00:41.4
Ma'am Lugisa, magandang araw po. Kamusta po yung asawa ho ninyo bago ho mangyari yung nawawala ho siya?
00:50.7
Okay naman po kami ma'am. Wala naman po kami naging problema ma'am during that time.
00:55.3
Ang ano nga po namin since bago kami magandang...
00:57.5
E bumaba na po talaga siya ng barko kasi nga po may mga training siya po international po.
01:02.8
Kaya gusto na po siya makapagsimula kami ng panibagong buhay.
01:06.6
So yung training niya po, ayun po yung ginawa namin ng paraan para makaalis na rin po siya sa barko na yun.
01:14.2
Kasi po since 3 years na po siya roon sa Merindia, wala pong increase ng sahod, binabawasan pa yung mga oti niya.
01:20.1
Magkano ba nga sahod po ni Sir Michael doon?
01:23.8
Ano po, fixed po siya ng 18,000 train operator po siya.
01:28.4
Ilan na nga anak po ninyong mag-asawa?
01:30.4
Apat po ang nang anak po. Isa pong grade 1, grade 3, grade 10 at saka grade 12.
01:35.5
May magkakalib siya po ako po ma'am.
01:37.4
Ano ang trabaho niya po sa kasalukuyan?
01:40.1
Wala po ko ngayon ma'am. Inahinto na po ko kasi sumula nung nagkaroon ako.
01:43.6
Yung anak ko kasi delayed po yung pangalawa ko ma'am.
01:45.8
So alagayin po talaga siya ma'am.
01:47.6
Ayun po, minsan nag-sideline ako sa ate ko.
01:50.1
Pag ano gusto, magbongga pala ba ate ko?
01:52.1
Ako na lang po maglalaba, babayaan na lang ako ng ate ko.
01:54.5
Gaano ma'am kalaking bagay na meron?
01:57.3
Ang si Sir Michael na tumutulong po sa inyo sa pangangailangan nyo, sa gustusin sa araw-araw.
02:02.8
Ay ma'am, lahat po ng sahod sa akin po. Wala po siyang kinukuha. Sa akin po lahat binibigay.
02:07.0
Very selfless, no? Si Sir Michael.
02:09.2
Ang bait po ng asawa po.
02:10.6
Meron bang pangapagkakataon na siya? Merong nakaaway? Nabanggit mo ma'am?
02:15.1
Meron po. Si, yun nga po, isa pong crane operator. Sobrang galit po sa kanya.
02:19.8
Hindi ko alam. Ang sabi ng mga kasamahan niya, naiingit daw po kay Mike kasi lahat-lahat ng pabor na sa kanya.
02:25.8
Hindi ko alam po anong pabor po yung...
02:27.3
Kasi lahat po ng kasamahan niya ro, ang kinakausap, asawa ko lang po, hindi po yung isang crane na yun.
02:34.3
During na dumadaong ang barko, pag babalik po siya doon, yung makikita na lang daw niya, yung mga damit niya, punit-punit na.
02:41.0
Pero yung nangyari po yung incident, tinandun po ba nakasama sa akin?
02:44.0
Wala na po. Isang asa pang sabi sa akin, baka daw, ang ano kasi, parang politika.
02:48.6
Minsan, nagtatanim yung may galit man, baka may nagtanim na gano'n na, o malay mo may gumawa ng ganito.
02:55.4
Ako, naging insist ako, bakit gano'n nangyari?
02:57.3
Baka may power play, kasi nga, hindi binalikan, mami.
03:00.1
Bakit hindi binalikan yung area?
03:02.0
Ang mga kasamahan niya nagsabi sa akin na, o kahit kami te, nananulangin, nagsabi rin daw sa ano, na dapat balikan yung area na yun.
03:09.5
Wala bang mga nabanggit daw sa kanila, si Michael, na parang nga namamaalam?
03:14.6
Ay wala po talaga. Wala po talagang...
03:17.6
Tinanong ko rin po yung mga hibigin niya kung may nabanggit.
03:20.8
Timitingin lang po daw sa mga picture ng mga bata.
03:23.0
Kasi sa akin, tinignan lang po yung mga picture.
03:27.3
Nung time na yun, yung cellphone nga po, sa office, nasa barko kami, pinabuksan ang office, sabi pwede raw makita.
