15 Healthy Foods na Panlaban sa Kidney Disease. - By Doc Willie Ong
00:45.2
Bawat stage iba-iba ang gamot, iba-iba ang pagkain na pwede.
00:50.8
Itong papakita ko lang sa inyo, guide lang ito.
00:54.6
Guide ito na pag mataas na creatinine, pag medyo malalang stage na na,
01:01.4
stage 3, 4 na ng kidney disease, malamang ito na yung mga pagkain ipapakain sa inyo.
01:11.2
So, mabababa ba niya creatinine? Hindi natin masabi.
01:15.5
Pero kung itong mga healthy foods kakainin natin,
01:20.8
sigurado bababa blood pressure mo. Mas healthy ito.
01:24.6
Tapos, pati blood sugar mo, mas healthy.
01:27.5
Siyempre, ayaw natin matataba, maalat.
01:30.3
So, pag mababa blood pressure, blood sugar mo,
01:33.8
itong dalawa naman talaga ang sumisira sa kidneys.
01:38.1
Itong mga pagkain unhealthy ang nagpapataas ng blood pressure,
01:42.7
nagpapalala ng diabetes, kaya tumataas ang creatinine.
01:46.2
Kaya pag healthy foods, at least hindi na siya tataas.
01:50.2
Who knows, baka mabawasan pa pa konti.
01:54.6
So, having said that disclaimer, ito pwede natin gawin.
01:59.3
Ang creatinine kasi waste product yan ang katawan natin.
02:04.1
Nakukuha yan sa pagkain.
02:06.2
Okay, pag maraming kang kinakain ng mga karne,
02:09.7
o baka sa muscle breakdown, pag masyado nag-exercise din.
02:14.1
Ito ang normal creatinine ng lalaki, 0.6 to 1.2.
02:18.8
Pag babae, 0.5 to 1.1 mg per dl.
02:23.0
pero, depende rin sa sukat.
02:26.4
May taong malaking lalaki, maskulado,
02:29.5
minsan kahit 1.3, pwedeng normal pa.
02:33.3
Depende kung malaki ang build niya.
02:36.5
Pero kung payat ka lang,
02:39.7
payat ka lang, tapos 1.2, 1.3, lampas ka,
02:43.3
ay mataas na yung creatinine.
02:46.2
So, tulad na sinabi ko, kidney doctor, nephrologist.
02:50.4
Bakit tumataas ang creatinine?
02:53.0
Kidney disease, diba?
02:55.1
Stage 3, stage 4, malamang doon tataas na.
02:58.8
May bara sa kidneys, minsan dehydrated.
03:02.6
Ito, nasobrahan ng protina.
03:04.9
Kaya nga, ang mga kidney specialists,
03:07.3
like sila, Dr. Montemayor, lagi mong ginag-guess.
03:11.1
Ang lagi nila pinapayo sa pasyente,
03:14.0
pagkain, pagkain, pagkain.
03:17.2
Bawas karne, bawas karne, bawas karne.
03:20.6
Puro gulay, gulay, gulay.
03:22.3
Kaya yung talagang gusto nila para hindi na lumalak yung creatinine ninyo, eh, no.
03:27.3
Maraming protein kasi ayaw pagsira na ang kidneys.
03:34.0
Pag mataas na ang creatinine.
03:36.0
Pero, kung ikaw ay teenager, wala ka naman sakit,
03:41.2
o 20s ka, wala kang sakit, healthy ka naman.
03:44.0
Gusto mong kumain maraming karne, pwede naman, wala namang kaso, healthy ka eh.
03:49.0
Pero yung may sira na yung kidneys, yun ang point eh.
03:52.3
Pag mahina na yung kidneys mo, mataas na yung creatinine,
03:56.3
yun na ang bawal ang maraming karne.
04:01.3
Sobrang exercise, hindi rin maganda.
04:03.3
Kasi sobrang exercise, muscle breakdown din yan eh.
04:06.3
Parang lalo na yung mga boxing, nabubugbog.
04:10.3
Diba? Yung mga naghihazing, diba?
04:12.3
Bawal yung hazing, pero yung ibang kababayan natin, gusto.
04:16.3
So, pag nabugbog, lalabas yung mga muscle, mga muscle fiber,
04:21.3
pwede rin mag-kidney failure.
04:24.3
May gamot nakakasira sa kidneys, mga pain reliever, pwede rin makasira.
04:30.3
Okay? So, ingat din.
04:32.3
So, yan po, muscle destruction, high intake of meat, yan.
04:39.3
Paano ibababa ang creatinine?
