01:37.4
At nasa kanlungan ng kalikasan.
01:40.9
Sinuyod nito ang kabundukan sa lugar hanggang sa makarating ito sa isang yungib sa itaas ng bundok.
01:48.9
May kahirapan ang pagakyat sa bundok na ito dahil ito ay dinadaluyan ng napakalamig na tubig mula sa kalikasan.
01:59.1
Nagustuhan nila na ito.
02:00.0
Sa pagkat ito ay napapalibutan ng matataas at nagsisitaas ang mga punong kahoy
02:06.8
Malapit din ito sa talon at daanan ito ng tubig na dumadaloy
02:12.1
Papunta sa isang sikat na cold spring
02:15.0
Sa bayan ng dumalag
02:17.1
Yun ay ang SWAT Spring
02:19.5
Sinasabing ang kuweba ang naging tahanan ni Lahab sa loob ng mahabang taon
02:25.1
Hanggang sa matapos ang digmaan
02:27.9
Kasabay noon ay ang paglaho ni Lahab
02:31.2
Nagsilbi din ang kuwebang ito bilang lugar na pinag-iinsayuhan ng mga albularyo at babaylan
02:38.4
Balik tayo sa kwento
02:41.8
Masayang nag-aani ang mga magsasaka
02:46.8
At napagkasunduan nila na umakyat ng bundok pagkatapos ng kanilang pag-aani
02:51.5
Gusto kasi nilang makitang loob ng kuweba
02:56.8
Napag-usapan nila na doon
02:57.9
Nila kakainin ang bao nilang pananghalian
03:00.1
Nagsabi naman ang kasama nilang matanda na dahan-dahan lamang sa pagpasok sa kuweba
03:06.2
Hindi pa alam kung anong nasa loob
03:09.4
Sabi-sabi ng mga matatanda na naging tahanan din ang kuwebang yan ng mga hindi normal na nilalang
03:16.3
Kagaya ng anumanong
03:20.2
Tanong ng isang magsasaka
03:22.7
Tumahimik lang naman ang matanda at hindi na umimik pa
03:27.9
Paulit-ulit nilang tinanong ang matanda pero
03:31.1
Ang tanging sagot nito
03:33.8
Hindi yun ang tamang oras at lugar para sagutin ang tanong na yun
03:39.1
Lumipas ang ilang sandali
03:43.8
Huminto na silang pansamantala sa pag-aani para kumain ang pananghalian
03:48.6
At dahil nga sa napagkasunduan nilang tatlo nakiyatin ang bundok
03:53.4
Para doon kumain sa kuweba
03:56.0
Kung kaya't nagkanya-kanya na silang bitbit ng sarili nilang pagkain
04:00.7
Hindi naman kataasan yun
04:03.8
Kung kaya't madali lang nilang nakit ito
04:07.5
Pagdating sa bukano ng kuweba
04:10.8
Saglit silang naganap ng mapipwestuhan para kumain
04:14.8
Pagkatapos ng kanilang tanghalian ay pinasok na nilang kuwebang yun
04:22.7
Wala naman silang kakaibang nakikita
04:26.0
Maliban sa iba't ibang hugis na mga patak ng tubig na
04:30.0
Nagpopormang kristal
04:32.0
Iba't ibang hugis na medyo matulis
04:35.3
Habang naglalakad pa loob sa gitnang bahagi ng kuweba
04:39.9
May biglang dumaan sa kanilang harapan
04:43.5
Animoy hangin ito sa bilis
04:47.1
Kasabay noon ay ang pag-alingasaw ng masangsang na amoy
04:53.9
Kagad namang hinila ni Onoy
04:55.8
Ang kasama niyang si Odo at Ibo
05:00.6
Baka hinihintay na tayo ng mga kasama natin sa baba
05:07.8
Gawa ng pagkabigla at takot ay kagad namang sumunod ng dalawa kay Onoy
05:13.0
Pagkabalik nila sa palayan
05:16.1
Tila ba nawala na sa isip nila ang nakita nila sa kuweba
05:21.8
Naging abala na sila sa paghahakot ng mga naani nilang palay
05:25.8
Hinahakot nila yon at iniipon sa isang lugar
05:28.9
Sinasalansan nila yon nang magkakasama hanggang sa maipon na ang lahat ng mga naani nila
05:35.5
Naguhugis maliit na burol naman yon
05:39.3
Depende sa kanilang pagsasalansan
