00:26.2
Po nabili po yung mga tabi-tabi po namin
00:30.2
pero hindi namin alam kung magkano ba yung ano kasi
00:33.2
sila na ang bahala.
00:36.2
ang gusto ko lang,
00:37.3
dahil ganito na ang ano po,
00:40.4
ibenta ko na po yung lupa po namin
00:42.4
ng tamang halaga na wala ba yung...
00:45.7
Hindi naman lugi.
00:46.8
Hindi naman lugi.
00:48.0
Yung tamang presyo lang.
00:49.2
Tamang presyo lang po.
00:53.3
fair market value.
00:54.5
Kaya ang ginawa nila,
00:55.7
eh kung noon pa gusto na nilang ibenta,
00:58.3
di dapat hindi na sila gumasto sa pagpapatitulo.
01:01.6
Ngayon na patituluhan na nila,
01:03.1
gusto naman nilang yung tama naman.
01:06.2
Sana huwag ninyo kami pabayaan.
01:08.2
Kapasok na po kayo dito sa impilan ng bitag po.
01:12.1
Hindi namin po kayo papabayaan, nanay.
01:16.9
Wala pong ibang programa sa telebisyon,
01:21.4
dahil ayaw namin sabihin kami lang,
01:23.1
eh kami lang po talaga
01:24.4
ang tumatanggap ng mga reklamo,
01:25.7
sa mga maliit na tao,
01:30.2
na medyo walang matakbuhan,
01:31.7
walang nakikinig.
01:32.3
Pag kayo po'y mga ganong kaliit na tao,
01:34.5
sa ibabang ibaba na kayo,
01:35.9
sa laylay ng ating lipunan,
01:38.4
na pwede pong puntahan.
01:41.2
si bitag yung lagi nakasalamin.
01:43.0
Ako po yung tatayo.
01:44.2
At mag-iimbestiga po kami kung tama,
01:46.7
ilalaban po namin yan.
01:48.0
Kami po yung mata, taenga,
01:49.7
at bibig ng taong bayan,
01:51.3
kung ano po yung medyo kakulangan,
01:53.5
medyo napagsamantalahan,
01:55.6
o mga sakit sa ating sistema
01:57.6
na dapat mailabas at matuwid.
02:01.6
ito ho'y via video call,
02:03.6
makakausap natin yung mag-asawang corn farmer
02:05.6
na sina Jerry at Ingracia Corpus.
02:08.6
Magandang umaga po sa inyo ang dalawa.
02:10.6
Magandang umaga rin, sir.
02:12.6
Kamusta naman kayo?
02:16.6
May tumawag na ba sa inyo
02:18.6
pagkatapos nang maipalabas kayo
02:20.6
nung nakarang linggo na i-finiture namin?
02:22.6
May tumawag na ba sa inyo?
02:27.6
Kamusta naman yung inyong lupain d'yan?
02:29.6
Yan ba'y natutubigan,
02:31.6
nababaha ko minsan dahil may infrastruktura d'yan,
02:35.6
National Irrigation Administration, tama?
02:38.6
Pero yung National Irrigation Administration,
02:41.6
yan ba'y yung dinadaanan niya ng NIA
02:44.6
galing doon sa sinasabing tubig na manggagaling
02:47.6
doon sa SN Abuitis, yung ba sinasabi niya?
02:53.6
Alright, sige. Kamusta naman?
02:55.6
Medyo tag-init ngayon.
02:57.6
Eh, tigang ngayon ang lupa nga tara yan, di ba?
02:59.6
Walang tubig, sir.
03:01.6
So ngayon, walang tubig.
03:03.6
So, well, tuyong-tuyo ang lupa.
03:05.6
Kamusta? Nakakapagtanim ba kayo ng mais?
03:07.6
Wala pa ngayon, sir.
03:08.6
Wala pa ngayon, sir.
03:09.6
Kasi wala nang ulan, sir.
03:14.6
Pag umulan, sir, yun.
03:17.6
Pag ganito, wala po.
03:19.6
March 15 ang unang pinalabas ng bitagang reklamo ng mag-asawa,
03:23.6
si Jerry Tangrasia.
03:24.6
Ayon sa kanila, simula nang bilhin ang SM Abuitis Power mga katabing lupa
03:28.6
ng kanilang sinasakahan ay hindi na nila matamna ng mais ang kanilang lupa
03:33.6
dahil pagtaas ng level ng tubig sa magatdam.
