KAPE AT KUWENTUHAN (03/28/24) - ANG 'SEPARATION OF CHURCH AND STATE' AT SI QUIBOLOY, AYON KAY ROBIN
01:56.8
Na sinasabi ni Robin Hood Padilla.
02:00.4
I-greet ko muna si Kabunyog Rasil Sampangliwanag, si Artemio Ayala, si Kabunyog Charging Javier Gabito,
02:07.7
kay Kabunyog Bobby Bustamante, Vic Sullivan, si Romualdo V. Basquenas Jr., si Armando Bagatua Malabag,
02:17.0
kay Mar Delgado, kay Rosendo Saulon.
02:20.7
Shout-out po sa inyo. Si Al Ulalia, good day po.
02:25.0
Ad thai, kumusta?
02:26.8
Kay Rulan Duriendo.
02:29.9
Hindi ko na babatiin ba si Digong ng happy birthday?
02:36.4
Baka magalit yun pag binati ko ng happy birthday.
02:40.3
Kasi hindi maniniwala yun na seryoso ako na pagbatiin siya ng happy birthday.
02:48.5
Anyway, sino pa bang hindi ko na babati?
02:53.5
Sino ko pa ang hindi na babati?
02:55.2
Si ano? Si Yet Bukandu?
02:56.8
Si Russell Sampangliwanag?
03:01.0
Gayun din si Isa Ramos, nanunood sa atin ngayon.
03:04.7
Anyway, pag-usapan natin sa topic natin ngayon dito sa kape at kwentuhan.
03:10.3
Para naman related sa Huli Week ang topic natin.
03:12.8
Di religion ang topic natin. Religion.
03:15.8
Kay Karin Barre, kay Melinda Bungkayo, happy viewing sa inyo.
03:20.3
So religion ang gawin nating topic ngayon.
03:23.8
Ah, si Robin Hood Padilla.
03:26.8
Dito sa kainitan ng issue ni Kibuloy.
03:29.6
Nagsabi si Robin Hood Padilla.
03:31.2
Ito yung sabi niya.
03:34.3
Separation of church and state, igalang natin.
03:36.7
Senator Robin Hood.
03:38.3
Kapag napag-usapan natin si Pastor Kibuloy, religion po ito.
03:43.5
Sana maintindihan natin na itong kaso na ito, hindi lang usapin ng isang tao.
03:48.6
Ito ay usapin ng pananampalataya.
03:50.7
Sabi ni Senator Robin Hood Padilla.
03:55.4
So yan mga kabunyog.
03:56.8
Ang gustong, kumbaga ito yung iniinvoke ni Robin.
04:00.3
Ang iniinvoke ni Robin na ang issue dito kay Kibuloy,
04:05.7
ang tinutukoy niya yung hearing.
04:08.0
Yung hearing doon sa Senado.
04:10.0
Sa komite ni Senadora Risa Juntiberos.
04:13.0
Ang sinasabi ni Robin Hood Padilla,
04:15.4
hindi lang ito issue ng isang tao ni Kibuloy.
04:19.7
Ito ay issue ng religion.
04:21.9
So sabi niya, dapat igalang daw yung separation of church and state.
04:25.8
Dapat igalang daw.
04:31.5
musta na po kayo?
04:36.3
So anong masasabi natin dito sa sinabi ni Robin Hood Padilla?
04:42.7
igalang daw ang separation of church and state.
04:47.5
Kaya yung tagdinig ng komite ni Senadora Risa Juntiberos,
04:51.2
dapat i-consider daw ito.
04:53.4
Itong prinsipyo na ito.
04:55.8
Na nakalagay mismo sa konstitusyon.
04:59.3
Separation of church and state.
05:02.2
Kay Bungsiya Belmonte,
05:04.0
kay Oscar Felizarta Hadlucon RKP.
05:07.5
Kumusta po kayo dyan sa hingatungan si Lago Southern Leyte?