05:42.2
At habang ang iba nilang kasama ay naghahakot
05:45.7
Silang tatlo kasama ang dalawa pa nilang kagurupo sa paghahani
05:49.6
Ay naghakot na rin ang tricer
05:52.2
Ang tricer ay ang makinarya na ginagamit nila ng mga naani nila
05:55.8
Para sa paggiling ng mga naani nilang paray
05:58.2
Para maghiwalay ang butil nito sa dayami kumbaga
06:02.6
Tuluyan nang nawala sa isip nila ang kanilang nakita sa kuweba
06:07.5
Pero napalitan naman yon ng kurisidad
06:11.0
Na muli ay gusto nilang tuklasin ang loob ng kuweba na yon
06:15.6
Nagpatuloy na nga sila sa kanilang ginagawa
06:22.3
Pagkatapos ng kanilang pag-ani
06:24.7
Ay nagpaiwan sila sa kuweba na yon
06:25.8
Sa kanilang tatlo
06:26.3
Kung ano man yung binabalak nyong gawin
06:32.7
Huwag nyo nang ituloy
06:35.0
Huwi ka sa kanila ng kasama nilang may alam sa panggagamot
06:40.9
Pero hindi naman nila ito pinakinggan pa
06:44.7
Sinabihan na lamang nila ang kanilang leader sa grupo
06:49.0
Na ibigay na lamang nila sa nanay ni Onoy ang parte nila sa pag-ani
06:55.8
Nalpera naman yon
06:56.6
Doon na lamang nila kukunin ang mga sahod nila
06:60.0
Pumayag naman ang leader nila sa grupo
07:03.9
Kung kaya't wala nang madaming salita pa
07:06.1
Agad na silang naglakad papunta sa bundok
07:09.4
Masaya naman silang nagkikwentuhan
07:12.7
Habang inaakit nila ang bundok kung nasa ng kuwebang yon
07:15.7
Hindi na sila gumawa kahit anong ingay
07:19.8
Nasa alas 4 na yon ng hapon
07:23.0
Nang marating na nila ang bukana ng kuweba
07:25.8
Si Tibo ay nag-aalinlangan pang pumasok pero
07:33.3
Pursigido na sa pagpasok sa kuweba
07:36.4
Kung kaya't wala namang nagawa si Tibo
07:39.6
Kundi ang sumama na lamang sa kanila
07:45.2
Asaglit lang tayo ah
07:47.3
Lumabas na tayo bago pang wala yung sikat ng araw
07:50.6
Ang wika nito sa mga kasama
07:54.3
Ang wika nito sa mga kasama
07:55.8
Opre, saglit lang tayo
07:57.0
Sagot naman ni Odo
07:59.1
Sa kanilang paglalakad papasok sa loob
08:02.8
Maliwalas naman ang daan
08:05.2
May sariwang hangin pa naman ang mga oras na yon
08:08.9
Pero nang makakita sila ng mga pugad ng ibon na kung tawagin ay balinsasayaw
08:14.8
Ay tuluyan na nga silang namangha sa lugar
08:18.1
Ang pugad ng balinsasayaw ay siyang ginagawang sup na mga Chinese
08:23.7
Napakamahal na siya
08:26.1
Kung kanilang ipagbibili sa pinagbebentan nila
08:29.8
Ng kanilang kopra ng niyog
08:32.0
Kung kaya't nagsimula na silang kunin ang mga pugad na naaabot nila
08:36.9
Kanya-kanya naman silang pasok sa kanilang daladalang bagnon
08:41.3
Kung saan nakalagay ang kanilang garab na ginagamit sa pag-ani ng palay
08:46.9
Doon nila nilalagay ito
08:50.0
Dami nito mga pre
08:52.3
Tiba-tiba tayo nito
08:55.8
Pagnalinis na natin at naibenta to
09:00.3
Wika naman ni Udo
09:02.1
Sumang-ayo naman si Tibo sa idea ng dalawa
09:06.2
At abala na rin ito sa pagkuha ng mga pugad
09:09.3
Habang nangunguha sila ng mga pugad
09:13.0
Hindi nila namamalayan
09:15.6
Napaloob na sila ng paloob sa gitna ng kuweba
09:19.4
Mas nakikita nila ang pugad sapagat tumitingkad ang kulay nito sa dilim
09:25.8
Kung kaya't hindi na nila namalayan ang oras nun
09:29.3
At ang kanilang kinaroroonan
09:32.2
Sa pagkaabala nila
09:34.4
Pre, medyo puno na itong bag ko pre ah