04:43.3
Yung mga pagkain, tinuturo ko sa inyo, pero tubig maganda po.
04:47.3
Two to three liters of water, maganda yan.
04:50.3
Tapos, iwas rin sa sobrang exercise, diba?
04:54.3
Pwede, pero wag naman siguro baka masyado nagmamaraton, mahirap din.
04:59.3
Sapat na tulog, maganda rin.
05:02.3
Tubig, mga two to three liters.
05:05.3
Eight glass to twelve glass in a day, pwede yan.
05:08.3
Basta maganda pa ihi niyo.
05:10.3
Itong tuturo ko sa inyo, sabi ko nga, pang medyo malala na,
05:16.3
pang mga stage three na,
05:18.3
pag medyo malala kasi talagang bawas na asin.
05:22.3
Actually, bawas asin naman. Kahit sino naman dapat bawas asin.
05:26.3
Phosphorus, tsaka potassium.
05:28.3
Yung potassium, babawasan lang kung mataas na talaga ang creatinine at tumataas na yung potassium.
05:36.3
Ibig sabihin, hindi na nalalabas ng kidneys yung potassium.
05:41.3
So, kasi maganda talaga ang potassium rich foods.
05:44.3
Actually, sa healthy na tao, gusto natin potassium rich foods.
05:47.3
Mga patatas, saging, mga prutas, gusto natin yan.
05:51.3
Pero yun na nga po, pag sirang-sira na yung kidneys, takot ka na nga sa lahat.
05:57.3
Kahit potassium, takot ka na.
05:59.3
Kahit protina, takot ka na.
06:03.3
Kaya merong kidney friendly diet.
06:11.3
Phosphorus, bawas.
06:13.3
Potassium and protein,
06:15.3
babawasan, depende sa stage ng kidney disease.
06:21.3
Stage 1, pwede ka pa kumain ng mga potassium rich foods dito.
06:26.3
Kahit protina. Actually, stage 1, baka normal pa creatinine mo.
06:31.3
Stage 2, ayan, medyo iba na.
06:36.3
Stage 3, bawas na.
06:38.3
Medyo sira na eh.
06:40.3
May isa pang chinecheck bukod sa creatinine itong GFR.
06:45.3
Okay, tatanungin sa iyo.
06:47.3
Pero pag stage 4, hindi na talaga po pwede.
06:53.3
Ito, mataas na creatinine.
06:55.3
Ito, dialysis na ito, stage 5.
07:01.3
Ano yung mga healthy foods na makakatulong sa high blood, sa diabetes,
07:06.3
at pag nandito nga sa mga later stage, mas okay na ito.
07:12.3
Cauliflower, maganda po.
07:14.3
Low potassium, gulay, maganda.
07:17.3
Hindi nahihirapan ng kidneys.
07:19.3
Tapos, kompleto rin sa ibang vitamins na kailangan mo.
07:22.3
Vitamin C, Vitamin K, Vitamin B.
07:26.3
Mababa sa sodium, mababa sa potassium.
07:29.3
Yung sa luto lang, mas masyadong maalam.
07:32.3
Actually, pag nating sa berries, mas gusto nila ang blueberry eh.
07:38.3
Kaya lang, mahal ang blueberry, although meron na sa atin.
07:42.3
O pang nasa ibang bansa, magandang blueberry, mababa.
07:47.3
Daming antioxidant, anthocyanin.
07:49.3
Talagang anti-cancer properties pa ito.
07:52.3
Pero sa atin, pwede na yung strawberry.
07:59.3
Fatty fish, pwede.
08:01.3
Pero hindi din sobrang dami.
08:03.3
Meron siyang omega 3 fatty acid.
08:05.3
Ito pa rin yung pinakakarnin ninyo.
08:07.3
May pwedeng tamban, tawilis, tuna, galunggong.
08:12.3
Hindi rin sobrang dami.
08:14.3
Yung tama lang dami.
08:16.3
Sa ibang bansa, mas gusto nila itong sea bass eh.
08:21.3
Tingin nila mas kidney friendly eh.
08:24.3
I'm not sure kung gaano karami.
08:25.3
Kung meron din tayo dito.
08:29.3
Pwede ang red grapes.
08:30.3
Mataas siya sa antioxidant.
08:33.3
Meron siyang resveratrol.
08:34.3
Napakaganda nito.
08:37.3
Low sodium, low potassium, low phosphorus.
08:40.3
Ito yung talagang kidney friendly na frutas.
08:47.3
Egg white, pwede rin.