03:33.0
So ginawa ko para makontento sila, binuksan ko sa harap nila, yung password, tinignan nila kung ano yung laman ng cellphone.
03:40.3
Lahat, pinahalongkat, pati videos, pati ano, pinakita ko sa kanila.
03:44.9
Wala po, wala naman po sila nakita.
03:46.7
Yung wala, yung mga video niya lang po na nakita, yung sa kamay na ginawa ng asawa ko, yung may video lang po siya na ginawa niya.
03:53.5
Na I love you, mami, miss kita. Hindi kita mayakap kasi malayo.
03:59.4
Sweet at malambing.
04:01.5
Malambing po sa akin, pag sa akin. Pero pag sa ibang tao, kasi hindi siya showy.
04:05.0
At sa akin lang po ginagawa yun.
04:07.4
Ano po ang mamimissyo sa kanya, ma'am, yung mga bagay na lagi niyang ginagawa kapag magkasama po kayo?
04:13.1
Ay, pag uuwi po siya lagi dito, sinasabi niya sa akin,
04:15.7
Cycle, huwag ka na maglalaba, ako na maglalaba.
04:17.7
Lahat ng mga gawain ko, inaakon niya na po, huwag lang po ako mapagod kasi recently nagkaroon po ko ng sakit, ma'am.
04:23.0
Humingi po ko ng tulong sa opisina na magpagamot, magpa-opera.
04:27.3
So, binigyan ng pera ng opisina, kahit anong klaseng tulong, wala silang binigay.
04:32.3
Kailan niyo po huli nga nakausap si Sir Michael?
04:35.1
December 8 mo ng alas dos imedya ng madaling araw.
04:38.8
Ano po yung naikwento niya sa iyo kung ano yung ginagawa niya ng mga oras po na yun?
04:43.9
Opo, noong time na yun, yun nga po, paalis na sila ng dabaw noon kasi tapos na sila magkarga ng mga kargamento.
04:50.2
Ang binabanggit niya, pagka dry dock daw po, isbababa na po talaga siya para makapag-apply na siya for international.
04:56.2
Ayun lang po mga pinuusapan natin.
04:57.3
Namin may problema sa bahay. Wala po kami problema na talaga.
05:00.4
Recently talaga, totoo, hindi naman po naalis yung problema ng pamilya, ma'am.
05:04.3
May mga problema naman po, pero yung sinasabi kasi ng agency,
05:07.7
baka daw si Isgana may maraming problema nga po.
05:12.1
Kaya ang inaano nila tumalon o may mabai, kung ano-ano po sinasabi nila sa asawa ko.
05:17.1
Ano ho yung masasabi ng mga kasamahan niya sa trabaho?
05:20.3
Sabi po ng mga kasamahan niya, mabait daw po kasi marunong makisama yung asawa ko.
05:24.3
Siya ba, haya umakyat, sumampanan po?
05:26.4
Wala po, hindi po siya umakyat.
05:27.3
Hindi po siya umakyat, hindi po siya umakyat ng barko.
05:29.1
Kasi ano po siya, during that time, operator po talaga siya.
05:32.5
Umaakit po siya ng barko kapag nasa pantalan lang po yan.
05:36.9
Kaya doon lang po, nahihipag-usap kasi kausap ko po siya, kausap po ng mga anak ko.
05:39.7
So, kung baga, kapag may darating na barko, siya ang bahala doon?
05:42.7
Oo po, siya na po nag-ooperate.
05:44.1
Saan po siya nakastay?
05:45.8
Doon po, banda sa may mesa, sa may railings.
05:48.0
Meron siyang barracks doon, sa area?
05:50.4
Meron naman pong table doon at saka po, ano eh.
05:52.3
Kung baga, saan siya natutulog?
05:53.3
Sa kabina po, sa loob niya po, sa kabina.
05:56.1
So, yun nga po, every month, every week, every day, nagka-follow up kami ng Coast Guard.
06:00.9
Hanggang sa magpasta po ng isang buwan, wala pa rin final report ang ginagawa.
06:04.9
Hindi ko alam kung nag-investigate talaga kasi ang proof na pinapakita naman nila sa akin.
06:08.4
Nasa banka lang po sila nag-investigate pero yung daily raw po na investigation na ginagawa nila, wala po.