05:13.2
Kay Amelia Alcala,
05:14.4
kay Rosana Manugi,
05:21.7
kay Aida Di Sherto,
05:23.1
kay Jun Untoy Fulgosino,
05:28.8
Kay Ramon Iskandor, Isto Pores.
05:32.8
So sagutin natin ito.
05:33.8
Sagutin natin itong sabi ni Robin Hood Padilla.
05:39.8
Tama ba yung sinabi ni Robin Hood Padilla?
05:43.8
igalang yung separation of church and state.
05:45.8
Parang sinasabi niya na itigil na yung tagdinig ng komite ni Senadora Risa Juntiberos.
05:52.8
parang sinasabi ni Robin,
05:58.8
na pinag-uusapan ay hindi nalang, hindi tungkol kay kibuloy lang.
06:03.8
Ito, ito'y tungkol sa reliyon.
06:05.8
Dahil tungkol ito sa reliyon,
06:08.8
violation na ito o paglabag na ito ng separation of church and state.
06:12.8
Hindi dapat sinasaklawan
06:15.8
ang mga affairs o usapin na pang reliyon.
06:18.8
Parang ganun ang ibig sabihin niya ni Robin Hood Padilla eh.
06:25.8
nagbabanggit ng mga ganyang bagay si Robin.
06:29.8
Hindi niya naman yata naiintindihan.
06:31.8
Anong yata? Parang hindi yata.
06:34.8
Sigurado tayo, hindi niya buo-buong naiintindihan ang ibig sabihin niya.
06:39.8
Ang ibig sabihin ng provision sa Constitution,
06:42.8
na separation of church and state.
06:45.8
Actually, ang provision na yan,
06:48.8
ang buo-buong ano niyan, freedom of religion yan.
06:53.8
ano, sa pananampalataya.
06:54.8
Freedom of religion.
06:56.8
Sa freedom of religion,
06:58.8
may dalawang importanteng principles dyan actually.
07:01.8
Yung non-establishment clause,
07:04.8
saka yung freedom,
07:06.8
free exercise clause.
07:08.8
O yan, baka nga hindi alam ni Robin yan.
07:11.8
Non-establishment clause
07:13.8
at saka free exercise clause.
07:17.8
Yung provision kasi na yan ng Constitution,
07:19.8
ang kumpletong sinasabi dyan,
07:21.8
ang gobyerno o ang Estado,
07:23.8
hindi pwedeng mag-promote ng reliyon.
07:26.8
Hindi pwedeng mag-promote ng reliyon ang Estado.
07:31.8
Yun ang ibig sabihin nun.
07:33.8
Yan yung tinatawag na non-establishment clause.
07:39.8
Kasi ang Pilipinas,
07:41.8
wala tayong state religion.
07:44.8
Yun lang naman ang ibig sabihin nun,
07:46.8
na wala tayong state religion.
07:50.8
nung panahon ng Kastila,
07:54.8
mayroong state religion.
07:58.8
Yung relihiyong katuliko,
08:00.8
yan yung state religion nung panahon.
08:02.8
Nung panahon ng Espanyol.
08:04.8
Pero nung panahon ng Amerikano,
08:07.8
pumasok dito yung mga protestante
08:11.8
na yun naman ang ano,
08:13.8
pagpasok ng Amerikano,
08:15.8
yun naman ang reliyon na pumasok dito.
08:17.8
Protestant religion.
08:20.8
kahit panahon ng Amerikano,
08:22.8
hindi naging state religion ang Protestantism.
08:25.8
Pagpasok ng Amerikano,
08:27.8
sa prinsipyo ng demokrasya,
08:29.8
sa prinsipyo ng liberalism,
08:32.8
sa prinsipyo ng republicanism,
08:35.8
wala na tayong state religion.
08:38.8
Kaya, itong 1935 Constitution,
08:41.8
1973 Constitution,
08:43.8
1987 Constitution,
08:45.8
ang nakalagay dyan,
08:46.8
wala tayong ipopromote
08:48.8
o i-establish na state religion.