09:40.6
Wika ni Tibo sa mga kasamaan
09:43.2
Tinanggal niya na rin ang kanyang garab sa loob ng bag
09:47.2
Isinukbit na niya yun sa kanyang likuran sa may bandang bewang
09:51.6
Nagpatuloy pa rin ito sa pangunguha ng mga pugad nito
09:55.8
Wala silang pagsidlan ng tuwa sa kanilang mga nakuha
10:01.9
Maya-maya pa ay bigla na lamang umihip ang isang malakas na simoy ng hangin
10:08.3
Kasabay noon ay ang pag-alingasaw muli ng amoy sa palikit
10:15.2
Na animoy nang gagaling sa ilalim ng lupa
10:23.7
Hindi ko rin alam na ito yun
10:25.7
Hindi ko rin alam pre
10:26.2
Labas na tayo pre
10:28.9
Nanginginig ang boses ng wika ni Udo yun
10:31.9
Hindi na maganda yung pakiramdam ko pre
10:37.2
Tara na! Tara na!
10:41.0
Wika ni Udo habang mabilis na nilagay na ang bag sa likuran
10:44.4
Mabilis na naglakad palabas ng kuweba
10:47.9
Si Tibo naman ay kaagad na kinuha ang garab na nakasukbit sa may likod niya
10:53.7
Kaagad na tinanggal ang damdamin na ito
10:55.7
At ginamit na ginamit yung pantakip sa talas nito
10:58.3
Bilisan mo na pre!
11:01.9
Ang sabi nito kay Unoy
11:03.0
At nilingon ito para tingnan kung nakasunod ba ito sa kanila noon
11:08.0
Nakasunod naman ito sa kanila
11:11.1
Pero may nahagip si Tibo na maitim na anino sa likuran nito
11:16.2
Unoy! Takbo! Bilisan mo Unoy!
11:23.1
Lilingon pa sana ito pero pinigilan na ito ni Tibo
11:25.7
Huwag ka nang lumingon pa! Bilis na!
11:30.1
Mabilis namang tumakbo si Unoy palabas
11:32.2
Pero dahil sa maraming bato na matatalas na dinadaanan nila
11:36.2
Kung kaya't hindi ganun kabilis ang pagtakbo niya
11:40.4
Malapit na ito sa kinaroroonan nila Tibo nang may biglang dumakot sa balikat niya
11:47.4
Tadagitin na sana ito pa itaas pero
11:50.0
Hindi nagawang lumipad ng nila lang
11:53.7
Dahil sa matatalas na batong nakausap
11:55.7
Si Tibo naman ay hinawakan ang paa ni Unoy para hilahin pa baba
12:02.6
Habang ang isang kamay niya ay nagwawasiwas ng garab
12:06.9
Na naging sanhi para matamaan at masugatan ng nila lang na iyon
12:11.9
Kagad namang binitawan ng nila lang si Unoy
12:15.8
At susugurin pa sana si Tibo
12:18.4
Pero si Udo naman ang nagwasiwas ng daladala nitong garab
12:22.3
Na sumugat sa kaliwang balikat ng nila lang na iyon
12:25.7
Kung kaya't mabilis itong tumalilis papasok sa kaloob-looban ng kuweba
12:31.0
Dalidali namang tinulungan ni Tibo si Unoy para makatayo
12:35.8
Si Udo naman ay nakaalalay sa kanilang dalawa
12:39.4
Nakauwi naman sila ng maayos ng gabi na iyon
12:43.5
Pero si Unoy ay may mga galos
12:46.3
Gawanang nila lang na muntik nang dumagit sa kanya
12:51.7
Hindi naman na nagawang linisi ni Tibo ang mga nakuha niyang pugad ng balinsa sa iyo
12:55.7
Sa sobrang pagod at pangihina sa kanilang napagdaanan
13:03.5
Kagad niyang inilabas sa baga mga pugad na kanyang nakuha
13:07.3
Itinabi niya muna ito sa isang lalagyan bago nagkape
13:11.4
Nang bigla niyang naalala ang kaibigang si Unoy
13:15.3
Kung kaya't dali-dali na niyang tinapos ang pagkakape
13:19.7
Pagkatapos ay nagpaalam siya sa nanay niya na aalis muna
13:25.7
Nay, alis muna ako ah
13:27.8
Puntahan ko muna si Mang Erning para matingnan niya si Unoy
13:31.3
Paalam ni Tibo sa ina
13:34.1
Bakit? Anong nangyari kay Unoy?
