KASUNDUAN NA INILIHIM SA PUBLIKO, BISTADO | AMERIKA NAGSAGAWA NG LIVE FIRE SA KARAGATAN NG PILIPINAS
01:27.8
Na ang parehong panig, ang China at Pilipina, ay re-respetuhin ang status quo.
01:33.5
Ibig sabihin, wala rin gagawing hakbang ang Pilipinas na i-repair yung ayung insol, yung Sierra Madre.
01:42.8
At ang sabi ng mga Chino, kaya nila winator canon, e kasi taliwas yun sa kasunduan na status quo.
01:48.9
Dahil ang status quo, hindi dapat magpapadala ng mga materyales for repair noong Sierra Madre.
01:54.2
Kasama umano sa kasunduan ni Xi Jinping at Duterte,
01:57.8
na isang barko lang ang pwedeng pumasok sa ayungin upang maghatid ng mga pagkain at tubig sa mga Pilipinong nagbabantay sa BRP Sierra Madre.
02:07.7
Kasama din dyan ang hindi dapat pagdala ng mga mamamahiyag sa mga resupply mission o ro-remission ng Pilipinas.
02:15.0
Kaya kung maaalala niyo mga kabayan, noong administrasyong Duterte,
02:19.7
ay walang mga ibinabalita si telebisyon tuwing may resupply mission o mga panghaharas ng China sa West Philippine Sea.
02:27.3
At kung tatanungin naman ng National Security Council,
02:30.9
ay hindi umano nila alam ang tungkol sa Gentleman's Agreement sa pagitan ng China at Pilipinas na sinasabi ni Roque.
02:38.9
Dapat daw si Roque ang magpaliwanag kaugnay sa statement na ito,
02:43.1
at dahil kung totoo man, ito ay labag sa ating sobiranya,
02:47.0
at kung meron umanong kasunduan, ay binabawi na daw ito ni Pangulong Bongbong Marcos.
02:52.3
Kaya ang paulit-ulit umano na sinasabi ng China na pangako ng Pilipinas,
02:57.4
ay walang silbi dahil wala itong legal na basihan.
03:00.7
Sinabi naman ng Department of Foreign Affairs na meron umanong isinumiting proposal
03:04.9
ang China sa Pilipinas kamakailan, kaugnay sa pagsasagawa ng Ro-Remission.
03:10.5
Hindi ito idinitali ng DFA, pero tinanggihan daw nila ito dahil labag ito sa interes ng Pilipinas.
03:17.2
Pinuna naman ni dating senadora na si Laila de Lima ang anyay panlilinlang ng Duterte administration sa mga Pilipino,
03:24.9
matapos itago ang sikretong kasunduan na mahabang panahon.
03:29.6
Ayon kay de Lima, naiipit ngayon si Pangulong Bongbong Marcos sa sikretong kasunduan ni Digong sa China
03:36.2
dahil hindi naman umanong saklaw si Marcos sa mga pinaggagagawa ni Duterte.
03:41.6
At sa katunayan, ay binubudo lamang ang mga mamamayan dahil meron pala itong kasunduan sa China
03:47.7
na bawal ayusin ang nakasadsad na barko at hindi man lang ipinalam sa publiko.
03:53.0
Samantala sinabi ng AFP Chief of Staff General Romeo Browner na susundin ng Pilipinas ang international na batas
04:00.8
at magpapatupad ng maximum tolerance kahit na ang China Coast Guard ay gumagamit ng mga water cannon
04:07.7
at mga mapanganib na maniobra sa panahon ng misyon ng Pilipinas sa Ayungin Shoal.
04:23.0
Or the other agencies, but as far as we are concerned sa level ng operational and tactical, we are united.
04:32.6
Nagkakaisa yung Coast Guard, yung Armed Forces, at yung iba pang mga ahensya in order to be able to address the concerns that we have in the West Coast.
04:42.1
Sir, parang ang dami na rin na nagagalit ng project. Kayo ba ang mga soldados? Parang nagkikimpina rin ba kayo na?
04:49.2
Nagkikimpina rin na kayo.
04:50.8
I mean, hanggang kailan ba magpapaguli?
04:53.0
Basta't ang utos po natin sa ating mga asundaluhan na nandyan sa West Philippine Sea is maximum tolerance
05:00.8
because we have to follow still the international laws.
05:05.7
Dahil tayo bilang bansa ay sumusunod tayo sa international rules-based order.
05:12.9
So we won't reciprocate their actions?
05:17.7
Kahit na ganun po yung ginagawa nila, basta't tayo, susunod tayo sa batas.
05:21.4
Sir, anong direkting yung sir?
05:23.0
Ayan na po, engaging na ang kanilang mga mga mga watch.
05:25.9
What action should be taken?