08:51.8
Ang ibig sabihin,
08:52.8
ang state ay walang itinatayong reliyon,
08:55.8
wala itong pinopromote na reliyon,
08:57.8
wala itong papaboran na reliyon.
09:03.8
Hindi tayo tulad,
09:08.8
na talagang nakalagay Constitution nila.
09:10.8
Islam ang reliyon
09:14.8
Ganon din ang mga Muslim countries.
09:16.8
Naramihan ang mga Muslim countries,
09:17.8
Islamic countries,
09:19.8
ang state religion nila, Islam.
09:22.8
Ang Great Britain,
09:24.8
ang Great Britain,
09:25.8
mayroon silang state religion,
09:30.8
Ano ba ang ibig sabihin ng state religion?
09:33.8
Ang ibig sabihin ng state religion,
09:36.8
yan ang ipopromote na reliyon.
09:39.8
At yan ang gagastusan ng gobyerno na reliyon.
09:43.8
Pwedeng gamitin ang pondo ng gobyerno
09:45.8
sa reliyon na yan.
09:46.8
Kasi yan yung state religion eh.
09:48.8
Sa atin, walang ganon.
09:50.8
Wala tayong state religion.
09:53.8
Kahit majority ng Pilipino ay katoliko,
09:56.8
hindi natin ina-adapt ang katolisismo
09:59.8
bilang state religion.
10:00.8
Pantay-pantay ang mga reliyon.
10:04.8
hindi pwedeng mag-allocate ng pondo
10:06.8
para magamit ng isang particular na reliyon.
10:09.8
Yan ang ibig sabihin ng non-establishment clause.
10:12.8
Hindi mag-i-establish ang gobyerno
10:16.8
Separate ang state sa reliyon.
10:18.8
Yun ang ibig sabihin nun.
10:20.8
May separation of church and state.
10:29.8
nung panahon ng Espanyol,
10:33.8
may union ang church and state.
10:35.8
Ngayon, wala na yan.
10:37.8
Hindi tayo nagpopromote ng state religion.
10:40.8
Kahit pa majority ng Pilipino ay katoliko,
10:43.8
officially, hindi natin ina-adapt ang katolisismo
10:46.8
bilang reliyon ng state.
10:48.8
Kaya nga, kahit kami sa Korte,
10:52.8
kaming mga abogado,
10:54.8
yung prayer namin sa Korte,
10:56.8
hindi yan Christian prayer.
11:00.8
Hindi rin yan Catholic prayer.
11:02.8
Hindi rin yan Muslim prayer.
11:06.8
Ang tawag niyan, ecumenical prayer.
11:10.8
Kaya sa amin sa Korte, may nakalagay doon,
11:12.8
ecumenical prayer for the courts.
11:15.8
Ibig sabihin, nag-a-apply yung prayer na iyon,
11:18.8
anuman ang reliyon mo.
11:20.8
Katoliko ka man, protestante ka man,
11:22.8
born again ka man, Islam ka man,
11:25.8
Iglesia ni Cristo ka man.
11:28.8
Kaya kami sa Korte, mayroon kaming nire-recite na prayer
11:33.8
pag sisimula ng hearing, ang tawag doon,
11:35.8
ecumenical prayer of the courts.
11:37.8
Kaya diba, pag may mga okasyon tayo, halimbawa,
11:40.8
inauguration ng president,
11:42.8
o kaya mag-secession, state of the nation address,
11:46.8
may prayer, may magdadasal ng Islam,
11:50.8
may magdadasal ng protestante,
11:53.8
may magdadasal ng katoliko o kristyano.
11:56.8
Yun ang ibig sabihin nun.
11:58.8
Wala kasi tayong state religion.
12:01.8
Yan po ang ibig sabihin.
12:03.8
Separate ang church and state.
12:06.8
Hindi siya magkasama, magkasanib.
