Paalala sa Naka-Losartan sa High Blood, Panoorin Ito. - By Doc Willie Ong
00:37.0
Diba sinasabi ko sa inyo?
00:39.0
Pag sobra baba, below 90 over 60, low blood na yan.
00:44.4
Tapos ang mataas, actually ang mataas is 140 over 90.
00:50.0
Itong medyo orange-red.
00:52.5
Pag lampas 140 over 90, high blood na yan.
00:55.8
Although, pag 130, 139, 80, 89, binabantayan na yan.
01:02.2
Kasi medyo mataas na rin ito.
01:04.2
So, yung mga taong sanay sa mababang blood pressure,
01:07.8
tapos biglang nag-135, 85 ka,
01:11.2
yung iba may nararamdaman na, lalo na sa kababayan natin,
01:14.3
yung mga payat, mga babae, misan mataas na sa kanila ganitong BP.
01:19.6
Pero pag lampas 140, 90 yan,
01:22.1
isa sa mga gamot na binibigay, Losartan.
01:25.8
Pwede rin yung Amlodipine, parehong sikat yun.
01:28.7
Pero titignan natin ano benefits, ano ang side effects.
01:33.8
Ang Losartan, lahat ng gamot na may sartan sa dulo,
01:38.5
actually magkakapatid yan eh, pareho.
01:40.7
Halos pare-pareho efekto.
01:43.2
Losartan, Irbesartan, Valsartan, Candesartan, Telmisartan,
01:48.8
halos pare-pareho yung mga efekto.
01:50.2
So, Losartan yung nauna,
01:52.1
kaya ako dinidiscuss, kasi may generic eh.
01:55.3
Pag generic, mura.
01:58.1
Abot kaya ng kababayan natin, kasi may generic.
02:02.5
Angiotensin receptor blocker, ang tawag sa kanya, ARB,
02:06.7
may binablock siya, isang hormone.
02:09.6
Yung hormone na nagpapasikip ng artery natin, binablock niya.
02:13.6
Pag nablock niya yun, mas luluwag yung artery natin, yung mga ugat.
02:17.7
Pag lumuwag yung ugat, mas maganda daloy ng dugo,
02:22.1
mas maganda ang blood pressure.
02:24.1
So, pinapaluwag niya yung mga ugat.
02:26.1
Ang Losartan, bukod sa high blood, marami siya ibang benefits pa.
02:32.1
Merong tao, alam nyo, bilang internist, cardiologist,
02:35.1
ang dami namin gamot para sa high blood.
02:38.1
Daan-daan, baka libu pa nga aabot eh,
02:41.1
ang mga gamot na pwede ibigay sa high blood.
02:44.1
So, yung Losartan, sa tamang pasyente, tulad ng sinasabi ko,
02:49.1
hindi lahat nang nakikinig ngayon.
02:51.1
Basta may mga gamot na pwede ibigay sa high blood.
02:52.1
Iinom ang God, Losartan.
02:54.1
Sa tamang pasyente, maganda siya. Sakto.
02:59.1
Pero sa hindi tama, baka may ibang mas maganda.
03:02.1
Baka amlodipine, baka metoprolol.
03:05.1
So, isuswak natin ito doon sa tamang tao.
03:09.1
Doon, babagay ito sa kanya.
03:11.1
O, kanino ito babagay?
03:14.1
Bukod sa high blood, kung meron ka ring heart failure,
03:20.1
kung medyo lumalaki yung blood pressure,
03:21.1
lumalaki yung puso,
03:23.1
kung medyo kumakapal, left ventricular hypertrophy,
03:27.1
kumakapal ang puso, lumalaki ang puso, humihina ang puso,
03:35.1
Double effect siya.
03:37.1
Pwede na pang high blood at pampalakas pa ng puso.
03:42.1
Pampaliit. Who knows? Baka lumiit konti ang puso.