03:37.6
Tanging ang lupay lamang daw nila ang hindi pa nabibili ng SM Abuitis sa kanilang lugar.
03:44.6
Nais nitong ibenta ng mga abag-asawa sa tamang halaga na huwag sila mapagsasamantalahan
03:50.6
dahil nga sa kalagayan ng misis na si Angrasia,
03:53.6
ang sakit, stage 2 rectal cancer.
03:57.6
Nakikita niyo po.
03:59.6
Kahapon nagpadala ng statement ng SM Abuitis Power sa bitag hinggil sa reklamo ng mag-asawang korpus.
04:07.6
Ayon sa kanilang pahayag, taong 2016 pa nung nagkaroon ng grievance proceeding sa lupain ng mag-asawang korpus
04:16.6
upang magkaroon ng paglilinaw kung sila ba ay apektado ng proyekto.
04:21.6
Basis sa titulong,
04:22.6
isinumite ng mag-asawang korpus na pagalaman na nag-overlap ang kanilang lupa sa ibang tituladong lupain
04:29.6
kabilang ang ilang lupa nang nakapangalan sa NIA.
04:33.6
Ito raw ang hinihintay paglilinaw ng SNAP upang tuluyan maaksyonan ang isyong ito.
04:41.6
Patuloy din daw ang aking ipagugnayan ng SNAP sa mag-asawang korpus na kung saan pinagsusumite nila ito ng mga karagdagang dokumento
04:49.6
upang mas maging malinaw sila,
04:50.6
pamalinawan sila sa sitwasyon.
04:52.6
Well, mas maganda siguro kausapin muna natin dito.
04:56.6
Uno sa lahat bago yan ay Dam Division Manager Reservoir si Engineer Carlo Ablan.
05:01.6
Engineer Carlo Ablan, magandang umaga po sa inyo sir.
05:03.6
Yes sir, magandang umaga din po.
05:05.6
Salamat po sir sa pagtanggap ng tawag po namin. Nakalive po tayo sa IBC TV 13.
05:10.6
Sir, lumapit po sa amin ang mag-asawang magsasaka. Sila lang yung tanging hindi pa nabili ang lupa. Gusto sanang gamitin ni Jerry at Ingracia.
05:19.6
Yung si misis kasi may sakit po siya, stage 2 rectal cancer. Naibenta na ang lupain kasi pang tostos doon sa pangangailang medisina, papagamot.
05:29.6
Kaya lumapit na po sila sir. Medyo bukod tanging sila na lang daw ata yung lupang hindi na nabili. Tanong sir, ano po bang issue rito?
05:38.6
Ano po bang sigalot o bagay na medyo matulungan po natin? Kabahagi po kami ng solusyon o malinawan sana dito yung mag-asawa sir. Anong nakikita niya sir?
05:46.6
So, regarding doon sir.
05:48.6
Since wala naman po o hindi naman namin hawak yung document na yung titulungan, nakahawak nila. If ever may maipakita po sa amin dito sa Dominant Reserve Division, baka sakali po matugunan natin yung problema nila.
06:04.6
Kayo po ba'y nasa probinsya, sa region, sa probinsya or nasa munisipya?
06:08.6
Sa probinsya po ako sir. Sa probinsya.
06:10.6
Sir, bakit hindi mo gawin ikaw na mismo ang gagawin mo? May mga tao ka naman sir. Bakit mo kinakailangan?
06:16.6
The burden of proof is with you.
06:18.6
The people na parang kawawa naman sila, may sakit na nga. Ba't hindi po kayo magpadala ng tao ninyo dyan sa probinsya, pababa ng munisipyo?
06:26.6
Yung sinasabi natin yung inyong mga tauhan dyan, coordinating with the LGU na may tao na may mga level po kayo, bakit hindi ninyo pagtrabahuin?
06:35.6
Bakit kinakailangan ito paghihirapan natin yung mga lalit na tao na may gobyerno naman tayo na dapat kayong bumaprotect na tama?
06:43.6
Ngayon po sir, sinasabi ko bakit parang hinihiling mo sila magpapakita?
06:47.6
Kapag sila magpapakita ng titlo, eh samantalang medyo mali ata sir eh. Dapat bago nyo dadaanan yung sinasabing infrastruktura yan, dadaanan lagusan ng tubig, eh alamin nyo muna kung ano yung lupay na yan.
07:00.6
Bago nyo expropriate o kukunin yan, babayaran nyo rin. Diba?