12:09.8
Yun ang ibig sabihin, Rubin,
12:11.8
ng separation of church and state.
12:15.8
Para maintindihan mo.
12:20.8
Ngayon, ang tanong, pinapakialaman ba ng Estado
12:24.8
ang sekta ni Kibuloy?
12:28.8
Pinapakialaman ba yung sekta ni Kibuloy?
12:31.8
Wala, hindi naman pinapakialaman.
12:35.8
Ang pinag-uusapan sa pagdinig sa
12:39.8
Senado doon sa komite ni Sen. Riza Honteberos,
12:42.8
hindi naman tungkol sa doktrina ng reliyon ni Kibuloy.
12:45.8
In fact, hindi doon ang iniimbestigahan yung simbahan.
12:49.8
Hindi naman yung doktrina o yung mga paniniwala
12:52.8
ng simbahan ang pinag-uusapan doon.
12:54.8
Hindi pinapakialaman yun ang komite ni Sen. Riza Honteberos.
12:58.8
Wala, hindi pwedeng pakialaman yun.
13:00.8
Ang pinapakialaman doon ng Estado,
13:03.8
ng Senado, ng komite ni Sen. Riza Honteberos,
13:07.8
yung mga diumanoy krimen na nagagawa ni Kibuloy.
13:10.8
Yung mga nagaganap na diumanoy krimen sa loob ng sekta na yun.
13:14.8
Yung child trafficking,
13:16.8
yung paggamit ng mga miyembro para mamalimos,
13:21.8
yung mga paggamit ng mga miyembro na tinatawag nilang church workers
13:25.8
or volunteer workers na hindi siniswilduhan.
13:28.8
Yan yung issue doon.
13:31.8
Hindi naman tungkol sa reliyon ang pinag-uusapan doon.
13:37.8
Kapag pinakialaman na yung reliyon ng mga miyembro ni Kibuloy,
13:42.8
yung sekta niya, mali na yun.
13:45.8
Kasi hindi pwedeng pakialaman ng Estado
13:47.8
yung mga paniniwala ng isang particular religion.
13:52.8
pag-uusapan din natin yung pangalawang bahagi,
13:54.8
yung Free Exercise Clause.
13:57.8
Anong ibig sabihin ng Free Exercise Clause sa Freedom of Religion?
14:02.8
Na malaya ang bawat individual,
14:08.8
malayang maghayag kung ano ang paniniwala niya sa reliyon.
14:12.8
Yun ang Freedom of Religion, Free Exercise.
14:15.8
Pero ang Free Exercise ng reliyon may dalawang components or aspects.
14:21.8
Ang isa, yung freedom to believe.
14:24.8
Yung kalayaang maniwala.
14:28.8
Ang pangalawa, yung freedom to act on one's belief.
14:34.8
Ang freedom to believe, wala yun.
14:38.8
Hindi pwedeng saklawin yan ng gobyerno.
14:41.8
Hindi pwedeng pakialaman yan.
14:43.8
Kaya kung ang tinuturo ng sekta ni Kibuloy ay
14:47.8
point and son of God si Kibuloy,
14:50.8
Pwede bang pakialaman ng Estado yun?
14:52.8
Hindi. Kasi freedom of belief yun.
14:54.8
Freedom to believe yun.
14:56.8
Kalayaan yan ng paniniwala.
14:59.8
Kung ano man ang paniniwalaan,
15:01.8
mayroon nga ang mga reliyon na sinasamba nila si Rizal.
15:04.8
Sa tingin nila, Diyos si Rizal.
15:06.8
O, pwede bang i-bawal yun o pakialaman yun?
15:08.8
Hindi. Kasi freedom of belief yun.
15:11.8
Yung freedom to believe.
15:13.8
Yung kalayaan mong maniwala.
15:15.8
Anong klase man ang paniniwala mo,
15:17.8
hindi ka pwedeng saklawin.
15:19.8
Kasi kalayaan mo yan.