03:45.1
So, pag may heart failure, bagay na bagay yan. Bukod sa high blood.
03:49.1
Ang dosis niya is from 25 milligrams. Actually, wala tayong 25.
03:56.1
50 milligrams, kalahati.
03:58.1
50 milligrams hanggang 100 milligrams.
04:02.1
Usually, 50 pinakamababa.
04:04.1
100 milligrams, pinakamataas.
04:07.1
Huwag niyo na ilalampas sa 100.
04:09.1
Pag 100 milligrams, hindi pa na-control ang blood pressure,
04:13.1
magdadagdag ng ibang gamot, hindi pwede ilampas sa 100 milligrams.
04:17.1
Kasi overdose yan.
04:20.1
50 milligrams usually ang mababa.
04:23.1
Yung iba, 25, kalahati lang. Pero bihira lang yung binibigay.
04:27.1
Kasi 50 milligrams hindi rin ganun kalakas.
04:30.1
Basta total mo 100 in a day.
04:34.1
Pwede 50 sa umaga, 50 sa gabi, twice a day.
04:38.1
Actually, mas maganda nga, twice a day.
04:40.1
Kaya lang nakakalimutan ng ibang tao yung twice a day.
04:44.1
Kaya kung 100 milligrams, once a day na lang.
04:46.1
Kaysa makalimutan mo.
04:48.1
Bukod sa high blood, ang maganda sa losartan,
04:52.1
nakakapigil siya ng stroke.
04:55.1
Merong mga pag-aaral, papakita natin.
04:58.1
Dahil na-control yung high blood, mas hindi na i-stroke,
05:02.1
mas hindi na ha-heart attack ang mga taong nakainom ng losartan.
05:09.1
Actually, mga nakainom ng amlodipine, ganun din eh.
05:13.1
Less stroke, less heart attack.
05:15.1
ang amlodipine, wala siyang tulong sa heart failure.
05:21.1
Kung mahina puso, malaki puso mo, walang tulong yung amlodipine.
05:25.1
Tulong konti siguro, control BP.
05:28.1
Pero itong losartan at ibang mga sartan, medyo maganda efekto sa malaking puso na papaliit niya.
05:36.1
Bukod dito, pinaglaban din ang losartan sa mga olol.
05:44.1
Mga metoprolol, carvedilol, atenolol.
05:48.1
So, pag ang losartan nilaban sa mga olol, metoprolol, mas panalo siya.
05:57.1
Mas may benefit siya sa bawas heart attack, bawas stroke.
06:03.1
Pero, pag nilaban sa amlodipine, medyo talo siya sa amlodipine.
06:08.1
Mas malakas kasi yung amlodipine.
06:10.1
Kung sa pampababa ng blood pressure,
06:12.1
yung amlodipine, mas panalo.
06:15.1
Kaya nga may video ko, pag sobrang taas ang blood pressure niyo,
06:18.1
o tinatawag ko nga ang sobrang tigas.
06:21.1
Sobrang tigas ng blood pressure, ayaw bumaba yung amlodipine, mas malakas siya.
06:27.1
Pero kung atenolol ang kalaban, kayang kaya talunin ang losartan.
06:34.1
Pero tulad na sinabi ko sa inyo, left ventricular hypertrophy, kumakapal yung puso, maganda sa kanya.
06:47.1
Para sa may kidney problem, may diabetes at may konting kidney disease.
06:54.1
O kaya nililinaw ko, hindi pwede inumin basta-basta.
06:59.1
Bawal inumin ng mga nakikinig sa akin, basta-basta, nang hindi kumukonsulta sa doktor.
07:07.1
Ito kasi, pag kidney disease na, kailangan nephrologist ang tigas.
07:12.1
Sobrang sensitive itong losartan sa kidney disease.
07:17.1
Merong kidney disease, stage 1, stage 2, binigyan mo na losartan, binigyan mo na sartan, gaganda yung kidney, gaganda yung creatinine.