08:49.3
Gusto mo ng protein ah.
08:51.3
Pero itong protein, mas okay sa kidneys.
08:56.3
Kesa sa baboy at baka.
08:58.3
Pero mas gusto natin egg white.
09:00.3
Egg yung konti lang.
09:02.3
Sodium, potassium, phosphorus, hindi gano'ng mataas.
09:12.3
Maganda ang bawang.
09:14.3
Para sa high blood.
09:15.3
Para sa high cholesterol.
09:17.3
May manganese, vitamin C, vitamin B6.
09:19.3
At hindi mataas dito sa tatlong component na binabantayan natin.
09:27.3
Pagdating sa protina, mas gusto natin manok, chicken na walang balat compared sa baboy at baka.
09:36.3
Ito yung padalog ng sibas.
09:40.3
Meron din apahap.
09:42.3
Mas gusto nila eh.
09:43.3
Siguro mas light ang lasa.
09:45.3
Baka mas kidney friendly siya.
09:51.3
Yung breast, chicken breast.
09:53.3
Cabbage, repolyo.
09:59.3
Okay din ang repolyo.
10:00.3
Vitamin K, vitamin C, maraming vitamin B, maraming fiber.
10:05.3
Para maganda pag dumi mo.
10:07.3
Low potassium, low phosphorus, low sodium.
10:11.3
Kaya nga gulay, gulay, gulay.
10:14.3
Diba? Bawas sa karne.
10:16.3
Onions, okay din.
10:20.3
Ang baba na habal ang sodium.
10:22.3
Baba rin ang potassium and phosphorus.
10:24.3
Mataas sa vitamin C, vitamin B.
10:27.3
Meron din mga prebiotic fibers.
10:30.3
Pineapple, pwede.
10:33.3
Low potassium ang pineapple.
10:34.3
Sa mga prutas kasi hindi lahat nga eh.
10:37.3
Kung mataas na ang potassium nyo,
10:40.3
yung saging medyo bawas na yun.
10:44.3
Pero medyo end stage na yun eh.
10:47.3
Kaya nga sabi ko sa inyo,
10:49.3
payo lang ito pero itong tinuturo ko malamang
10:52.3
pag medyo malalang kidney disease.
10:55.3
Baka naman yung creatinine ninyo,
10:57.3
konti lang ang taas.
10:59.3
Allowed pa kayong mag-potassium.
11:01.3
Allowed pa kayong magdamay konti ng protina.
11:04.3
Kaya nga sinasabi ko,
11:05.3
ang nephrologist nyo, ang kidney doctor nyo,
11:08.3
ang supreme court siyang magsasabi,
11:10.3
pwede ganong karaming potassium, phosphorus at protein pwede ka.
11:16.3
Pero yung sodium gusto natin bawas.
11:18.3
Pero ang pineapple, pwede ito.
11:21.3
Bromelain, vitamin C, manganese.
11:25.3
Radish, maganda rin oh.
11:28.3
Low potassium din pala siya.
11:30.3
So kita mo ang hirap talaga ng kidney disease.
11:35.3
Kasi dapat lahat ng prutas, gulay nga pwede.
11:38.3
Pero pag may kidney problem,
11:40.3
pinipili pa hindi lahat ng prutas at gulay.
11:48.3
Maganda ang singkamas oh.
11:50.3
Alternative siya.
11:58.3
May konti phosphorus, potassium.
11:59.3
Medyo mababa din.
12:02.3
Alternate source.
12:05.3
May protein din to konti.
12:06.3
Shiitake mushroom.
12:09.3
Kasi nga medyo iwas tayo sa karne.
12:12.3
Na nakakataas ng protein eh.
12:16.3
Yung karne kasi nagpapataas ng creatinine.
12:20.3
Kaya konting iwas.
12:21.3
Kaya meron tayo egg white.
12:23.3
Meron tayong shiitake mushroom.
12:27.3
Na meat substitute.
12:29.3
Sabi nga sa karne.
12:30.3
Kung may karne kayo eh.
12:31.3
Dapat parang giniling lang eh.
12:36.3
Napapadami mo siya.
12:39.3
Very healthy ang shiitake mushroom.
12:41.3
May anti-cancer properties pa ito.
12:43.3
Mababa pa sa sodium, potassium, and phosphorus.
12:50.3
Mataas sa vitamin C.
12:54.3
Ito medyo rare eh.
12:56.3
Actually hindi ko na nga sinasama sa lista.
12:59.3
Hindi ko na nga na sinasama.
13:00.3
Kasi sa ibang bansa ito recommended nila.
