Pertussis or Whooping Cough Outbreak: Mas Delikado sa Bata. Pero Pwede din Mahawa ang Matanda. Tips By Doc Willie Ong #LungInfection #Asthma #DifficultyBreathing #PreventionTips #HealthTips Panoorin ang Video: https://youtu.be/u69m_-CLCN4

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Topic po natin tungkol sa pertussis or whooping cough.

I'm sure nababasa nyo sa mga balita.

Meron tayong outbreak ngayon sa iba't ibang parte.

Actually sa Quezon City at ibang parte pa.

So ano tong whooping cough? Sino tinatamaan?

Paparinig ko muna yung sound.

Ito yung sound, pwede sa baby, pwede sa sanggol.

Pwede yung teenagers din pero usually mas malala sa bata.

Ganito ang tunog ng whooping cough.

O yan, paparinig ko sa inyo.

So parang hirap na hirap siya huminga.

At pag ubo niya, napupuno ng plema.

Kaya may whoop.

Pero hindi lahat ng pasyente meron itong whooping sound.

Okay, pakita natin.

So ang whooping cough, isa tong bakteriya.

Pwede siya maging outbreak at mabilis siya makahawa.

Kadalasan, bata ang tinatamaan.

Ang sintomas niya, ganun din.

Parang trancaso, runny nose, sore throat, dry cough.

Yung cough lang niya, mas matindi.

So pwede ito kumalat sa bahay, sa ibang tao.

Para din siyang mga pulmonya.

Pero ang difference nga ito,

matindi yung ubo niya.

Matindi yung ubo.

Ganito po.

Pag nahawa ang isang bata o isang tao,

gaano katagal bago lumabas yung sintomas?

Usually, 7 to 10 days.

So pag nahawa ka nung Sunday,

pwede yung next Sunday bago lalabas, ganun.

Tapos, paglabas ng sintomas, tatlong stage.

Pakita natin yung stage.

Sa stage 1, after 7 to 10 days,

mild lang ang symptoms.

Runny nose, konting lagnat, mild cough.

Parang baliwala.

Pero after 1 week na may sakit ka na,

1 to 2 weeks,

pagdating ng second week,

biglang lalala.

Biglang lalala.

Titindi yung ubo, may whooping sound.

Ibig sabihin, ubo siya ng ubo tapos whoop.

Gagano siya. Parang hirap na hirap siya kasi ang kapal ng plema.

Pero hindi lahat merong whooping sound. Hindi lahat.

Depende kasi sa status ng pasyente.

Paano ba ito iiwasan?

I-shortcut na natin.

Actually, dati, halos bihira itong sakit na ito.

Meron tayong DPT, diphtheria, pertussis, tetanus.

So, pag nabakunahan ang bata, hindi na dapat tinatamaan ito.

Okay? Pakita ko muna yung symptoms.

Pagdating ng stage 3, matagal siya.

Second month, third month, meron pa rin sintomas.

So, medyo matindi itong infection na ito.

Yan, first stage, second stage.

Okay? So, yan ang sintomas.

Pakita ko lang muna yung prevention.

Kasi ito talaga mahalaga.

Alam nyo naman yung DPT vaccine. Yan ang binibigay sa bata.

Pwede rin may penta. May penta vaccine tayo ngayon.

Mas marami na lima.

So, pag pinanganak si baby at six weeks, one and a half month, first dose.

Tapos, sa ten weeks, second dose, third dose. May booster pa siya.

Pag nakompleto ito, hindi dapat magka-pertussis or whooping cough yung bata.

Kasi protected siya eh. Kung magkakaroon man, konti.

Kaya lang, alam naman natin yung nangyari nung pandemic.

Nung pandemic, konti lang nagpabakuna.

Dahil kumonte ang gusto magpabakuna, baka walang oras, walang time.

Ang nangyari, maraming bata hindi protected sa pertussis, hindi protected sa tigdas.

Kaya meron din tayo ngayon mga tigdas outbreak, pertussis outbreak.

Naglalabasan. Kasi nga marami ng vulnerable.

Nagkulang ng bakuna at this time. Yun ang nangyari.

Tapos, usually ang tinatamaan, pag sanggol, pag wala pang first dose.

So wala pang 6 weeks.

Or pwede rin 1 year old, 2 year old, 3 year old.

Pag hindi kompleto yung bakuna.

So babalik kayo sa pedya nyo, dalhin nyo yung baby book kung okay siya o hindi.

Pero kahit teenagers, pwede rin tamaan ng pertussis.

Kasi by that time, pag 12 years old, 13 years old, medyo humihina na rin yung epekto ng bakuna.

Pwede sila tamaan, pero mas mild naman yung sakit.

So pag teenager, dapat mas mild.

Pati adult, pwede rin mahawa.

Eh baka yung teenager nagkasakit.

Tapos yung teenager may kasamang sanggol sa bata, doon niya nahawa.

So yun ang nagiging problema.

So papano siya nadadiagnose?

May swab test.

Swab test pa rin malalaman.

Although sa x-ray, baka makita may pulmonya, may diferensya sa baga.

Sa CBC, may clue.