07:30.1
Pero meron ding may kidney disease, binigyan ng mga sartan, losartan, biglang lumala ang kidney disease, biglang nagkidney failure.
07:43.1
So, paano mo malalaman kung kasali ka ba sa gagaling sa kidney disease?
07:51.1
Nephrologist niyong magbibigay.
07:54.1
Ititimplan niya yan.
07:56.1
Pag mild ka lang, ito.
07:58.1
Sa mild case lang ng kidney disease, nag-uumpisa pa lang, may konting panalo ang losartan para hindi mag-dialysis.
08:09.1
Pero konti lang yung panalo.
08:12.1
47-43 eh, 4% less.
08:15.1
25%, 19%, 6% less.
08:18.1
Hindi ganon kalaki yung panalo.
08:21.1
Pero panalo pa rin.
08:24.1
Bukod dito, bukod sa kidney disease, maganda rin ang losartan sa diabetes.
08:32.1
Yung mga may lahi ng diabetes, mataba, lalaki, mahilig kumain ng matatamis,
08:39.1
prone kayong magka-diabetes.
08:41.1
Yung umiinom ng losartan, pwede niya mapigilan o mabawasan yung chance na magkaroon ka ng diabetes.
08:49.1
Kaya marami siyang other effects eh.
08:51.1
Kahit hindi siya ganon kalakas magpababa ng blood pressure, eh sa malaking puso, maganda.
08:58.1
Sa heart failure, maganda.
09:00.1
Sa diabetes prevention, maganda rin.
09:03.1
Diabetes prevention with losartan, panalo.
09:07.1
Ang mga olol, metoprolol, atenolol, walang efekto sa diabetes.
09:12.1
Hindi nakakasama, hindi nakakabuti.
09:14.1
Pero losartan prevents.
09:21.1
Ito yung sinasabi ko na gustong-gusto niyong malaman sa kidney disease.
09:25.1
Ito yung kidney disease stage 1, 2, 3, 4, 5.
09:31.1
Mahinang-mahina na, mataas na mataas na kreatinin ito.
09:35.1
4, papuntang dialysis.
09:37.1
1 and 2, baka tumataas bahagi ang kreatinin.
09:42.1
Wala pa itong sintomas, wala pa naramdaman.
09:45.1
Pero kreatinin tumataas na.
09:48.1
May stage 1, stage 2, chronic kidney disease na yan.
09:53.1
Dito sa early stage, ang doktor niyo magtitimpla.
09:57.1
Actually, pwede kayo bigyan nitong mga sartan.
10:02.1
Pero baka in 1 to 2 weeks, babantayan niya eh.
10:06.1
Sinubukan niya. Tumaas ba yung kreatinin?
10:09.1
Kung lumala, eh tigil.
10:11.1
Pero pag binigyan ka, gumanda, itutuloy.
10:14.1
So nakita niyo, ma-sell-an siya. Doktor niyo lang pwede magbantay nito.
10:19.1
Okay, marami tayong tips sa kidney disease.
10:22.1
Pero ang ibig ko sabihin, itong mga sartan, may chance siya makatulong.
10:27.1
Kung may high blood ka rin, may kidney disease, eh bagay sa iyo itong mga sartan.
10:34.1
Actually, okay din yung mga prill eh.
10:36.1
Enalaprilla, diba ba?
10:38.1
Ngayon naman, punta naman tayo sa side effects.
10:41.1
Nakita niyo, maraming benefits, diba?
10:43.1
Anong naman possible side effects?
10:45.1
Yan, nandito na yung mga side effects.
10:48.1
Marami, merong mga...
10:52.1
Yung iba, sinisipon.
10:55.1
Bawal isabay yung low sartan sa pain reliever.
10:58.1
Tulad ng sinabi ko sa inyo.
11:00.1
Ang low sartan sa kidneys, minsan may tulong.
11:03.1
Minsan walang tulong.
