Close
 


Pinoy journos fact-check China’s propaganda
Hide Subtitles
Click any subtitle word to view Tagalog.com dictionary results.
Computer Shortcuts: Left / Right arrows to jump 2 seconds back or forward. +Enter or Space to toggle Play/Pause button. Full Screen Mode
According to China, journalists covering the Philippine resupply missions in the West Philippine Sea were “manipulating” videos to “make sensational news and project the Philippines as a victim.” Let’s set the record straight in tonight’s episode featuring the Foreign Correspondents’ Association of the Philippines (FOCAP) and fact-checking organization PressOnePH.
Christian Esguerra
  Mute  
Run time: 01:15:19
Has AI Subtitles



Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )
00:00.0
Good evening po sa inyong lahat.
00:25.9
Ako po si Christian Esguerra and welcome po sa ating episode ngayong gabi.
00:28.8
Dito po sa ating Facts First Podcast.
00:31.1
So today is April 3, Wednesday.
00:35.2
Maraming maraming salamat po sa patuloy niyo pong pagsuporta dito po sa ating programa.
00:39.9
Ang pag-uusapan po natin ngayong gabi, isa po ito sa mga topics na noon ko po gustong pag-usapan.
00:44.8
Kasi alam niyo po, isa po sa mga issues na tinututukan natin dito, yung journalism issues.
00:51.2
Ngayon, kung napapansin niyo po, medyo mainit po yung coverage ng South China Sea o West Philippine Sea
00:58.1
dahil nga po doon sa ginagawang pambubuli ng China dito po sa ating mga vessels,
01:02.4
dito po sa sarili nating bakuran dito po sa West Philippine Sea.
01:05.5
Ngayon, maganda pag-usapan hindi lang among journalists, kundi kasama kayo po, yung public at large.
01:11.9
Kailangan ba natin i-rethink o i-revisit yung ating mga values or principles as journalists
01:17.5
pag kino-cover itong issue ng West Philippine Sea?
01:21.6
Kasi alam niyo po, ang journalist, maraming roles siya, no?
01:24.8
Of course, primarily journalist ka.
01:28.1
Isang issue, for example, yung West Philippine Sea, apektado ka rin bilang Pilipino, no?
01:32.7
So, paano ba natin binabalance yung ganyang mga issues while doing our job or in the course of our work?
01:39.6
Ngayon, isa po sa mga issues na binabato ngayon, parang naiipit po mismo yung mga journalist na nag-cover
01:45.9
dahil po may mga ini-embed na mga journalist, yung Philippine Coast Guard at yung Philippine Navy
01:50.6
sa kanilang mga, for example, resupply at rotational missions dyan sa Union Shoal.
01:55.8
And recently, nagsalita po yung China.
01:58.1
Diba, finak-check po natin yung mga sinabi ng China the other day, kasama natin si Justice Carpio.
02:04.8
At isa po rin sa mga balat ng China ay, sabi nila, yun daw yung mga journalist na sumasakay
02:11.2
doon sa vessels ng Philippine Coast Guard, let's say to cover the resupply mission dyan sa Union Shoal,
02:18.2
eh, sinesensationalize daw yung issue noong West Philippine Sea at,
02:23.8
tumaga, ano raw, minamanipulate pa nga raw yung videos.
02:27.0
So, pag-usapan.
02:28.1
Pag-usapan natin ngayong gabi, tsaka po yung mga iba't-ibang mga propaganda arm ng Chinese Influence Operations.
02:35.7
Kaya, importante po na meron po tayong dalawang kasama ngayong gabi.
02:40.5
I'd like to introduce, first, taga, lagyan mo natin yung title natin.
02:44.8
Ayan.
02:46.9
Okay, I'd like to introduce first, si Mr. Felipe Salvoza.
02:52.9
Siya po ang Editor-in-Chief ng Press One.
02:56.3
Ph. Ito po ay isang independent news organization at fact-checking organization.
03:02.4
At isa po sa mga trabaho nila ay i-fact-check ito pong mga propaganda,
03:07.3
tawad dito, platforms ng China.
03:10.4
Magandang gabi, Ipe. Thank you for joining us dito sa Facts First.
03:13.9
Hello, magandang gabi, Ian, at saka sa lahat ng mga nanonood sa Facts First.
03:21.2
Ayan. Tapos kasama rin po natin si Aracel Saludo.
03:26.3
Garcia, part po siya ng board ng Foreign Correspondents Association of the Philippines, or FOCAP.
03:32.5
Ito po yung grupo ng mga journalist, no?
03:35.8
Ang tawag dito, representing, working for foreign news organizations covering issues in the Philippines.
03:41.8
At sinagot nyo yung banat ng China, no? Regarding the so-called manipulation of videos.
03:47.4
Magandang gabi sa'yo, Aracel, and thank you for joining us dito sa Facts First.
03:51.2
Hi, good evening, Christian, and sa mga na-follow dito sa...
03:56.3
Facts First, and si Professor Ipe. Hi, good evening.
04:01.2
Okay, masyadong formal kasi. Disclosure lang, ha?
04:06.5
Si Aracel, college pa lang kilala ko na. Si Aracel, college pa lang kilala ko na.
04:11.4
Huwag na tayo mag-formal-formal dito.
04:14.4
Ang formal yung masyado. Ayan. Okay na.
04:19.6
Okay. Professor, no?
04:24.2
Although, seryos yung pag-uusapan natin.
04:26.3
Unang-unang, sige, tanungin ko muna si Aracel, no?
04:29.0
Yes.
04:31.5
Tell us what, ano, how do you folk up, seize this?
04:35.5
Yung sinabi ng China na yung mga sumasakay daw dun sa...
04:38.7
Yung nag-i-embed, nag-embeded na journalist na nagko-cover yung rotational at resupply mission sa Ayungin Shoal.
04:44.9
Number one, minamanipulate na yung videos.
04:47.0
And number two, sinesensationalize yung coverage ng West Philippine Sea
04:51.3
para palabasin na, ape, obiktima yung Pilipinas.
04:54.2
Actually, Christian, I just came from the Ayungin Rotational Resupply.
05:02.1
I was part of that March 23 incident ng Water Cannon.
05:07.0
I was riding yung BRP Sindangan or yung MRRV 4407.
05:14.3
The vetting, before ka makasama dito sa mga military missions or whatever missions from the military
05:23.2
and also from our government, it takes time.
05:26.5
Siguro, matagal na kami nag-a-apply, especially if, for example,
05:31.4
meron kang foreign national na nirepresent and yung kasama mo dun sa team are foreigners.
05:37.7
So, the vetting really takes a long time.
05:40.8
It doesn't mean naman na, for example, Pilipinos kami, it will take some time.
05:46.3
Pero ang mga foreigners na kasama namin, matagal.
05:50.4
So, yung sinasabing nila na...
05:53.2
Manipulated?
05:54.8
I don't think so.
05:55.7
Kasi, like, for example, we have different audiences.
05:59.7
For example, ang isang M representing a certain company.
06:04.9
And let's say, for example, Japanese yun.
06:07.1
And we cater to Japanese audience.
06:09.9
So, hindi siya...
06:11.7
I wouldn't say na leaning towards the Philippines kami.
06:16.2
Kasi iba yung audience namin eh.
06:19.2
I wouldn't say na they would not care if it's the Philippines.
06:23.2
Or the Chinese.
06:24.8
We will only report kung ano yung ando doon na nakikita namin.
06:32.8
And also, I have my videos on my phone.