Pero swab test pa rin gagawin.

Maraming komplikasyon sa bata.

Pwede yung infection kumalat sa tenga.

Pwede mag-pulmonya.

Tsaka sa nababalita nga, pag outbreak, may namamatay.

Mas matindi sa sanggol.

Pero pwede rin ito mangyari sa may edad.

Tapos yung pinarinig ko sa inyo kanina, actually mga 12 years old yun eh, yung batang yun.

Sa lakas ng whoop na sound, pwede mag-crack ang ribs.

Pwede mag-rib fracture.

Pwede mag-hernia.

So yun po ang delikado.

So yung tinuturo ko sa inyo, prevention pag wala pa.

So yung mga bata siguro, lalo na kung doon sa area nyo, wag mo na magsama-sama.

Pwede rin magkahawahan sa school.

Diba? So balik tayo sa hugas kamay.

Lalo na kung merong ibang tao inuubo.

So yung ubo ng whooping calf, hindi kailangan nyo may whoop pa.

Pwede mild lang yung ubo niya.

Pero pertussis pa rin siya.

Kasi nga baka dati vaccinated siya.

Kaya mas mild ang sintomas niya.

Pero kung meron itong sound, e very typical yun.

Bukod dito, may bibigay akong magandang treatment.

Okay?

Para sa exposed, kasi nga bacteria siya, ang gamutan dito, antibiotics.

So pag meron tayong suspecha na may ganitong sakit,

kung bata man, sanggol, dadali na agad sa ospital, dadali na agad sa pedya,

bibigyan na agad yung bata ng antibiotic.

Kung teenager, nakita positive sa pertussis, bibigyan na rin ng antibiotic.

Pakita natin.

Kaya nga pag infant pertussis, pwede na bigyan agad ng gamot.

Usually, pag one month or more, binibigyan niya.

Pero syempre, pedya pa rin ang magbibigyan nito.

Pediatrisya nyo, pag teenager, baka family medicine magbibigay.

Kasabihin ko na rin yung gamot na binibigay para alam nyo na.

Okay?

Binibigyan ng either, pipili lang.

Azithromycin, erythromycin, clarithromycin.

Yan ang mga possible na binibigay.

Kahit sa teenager or adult, pag na-expose ka sa pasyente, sa bata na may pertussis,

minsan iniinom to kahit walang sakit.

For prevention.

Palagay natin, doktor ka.

Expose ka, baka mahawa ka.

Yung iba, umiinom na rin ng gamot.

Actually, buntis.

Kung na-expose.

Ang butis pala, pwede rin bakunahan.

Pupunta kayo sa OB-GYN ninyo.

Merong bakuna sa tetanus, pati sa pertussis magkasama.

Okay?

So, itanong nyo rin.

Baka meron din para sa pertussis.

Kasi alam ko sa tetanus, baka madagdagan din ang ibang gamot.

Tapos sa mga bata at mahinang immune system.

Ito yung dosis na binibigay.

Either azithromycin, erythromycin, clarithromycin.

Pag sa bata, syempre, mas mababa ang dose.

Pag sa adult at nagkasakit or for prevention, ito binibigay.

500 mg ng azithromycin, day 1.

Day 2 to day 5, 250 mg.

Yan.

Mas mababa ang dose for 5 days.

Mas madali ito inumin.

Mas maganda lang siguro after meals para hindi ma-half-disease at yan.

Kasi is ma-half-disease at yan itong mga gamot.

Pero lahat ito, syempre,

pinapaalam muna sa doktor.

Kailan dadalhin yung bata or yung teenager?

Syempre, pag hindi na kumakain, sumusukan na,

hirap na huminga, nag-iba na yung kulay ng muka.

Nakita nyo, hirap na hirap na siya.

Pag teenager naman or adult,

o malaki-laki na yung bata, ano gagawin natin?

Pakita natin prevention tips para dito sa ubo.

Dapat well-rested. Diba?

Pahinga dapat. Tahimik yung place.

Kasi nga, ubo siya ng ubo.

Kailangan maraming fluids.

Baka ma-dehydrate. Maraming water, maraming juice, maraming sopas.

Bantayan ng bata for dehydration.

Let's say, dry na yung labi, dry ang dila.

Umiiyak, walang luha, hindi na umiihi.

Yan po mga signs.

Mas konti na lang kakainin.

Hindi pwede maraming kakainin kasi kung busog ka,

masusok ka kapag katapos umubos.

Pilitin pa rin kumain pero pa konti-konti.

Dapat malinis ang hangin.

Walang usok. Walang pollution.

At syempre, kung sino merong sakit, may ubo na matindi.

Hindi natin alam kung ano ba ito.

Pertussis ba? Pulmonya ba? O trangkaso ba?

Dapat syempre, iwas muna.

Hugas kamay para hindi mahawa.

Pwede rin magmask. Maganda nakamask.

Hindi mahawa yung matatanda. Hindi mahawa yung mga bata.

So, yun lang po. Kasi meron nga yung outbreak.

Para at least, medyo ready ang ating kababayan.

Maraming salamat po. Share po natin sa ating mga ibang followers.

Salamat po.