13:37.9
Tanong naman ang ina niya
13:39.5
Sinagot niya na lamang na sa kananya ikekwento kung anong nangyari pagka uwi niya
13:44.5
Wala namang nagawa ang ina nito kundi ang pumayag
13:48.5
Nang marating na nila ang bahay ni Unoy
13:53.5
Nadatna naman nilang nagwawalis ang ina nito sa bako
13:55.7
Tiyay, diyan po ba si Unoy?
14:02.4
Nandun sa kwarto niya tulog pa
14:04.8
Saan ba kayo pumunta kahapon at bakit ginapin na kayo ng uwi?
14:10.1
Tanong pa ng nanay ni Unoy
14:11.4
Maabang kwento po eh
14:14.2
Sagot naman ni Tibo noon
14:16.5
Tiyay, kailangan po namin makita si Unoy
14:20.6
Kailangan masuri yung mga galas na natamu niya kagabi
14:25.7
Uwi ka nito sa ina ng kaibigan niya
14:32.2
Kagad na silang niyaya pakit ng bahay noon
14:34.5
Dumerecho naman sila kagad sa kwarto ni Unoy
14:38.2
Ginising ito ng kanyang ina
14:41.5
Pagkagising nito ay tila ba walang nangyari noong gabi
14:45.2
Wala silang nakita na kahit isang galos man lamang sa katawan noon
14:50.2
Pre, nasaan na yung sugat mo kagabi pre?
15:00.9
Anong sugat yung pinagsasabi nyo?
15:05.3
Nagmama ang maangan pa si Unoy noon
15:07.3
Pero ang manggagamat ay may napansin sa mga mata ni Unoy
15:11.7
Tila ba wala itong kabuhay-buhay?
15:16.9
Ang kulay nito ay tila naninilaw
15:19.2
Kagad namang hinawakan ang manggagamat ang pulso ni Unoy
15:23.7
Dali-dali naman ito na ito na ito na ito na ito na ito na ito
15:25.7
Dali-dali naman itong hinila ang kanyang kamay at animoy galit ito sa manggagamot
15:29.1
Napasulya pang manggagamot kay Tibo
15:33.3
Kagad ito nagsabi ng
15:35.8
Hindi na itong kaibigan mong si Unoy ha
15:39.5
Napakunit noon si Tibo noon
15:42.9
Dahil ang kaibigan niya ang kanyang nakikita
15:46.5
Gusto ko pang magpahinga pre
15:55.7
Kaya namang nagawa ang albularyo at si Tibo
15:57.6
Kundi hayaan na muna ito
15:59.1
Habang naglalakad sila pa uwi
16:02.5
Kinausap siya ng manggagamot
16:05.2
Mamayang hapon bumalik tayo
16:08.7
Tingnan natin kung ano ang mangyari sa kaibigan mo
16:15.0
Sa tingin niyo po
16:17.1
Ano kaya yung nangyari sa kanya no?