06:37.2
I don't think I can manipulate my phone videos para i-ano lang,
06:41.1
i-ano natin yung Philippines as a victim.
06:43.8
Or manipulate my videos na palabas yan na biktima ang Pilipinas.
06:47.6
Hindi. I cannot do that as well.
06:49.8
Kasi, pagka matagal na rin ako sa...
06:53.2
sa industriya, lalo na dito sa foreign correspondents.
06:56.4
So, we're always on the neutral side.
06:59.8
In fact, member kami.
07:02.3
Member kami ng group chat ng Chinese embassy.
07:06.8
Member din kami ng group chat ng US embassy.
07:09.8
And a lot of Philippine government entities,
07:13.6
department as well, and other countries as well.
07:16.9
So, most of the time, kami, from the foreign journalists,
07:21.8
like Reuters...
07:23.2
AP, AFP, yung wires namin, ano.
07:26.6
They ask questions.
07:28.3
And if you will take note,
07:31.0
maglalabas si Reuters ng statement ni China,
07:33.7
maglalabas siya din ng statement ng Philippine side,
07:37.0
and other side as well,
07:38.1
to give a neutral or balanced report.
07:41.3
So, hindi namin pwedeng masabing na...
07:44.9
Kasi, makikita mo doon sa mga GC,
07:47.5
tatanong yun si China,
07:48.8
tatanong yun si DFA,
07:50.4
tatanong yun si AFP,
07:51.7
and then, i-aano namin,
07:53.2
in one story.
07:54.7
So, yung statement ng China,
07:59.3
and ni spokesperson, Chun Ying,
08:04.0
is talagang baseless,
08:06.6
and it's an absolute lie.
08:08.3
And we reject that statement
08:09.9
na minamanipulate yung mga videos and reports.
08:15.2
Sa inyo, Ipe,
08:16.5
kasi isa sa mga trabaho ng Press 1 PH
08:20.3
ay yung pagka-fact check, no?
08:21.7
Kasi, nung tinitin na ko yung statement,
08:23.2
parang sila pa'y nagpa-fact check doon sa kuha ng mga journalist
08:29.4
na kasama rin sa Rotation and Resupply Mission.
08:32.5
So, kayo, anong tingin nyo ron, Ipe,
08:36.2
doon sa monitoring nyo ng coverage na yan?
08:38.1
Meron ba talagang effort na parang pagmukhaing kawawa ang Pilipinas
08:42.9
kung mag-abuin yung narrative na David versus Goliath?
08:48.1
Well, una, while we continue to do fact-checking,
08:53.2
medyo nagba-branch out kami ngayon
08:57.7
into monitoring what we call foreign influence operations, no?
09:03.5
So, doon sa monitoring of influence operations,
09:07.8
we no longer assign yung mga ratings na mga true, false, needs context, no?
09:13.6
So, this is, as we said, more of monitoring.
09:17.2
So, ginagawa namin ng analysis, ng reports,
09:21.3
ng alerts,
09:23.2
yung mga nakikita namin na mga influence operators or actors
09:28.0
at saka yung mga messages or narratives na pinapakalat nila.
09:33.5
So, nakikita na, well,
09:36.8
wala naman kami masyado maraming resources, no?
09:39.1
But we try to keep up with the content being pushed sa Facebook,
09:44.6
sa YouTube, sa X,
09:48.4
at saka sa TikTok, no?
09:50.3
Yung iba, di na namin kayang i-monitor yung Instagram,
09:52.7
pero marami rin.
09:53.2
So, sa TikTok, medyo interesting kasi sobrang taas ng engagement, ng traffic.
10:07.2
Milyones yung ibang nilireport ng mga views doon, no?
10:11.0
Yung tens of thousands sa engagements, no?
10:13.9
So, doon may nakikita tayo ng mga TikTok accounts ng mga, ano,
10:20.9
ng mga media.
10:23.2
So, doon may nakikita tayo ng mga media entities
10:23.9
that are linked to, kumbaga, Chinese state-run media, no?
10:31.0
So, doon, ang mga narratives na pinapakalat nila,
10:34.7
nako, napakadami,
10:35.8
and naminimiror yung mga sinasabi sa press briefings
10:40.1
ng foreign ministry ng China, no?
10:42.9
So, halimbawa, yung Pilipinas daw,
10:46.3
ginagawang, ano, parang Ukraine, di ba?
10:51.3
Tapos, yung Pilipinas,
10:53.2
gawang tuta ng Amerika
10:55.0
kasi ang Amerika may agenda
10:56.7
para, para, ano, hindi palakasin ng China, no?
11:01.2
So, ang gusto nyo nang palabasin doon yung China, parang kinakawawa.
11:05.5
Tapos, yung mga Pilipino daw,
11:07.8
ay nagpapagamit sa Amerika.
11:10.3
Tapos, to the extent na nagpapadala daw tayo ng mga fake fishermen,
11:16.6
sa yun sa mga video na pinalabas nila,
11:18.5
yung itong account na na-monitor namin,
11:20.8
yung Media Unlocked,
11:22.3
na, ano siya,
11:23.2
part pala siya ng China Daily,
11:24.9
which is a state media entity.
11:28.4
So, yun, nagpadala daw tayo ng mga fake fishermen
11:31.0
sa, ano, sa Ayungin,
11:33.6
sa Scarborough, rather.
11:35.4
Tapos, sinisensationalize, yan, no?
11:38.1
Di ba yung gamit mo kaninang word, sensationalize,
11:40.7
they also use that word.
11:42.9
Sinisensationalize daw natin yung issue
11:44.3
para ma-attract natin yung Western attention.
11:47.9
May kasama pang mga media
11:49.9
sa mga raw remissions.
11:52.5
Tapos,
11:53.2
may namanipulate pa yung, ano,
11:55.0
so, instigators daw ang mga Pilipino,
11:58.1
peaceful naman daw ang China,
11:59.8
reasonable naman daw ang China.
12:01.3
So, parang may,
12:02.3
parang they're in a different world dun sa,
12:04.7
sa kanilang TikTok account.
12:06.9
Hmm, okay.
12:08.4
Interesting, ha?
12:09.2
Ganyan pala kay, ano.
12:10.4
So, mukha yung, yung binabanggit ng, ano,
12:12.8
ng Chinese spokesperson.
12:15.1
Mirrored dito sa, ano,
12:16.3
sa mga platforms na binabanggit.
12:18.1
Parang pareho.
12:19.2
Okay.
12:21.3
Okay.
12:21.6
Okay.
12:22.5
Teka, nawala si Aracel.
12:24.9
So, yun nga, ano.
12:27.3
Yung isang naman natin, yung Media Unlocked.
12:30.2
So,
12:30.7
Ano itong Media Unlocked na yan?
12:32.1
Kasi nakikita ko na lumalabas sa, ano ko yan eh,
12:34.2
sa, if I'm not mistaken.
12:36.2
Actually, nandun din sila sa, ano eh,
12:38.8
nandun din sila sa X,
12:41.0
meron din sila sa X,
12:42.0
meron din sila sa Facebook.
12:43.8
Pero mas malaki yung traction nila sa TikTok.
12:47.5
Mas maraming nanonood sa TikTok.
12:49.3
Yung Facebook nila, medyo konti lang ang nanonood.
12:51.6
Although, sabihin ko lang ah,
12:53.8
nung huli kami nag-monitor,
12:55.2
tinanggal yung channel nila doon.
