako sa iba,
14:21.4
Yung mga time na bumalik ako
14:26.5
interviewin ko nga to
14:31.9
iba na yung nakaupo,
14:36.3
Kaya amin sa panakausap ko,
14:37.4
ah, naka-cover ko po
14:39.9
yung anak nyo ng time.
14:40.7
Nagpapalit-palit lang.
14:42.4
O, tingnan nyo lang dyan
14:48.2
many parts of the Philippines.
14:50.8
naka-tatlong termino na,
14:53.0
eh, papatakboyin si misis,
14:55.3
siya naman yung magbabayas,
14:56.5
tapos si misis yung magme-mayor.
14:58.3
O, minsan yung anak,
15:00.0
Lalayo pa ba tayo?
15:00.9
Tingnan nyo yung ginawa nila
15:01.6
Duterte sa Davao City.
15:03.4
di na umalis sa pwesto yun, ah.
15:08.2
nagbayas pa si Digong.
15:13.9
Hindi talaga papakawalan
15:15.5
Kasi posisyon yan, eh.
15:17.7
hindi ba kayo na, ano,
15:18.9
hindi pa pa-isip?
15:21.3
yung ating mahal na pangulong
15:24.3
yung speaker of the house
15:29.2
na mukhang ginugroom
15:30.8
for a higher post.
15:32.1
hindi pa pwede tumakbo
15:34.9
dahil medyo bata pa, no?
15:36.3
Hindi pa niya mamimit
15:42.4
binibuild up, eh.
15:44.1
Talagang nilalagay yan sa
15:47.9
and international stage.
15:52.0
hindi pa kayo na papaisip?
15:53.7
ng mga namimit nilang mga
15:55.9
sa kanilang foreign trip?
16:02.3
Ferdinand Bongbong Marcos Jr.
16:06.7
this is our house speaker,
16:09.3
Ferdinand Martin Romualdes.
16:12.7
nagdiri-research naman
16:13.4
yung mga kausap nila.
16:23.8
kasama yung anak na speaker,
16:25.0
na kongresista rin,
16:28.5
napapaisip yung mga
16:29.4
nakakausap na mga politiko?
16:35.7
pwede i-comment yan, no?
16:36.6
Totoo naman yung sinasabi ko.
16:39.3
kami kong sinasabi, no?
16:41.8
kasi yung topic na ito, ano.
16:44.0
paboran na ako nun saan, eh.
16:46.3
ang sinasabi ng iba,
16:53.8
congressional seat,
16:55.6
magkakapamilya, no?
17:03.7
for a national position,
17:07.5
for a local position.
17:09.0
agree na ako nun, eh.
17:23.2
Ang suggestion ko na lang,
17:24.2
kung sakaling kayo
17:25.8
sa isang elective position
17:28.6
saan na yung mga pinag-uusapan
17:32.0
huwag niyong gagawin.
17:33.3
Malaki pa yung role
17:39.0
and electoral reforms.
17:41.1
saan na lang talaga
17:42.5
Eh, kasi hindi naman
17:43.9
pagkakatutok din ng,
17:45.2
ibang mga kasama natin
17:46.9
for issues like this.
17:48.7
pinag-uusapan lang
17:49.4
political dynasties usually
17:51.1
pag-eleksyon, eh, no?
17:53.8
ano pong magagawa nun?
17:55.2
Kung pinag-uusapan mo
17:59.2
eh, kung pag-uusapan mo
18:00.5
pag malapit na sa eleksyon.
18:03.5
haba ng aking komentaryo.
18:07.1
yung tinatawag na
18:08.0
political patronage na yan,
18:09.9
eramdam din po yan
18:13.0
Meron din po kasi tayo
18:13.9
mga kapatid sa media
18:17.9
ang tingin na sa politiko,
18:21.0
ng mga sangkatutak
18:24.1
ilang pagkakataon,
18:30.5
yung kanilang kaluluwa
18:31.8
pag nabigyan sila
18:34.8
political patronage
18:41.3
members of the media?
18:42.7
Nandun din yan eh.
18:43.9
Kung nagustuhan nyo po
18:45.0
itong video na ito,
18:45.9
pakilike at share na lang po
18:47.8
makakita at makapanood.
18:49.8
Kung gusto nyo po
18:51.4
follow nyo na rin po ako
18:52.3
sa aking mga social media
18:53.4
accounts na nakasulat po
18:55.8
Pwede rin po kayo
19:00.3
saka Facebook stars po.
19:02.9
malayo po mararating ito
19:04.1
para makagawa po kami
19:05.4
ng mas maraming video
19:06.7
na makatutulong po
19:09.1
ng tamang informasyon
19:15.9
independent journalism
19:18.3
Maraming maraming salamat po.