11:05.1
Eh pain reliever, nakakasama sa kidneys eh.
11:08.1
Diba? May chance makasama.
11:10.1
So, ayaw mo ipagsabay.
11:13.1
Yung umiinom ng gamot sa tuberculosis, rifampicin.
11:18.1
Pag sinabay sa low sartan, bababa ang dosis.
11:22.1
Kailangan papaalam sa doktor.
11:24.1
May ibang gamot, lithium, para sa mental health.
11:28.1
Hindi rin pwede sinasabay sa low sartan.
11:33.1
Ang low sartan, isang efekto din niya,
11:36.1
nakakataas siya bahagya ng potassium.
11:40.1
Actually, maraming Pilipino mababa ang potassium.
11:44.1
Actually, pwede mo sabihin may benefit kung bumababa ang potassium mo
11:48.1
tapos low sartan na inumin mo.
11:50.1
Nakakataas ng potassium.
11:51.1
Pero, sa mga kidney failure na mas malala, tumakataas yung potassium, ayaw natin ito.
11:58.1
Baka mamaya meron ka pang iniinom na may potassium.
12:02.1
Hindi mo pwede isabay kasi ang low sartan, bahagya na tataas yung potassium.
12:07.1
Baka meron ka pang potassium na iniinom, lalong tataas.
12:11.1
Hindi rin maganda.
12:12.1
Yung may liver disease, may sakit na sa atay.
12:15.1
Yung malala na sakit sa atay, binababa din yung dosis ng low sartan.
12:23.1
Kasi sa kidneys din dumadaan.
12:25.1
So, maraming adjustment.
12:30.1
Sa pinakabawal sa low sartan.
12:35.1
Ito yung pinakabawal sa low sartan.
12:39.1
Kasi sa buntis, category D.
12:44.1
Pag sinabi ng USFDA, category D.
12:48.1
Ibig sabihin, siguradong nakakasama sa baby sa sinapupunan.
12:54.1
Category A, safe sa baby.
12:56.1
B and C, medyo alanganin.
12:59.1
Category D, bawal sa buntis.
13:02.1
Kaya kung bata pa kayo, 20-30, baka mabuntis, may balak magbuntis,
13:07.1
eh huwag na kayo mag-maintain ng low sartan.
13:11.1
Sa breastfeeding, walang ganong pag-aaral.
13:14.1
Pero usually, hindi na rin ibibigay.
13:16.1
So, bawal siya sa buntis.
13:18.1
Lahat ng sartan, kahit yung mga prill, bawal din.
13:22.1
Bawal din isabay sa alak.
13:25.1
Pag sinasabay sa alak, minsan lumalakas yung epekto ng low sartan.
13:28.1
Bawal hindi uminom ng tubig.
13:32.1
Diba, lagi ko sinasabi sa inyo, sapat na tubig.
13:35.1
8 glasses a day, 10 glasses a day, maganda sa kidneys.
13:39.1
Pag uminom kayo ng gamot sa high blood, kailangan mo rin maraming tubig.
13:43.1
Maraming tubig kasi, maganda sa kidneys.
13:46.1
Kailangan ng kidneys mo ng tubig para gumana, mag-metabolize yung metabolism.
13:51.1
So, pag dehydrated ka, medyo magloloko din yung dose.
14:00.1
Sa mga senior, above 60 years old.
14:05.1
Pag senior, minsan, mabagal ang pag-process ng low sartan.
14:10.1
So, pwedeng tumaas konti ang dose.
14:13.1
So, ang point is, ingat lang sa overdose pag senior.
14:18.1
Baka mas dahan-dahan ibibigay.
14:20.1
Isa din problema sa low sartan, yung unang bigay ng gamot.
14:24.1
Pag bagong inom pa lang ng low sartan.
14:29.1
Sa akin, 3 days ang tansya ko sa mga experience ko bilang cardiologist.