12:57.0
Tinanggal yung account nila for some reason.
12:59.0
Hindi malinaw sa amin kung bakit.
13:01.2
Pero kasi,
13:02.4
pinotakti yung TikTok nila ng, ano eh,
13:05.7
ng negative comments,
13:07.6
lalo na ng mga Pilipino na,
13:10.1
kumbaga, kine-question yung narrative
13:12.6
na gusto nilang ipakalat
13:14.3
doon sa kanilang TikTok.
13:18.0
Eto, isa sa mga tanong dito,
13:20.5
mamaya pagbalik ni Aracel,
13:22.0
may tatanong ako sa kanya, no?
13:23.6
Pero dito,
13:25.9
mahirap ba na, ano, parang
13:27.3
to keep certain journalistic principles
13:30.4
while covering, for instance, yung West Philippine Sea?
13:33.0
Kasi minsan, binabanggit na iba,
13:34.4
you're not supposed to take sides
13:36.0
pagdating dito.
13:37.5
Pero, ilagay nga natin sa context yung
13:40.1
sinasabing taking sides
13:41.7
dito sa coverage yung West Philippine Sea.
13:44.4
What should it mean?
13:48.1
Um, you know,
13:49.4
kailangan mo dyan yung
13:52.8
konteksto ng audience, diba?
13:55.7
Tsaka yung, ano,
13:57.1
I mean,
13:58.1
yung konsepto ng neutrality,
14:02.0
hindi naman yan, ano,
14:03.2
hindi naman yan, alam mo yan,
14:05.4
Christian, hindi naman yan talaga
14:06.8
original core value
14:09.4
sa journalism, yung
14:10.9
strict non-neutrality or
14:12.9
objectivity.
14:14.8
Hindi yan na,
14:16.1
hindi yan na,
14:17.8
hindi yan na,
14:18.3
hindi yan na,
14:18.4
hindi yan na,
14:19.4
core value sa journalism.
14:21.9
Ang mas mahalaga
14:23.7
sa journalism yung fairness.
14:27.1
Yung
14:27.8
objectivity means using
14:29.2
objective means to get your information.
14:32.7
So, ang problema
14:33.6
dito sa China,
14:36.2
sa Beijing, yung mga
14:37.6
state media nila, kumbaga
14:39.5
sabihin mo na lang nanonood tayo ng basketball,
14:41.7
kinocover mo yung basketball. Gusto niya
14:43.4
yung Philippine team mag-cheer din sa China.
14:46.9
Parang ganun yung
14:47.7
nakita kong analogy doon eh.
14:49.8
Sabi nila, unfair
14:51.6
daw yung Philippine media. Bias
14:53.5
daw. So, parang ang gusto nila
14:55.3
mangyari, kumampi tayo sa China
14:57.3
para hindi tayo bias.
14:59.1
So, mali naman yun.
15:01.7
Kasi kaya natin
15:03.4
kinocover ang
15:04.9
South China Sea dispute
15:07.0
kasi merong South China
15:09.5
Sea issue kasi ayaw mong gamitin yung
15:11.2
salitang dispute.
15:13.5
So,
15:14.5
may claim
15:17.5
ang Pilipinas.
15:18.7
So, pag-aari ng Pilipinas yung
15:21.0
exclusive economic zone
15:23.4
na inagaw
15:25.4
ng China
15:26.0
sa Ayungin.
15:28.7
I mean, sa Scarborough, rather.
15:31.3
Eh, sa Pilipinas yun eh.
15:32.8
So,
15:33.9
I mean, how can you not
15:37.1
report that?
15:38.9
Okay.
15:40.4
Bago ko tanongin si Aracel, marami akong tanong si Aracel
15:43.0
na wala ka kanina. Kala ko, nagtampo ka na eh.
15:45.4
So,
15:45.7
hindi.
15:47.5
Joke lang, joke lang.
15:49.0
Nakikian.
15:51.5
Hindi, yung ano.
15:53.1
Wala ako, wala ako.
15:56.0
Hindi, ito lang, mabilis lang.
15:57.4
Yung dispute kasi,
15:58.7
actually, pati yung foreign press
16:01.4
nakikita ko sa coverage, binabanggit nyo,
16:04.0
disputed yung
16:05.2
2nd Thomas Scholl, no?
16:07.0
Yung Ayungin Scholl, for instance.
16:09.1
Pero, syempre, kung titignan natin yung decision ng
16:11.0
Permanent Court of Arbitration, malinaw eh.
16:13.2
Dapat walang dispute.
16:14.1
Diba? Pero, ganun nga ka-fair
16:16.2
yung foreign press eh. Diba?
16:17.5
Binabanggit pa rin, disputed.
16:19.6
Kahit malinaw.
16:20.2
Correct. We use the word dispute.
16:23.2
Kahit na malinaw ng Pilipinas sa may-ari.
16:25.1
So, how can they say biased?
16:27.3
Exactly.
16:28.4
Tsaka, we covered the press
16:31.3
briefings ng Chinese Foreign Ministry.
16:34.0
E tayo ba,
16:35.0
do we get fair play sa Chinese
16:37.2
media? Bini-demonize nga tayo
16:39.2
dun eh.
16:40.3
Okay.
16:40.8
Okay.
16:42.7
Aracel, sa pagsakay nyo dyan sa ano,
16:44.9
sa pag-embed nyo sa
16:46.1
rotation,
16:47.5
and the resupply mission na yan,
16:49.7
ano bang klaseng independence
16:50.9
ang meron kayo? O baka naman dinidigtahan
16:53.2
kayo, for instance, ng Coast Guard?
16:55.1
O dapat, eto lang yung i-cover nyo.
16:57.1
Meron bang ganun?
16:58.5
Wala. Actually,
17:00.2
it's an arduous,
17:03.7
talagang arduous journey.
17:05.9
Kasi, actually,
17:07.5
ang mahirap sa mga ganito,
17:09.9
pwedeng, you will,
17:11.7
minsan kasi nakakancel.
17:14.8
Initially,
17:15.6
canceled to. And when they
17:17.3
call you, oh, ma'am,
17:19.4
ready na kayo, ganito na yung ano,
17:21.6
kayo na yung susunod na, siguro,
17:23.3
a lot of us wanted to
17:25.3
be part of that. So, there's
17:27.4
a certain list. So, like
17:29.4
what I said, I've applied since
17:31.2
last year, no, nung nangyari yung
17:33.4
unang ano nung August. So, I was,
17:36.1
I've already
17:37.2
requested sa lahat ng dapat
17:39.2
i-requestan, a letter
17:41.5
of request to the DND,
17:43.6
to the military, lahat, pati
17:45.5
PCO, pati Malacanang,
17:47.3
everybody, no. So,
17:49.3
walang request sa amin
17:51.7
except, syempre, pag sumakay ka,
17:53.7
magre-report ka. And then,
17:55.5
papakita mo lang kung ano lang yung report mo,
17:57.4
regardless of whatever your report
17:59.6
is. Parang, syempre, pupunta ka doon,
18:01.7
napili ka nung wala ka re-report.
18:03.7
Hindi naman siya, simpleng trip.
18:05.8
It took us, ako,
18:07.7
it took us around, siguro, 10 days.
18:10.2
And, initially,
18:11.3
yung Ayungin was
18:13.2
canceled. So,
18:15.7
it's a lot of, ano,
18:17.3
actually, we had a lot of
18:19.1
destinations.