15:21.8
Kung ano ang paniniwala mo.
15:23.8
In the same way, kung ayaw mong maniwala sa Diyos,
15:25.8
kalayaan mo rin yan.
15:27.8
Kalayaan mo rin yan.
15:28.8
Yung mga atheista, yung atheist.
15:32.8
Yung mga naniniwala sa Diyos, kalayaan mo rin yan.
15:33.8
Yung mga paniniwala sa Diyos, kalayaan nila yan.
15:35.8
Yung mga hindi naman naniniwala sa Diyos,
15:37.8
kalayaan din nila yan.
15:39.8
Yung mga naniniwala na si Kristo ay hindi Diyos,
15:44.8
O, paniniwala din nila yan.
15:46.8
Mayroon din ang katoliko na tatlong persona sa iisang Diyos.
15:50.8
God the Father, God the Son, God the Holy Spirit,
15:54.8
Wala naman yan sa ibang reliyon.
15:56.8
So, ang tao, kanya-kanyang paniniwala,
15:59.8
yan ang freedom to believe.
16:01.8
Yung paniniwalaan mo,
16:03.8
hindi ka pwedeng kikialaman ng gobyerno
16:06.8
Yan yung freedom to believe.
16:08.8
Pero yung freedom to act on one's belief,
16:11.8
yung kalayaan mo na gawin ang isang bagay,
16:14.8
batay sa paniniwala mo,
16:16.8
yun ang pwedeng i-regulate o kontrolin.
16:21.8
yung ginagawa na ngayon ng sikta ni Kibuloy,
16:24.8
yung kumukuha ng mga trabahador,
16:26.8
yung mga workers,
16:28.8
na nagpatrabaho 8 to 5,
16:31.8
ang mga empleyado,
16:33.8
na halos ang trabaho nila,
16:35.8
tapos hindi sila siniswelduhan
16:37.8
kasi ang paliwanag,
16:38.8
yun ay mga church workers.
16:40.8
Pwede bang pakialaman niya ng Estado?
16:44.8
Kasi labor na ang involved dyan.
16:46.8
Labor law na yan.
16:48.8
pag nakakakumit na ang isang sekta ng reliyon
16:53.8
tulad nga ng child trafficking,
16:55.8
yung tulad nang nangyayari niya ngayon kay Kibuloy,
16:59.8
nagkakaroonan ang child marriages,
17:01.8
kinakasal na ang mga bata,
17:03.8
tulad nung ginawa ni
17:05.8
ni Senyor Aguila,
17:07.8
kahit papaniwala nila yun,
17:12.8
kung paniniwala lang sa isip,
17:14.8
Pero kapag ginawa mo na yan na aktual,
17:17.8
tulad nung kinakasal mo na yung mga bata,
17:20.8
Hindi pwedeng sabihin na hindi ka na pwedeng pakialaman doon.
17:29.8
kinakasal mo na yung mag-iina,
17:31.8
hindi na pwede yun.
17:33.8
Kahit paniniwala nyo yun,
17:35.8
tama si Tiger Lili,
17:36.8
ibang usapan na yun,
17:41.8
Pero yung mga ginagawa mong bagay,
17:44.8
na labag na sa batas,
17:47.8
nagkakaroonan ng mga ritual,
17:52.8
nagkakaroonan ng sex orgy,
17:58.8
Yung child trafficking,
18:00.8
Kahit paniniwala nyo yun sa reliyon,
18:05.8
Kasi yung paniniwala,
18:07.8
Pero yung pag-akto ng paniniwala mo,
18:11.8
labag na sa batas,
18:13.8
pwede nang makialam ang estado dun.
18:16.8
Yung freedom of religion,
18:17.8
yung separation of church and state,
18:19.8
yung free exercise ng reliyon,
18:21.8
hindi yan absolute.
18:23.8
Mayroon niyang limitation.