16:21.3
Yan ang hindi ko pa masasagot sa ngayon
16:25.7
Isa lang ang nakakasigurado ako Tibo
16:28.1
Yun ang may nagmamanipula sa katawan ng kaibigan mo
16:32.9
Anong ibig pong sabihin manong?
16:40.0
Malalaman natin mamaya pagbalik natin
16:42.5
Umuwi na muna si Tibo para sikasuin ang pugad ng balinsasayaw na nakuha niya sa kuweba
16:49.0
Para madala ng tatay niya sa bayan para ibenta noon
16:52.8
Sumapit ang alas tres ng hapon
16:57.0
Pinuntahan na nito si Manong Erning na kasalukuyang may ginagamot
17:01.4
Tinawag naman siya ng manggagamot para papasukin sa bahay nito
17:06.8
At sinabihan na dito na muna ito sa loob
17:10.0
Saglit na lang at matatapos ko na itong ginagawa ko
17:14.4
Tumangulang naman si Tibo at naupo sa isa pang isa ang upuan
17:21.9
Matapos ang may ginagamot,
17:22.8
Sigit kalahating oras ay tinapos na rin ito ang panggagamot,
17:27.7
sabaybigay ng alituntunin sa mga taong ginamot niya noong araw na iyon.
17:34.0
Pagkaalis ng mga tao, nagpahinga naman ng saglit ang manggagamot
17:38.4
at makalipas ang isa't kalahating oras ay niyaya na siya nitong pumunta sa bahay ni Laonoy.
17:46.4
Habang naglalakad sa daan ay unti-unti silang nakakaramdam ng mabigat
17:50.9
at maalinsangang simoy ng hangin.
17:55.6
Kagad naman siyang binigyan ng albularyo ng isang maliit na bote
17:58.6
na may lamang langis at ugat na mga halamang gamot.
18:04.0
Ipahid mo ito sa pulso mo, Tibo,
18:06.6
pati na rin sa sintido mo,
18:09.0
pati na rin sa nilalabasan ng hininga mo.
18:13.5
Sinunod naman niya ni Tibo,
18:15.6
nang hindi na nagtatanong pa.
18:18.9
Huwag mo iwawala yung bote, ha?
18:21.5
Ipasok mo yun sa bulsa mo.
18:25.1
Habang papalapit sa bahay ni Laonoy,
18:28.3
ay mas lalong bumibigat ang ihip ng hangin
18:31.0
at umalinsangan ang paligid.
18:35.4
Hindi naman sila nag-aalala dahil meron naman silang sabulag
18:38.5
at yun ay ang langis na ipinahid nila sa mga parte ng katawan kung saan nakatoon ang pulso.
18:47.3
Maya-maya pa ay hinawakan ng manggagamot si Tibo sa kanyang braso.
18:50.9
Para patigilin sa paglalakad nun.
18:55.9
Pakiramdaman mo ang paligid, Tibo.
18:59.4
Huminto naman si Tibo.
19:02.0
Pinakiramdaman ang paligid.
19:04.8
At doon ay may namataan siyang parang anino ng tao na nasa paligid.
19:11.8
Tila pamilyar sa kanya ang anino na yun.
19:15.9
Magsasalita na sana siya nang pigilan siya ng manggagamot.
19:20.3
Sumenyas lamang ito na huwag alisin ang paningin niya sa anino.
19:25.4
Habang pinapanood niya ang anino,
19:28.3
ay narinig nila ang malakas na pagsigaw ni Onoy.
19:32.4
Pero ang sigaw nito
19:33.9
ay tila isang atungal ng hayop na nahihirapan nun.
19:39.7
Habang ang anino naman na nakikita nila
19:41.9
ay tinutubuan na ng pakpak.
19:45.9
Unti-unti na itong nagkakaroon ng pisikal na anyo.
19:50.3
Kinikilabutan man,
19:53.5
nilabana ni Tibo ang takot niya sa nilalang na yon.
19:58.2
Habang ang manggagamot
19:59.7
ay nagsisimula ng magusal na mga buhay na salita.