18:22.0
We went to the K,
18:23.4
Pag-asa. We slept
18:25.6
in Pag-asa for two days. We went to the
18:27.6
K1,
18:28.6
siguro, two days after, or a day
18:31.7
after. And then, went
18:33.6
back. Kasi, bigla, nagkaroon ng
18:35.5
medevac issue. So, kailangan
18:37.7
namin magpunta ng Ayungin.
18:39.7
All along, we thought that
18:41.6
the RORE was already
18:43.6
canceled. So, yung mga ganong
18:45.7
bagay, talagang,
18:47.3
as journalists, wala kang plans.
18:49.2
Wala kaming plans na talagang
18:51.4
papupunta ng RORE, or
18:53.4
ito yung schedule. It's not like that.
18:55.9
It's very difficult kasi
18:57.3
akala mo pupunta ka, and then
18:59.6
apparently, hindi ka pala makakapunta.
19:02.0
Because, also,
19:03.2
you know, yung seas,
19:05.4
yung alon, and yung
19:07.4
weather, yun yung
19:09.1
mag-ano ng course mo. Pwedeng
19:11.2
matuloy kayo, or hindi kayo matuloy.
19:13.8
Depending on the weather and the
19:15.4
and the, ano, yung mga,
19:17.3
alon natin, yung mga waves.
19:19.2
So, wala silang request. Wala request
19:21.5
ang defense, walang request yung
19:23.4
military, wala rin request
19:25.5
yung government, yung Malacanang from us.
19:27.8
They just told us to
19:29.2
report yung, kung ano yung nakita
19:31.5
namin, and kung ano yung
19:33.3
nandoon sa videos namin.
19:35.3
Kahit na meron kaming debriefing,
19:37.9
and meron kaming press
19:39.2
con afterwards, wala naman.
19:41.2
Nasasabihin lang ano yung nakita namin
19:43.1
at that point, and then
19:45.3
ilan yung mga nakita namin,
19:47.3
or nabanggaba kami.
19:49.7
Yun lang, papay-explain. Kasi,
19:51.4
there are two media teams.
19:53.8
So, like what I said, there is the
19:55.0
BRP Cabra, kami,
19:57.0
BRP Sindangan. So, what happened
19:59.5
with Cabra, iba rin yung
20:01.2
nangyari dun sa amin. Kasi kami,
20:03.4
we collided with one of the
20:04.9
Chinese vessels at the time.
20:07.4
Siguro because they were doing the
20:09.3
dangerous maneuvers. They accidentally
20:11.5
rammed into us, and then
20:13.6
I think
20:15.7
they had two holes
20:17.5
in their hull. Yung non-PCG
20:20.1
number nila is
20:21.8
4103 ata,
20:23.8
yung number nila. So,
20:25.5
when they rammed into our
20:26.8
nasa back, sa rear end,
20:29.9
nagkaroon sila ng tatlong butas doon
20:31.7
sa hull nila. So,
20:33.5
those are the things that happened to us.
20:36.1
And it's not easy.
20:37.8
And initially nga, going to
20:39.4
Pag-asa, we were shadowed
20:41.9
by, dito ako medyo
20:43.7
natakot. When we were shadowed by,
20:45.7
Chinese Navy vessel.
20:48.6
Yung PCG kasi,
20:49.8
yung mga Chinese
20:51.4
vessels and militia vessels,
20:53.7
hindi ako masyado kinabahan.
20:55.6
Kasi alam ko, hindi sila ganun
20:57.4
ka-equip in terms
20:59.8
of weaponry. Pero
21:01.6
pag Navy, alam mong,
21:03.5
naku, ang daming bala niyan, diba? Parang
21:05.5
ganun. So, mas natakot ako
21:07.6
nung papunta kami ng
21:08.7
Pag-asa. Kasi nga, ang sumalubong
21:11.6
sa amin, ang bilis niya.
21:13.4
Sobrang bilis niya. Kasi parang,
21:15.7
parang 5 minutes, medyo malayo
21:18.0
siya. And then, after
21:20.0
10 minutes, parang
21:21.7
I was told na mga
21:24.1
6 nautical miles
21:25.6
na yung layo niya sa amin. Hanggang as
21:27.9
near as 4 nautical miles.
21:30.2
So, ganun ka, kalapit.
21:31.9
Kitang-kita mo na Navy yung
21:34.2
nakakabangga mo
21:35.9
or kasalubong mo na
21:37.0
at that time. So,
21:40.6
yun. Yun yung
21:41.9
truth namin.
21:43.7
Pasagot ko lang sa ito.
21:45.7
Ito, ano. Mukhang may mga trolls ngayon dito.
21:48.6
Although mukhang totoong
21:49.6
tao to. Kasi may mga tao talaga. Ang pangalan,
21:51.7
Peekaboo, Peekaboo. Siguro
21:53.6
may ganyan tao, no? Parang Bernardo,
21:55.6
Bernardo.
21:58.0
FOCAP is mostly pro-US.
22:00.1
Pakilagay nga sa context yan.
22:02.0
Puro Amerikano ba?
22:04.9
Amerikano ba ako?
22:06.6
Baka na Amerikano ka.
22:07.8
Hindi ka na umaaminan.
22:09.2
Hindi. Actually,
22:11.3
FOCAP is a member of a lot of
22:13.3
different
22:15.6
countries na, ano, meron din kami
22:17.2
mga Chinese media.
22:19.5
They were especially
22:20.8
active during the Duterte time.
22:24.0
Now, hindi ko sila masyadong
22:25.5
nakikita. I'm not sure
22:27.5
why. But, I think nung Christmas
22:29.5
party, nakita ko sila.
22:31.4
So, hindi yun, ano.
22:33.6
We're not leaning into anything.
22:35.5
FOCAP is an organization of
22:37.3
journalists representing different
22:39.1
entities. And, as
22:41.3
journalists, we try to help each other
22:43.3
in all of our coverages.
22:45.6
So, regardless of
22:46.7
your company,
22:49.3
maliit ka man, or malaki, o malaking
22:51.0
bansa ka man, or third world
22:53.4
country, we
22:54.8
treat everybody
22:57.1
as equals in the
22:59.3
FOCAP.
23:01.0
Okay. Ipe, doon sa may na-monitor
23:03.3
niya ng mga pro-China
23:06.1
social media accounts,
23:07.8
mas mukha ba dumami ngayon?
23:09.1
Or, basically, let's say,
23:11.3
last year, during the past
23:13.2
six years, more or less pareho lang?
23:15.6
Doon sa, ano, sa
23:17.1
na-monitor ko ng mga
23:19.3
accounts sa TikTok,
23:21.5
alam mo, ano eh,
23:23.5
meron talaga silang
23:24.7
SOCMED push na
23:26.5
i-counter yung
23:29.2
mga anti-China
23:31.7
or negative
23:33.6
sentiments against China.
23:36.0
So, di ba, dati na yan,
23:37.5
di ba, yung halimbawa,
23:39.5
inis na inis sila
23:41.5
doon sa death trap
23:42.5
narrative, at saka yung sa
23:45.6
paninira doon sa Belt and Road
23:47.5
Initiative. Marami silang
23:49.5
videos about it, no?
23:51.6
Nagpunta sila doon sa mga bansa
23:53.3
na nangutang daw sa China,
23:55.9
marami silang mga academics,
23:57.9
mga experts, even si
23:59.3
Jeffrey Sachs nagsasalita doon, si Henry
24:01.4
Kissinger, kinukot nila,
24:03.5
yung sa mga conferences, kumukuha
24:05.6
sila ng mga video clips, to try
24:07.6
to counter the
24:08.9
negative sentiment or
24:11.6
negative opinions about
24:13.5
China and its policies and its
24:15.6
programs, particularly Belt and Road.