14:33.1
First 3 days, first week, hinay-hinay lang muna.
14:37.1
Pag nabigyan ng low sartan o kahit ibang gamot, amlodipine.
14:41.1
First 3 days, hindi ka pa sanay.
14:43.1
So, ingat-ingat lang sa lakad.
14:47.1
Kasi hindi natin alam paano ang tanggap ng katawan.
14:51.1
Dapat bababa na yung blood pressure mo.
14:54.1
Pero minsan, baka sumobra ba?
14:57.1
Pero after 1 week, nasanay ka na.
14:59.1
Tuloy-tuloy na yun.
15:01.1
Wala nang problema.
15:02.1
Pag ituloy-tuloy mo na yung gamot mo.
15:05.1
So, talo lang ang mga low sartan, wild sartan sa amlodipine.
15:11.1
Mas malakas lang konti.
15:12.1
Pero ang dami naman niya, ibang benefits.
15:15.1
Side effect, yung mga manas.
15:20.1
So, isa pa palang talo ng low sartan.
15:27.1
Yung amlodipine, in 24 hours, kontrolado ang blood pressure.
15:33.1
Controlled ang blood pressure.
15:35.1
Ang low sartan, makokontrol niya yung blood pressure mo siguro mga 12 hours kaya niya.
15:44.1
Pagdating ng 24 hours, may efekto pa konti ang low sartan.
15:50.1
Pero ang efekto niya parang mga 30% na lang.
15:55.1
So, sa umaga mo ininom ang low sartan.
15:59.1
Sa gabi, medyo mahina na yung control ng BP mo.
16:04.1
Madaling araw, kinabukasan, eh halos mababa.
16:10.1
So, pwede ka ma-high blood doon.
16:12.1
Hindi ka tulad ng amlodipine, kahit gabi na kinabukasan, medyo mas malakas pa yung efekto.
16:18.1
Kaya yung iba, kung 100 mg sa low sartan mo, twice a day iniinom.
16:26.1
Para sa gabi, may protection pa.
16:28.1
Kasi nga sa umaga, madalas ma-stroke.
16:32.1
Yan ang binabantayan natin. May pros and cons.
16:35.1
Tulad ng sinabi ko sa inyo.
16:38.1
Sa tamang tao, napakaganda ng low sartan.
16:41.1
In summary, malaki ang puso.
16:45.1
Left ventricular hypertrophy.
16:47.1
Takot sa diabetes.
16:49.1
Sa kidney disease, early stage.
16:51.1
Baka ibigay ng nephrologist nyo.
16:53.1
Pero yung mga babantayan, yung pagtaas ng potassium.
16:57.1
Siyempre, baka hindi ganun kalakas.
17:00.1
Tsaka baka hindi ganun katagal yung effect.
17:03.1
Yun din ang mga binabantayan natin.
17:05.1
Meron din siya konting ubo.
17:07.1
Ang ubo kasi usually side effect yan ng mga prill.
17:13.1
Mga enalaprill, captoprill, lisinoprill.
17:15.1
Misan inuubo 5 to 10 percent.
17:18.1
Pero yung low sartan, may ilang percent din na parang inuubo sila.
17:23.1
So kung meron kayong ganyang experience,
17:25.1
ipaalam nyo sa doktor nyo.
17:27.1
At siyempre, sa buntis, bawal ito.
17:29.1
Yung amlodipine, medyo bawal din.
17:33.1
Class C yung amlodipine.
17:36.1
Hindi siya ganun kabawal.
17:38.1
Pero hindi pa rin binibigay.
17:40.1
Pag buntis, baka ipalitan ng iba.
17:42.1
Usually, pinapalit ay nifedipine
17:45.1
or yung aldomethyl dopa.
17:49.1
Yun ang binibigay sa mga buntis.
17:51.1
Punta tayo sa inyong doktor
17:53.1
para ma-adjust ang inyong gamot.