20:05.2
Sa pagkakataon na yon ay pasulyap-sulyap na ang nilalang sa kanilang kinaroroonan.
20:10.9
Pero alam niyang hindi sila nito nakikita.
20:14.7
Ganun pa man ay ramdam nito ang presensya ng kasama niyang manggagamot.
20:19.2
Dahil sa pagkakataon,
20:20.3
mayroon din itong buntot.
20:22.8
Maya-maya pa ay rinig na niya
20:25.1
ang pag-angil ng nilalang.
20:28.7
Laking gulat na lamang ni Tibo nang makita niya ang manggagamot
20:32.8
na kinakaharap na nito ang nilalang.
20:37.2
Mas lalo namang kinilabutan si Tibo nang makita niya ang pisikal na anyo nito.
20:43.8
Napakaitim nito na tila babalot ng balahibo ang katawan.
20:48.8
Meron din itong buntot.
20:51.2
Malalapad na pakpak na tila ba punit-punit na.
20:55.7
Napakahaba din ang braso nito.
20:58.0
At mahaba ang mga kuko.
21:01.7
Subalit na antala naman siya nang maramdaman niya ang mainit na likido na dumadaloy sa balat niya sa paa.
21:08.8
Nang tingnan niya ito,
21:11.1
langis pala na binigay sa kanya ni Mang Erning.
21:15.1
Takang-taka si Tibo nun.
21:17.7
Naririnig niya na nagsasagutan ng nilalang at manggagamot.
21:20.3
Pero ni Conti ay wala man lamang siyang naintindihan sa mga ito.
21:26.9
Hanggang sa maya-maya pa,
21:29.7
nakita naman niyang sinugod na nang nilalang ang manggagamot.
21:33.8
At nang sinundan niya ito ng tingin,
21:36.4
ay namangha naman siya sa kanya mga nakita.
21:40.3
May hawak ng sandata ang manggagamot na hindi naman niya nakitang bitbit ito
21:44.4
abang naglalakad sila.
21:47.9
Namangha rin siya sa kung gaano kaliksiyang pagkakita.
21:50.3
Ang kilos ng manggagamot na
21:51.7
kayang-kaya nitong sabayan ang nilalang.
21:56.0
Naanimoy hangin ito sa bilis ng pagkilos niya.
22:00.3
Pero maya-maya pa,
22:03.1
nakita niyang tinamaan ng nilalang si Mang Erning sa braso.
22:09.8
pero hindi niya maaninag kung malaki ba ang sugat na iyon.
22:13.9
Buhat ng napakabilis ng kilos ng manggagamot.
22:19.3
ay muli na naman niyang nakitang sinugod ng nilalang ang manggagamot.
22:23.8
Pero nagtakay ito nang wala nang matanda sa harapan niya.
22:29.7
may gumapos ng baging ng makabuhay.
22:33.1
Sa paanang nilalang na naging sanhinang pagbagsak nito sa lupa.
22:39.5
Hanggang sa naigapos na rin ito ang braso niya.
22:43.3
Tinuhog naman ang manggagamot ng nilalang gamit ang matulis na kahoy na nakuha nito sa lupa noon.
22:49.3
Sabay wika nito ng mga katagang.
22:54.1
Hindi kita pwedeng patay ng pisikal.
22:57.7
Alam mong paulit-ulit kang mabubuhay.
23:00.7
Hanggat ang kalua mo ay malaya.
23:03.7
Paulit-ulit kang mabubuhay.
23:07.2
Ilang siglo ka nang nabubuhay.
23:09.5
At ilang dekada ka na ding nananalasa at namiminsala ng mga tao.
23:15.3
Maling-mali si lahab na hinayaan kang mabuhay para maging alipin.
23:19.3
Huwi ka dito ng manggagamot.
23:23.5
Ngayon, panahon na para makulong ka.
23:27.4
Nang sa ganun ay wala ka ng mabiktima ng mga inosenteng tao.
23:32.7
Sa pagkakataong ito,
23:35.3
sinisigurado ko sa iyo na hinding-hindi ka na makakalaya at makakapaminsala pa.