24:18.1
Pero, simula nung
24:19.4
nag-intensify yung girihan doon
24:21.4
sa involving yung mga raw remissions,
24:24.3
nagdagdag din sila
24:25.9
ng
24:26.2
South China Sea content,
24:29.3
particularly in relation to the Philippines.
24:31.7
Na yun nga, ginagamit doon
24:33.3
ng US ang Pilipinas, hindi doon dapat
24:35.5
na doon ang Pilipinas
24:37.3
sa Yungin Shoal,
24:39.3
in the first place, dapat doon wala doon
24:41.0
barkong Pilipinas doon, dahil sa China doon yun,
24:44.1
yung Scarborough Shoals,
24:45.6
daw yun, dapat doon, hindi doon.
24:47.4
Ang mga Pilipinas, ang mga Pilipino ro,
24:49.4
nagpo-poach ng shells,
24:51.7
nagpapadala ng fake fishermen,
24:54.2
nagpapadala ng
24:55.0
media, ng mga
24:57.5
biased media, ganyan yung
24:59.7
since, I think,
25:01.4
nag-intensify siya beginning late last
25:03.8
year, early January,
25:06.4
so, surod yung mga videos nila
25:07.8
about it. Although, yung isang na-monitor
25:09.7
namin, yung Media Unlock,
25:11.0
na-take down siya sa TikTok for some reason.
25:14.5
Usually, yung
25:15.4
TikTok, I think,
25:17.7
ang nagsabi sa akin ito, yung kasamahan ko
25:19.5
sa office, I think, si
25:21.4
Haydarian daw, nagsabi nito, si Richard
25:23.4
Haydarian, na medyo mainit daw
25:25.5
yung TikTok sa mga
25:26.6
South China Sea videos. So, yung iba
25:29.4
na tinatanggal, pero nagulat kami, yung
25:31.3
Media Unlock, totally
25:33.0
taken down. We don't know
25:35.6
why it was taken down.
25:38.6
Siguro, dahil
25:39.4
maraming mga nag-report,
25:41.1
theoretical lang yun. Kasi maraming
25:43.2
negative comment. So, yung mga,
25:45.4
tinotroll din sila ng mga Pinoy.
25:47.9
Yung iba doon, mga Pinoy, mga vicious eh.
25:50.2
Nagko-comment sila sa mga
25:51.7
videos na, ano,
25:53.7
na Media Unlock, nilalagay nila,
25:55.7
Chalan Men Square, ganyan.
25:57.8
So, apparently,
25:59.2
yung mga admin nila
26:01.7
doon sa mga ganong klaseng comments.
26:04.2
Binibring up yung human rights record
26:05.8
ng China.
26:08.3
Bakit meron bang issues sa human rights
26:09.9
ng China? Parang wala naman ah. Wala,
26:11.6
yata akong alam na gano'n.
26:13.2
Bakit naman?
26:13.8
Bakit naman?
26:15.4
Napaka-free sa China.
26:17.5
Alam naman natin yan, no?
26:18.7
Ngayon pala to, guys,
26:20.6
how do you feel about this? Yung China nagla-lecture
26:23.3
sa mga Filipino journalists on how to do
26:25.1
proper journalism. Yan, isa pa yan.
26:27.4
Meron din yan sa TikTok ah. Pero sige,
26:29.8
si Aracel muna.
26:31.1
Aracel muna, yan. Nalalecturean ka
26:33.0
on how to do proper journalism.
26:35.0
Coming from China?
26:38.3
Siyempre, hindi.
26:42.0
Honestly,
26:42.5
honestly, siyempre hindi.
26:44.7
Ako, well,
26:45.6
you know that as part of the foreign
26:48.0
correspondent, we don't agree on
26:50.1
being lectured by any other
26:52.0
government or any other
26:54.0
state-owned or kahit nasabihin natin
26:56.3
country
26:57.9
for that matter.
27:00.3
We, tama si
27:01.7
Professor Ipe na,
27:03.9
as journalist, papakita mo lang kung ano yung
27:05.9
nakita mo. Because
27:07.5
as journalist, tayo ay taga-kwento lang
27:10.1
nung nakikita natin, diba?
27:12.3
Hindi tayo naging invento
27:14.1
kasi wala kang pagkukuna nun
27:15.9
in the first place. Kung nag-invento ka lang,
27:18.1
nakikinuwa lang natin instant air.
27:20.4
And also,
27:21.6
mind you, I was
27:24.2
already covering the ASEAN since
27:26.1
2009. So,
27:28.2
nung nagnyari yung standoff
27:29.7
and yung arbitration na
27:32.1
pagsampan natin ng kaso sa Hague,
27:34.7
I was there.
27:36.0
Not necessarily there dun sa Hague, but
27:38.1
I was one of those journalists
27:40.1
na talagang who went to see it
27:42.2
through and through. So,
27:44.1
I would say, yung pinagdaanan
27:46.1
ng Pilipinas, at the time
27:48.2
nga, it's very difficult,
27:50.2
especially during the Aquino administration
27:52.5
with this matter,
27:54.4
diba yung
27:55.6
standoff dun sa Ayungin.
27:58.3
Ah, sorry, nahawan na ako
28:00.3
kay Ipe sa Scarborough
28:02.2
na parang at that
28:04.1
time, even sila, President Obama,
28:06.6
sila, Secretary Clinton,
28:08.7
at the time,
28:10.2
si SFA Del Rosario pa,
28:12.2
whenever they mention about,
28:14.1
about the South Chinese Sea issue,
28:16.6
dumating yung point,
28:18.0
nagkwento yung ating mga diplomats
28:20.1
na minsan, nawawalan tayo ng
28:22.0
mic or nasisira yung microphone.
28:24.1
So, I think dun pa lang,
28:26.3
nagkakaroon na tayo ng problema
28:27.7
raising our points
28:30.1
doon sa ASEAN.
28:32.2
Even up to
28:33.2
this date, no,
28:35.8
nagkakaroon pa rin tayo ng, syempre,
28:37.8
we have, different
28:40.1
countries have different takes
28:41.8
on this issue. So,
28:44.1
ang masasabi ko nga lang is,
28:47.0
masyadong mahaba pa.
28:49.3
Yung, yung,
28:50.2
ano nga natin, COC,
28:52.0
hindi pa rin natin natatapos. So,
28:54.8
I think yun, hahaba pa din
28:56.2
itong talakayan natin
28:58.1
dito on South China Sea issue.
29:00.8
Okay.
29:01.1
I don't want to be lectured again.
29:03.4
Don't want to be lectured by China.
29:05.0
I don't want to be lectured.
29:06.9
Teka lang, bago sumagot sa iyo, clarify ko lang.
29:10.1
Kasi minsan, napipilitan ako
29:11.7
maging sarcastic dito sa programa, pero minsan,
29:14.1
naniniwala yung mga tao eh.
29:16.0
Sarcastic po yung binabanggit ko kanina.
29:18.5
Hindi po model
29:20.0
ang China sa pre-press. Kasi
29:21.8
iba po yung media tradition
29:23.2
ng China. Okay?
29:26.6
Meron po tayong tinatawag na ano eh.
29:28.7
Sarcastic.
29:30.0
Oo. Okay. Sarcastic po yung
29:31.8
sinabi ko kanina.