07:04.6
Yes sir. Tama po.
07:05.6
Bakit yung pinahihirapan sir, parang itong mga pobre na ito sila magpapatunay ngayon, eh hindi po tama yun. Kaya po nagpabitag na po sila eh.
07:14.6
Sige po sir. Sige po sir. Asuntin po namin yan.
07:17.6
Sir, sa tagal ng panahon, binili nyo ang iba at gusto nyo sila magpapakita ng kanilang ebedensya, kayo ang kukuha sila ang papakita ng ebedensya.
07:28.6
Teka muna sir, hindi ba kayo ang maglalagay ng infrastruktura?
07:32.6
Alamin nyo muna kung sino nagmamay-ari, kung meron bang may claimant dyan. Respeto man lang sir, bilang sinasabing kortesiya at respeto, natatanongin nyo yung tao, pagkatapos tsaka kayo magtatanong sa kanila. Hindi yun sila piperwisyuhin nyo.
07:46.6
Tapos pagpapaliwanagin nyo, buisit ako dyan sir.
07:50.6
Do you get what I'm saying?
07:52.6
No, no, no. Do you get what I'm saying?
07:54.6
Yes sir. Yes sir.
07:55.6
Are we clear? Kung sa ibang media nakakalusot kayo, hindi kayo makakalusot sa bitag. Aral po kami pagdating po sa mga bagay na ito.
08:01.6
So sir, engineer, pumunta ka rin sa NIA at kataas na sa ilalim ka ng Department of Agriculture, you are supposed to be working with the Municipal Agricultural Office, dyan sa siya officer, dyan sa sinasabing lokal na pamahalaan,
08:16.6
you let the person there, kasi farmer sila, utusan mo ang MAU, tapos papuntahin mo riyan to, dahil nasa Department of Agriculture ka lang naman, NIA ka lang naman, nasa Department of Agriculture ka, sa ilalim kayo, administrator kayo ng mga tubig-tubig sa ilalim ng DA, bakit hindi mo puntahan?
08:34.6
Bakit papadala ka ng tao mo sa probinsya? Work with the MAU para yung MAU, Municipal Agricultural Officer, kausapin itong mga pobre magsasaka para makuha na ang sagot.
08:45.6
Kawawa naman sir.
08:46.6
May sakit na nga eh, may cancer na nga eh. Hindi kita kinakagalitan sir, nagalit lang ako sa sitwasyon eh.
08:52.3
To hear this, can you do this? Can you give me an update on this?
08:57.3
Yes sir, yes sir, I will.
08:58.7
Kaya ilan po natin malalaman ng update?
09:00.3
With that sir, as of if possible, nai-workout natin ngayon, para makita kung saan nga sila nakalatag, saan nakuha yung connection.
09:14.8
Tama po kayo sir.
09:16.6
Yes sir. Gamitin niyo po ang LGU Barangay, Municipal Agricultural Officer. Kamitin niyo po yung DILG, gamitin niyo po yung DA, gamitin niyo kapangyarihan niyo kung yan ay sa DNR. Tingnan niyo po yung titulo sa DNR, gobyerno sa gobyerno, huwag na itong mga tao na ito kasi pinahihirapan natin.
09:36.0
Noted na sir, ano? So, can I call you back sir next week? Bago mag-holiday?
09:40.4
Yes sir, indeed po.
09:41.6
Okay, sige sir. Ano naman pong ugnayan dito sir? Ang bibili naman daw ng lupa sir?
09:46.6
Kasi siyempre, ang ina-expect po nitong Abuitis, malaking kumpanya po ito, hindi na bibili ng lupa kasi may kunting sigalot daw sa lupain nitong tao na ito.
09:56.2
Hindi ba dapat makakaalam niyo yun, yung maw? At hindi ba dapat yung mga NIA? Hindi ba dapat sa DILG at DNR nag-ugnayan kayo? Di ba sir, para mas madali dito sa mga taong ito?
10:07.6
Possible sir, possible po yan.
10:09.1
Hindi, possible. You do it. It's not impossible. It's doable. And you will have to do it. Tama sir? Gobyerno po kayo.
10:17.6
Thank you so much sir. By next week, I will call you again.
10:21.7
Okay, sige. Ganito. Mga boss, kami po, nakakaintindi po kami pagdating po sa mga sinasabing flow ng mga trabaho ng pamahalan po natin, kaya po may bitag eh.