06:13.5
Paano nila napansin na wala na?
06:15.5
3.45 a.m. napansin talaga nila na wala na po si Mike, ang asawa ko po.
06:19.7
Siguro nagagalap na po sila sa loob ng barko.
06:21.8
Pero ang declaration po ng captain is 6.48 a.m. na nawala.
06:26.6
Pero on air sinabi ng captain na 7 or 8 a.m. daw.
06:30.0
Mali-mali yung sinasabi ng captain eh.
06:31.6
Noong time na yun, kasi hindi binalikan ng captain, sumunod siya sa utos ng company na huwag nang balikan.
06:36.5
Kasi nga po, mayroong kargamento na iniisip nila na from Dadaline, from Tamuanga.
06:41.4
So, ang alam ko po, pagka mga cargo ship na ganyan, pagka nati-delay po yan,
06:45.4
is may halaga po na amount yan kapag nati-delay ka po.
06:48.0
Kaya ang ginawa, ituloy, ipaubayan na lang daw sa Coast Guard, which is mali talaga.
06:51.4
Hindi ginawa na balikan yung asawa ko.
06:54.0
Kasi kung binalikan yun, baka posibilidad na makita po siya.
06:57.3
Ano ang naging aksyon ng kumpanya doon sa nangyari?
07:01.7
Hanggang tumawag po, nung na-air po ako, ma'am, wala pong binigay ang company hanggang sa ano po yung nangyari.
07:09.8
Nung na-air po ako, kinabukasan, pinapunta na po ako for financial assistance.
07:13.5
Kunuha ko na lang po yung halaga ng 18,000.
07:15.8
Kulang pa po pambayad ng mga atraso at utang ko, ma'am, kasi naapat po yung nag-aaral ko.
07:20.0
Tapos during that time, wala.
07:21.4
Ang pinangako nilang ituloy yung sahod ng asawa ko, is wala rin po.
07:25.7
Hanggang ngayon, inaasahan ko sana.
07:27.3
Sinama po ko sa Dole, which is yung Dole na pinunta namin, Malate po.
07:31.0
Hindi ko alam kung, doon ako din nalay kasama ko yung anak ko.
07:34.3
Sabi po, wala daw pong makukuha ng ganyan kapag depende daw po sa company kung magbibigay ng financial assistance.
07:41.5
Sabi ko, ganyan rin lang ang sistema, di, nilabang ko na lang po ito.
07:45.0
Kung ganyan po, kasi ang iniisip ko yung mga future ng bata, ma'am, kasi pangarap yung asawa ko.
07:49.2
Ilang years na po ba nga nagbabarka?
07:52.0
Tatlong taon na po siya doon, ma'am.
07:53.6
Bago po siya maging, magpunta po, crane operator, ano nga trabaho niya?
07:58.1
Crane operator po talaga siya, ma'am, doon, ma'am.
08:00.3
Tsaka doon, sa barko na yun, ma'am, sa sobrang pakikisama niya po, kahit di niya trabaho, tinatrabaho niya po.
08:05.8
Pagluluto, paglilinis, lahat ginagawa.
08:07.7
May mga proof po ako, ma'am, na ginagawa niya po yun, ma'am.
08:10.4
Umaalis yung barko nung walang cook, eh.
08:12.3
Ang ginagawa siya, nagiging cook.
08:13.8
Ako, ma'am, gusto ko po managot yung dapat managot talaga, ma'am, para mahalinaw, magkaroon ng magandang proper investigation.
08:20.5
Bukod doon yung masiguro ko yung future ng mga bata, ma'am, kasi apat po yung anak ko nag-aaral.
08:26.4
Meron po ba nga mga coast guard ang sumampa ng barko para tignan yung mga...
08:31.7
Meron daw po. Nung dungaon ng Sambuanga, nag-investigate po sila. Sila-sila po mismo nag-investigate.
08:37.9
Pero dumapit ako ng NBI kasi kailangan daw po ng report mo na ng coast guard
08:43.8
kasi gusto ko po mangyari magkaroon ng fingerprint, dumidepende sila sa coast guard po, sa resulta ng coast guard.
08:50.5
So ang coast guard, ang tagal po bago magkaroon ng result, yung final result yung binigay sa akin is condolences na po.