29:32.9
Yung media unlock,
29:35.3
nanermon din. Kasi
29:37.2
napansin namin
29:39.8
yung TikTok nila and then we
29:41.8
wrote about it and then apparently
29:44.0
nabasa nila and then
29:45.6
nag-respond sila
29:47.7
sa coverage namin
29:49.8
about them and then nagle-lecture
29:52.0
daw sila na ang mga
29:53.2
Philippine media daw
29:55.8
sensationalize
29:57.0
nagsa-sensationalize
30:00.6
rather. Tapos
30:02.1
kailangan daw natin ng self-reflection
30:04.5
at introspection.
30:06.8
Kasi daw unprofessional
30:08.1
daw ang Philippine media.
30:10.1
Tapos within their same channel,
30:12.4
within the same channel, meron
30:13.9
silang video doon na dahil gusto
30:16.1
nilang ilubog si Marcos.
30:19.2
No?
30:20.6
Ginamit nila yung term na
30:22.1
sugar daddy kay Joe Biden. Sugar daddy
30:24.4
daw ni Bongbong Marcos,
30:26.8
si Joe Biden.
30:28.1
So sabi ko, ito ba yung nagsasabi sa atin
30:30.4
na, uy, maging professional naman kayo.
30:32.7
Diba? So parang
30:33.5
doon pala wala na silang credibility.
30:37.6
Isa pang pala
30:38.6
nang discover namin, Ian,
30:39.9
yung doon sa media unlock,
30:42.2
may ano, may gumamit sila
30:43.9
ng mga AI enhancements, no?
30:46.3
So kasi nga, I think gusto talaga nilang
30:48.2
maka-reach out doon sa mga
30:50.0
English-speaking audiences.
30:52.5
No? So, ang
30:53.8
problema, alam, hindi naman natin
30:55.9
may kakalayo. May language barrier
30:57.9
and aminado rin sila within their
31:00.1
channel na
31:00.9
meron silang explainer
31:04.2
about it eh, why they use AI.
31:06.4
Sabi nila kasi
31:07.2
some of the audiences daw wanted to tone down
31:10.2
their accents. So makikita mo,
31:12.5
meron silang mga bago-bago,
31:13.9
itong video na gumamit sila ng AI
31:15.9
enhancements sa voice,
31:19.3
luminaw yung mga
31:20.3
English nila.
31:21.9
So, ang problema, hindi
31:23.4
napansin din ang audience
31:25.8
na meron silang
31:27.1
AI enhancements. So, para doon
31:30.1
sa ibang viewers, parang
31:31.5
nakakabawa sa credibility
31:34.0
nila yun. In fact, yung iba mga trolls
31:35.9
ginagamit yun against them na
31:38.2
who's gonna believe
31:39.9
AI newscasters?
31:41.8
So, although itong mga,
31:43.9
yung mga reporters doon sa TikTok account,
31:47.9
they're real people, totoong tao sila.
31:50.7
Kaso yun lang, gumamit sila ng mga AI enhancements,
31:54.4
lalo na sa voice.
31:56.4
Hmm, okay. Ito nga pala, Aracel,
31:59.4
kasi nga, ako naman sa monitoring ko ng reportage
32:02.3
ng FOCUP, pretty balanced, no?
32:05.4
Minsan nga, naisip ko, sobrang bait eh.
32:08.7
Minsan, obvious line na yung binabanggit ng China,
32:11.0
pero kala mo pa rin banggitin, diba?
32:12.7
Just to show na, kinukuha pa rin yung side nila.
32:15.5
Pero, on the part of FOCUP,
32:17.3
siguro, speaking for yourself, no?
32:19.3
Parang, how difficult is it to report today,
32:22.6
given that, even if you're just doing your job,
32:25.3
nandun yung active disinformation campaign nung isang side?
32:29.1
Diba? Is that a conscious effort for you,
32:31.4
in terms of dealing with that?
32:33.4
Yes.
32:35.1
It's a very conscious effort on all of us.
32:38.2
Kasi, like what I said,
32:40.7
alam mo na, nakita mo na on the ground,
32:43.0
kung ano yung nangyayari.
32:44.6
Actually, minsan, if you're not part of that Aurora mission,
32:49.1
you would say na, baka, iya, pwede, pasible, diba, na,
32:53.5
oh, this is just a propaganda on both sides,
32:56.0
yung China and yung Philippines.
32:57.9
But once you're there, matatakot na rin eh.
33:00.8
Natakot din ako na, parang,
33:02.7
so, gano'n nakatagal kaya itong ano na to?
33:05.7
Kasi, we were practically corralled
33:09.3
sa front, sa back, on both sides.
33:14.0
Alam mo n'yong sasabihin nila na,
33:15.9
ang Philippines daw yung,
33:18.0
anong tawag na ito,
33:19.0
diba, they were accusing us of the Philippines,
33:21.7
and the journalists na,
33:22.9
manipulating, or parang,
33:26.3
we are pressured by the government or the military
33:29.2
to report this stuff and like this stuff.
33:31.9
When, in fact, hindi.
33:33.8
When, in fact, I was there,
33:35.2
When, in fact, I was there,
33:35.7
the video while we were on that
33:37.9
boat, talagang
33:39.5
corralled. Alam mo yung, because
33:41.7
of the wave, maunti-unti kami
33:43.4
magaling yung mga kapitan ng barko
33:45.7
namin. Nakakaalis kami. Pero at
33:47.6
the same time, mamaya, ang bilis
33:49.7
nila talagang ikokorrald ka talaga
33:51.7
nila kami. Kasi
33:53.0
they were starting to water
33:55.5
cannon yung si Onizame, yung
33:57.6
resupply boat natin.
34:00.0
And then, pinalalayo nila
34:01.6
pala talaga sa Coast Guard.
34:04.8
Tapos,
34:05.7
when they started water canoning
34:07.4
the Onizame, di magvideyo kami.
34:10.2
When we take videos,
34:12.1
yung ship nila,
34:13.4
ibablock na yung view namin of the
34:15.9
actual water cannon.
34:18.0
Pero I think, yung
34:19.4
pinalabas ng AFP, satellite
34:21.6
ata yung camera na ginamit. So kahit
34:23.6
na hindi namin makuha sa baba,
34:25.9
meron din sa taas.
34:27.5
So, yes, medyo mahirap
34:29.8
paniwalaan yung iba.
34:31.0
Pero, doon nakikita
34:33.6
talaga yung professionalism ng mga
34:35.2
journalist.
34:35.7
Especially, kaming mga foreign
34:37.7
correspondents. Kasi,
34:40.0
we have to be neutral and balanced.
34:42.1
Kahit na alam natin na,
34:43.8
nako, ito na naman nasasabihin niya.
34:46.5
Pero,
34:47.8
lalagay mo pa rin yung sa report mo na
34:49.5
sinabi niya ganito, na gets nyo.
34:52.0
Parang, kasi you have
34:53.9
to get both sides of the story.
34:55.5
Hindi ka pwedeng maging Philippines lang.
34:57.7
Kahit na nakita mo
34:58.9
with your own eyes, ito yung
35:01.6
nangyari. Pero, bibigay mo pa rin yung
35:03.5
side ng kabila. Just to show,
35:05.7
na we talk to both
35:07.6
players.
35:11.4
Or, yung mga
35:11.8
actors nung ano mo, ng story mo.
35:14.6
Yung ganyan e, Pe.