23:41.3
Huwi ka ng manggagamot na iyon.
23:44.4
Nagulat naman si Tibo sa kanyang narinig.
23:47.8
Hindi niya inaakala.
23:49.3
Na totoo pala ang mga istorya na palaging iknekwento sa kanya ng kanyang lolo.
23:55.6
Nung ito'y nabubuhay pa.
23:59.1
Natatakot maning nilakasan na lamang ni Tibo ang kanyang loob.
24:03.0
Na mangha siya nang makita niyang binuhusan ni Mang Erning ng langis ang nilalang.
24:09.0
Unti-unting natutunaw ang katawan nito na tila ba'y nauupos na kandila.
24:16.5
Rinig na rinig na ni Tibo ang palahaw ng nilalang.
24:19.3
Habang unti-unting nauupos ang katawan nito.
24:23.9
Habang may lumalabas na itim na usok nun.
24:27.9
Na siyang pumapasok sa isang medyo may kaliitang bote.
24:32.2
Na may lamang mga halamang ugat.
24:35.8
At konting langis.
24:39.2
Namamangha naman si Tibo sa nakikita niyang pagpasok ng itim na usok sa bote na iyon.
24:45.5
Pagkatapos mahigop ng bote ang itim na usok.
24:49.3
Na kapag tataka namang bumalik ang nilalang sa dati nitong anyo.
24:54.5
Tila ba wala na itong kaluluwa.
25:02.0
Wala ka ng mabibiktima pa.
25:04.8
Bilang na lamang ang araw mo dito sa mundo.
25:08.7
Tahimik lang naman ang nilalang na tila ba wala ito sa sarili nun.
25:13.8
Manghang-mangha naman si Tibo sapagkat kahit napakadilim ng paligid.
25:17.6
Ay hindi ito alintana ng nilalang.
25:22.1
Manong Erning, talaga man nakikita pa ng nilalang na inyong daanan?
25:27.6
Tanong niya sa manggagamot.
25:30.7
Oo naman. Nakikita noon ang daanan.
25:34.6
At ang wisyo nun ay sakto lang hanggang makarating siya sa kanyang tahanan.
25:39.5
Tugon ng manggagamot.
25:42.3
Manong, dun po ba yung nakatira sa kuweba?
25:47.6
Hindi. Meron yung tinitira na kubo sa kabilang sityo.
25:52.8
Pumupunta lamang ito sa kuweba dahil naniniwala pa din itong
25:55.8
hanggang ngayon ay buhay pa rin si Lahab na siyang umalipin sa nilalang na yon.
26:03.5
Ilang hinerasyon na ang nakaraan, dagdag kaalaman at tugon pa nito sa kanya.
26:10.2
Saglit naman silang natigilan nang marinig nila ang boses ni Onoy na sumisigaw at tila ba nahihirapan.
26:17.6
Dali-dali naman silang lumapit sa bahay nito.
26:21.3
Kumatok habang nagpapakilala.
26:25.5
Kagad namang nagbukas ang pintuan noon at nakita nila ang ama ni Onoy.
26:31.4
Pinapasok nila ito habang nagpapasalamat sa pagdala doon ni Tibo sa manggagamot.
26:38.5
Walang anuman po. Hindi ko pwedeng pabayaan yung kaibigan ko. Kaya bumalik kami dito.
26:47.6
Pagkakita nila sa silid kung saan nakayga si Onoy.
26:50.8
Pagkakita nila dito, milapitan nito ng manggagamot at dali-daling pinainom ng gamot.
26:58.7
May halong ugat na mga halaman yon.
27:01.6
At ilang minuto pang lumipas, nagsimula ng magsukas si Onoy ng mabahong likido.
27:09.2
Napakaraming tubig na may halong malapot na laway na naging sanhinang nag-aalingasaw na amoy.
27:17.6
At tila ba galing sa isang nabubulok na hayo?
27:22.0
Hindi na kaya nanitibo ang amoy na yon.
27:25.5
Kaya hindi na nito napigilan ng pagsusuka.