18:30.8
itong si Rubin Udpadilla,
18:31.8
ang argumento niya,
18:32.8
huwag daw pakialaman ang ano,
18:34.8
ang reliyon ni kay Buloy,
18:36.8
kasi violation daw yan ng church and state,
18:38.8
separation of church and state.
18:42.8
Kaya makakabunyog Jober Segundo.
18:44.8
Parang pang barangay kagawad lang tong si Rubin eh.
18:48.8
Hindi ganun kasimplistik yun.
18:50.8
Akala niya ganun lang yun.
18:57.8
iyan yung paliwanag dyan ah.
19:00.8
Sana may nanonood dito na,
19:02.8
pwedeng i-share ito kay Rubin,
19:04.8
para may matutunan siya.
19:08.8
Ang free exercise of religion
19:10.8
na nasa Constitution,
19:11.8
may dalawang aspects.
19:13.8
Freedom to believe,
19:15.8
based on one's belief.
19:18.8
Ang freedom to believe,
19:21.8
Kasi thought lang naman yan.
19:23.8
Nasa isip lang yan,
19:24.8
hindi pwedeng pakialaman.
19:25.8
Pero yung freedom to act,
19:27.8
based on one's belief,
19:29.8
yun ang pwedeng pakialaman.
19:30.8
Kapag mayroon nang nalaman,
19:31.8
kapag mayroon nang nalalabag
19:36.8
Yung freedom to act,
19:37.8
based on one's belief.
19:42.8
Naalala ko sa Surigao,
19:44.8
mayroong nangyari doon,
19:45.8
na parang ano na eh,
19:46.8
yung religion doon,
19:48.8
sinunog yung kanilang ina,
19:51.8
Yung kanilang lola ba yun?
19:53.8
Nagkaroon na ng ganun eh.
19:55.8
Hindi na pwede yun.
19:56.8
Kahit naniniwala sila na,
19:58.8
parang offering nila na yun,
19:59.8
para sa Diyos nila,
20:06.8
O yan mga kabunyog,
20:07.8
ang ating discussion ngayon.
20:11.8
May iba pa akong mga topics
20:13.8
tungkol sa religion.
20:19.8
Ahitin mo daw ang biguti mo,
20:21.8
sabi ni Comet Jane,
20:26.8
O. Sige mga kabunyog,
20:28.8
Sana na ilinaw natin ito.
20:30.8
Ang punto lang dito,
20:32.8
ang investigation ni Senadora Riza,
20:34.8
hindi tungkol sa doktrina
20:36.8
ng simbahan ni Kibuloy.
20:39.8
Hindi naman tungkol sa doktrina.
20:41.8
Pinag-uusapan ba doon
20:44.8
appointed son of God?
20:48.8
Hindi pwedeng questionin yun
20:50.8
Pero yung mga ginagawa na,
20:52.8
naghahire ng mga,
20:56.8
miyembro ng simbahan,
21:00.8
hindi siniswildohan
21:01.8
kasi church workers naman daw sila.
21:03.8
Parang ginagamit yung
21:05.8
nagingiging church worker
21:06.8
para matakasan ang obligasyon
21:09.8
O. Ganun ang nangyayari dyan eh.
21:11.8
Para hindi gumasto si Kibuloy
21:13.8
ng mga bayad sa sweldo,
21:15.8
hindi niya susundin yung ano,
21:18.8
yung mga labor standards,
21:21.8
yung night shift differential,
21:23.8
yung mga bata sa labor.
21:24.8
Hindi niya susundin yun kasi,
21:27.8
hindi niya naman daw mga empleyado yun.
21:29.8
Mga church workers yun.
21:31.8
ginagamit ng paraan
21:32.8
yung mga church workers
21:33.8
para makalusot sa labor,
21:36.8
hindi na pwede yun.
21:37.8
Hindi na pwede yun.
21:41.8
Sige mga kabunyog mga kababayan,
21:59.8
Sa tusong Bisayas,
22:04.8
sa bagong Pilipinas,
22:29.8
Thank you for watching!