35:15.5
Yung getting both
35:17.5
or both or all sides sa isang
35:19.7
story. How do
35:21.8
we prevent falling into this trap of
35:23.7
what we call false equivalence
35:25.4
or false balance?
35:28.0
Paano, anong diskarte sa ganyan?
35:30.2
We have to recognize
35:31.9
na may mga stories talaga na
35:33.6
hindi mo, ano,
35:35.7
kailangan mo i-publish
35:37.0
even
35:38.7
while waiting for
35:40.9
or while waiting to obtain
35:43.7
comments from
35:45.1
other relevant sides.
35:48.1
Meron talagang ganon. Kasi,
35:49.6
that's the nature of breaking news now.
35:51.7
Hindi naman ibig sabihin na
35:52.8
hindi ka patas.
35:55.7
So, yung mga
35:57.9
platforms naman
35:59.9
are always open to
36:01.4
accommodating comments
36:03.6
from relevant
36:05.0
stories.
36:05.7
Tapos, hindi naman ibig sabihin
36:09.1
na kailangan mong hintayin yung
36:10.5
comments or analysis nila.
36:13.0
Basically, there have been pronouncements,
36:15.4
foreign policy pronouncements
36:17.6
already that
36:19.4
can give you context or provide
36:21.5
you necessary background.
36:23.9
So, what I'm saying
36:25.7
lang is, hindi ko masasabi na maging
36:27.5
unfair tayo, maging unprofessional tayo.
36:29.3
What I'm saying is, may urgency yung
36:31.4
ibang mga balita and you shouldn't
36:33.7
be held back.
36:35.7
Just because, nagde-delay yung
36:37.5
other side from giving
36:39.6
their opinion. Hindi naman pwede yan.
36:42.8
Oo nga. Ang isa ko pala
36:43.8
inisip dito nung kinikwente na Aracel
36:45.5
yung experience niya rin sa
36:47.1
pagsakay dun sa Coast Guard vessel
36:49.7
to cover the Rory mission.
36:52.0
May isip ko,
36:53.7
ba't di gawin ng China na invite naman
36:55.6
yung FOCAP, sumakay sa barko nila
36:57.4
dun mag-embed
36:59.1
para magkaalaman.
37:01.6
Naku, curious ako eh.
37:03.9
Tingnan natin, baka naman kayo
37:05.7
ilan doon sa mga videos na kukunin nyo
37:07.7
at bago kayo bumaba sa barko nila,
37:09.9
o ano ba yung mga kinuha nyo dyan, di ba?
37:12.0
Naisip ko lang yun.
37:15.4
Actually,
37:15.9
di ba? Why not?
37:18.4
Baka away pa kaya kami.
37:21.1
Bakit?
37:21.6
Akala ko, napaka-professional ang China
37:23.5
in terms of journalism. Mukha sila yung
37:25.3
paragon of journalistic virtues, di ba?
37:27.8
O di sila mag-embed?
37:30.0
Sige nga. Why not?
37:32.0
Hindi.
37:32.4
Hindi ba?
37:34.4
Hindi ba?
37:35.7
Baka tayo sa introspection
37:37.1
tsaka professionalism eh.
37:39.7
Paano kaya yung vetting noon,
37:42.2
Ian?
37:44.5
Ano kayong pagdadaanan namin
37:46.6
foreign correspondents
37:48.2
if nag-embed kami
37:50.5
with the Chinese?
37:53.1
At tsaka pa, paano kaya
37:53.9
i-cover nyo yun?
37:55.5
Panamari, tayong tatlo, sumamparon sa
37:57.4
China Coast Guard vessel.
37:59.2
Tapos nakita natin, ano ba itong unay-samay na ito?
38:01.7
Kakarag-karag na bulok na
38:03.2
supply ship.
38:05.7
Kaya natin, paano mo i-report yun?
38:08.2
Hindi sila binanggay, no?
38:09.5
Bumanggay yung maliit na
38:10.8
na vessel.
38:14.3
At tumama sa China Coast Guard vessel.
38:18.2
Pero Ian, ah,
38:19.4
I have to commend yung mga kapitan
38:21.3
ng mga barko na
38:22.4
nasyak ako. Kasi natuwa ako
38:25.4
actually. Parang nanunood ako
38:27.4
ng
38:27.8
cat and mouse
38:32.8
na ano.
38:33.4
Ang bilis ni unay-samay.
38:35.0
Maliit lang siya. Actually, I have my video
38:37.4
na ang galing niyang umalis dun
38:39.2
sa pagkakakorrald sa kanya.
38:41.6
Tapos, atras,
38:43.0
abante, parang, wow, sabi ko
38:45.0
ang galing. Sabi ko nga, sana makilala ko
38:47.0
yung kapitan nun. Gusto ko magpa-picture.
38:49.3
Ewan ko lang kung injured siya.
38:50.9
Kasi, di ba there were three of them
38:52.8
who were injured during that time. So,
38:55.7
shout-out ko lang, ha?
38:57.5
Kung gusto ko ma-picture
38:59.2
kay kapitan.
39:01.9
Sobrang galing.
39:02.7
So, I have to commend all our
39:04.7
all of our
39:05.8
our coastguards, our navy,
39:08.8
our marines, our military.
39:10.9
Kasi ang galing, in fairness, na
39:12.6
ang bilis nila. Considering
39:14.5
yung unay-samay is like, ano lang,
39:16.6
wooden boat.
39:18.5
Pag nakita mo siya, parang
39:20.4
ano siya, para lang siyang
39:22.0
parang, alam mo yung, sirasirang
39:24.5
mga, ano, compared
39:26.4
dun sa mga kalaban niya. Kaya tuloy siguro
39:28.5
na ano siya na nasasabihan
39:30.6
na nako-compare sa David
39:32.5
and Goliath. Kasi nga, makikita mo,
39:34.7
siya talagang, lumalaban
39:36.6
siya. Pero, eto ha,
39:38.8
kwento ko lang, nung matapos
39:40.7
lahat yung event, tapos nakita ko siya
39:42.4
kakarag-karag, nailipat na yung mga
39:44.5
injured dun sa Cabra, no? So, kami
39:46.7
sumabay sa unay-samay
39:49.1
going back to Ulugan Bay.
39:51.8
I shed a tear.
39:53.8
As in, nalungkot ako
39:54.8
kasi nakita ko siya na
39:56.3
ano, sira-sira na, pag-ewang-ewang
39:59.0
na. Tapos,
40:01.0
ano na, diba, butas na yung
40:02.3
ceiling, butas na lahat ng mga
40:04.7
windows niya, pati yung gilid niya.
40:07.1
Pero, yung unay-samay,
40:08.8
alam mo, natuwa ako. Siguro it's just me
40:10.8
and may emotional side. Parang
40:12.7
paas noo pa rin siya nagsisale.
40:15.1
Kahit nasira-sira na siya.
40:16.6
Ewan ko kung ilang tao na lang yung
40:18.0
nando doon. Pero, naproud
40:20.7
ako ng konti. Na parang, oh my God,
40:22.9
parang nakaka-proud naman itong mga
40:24.6
tao na nando doon sa unay-samay.
40:27.1
I have videos na parang
40:28.7
if I showed you, you would feel the same.
40:31.5
Kahit nasabihin mo neutral ka,
40:32.8
parang natuwa ako sa kanya.
40:34.7
Ito yung isang inisip, no?
40:38.2
Epe, tsaka Aracel. Aracel po pangalan niya.