05:27.8
Well, kaya nga tayo, that's why we're thinking of other options so that we will avoid these kinds of incidents.
05:36.1
But sir, how can we really avoid this? Is it for us to say that we can avoid these kinds of incidents?
05:39.3
Well, of course, two-way yan para po.
05:41.2
Kung hindi pa ito too much, sir?
05:43.5
Two-way yan. So that's why we're looking at all possible remedies.
05:49.9
Hindi lang military ang gumagawa ng remedy.
05:53.0
Even the Department of Foreign Affairs is doing their part also.
05:58.2
Samantala, mapapakinggan naman natin mga kabayan ang isa pang hiwalay na interview kay Atty. Harry Roque.
06:05.3
Nang kasundoan nila, status ko, walang gagalaw, walang magagawa ng kahit anong improvements at walang magiging problema.
06:14.3
So pagdating ko sa ayungin, ang usapan talaga dahil dito sa status ko agreement ng Pilipinas at ng China sa panahon ni dating Presidente Rodrigo Roa Duterte,
06:23.0
tubig at pagkain lang ang dadalhin doon sa Sierra Madre.
06:27.8
Pero ang reklamo ng mga China ngayon ay taliwas doon sa naging kasundoan nung nakaraan ay nagdadala sila ng mga repair equipment para nga ayusin daw yung Sierra Madre.
06:40.6
Kaya ganyan ang nari-reaction ng China.
06:42.9
Siguro pagkakamitin ng China, ang China kasi hindi pumapasok sa kasundoan sa mga personalidad.
06:48.0
Akala nilang pinapasok sa kasundoan sa panig ng mga gobyerno.
06:53.0
Hindi naman ata sumang-ayon ang Presidente BBM dito sa ganitong usapin.
06:57.9
Ang akala nilang dahil kasundoan niya na na-reach sa pinakamataas na level ng Presidente at ng Secretary of Foreign Affairs,
07:06.0
binding on the Philippines.
07:07.3
Siguro nagkamali sila na hindi naman pumapayag na gano'n ang magiging pulisiya ni BBM.
07:13.7
Pero sa tingin ko, ang realidad kung talagang patuloy na magpapadala tayo ng mga construction materials at repair materials
07:21.5
dyan sa BRP-Sierra Madre, e ganyan ang magiging reaction ng China.
07:26.0
Baka maging lalo pang maging agresibo.
07:30.1
Well, dahil, sa tingin ko, dahil hindi nga tinatanggap ni PBBM yung gentleman's agreement na status ko
07:38.6
at hindi naman pipigilan ang pagdala ng tubig-tubig sa Sierra Madre,
07:42.6
bahal lang siya gumawa ngayon ng bagong kasundoan sa China.
07:45.6
Pero sa kanyang hapon ay pinakita na ng China na hindi talaga siya papayag
07:50.9
na magdadala tayo ng repair materials dyan sa Sierra Madre.
07:55.6
So hindi ko alam kung anong gagawin niya ngayon.
07:58.0
Pero ang masasabi ko lang, ang dating administrasyon ni Presidente Duterte,
08:02.5
nabawasan ang ganitong hidwaan, nabawasan ang tensyon dahil doon sa gentleman's agreement na status ko lang.
08:09.0
Ang panahon pong iyon, naniniwala ako na talagang walang further improvements
08:12.6
kasi binabantayan naman talaga namin yan sa satellite kung meron talaga silang binagawang further improvements.
08:18.7
Nung ako po ay nasa kabinete,
08:20.9
parang everyday po meron kaming briefing na nakukuha na confidential
08:24.1
at kasama doon yung mga satellite images nung mga istruktura ng China
08:29.4
at nung panahon naman po na ako'y nanunungkulang, wala naman kami nakita mga bago.
08:33.5
Ang mga bago ngayon ay nagawa na po sa panahon po ngayon ng administrasyon ni PBBM.
08:40.8
Nagkaroon po sila ng mga expansion doon sa mga island na in-occupy na nila,
08:44.6
nagkaroon sila ng mga improvements.
08:46.4
Pero nung panahon po yun talaga, binabantayan po talaga namin dahil kung,
08:50.9
hindi susunod sa kasunduan na status ko ang China,
08:54.8
siyempre may gagawin din ng Pilipinas pero hindi naman po nangyari yan.
08:58.3
At sa ibang balita naman mga kabayan,
09:00.3
nagsagawa ng live fire exercise ang mga barkong pangdigma ng Amerika na USS Dewey,
09:06.9
USS Hedgens at USS Ralph Johnson para sa kahandaan ng mga assets ng US Pacific Fleet
09:14.1
para hadlangan ang mga agresibong pag-uugali umano ng China bilang suporta sa kapayapaan
09:20.6
at katatagan sa bukas at malayang Indo-Pacific.