08:56.3
Wala naman po akong hawak na katawan ng asawa ko, nagpa-condolence sila.
09:00.3
Hanggang ngayon, ma'am, umaasa kayo?
09:02.7
Opo, umaasa po ako. Umaasa po kasi hindi naman po nagkaparamdam kung wala na po talaga yung asawa ko.
09:08.3
Kasi yung during that time, nung lumubog po yung merindyan tres na nabanggit sa akin ng isa,
09:14.0
nakita po yung asawa nila, yung papa nila, ma'am, napadpad lang ng ibang isla.
09:19.7
Sa buhol naman po siya napadpad. Yung po yung nakita po na lumutang yung katawan naman po.
09:25.2
Nananawagan po talaga ako, unang-una sa agency na masiguradad po yung pangangailangan ng mga anak ko kasi apat po nag-aaral.
09:33.5
Wala po talaga, kahit anong ahinsya dinapitan ko, ma'am, wala po talaga.
09:37.6
Si Senator Rapi lang po talaga ang nagbigay sa akin ng chance na...
09:43.8
ano na, magkaroon ako ng pag-asa na magkaroon ng ustisya yung asawa ko.
09:49.0
Kaya nagpapasalamat po ako kay Senator Rapi. Siya lang po talaga.
09:53.0
Nasaan ka manaroon? Sana kung buhay ka pa, magpakita ka na.
09:57.2
Kasi nag-aalala yung mga anak ko, lalo lalo ako.
10:01.3
Saka, alam ko yung mataas ng pangarap mo eh. Marami kang gustong mabili para sa amin.
10:09.0
Muwi ka na sana. Sana kung nakikita nila yung asawa ko, pagbigay nila sa alam.
10:13.8
Sa akin na manawagan sila sa akin.
10:16.2
Kahit ano pong itsura niya, tatanggapin ko po. Makita ko lang po ang asawa ko.
10:20.0
Sobrang bait ng asawa ko na yan.
10:21.9
Kaya kahit mga kaibigan niya, umiiyak po kasi sobrang bait niyan.
10:27.1
Sa akin po, sobrang alaga-alaga. Kahit sa mga anak, napaka-hands-on ang bat ng lalaki na yan eh.
10:32.7
Wala po, yung sinasabi nila ng babae, sabi ko sana nga ng babae na lang kasi hindi babaero asawa ko.
10:39.5
Sa asawa ko, mahal na mahal ko po yan. Wala na pong ibang lalaki na makikita.
10:43.8
Kasi po, bukod tanging asawa ko ng ganyan, napaka-buti, napaka-bait po ng asawa ko na yan.
10:53.7
Saan po ninyo ma'am?
10:54.9
Nasamahan po namin kayo na makapag-file na po tayo ng complaint sa Marina and sa Coast Guard.
10:59.9
At kailangan din namin yung sworn affidavit po ninyo.
11:04.0
I-ready nyo yung mga dokumento na kakailanganin natin dahil kailangan po natin yan sa pagpa-file.
11:10.2
At nandito naman po kami dahil kami naman po yung manghungulit sa ating mga ahensya na hindi kalimutan yung insidente nga nangyari po sa inyong asawa.
11:40.1
Magandang araw po, Captain.
11:46.8
Nandito po kami para malaman kung ano po ang naging aksyon ng Coast Guard dito po sa concern ni Ma'am Louisa patungkol po kay Sir Michael.
11:54.6
Ano po ang nga balita?
11:55.6
Immediately naman, upon learning this incident, so our Coast Guard station in Davao and in Zamboanga
12:02.5
immediately conducted there to address the search and rescue first.
12:07.0
Kasi nung nalaman natin na may nawawala,
12:11.1
nagpadala ka agad yung Coast Guard natin ng search and rescue vessel doon sa area.
12:15.4
However, hindi nga siya nakita.
12:17.4
At the same time, hindi lang naman yung mga Coast Guard vessel natin yung tumulong doon sa search effort natin and we have involved even our, yung mga commercial fleet by notifying them that if ever they will be traversing yung area kung saan reportedly nawawala yung isang crew, is to be on the lookout and report to the Coast Guard.