10:37.6
Hindi po kami sumbong-sumbong dito. Kapag inalaban po namin ang karapatan po ng mga maliit na tao tulad ng mga magsasaka tulad nito.
10:43.8
Kailupain mang Darian, kailupain man yan ng DIA.
10:46.6
Pag may titulo at nagbagahagi na po yan, matagal na sila, hindi po pwedeng parang kinakawawa. Ganun lang po kasimple.
10:54.3
Yun pong aming laban dito. Ngayon, babalik tayo rin dito sa mag-asawa.
10:57.8
Okay, Jerry and Gracia, nakikita mo kung paano namin inalaban to at magbabantay tayo. Binibigyan ko ng trabaho yung inhenyero na yun para balikan tayo.
11:07.6
At gusto kong mangyari, siya magpapadala ng tao niya sa probinsya, pababa ng munisipyo.
11:15.1
At ang munisipyo makikipag-uusap.
11:16.6
Huwag na yan sila sa DILG, yung Municipal Agricultural Officer.
11:20.8
Wala bang maw? Wala bang maw na lumalapit sa inyo para alamin ang status ninyo, estado ninyo sa barangay? Wala ba?
11:28.4
Wala naman po, sir.
11:30.2
Wala. Sige, ganito ang gagawin namin.
11:31.9
Gagawa kami ng paraan para makuha natin, pati mga barangay niya, pagtrabahuin natin sa ilalim ng mayor, kung sino ang mayor ninyo sa munisipyo na yan.
11:39.4
Para makita, masilip ang kalagayan ninyo. Okay?
11:42.7
Hindi namin kayo papabayaan.
11:44.8
Okay, ngayon, nagimbestigan na kami.
11:46.6
Nang himasok na si Bitag, ay sisiguraduhin ko, kargo ka na namin dito sa Parting 2.
11:51.9
Hindi ka pwede madihado, kayong dalawa.
11:53.9
Lalong-lalo na ikaw, Ingracia, may sakit ka na.
11:56.2
Kailangan na kailangan mo yung pera dito sa pampapagamot mo.
12:01.4
Walang ano man. Okay.
12:03.4
Babalikan ko kayo pagdating siguro bago mag-Semana Santa, by next week na po yan.
12:07.5
Siguro mga Martes, para may update na tayo rito.
12:10.0
Para masiguro, at nang sa ganon, yung abwites na nag-aalangan makipag-ugnayan sa inyo dahil may question ng titulo.
12:15.8
Samantalang titulo na yan, kung question ba yan, ay DNR katapat niyan.
12:19.6
Kata the same time, yung sinasabing DA or NIA at saka LG sa DILG, mag-ugnayan.
12:25.0
Pag-umpug-umpug yung mga ulo ng mga Indian eh.
12:28.5
O sige, ganito na lang Jerry at Ingracia.
12:32.2
Babalikan ko kayo.
12:33.7
Mga Martes, tatawagan namin ulit kayo.
12:35.5
Mag-a-update tayo rito.
12:41.1
Ito po, nag-iisang pampasang sumbungan.
12:45.8
Ito po, mantra ang ipabitag mo or hashtag ipabitag mo.
12:48.9
Kabisado na po namin ang proseso.
12:51.2
Kabisado po namin pagdating doon sa flow ng sinasabing mga tungkulin ng mga pamahalaan ng nating,
12:59.1
itong mga departamento ng pamahalaan.
13:01.4
Lalo na pag mag-issue rito, ay mag-issue yung mga malilit na tayong kababayan.
13:05.6
Kaya nagpapabitag po sila, lumalapit.
13:09.3
Eh sino po mag-asikaso sa kanila?
13:12.2
Eh hindi naman po kami public servant.
13:13.9
Hindi rin kami public office.
13:15.8
Hindi rin wala naman kami ginagamit na pondo ng gobyerno.
13:19.7
Community service lang po kami.
13:21.2
Pero ginagamit namin.
13:22.4
Ang aming tsapa bilang matat, naengat, bibig ng taong bahay na alam kabisado ang mga galawan at proseso.
13:31.6
Ang ayaw po namin yung tigilan po yung birokrasya para ilubog, pahirapan yung mga maliliit sa laylayan po ng ating lipunan.
13:40.1
Kaya po may hashtag ipabitag mo eh.
13:42.8
Ang aming tulong, servisyo sa komunidad.
13:45.8
Hindi po servisyong publiko.
13:50.8
Yung lagi nakasalamin.
13:54.8
Ito po yung hashtag ipabitag mo.