27:29.8
Kagad naman itong tumakbo sa kusina kung saan naroon roon ng lababo.
27:33.9
At doon na niya inilabas ang lahat ng kinain niya ng araw na yon.
27:39.6
Nang may masmasan, agad naman siyang naghugas na muka.
27:44.6
At muling bumalik sa silid ng kaibigan.
27:47.6
Pagkarating naman niya doon, kasalukuyan nang pinupunasan ng ina ni Onoy ang kanyang muka.
27:54.8
At unti-unti na itong nagkakaroon ng ulirat.
27:59.7
Ang manggagamot naman, kasalukuyang dinadasalan ng langis na binubuhos nito sa isang hayop na parang itim na sisiyaw.
28:09.9
Namangha naman siya ng makitang unti-unting umuusok ang sisiyaw na yon.
28:14.8
Na para bang nasusunog ito kahit hindi naman sinisiyaw.
28:17.6
Ilang saglit pa, nakita na lamang niyang bigla nalang naging abo ang sisiyaw na ito.
28:27.7
Napamangha si Tibo, napatanong habang napatingin sa manggagamot.
28:34.5
Kung hindi ko natalo ang demonyong yon, hindi din natin abawi ang kaibigan mo sa pangalipin ito.
28:42.3
Magpasalamat tayo sa Panginoon at binigyan niya ako ng lakas at kakayaan para malabanan yon.
28:47.6
Huwi ka ng albularyo.
28:50.9
Naluluwa namang nagpasalamat ang nanay ni Onoy sa manggagamot.
28:55.5
Si Onoy naman ay nakatulog na ulit.
28:58.7
Matapos nitong mailuwa ang nilalang na nasa kanyang dyan.
29:03.4
Ang manggagamot naman ay tila doon palang nakaramdam ng pagod nun.
29:07.9
Kung kaya't dahan-dahan itong umupo sa may sofa.
29:12.2
Nalidali namang nagtimpla ng kape ang nanay ni Onoy para sa kanila.
29:15.5
Ininit na rin ito ang natira nilang ulam at nagsahing para pakainin ng hapunan si Tibo at ang manggagamot na yon.
29:26.4
Pagpasensya nyo na huy yung aming inaalok na hapunan manong.
29:30.3
Hindi kasi ako nakapagtrabaho kanina dahil sa kalagay ng anak ko kaya hindi kami nakabili ng ulam.
29:36.7
Huwi ka ng ama ni Onoy.
29:39.2
Walang anuman yon.
29:41.2
Huwag ka na mag-abala pa't mainam naman ito at may makakain pa tayo.
29:45.5
Sumabay na din ng pagkain ng mag-asawa.
29:49.3
Nalaminado ang mga ito na hindi sila nakapag-hapunan ng maayos sa kakabantay sa kanilang anak.
29:55.7
Hindi na din muna sila umuwi ng gabing yon para mabantayan nila ang kalagay ni Onoy.
30:01.8
Sa awa ng Panginoon, dumiretsyo ang tulog nito hanggang umaga.
30:08.8
Kinabukasan ay muli pang pinainom ng manggagamot si Onoy ng langis na ipinainom nito sa kanya nung gabi.
30:15.5
Nang hihina pa rin ito pero nasa maayos na itong kalagayan.
30:19.9
Kung kaya't kampante na silang iwan ito.
30:24.5
Binibigyan naman sila ng nanay ni Onoy ng maliit na laga pero hindi na ito tinanggap ng manggagamot.
30:31.8
Ayon pa dito ay bawal sa kanilang tumanggap ng anumang bayad sa kanilang serbisyo.
30:38.5
Ilang araw pang dumaan, tuluyan na rin naging maayos ang pakiramdam ni Onoy.
30:44.4
Bumalik na rin sa sigla.
30:45.5
Ang katawan nito.
30:47.7
Ang kaluluwa naman ng nilalanga ay nasa pangangalagan ng albularyo.
30:55.1
Simula nung araw na yon, hindi na sila bumalik pa sa kuweba ng lahab.
31:15.5
At hindi na sila bumalik pa sa kuweba ng lahab.