12:39.9
So, engage the coastal community so that kung sakasakali nga na baka naman nakita nila o na wash out to shore, ma-report ka agad sa Coast Guard.
12:50.8
But since then nga, wala na tayong nakuha pang ibang updates, the Coast Guard will not stop.
12:56.0
As I've said earlier, we will not be, until meron tayong makuhang substantial information.
13:02.1
So, nandyan pa rin po yung Coast Guard.
13:03.6
Nandyan tumulong kay Ma'am Louisa.
13:06.3
And in case na si Louisa,
13:09.9
magpa-file ng admin case or criminal case,
13:13.3
whatever documents that you'll be needing to support your complaint,
13:19.1
the Coast Guard is very much willing to provide whatever documents is necessary.
13:23.6
Because of this incident, so we will also review the emergency procedure of the vessel involved.
13:29.6
We will be directing our Coast Guard units to make sure that this vessel is following their emergency procedures
13:37.6
so that hindi siya maulit.
13:39.9
Because of this incident, we will be directing our Coast Guard units to make sure that this vessel is following their emergency procedures.
13:42.7
So, makakasa kayo Ma'am Louisa, is that the Coast Guard will help you kung ano man kaylangan nyo when it comes to the filing of your complaint.
13:53.8
Kapten, maaari din po ba na makuha din nga sa LAISay iba pang crew members po ng kanyang asawa?
14:00.4
Part po yan ng in-depth investigation na gagawin ng Coast Guard is to get the testimonies of all the other crew members.
14:09.0
Katanong nga lang din po Captain, sa mga barko ho ba, meron ba silang mga CCTV na maaaring makatulong sa atin sa pag-iimbestiga?
14:17.0
Hindi po, hindi kasi lahat. May mga barko tayo that are equipped with CCTV but itong barko na ito, we'll have to check if meron sila.
14:27.9
Normally kasi yung mga na-equipped with CCTV is yung ating mga passenger ships. But for the cargo ships, meron mga iba na meron pero hindi lahat.
14:40.5
Dito po Captain, sa nangyari po sa kanyang asawa, may nakikita ho ba tayong kapabayaan dito po sa barko?
14:47.1
Early to say but there are indicators already. As I've said noong mga previous discussion natin, we will check kung nasunod ba talaga.
14:57.9
Yung proper procedure whenever there is a reported man overboard. So kung binalikan ba at nag-search on board the ship and outside the ship,
15:08.8
binalikan na yung previous truck to check kung makikita yung nawawalang crew. So yan yung mga bagay na isa sa titingnan po natin.
15:18.6
Nagkapasalamat po ako Captain Angke sa mga ginagawa niyo pong tulong sa amin at saka sa mga kasama niyo po.
15:24.6
Sana po huwag po kayo magsawang tumulong.
15:27.9
Tumutulong din po sa akin hanggang ngayon kasi gusto ko po magkaroon ng ustisya sa asawa ko.
15:33.0
Makakaasa po kayo ma'am.
15:39.4
Sir Idol Rapi, Tulpo. Maraming pong salamat sa tulong ninyo.
15:44.0
Galing na po kami ng Marina, sinamahan na po kami ng mga staff mo na mabigyan po kami ng aksyon sa ginawa ng pagkawala ng asawa ko.
15:51.1
Ganon din po sa Coast Guard. Magkapayal na rin po kami ng admin case regarding po sa company.
15:56.7
Tapos sa Coast Guard din po.
15:57.9
Kay Captain Angke, makakausap po namin.
16:00.9
Tumingi po ko ng tulong na rin po at salamat din po sa ginawa nilang tulong sa akin.
16:06.4
Sir Idol Rapi, salamat po sa inyo. Kayo po ang idol po talaga. Salamat po, Sir Rapi.
16:11.2
Saan man ang iyong tungtungan dahil merong Rapi Tulpo ka na masusumbungan.
16:15.8
Pag sa hirap ang lahat ay gusto mo ng tultukan.
16:18.8
Gagawa ng paraan pag siya ang iyong tinakpuan.
16:21.6
Di lang basta solusyon sa iyong pinagdadaanan.
16:25.0
Maraming mahirap ang binigyan ng kapuhayan.
16:27.6
Mga taong nabinuhay ang pag-asa na naglaho ng mga taong sumuko na sa buhay.