13:04.3
Pero sa atin hindi ganun ka common eh.
13:07.3
Ipapaalam ko lang.
13:09.3
Ipapaalam ko lang siya.
13:12.3
Ito lang daw yung low potassium na gulay.
13:17.3
Yung mga repolyo.
13:18.3
Spinach and kale.
13:20.3
Mataas sa potassium eh.
13:22.3
Sa healthy ng tao ang ganda ng spinach at kale.
13:25.3
Ito nga kidney disease na eh.
13:28.3
Na mataas na creatinine.
13:32.3
Olive oil mas healthy.
13:34.3
Pero medyo mahal lang.
13:36.3
Pero bawas pa rin mantika kung ano man ang oil ninyo.
13:39.3
Mahal kasi ito eh.
13:43.3
Pero itong nuts yung mababa sa sodium potassium and phosphorus.
13:47.3
Mas kidney friendly.
13:52.3
Wala tayo cranberry eh.
13:54.3
Cranberry juice wala tayo.
13:55.3
Pero kidney friendly siya.
13:57.3
May tulong pa sa.
14:00.3
May mga pag-aaral.
14:01.3
Maganda sa kidney.
14:02.3
Sa kidney infection.
14:05.3
Sa kidney failure.
14:07.3
Iniingatan natin yung mga sintomas.
14:12.3
Pagpababa din ito ng creatinine.
14:14.3
Tulong na sinabi ko.
14:15.3
8 to 12 glasses of water.
14:19.3
Huwag masyado magja-jogging.
14:23.3
Lalo na kung may sira.
14:26.3
Moderate exercise.
14:28.3
Tulog napakahalaga.
14:30.3
Nababawasan yung pagdami ng creatinine.
14:34.3
Pag maganda tulog natin.
14:38.3
7 to 9 hours of tulog.
14:42.3
Tulad na sinabi ko.
14:44.3
Iiwas sa pain reliever.
14:46.3
Nakakasira ng kidneys.
14:48.3
Maraming nasisira kidneys.
14:50.3
Sinabi ko na pala kanina.
14:52.3
Hindi lahat ng antibiotics masama.
14:54.3
Meron lang iilang antibiotics.
14:56.3
Kaya papaalam nyo sa kidney talk.
15:00.3
Ito sinabi ko kanina.
15:03.3
Kaya nga giniling lang eh.
15:08.3
Yung egg white pwede.
15:09.3
Egg yolk ang ano.
15:10.3
Ang gusto natin ang protein source mo.
15:16.3
Mga supplement ng creatine.
15:19.3
Mga body builder.
15:20.3
Hindi na po pwede sa inyo.
15:21.3
Kung may kidney disease na kayo.
15:28.3
Iyan ang kidney diet.
15:33.3
Ito lang tamang protein.
15:36.3
Yung mga dilata maalat.
15:44.3
Siyempre dapat makontrol ang diabetes.
15:49.3
Pagkontrol ang diabetes mas ni masisira ang kidneys.
15:53.3
Dapat control ang blood pressure.
15:55.3
Control ang blood pressure.
15:56.3
At meron ding mga gamot.
15:59.3
Ang doktor niyo lang magbibigay.
16:00.3
Bawal mag self-medicate dito.
16:01.3
Ang kidney doctor niyo.
16:02.3
Nephrologist siya magbibigay.
16:03.3
Malamang ng mga losartan.
16:04.3
O ibang mga sartan.
16:07.3
Depende sa stage eh.
16:10.3
May stage na bawal bigyan.
16:11.3
Kaya maselan ito.
16:20.3
Huwag mag sa self-medicate.
16:21.3
Tanong sa nephrologist.
16:22.3
Meron din mga ketosteril na binibigyan.
16:26.3
Kung mataas na creatinine.
16:28.3
Bababa ang creatinine.
16:29.3
Pero ito na yung end stage eh.
16:30.3
Walang masama sa massage.
16:31.3
Kung gusto niyo magpamasage.
16:35.3
Nakatulong itong video natin.
16:36.3
Kung gusto niyo magpamasage.
16:40.3
Nakatulong itong video natin.
16:41.3
Kung gusto niyo magpamasage.
16:45.3
Nakatulong itong video natin.
16:46.3
Para sa may problema dito sa kidney disease at mataas na creatinine.
16:50.3
Consult po tayo sa inyong kidney specialist at nephrologist.
16:53.3
Siya po ang dapat niyong sundin.
16:55.3
At least yung sa akin.
16:56.3
Mas naiintindihan lang po ninyo.