40:40.6
Hindi po Aracel. May nag-comment dito. Aracel po.
40:43.3
Ayan. Pasensya na po. Baka
40:44.5
kinain ko lang yung sinabi ko.
40:46.8
Aracel. Ayan. Saludo.
40:48.9
Garcia. Hindi kasi, diba,
40:50.8
yung issue ng West Philippine Sea, hindi naman
40:52.7
ideally kasi, yung
40:54.6
journalist,
40:56.1
tayo pupunta dyan on our own.
40:59.1
Kaso, ang problema,
41:00.7
hindi naman tayo pwede mag-ano, no?
41:02.0
Mag, tawad dito,
41:04.0
mag-commission ang sarili natin yung vessel para
41:05.8
dali tayo dyan. So, kailangan talagang dumaan
41:07.9
sa gobyerno ng Pilipinas.
41:10.2
Kaya ngayon, China, shoutout din sa China, kung gusto
41:12.1
nyo, di mag-embed ang
41:13.2
FOCAP sa inyo. Ang tanong
41:15.9
lang doon, sinasensor ba?
41:17.3
Invite naman talaga sila, eh.
41:19.3
Diba, nag-invite sila
41:22.0
ng Philippine Media para mag-seminar
41:23.9
doon? Ah, oo.
41:26.1
Oo.
41:29.5
Meron bang, ano,
41:30.3
meron bang pa-seminar yung Chinese government
41:32.1
on yung parang journalism workshop?
41:34.0
Gusto ko sanang umatend, eh.
41:36.1
Sinong speaker dyan?
41:38.1
No comment ako.
41:40.5
No comment ako.
41:45.8
Diba, minsan may mga forum din dito
41:48.0
sa Manila na organize nila
41:49.8
na pag kumatend ka nun,
41:52.8
para kang ano, eh.
41:54.8
Para kumatend ang
41:55.7
journalism workshop ng China, eh.
41:58.6
No?
41:59.6
Yung sinasabi ko, diba, hindi naman pwede on your own
42:01.9
pumunta ka roon, diba? So, dadaan ka talaga sa
42:04.0
Pilipinas or gusto sa China?
42:05.6
Yan pwede. Kaso, like before,
42:08.2
nung hindi pa ganito ka intense
42:10.2
and escalated yung ano, no,
42:12.2
yung mga pangyayari,
42:14.0
pwede. Pero, ang mahal.
42:17.0
Um, if, for example,
42:18.8
yung mga malalaking kompanya,
42:20.8
you can do that because
42:21.9
they are hiring
42:23.9
yung mga yate.
42:26.5
So, medyo mahal.
42:28.0
And at the same time, if takot ka sa
42:30.2
for security purposes,
42:32.1
hindi, kung kayo-kayo lang,
42:34.0
siyempre, eh, medyo nakakatakot.
42:36.7
Lalo na pagka privately
42:38.0
owned yung gamit mo.
42:40.0
So, hindi ko alam kung
42:41.4
same scenario, same din yung mangyayari
42:44.0
doon sa isang privately owned
42:45.7
vessel, like a
42:48.1
yacht, or kung anuman.
42:50.0
Pero, pwede naman.
42:52.0
Medyo mahal nga lang.
42:53.3
Tate, pero,
42:54.4
pero ngayon, diba, dadaan ka sa
42:57.9
National Task Force on the West Philippines.
43:00.4
Yes.
43:00.4
As the same, coordinated with the Navy, diba?
43:04.0
With the military, diba?
43:05.4
Yes.
43:06.5
Kasi, kunwari, ito, alam na, Ipito,
43:09.3
meron ako yate, diba?
43:10.8
Pero, hindi ko naman, pwede basta-basta
43:13.0
dalhin yung yate ko doon sa, ano,
43:15.3
sa Ayungin, diba? Yari naman ako.
43:17.4
Umupa ka ng bangka
43:19.4
sa Masinlok para dalhin ka doon sa
43:21.1
Bajo de Masinlok.
43:22.7
Correct. Yan ang sinasabi nating
43:25.0
mga problema, no?
43:27.4
Saka yung concepto ng
43:29.0
embedded journalist, luma na din yan, eh.
43:31.6
Nung, nung, ah,
43:34.0
R2, ang daming
43:35.2
embedded journalist. May mga Pinoy pa nga na
43:37.3
nag-embed, eh. Diba?
43:39.4
So, pag gano'n, you have to,
43:41.6
you have, kasama ka doon sa unit na yun,
43:43.6
you have to follow what they do, what they
43:45.6
tell you, kasi, for your own safety, diba?
43:48.4
That's right.
43:49.6
Pati pagkain, diba?
43:51.6
Pati pagkain.
43:53.1
Yan, yan.
43:55.0
Kung natin yung isang, ano,
43:57.5
nag-comment sa
43:58.4
sa YouTube,
44:02.0
ano naman daw ang
44:03.2
papel ni,
44:04.0
si Chow
44:04.8
Bip Chua sa usapin.
44:10.8
Hindi ko nakita, pero...
44:14.0
Clarification lang po,
44:18.7
hindi po ako si
44:19.9
Chow Chua.
44:22.7
Siguro may hawig po,
44:24.3
pero magkaibahong tao yun.
44:27.6
Ano ba, hindi ko nakita.
44:30.3
Ito, si Edmund Albano.
44:32.9
Parang, parang,
44:34.0
ano, ma-hawig ka.
44:37.0
May hawig, pero
44:38.1
sa lasal po si
44:39.9
Chow Chua, ako naman po sa USD.
44:42.4
Pero magkaibigan po kami
44:44.3
ni Dr. Chow Chua.
44:46.9
May pangatla pa kayong...
44:48.7
Diba triplets kayo?
44:49.9
Sino yung pangatla? Yung nagbabanda?
44:51.7
I belong to the zoo.
44:53.9
Ayan, pakit.
44:58.2
May pang-apad pa.
45:00.0
May pang-apad pa.
45:02.5
I-guest mo rin, si Ninong Rai.
45:04.0
Hihihihihi.
45:11.3
Namumulaw.
45:15.6
Pulang-pula, pulang-pula ka naiyak.
45:23.5
Hinga.
45:25.3
Umiiyak na.
45:26.0
May alam ako, iyak nga.
45:30.6
Hindi ko.
45:32.1
Hindi ko ready.
45:33.0
Mabalik lang ako.
45:33.4
Mabalik lang ako.
45:34.0
ako doon sa media kasi nabanggit niya
45:35.7
yung mga bangga eh. Doon sa media
45:37.7
nasa ibang mundo sila
45:40.0
doon kasi sinasabi nila, gusto nilang
45:42.0
i-downplay yung David versus Goliath
45:44.1
na nabanggit nyo kanina.
45:45.8
Pero yung video, pinapakita nilang video
45:48.0
malaking barko ng China
45:49.8
versus maliit na bangka ng Pilipinas.
45:53.2
Kasi sa bila
45:54.1
hindi totoo yung David versus Goliath
45:56.1
e kinakan nyo nila ng tubig
45:58.1
yung mga bangka ng Pilipinas.
46:00.6
Teka lang, malapit na ako makarecover.
46:02.6
Usap lang kayo.
46:04.0
Bago sila na takedown, yung isang
46:06.5
video na yun, tinanggal nila sa TikTok
46:08.2
although nasa Facebook pa rin.
46:10.3
Siguro nga kasi, tinataktis sila
46:12.3
ng negative comment doon.
46:14.3
Sabi mong hindi totoo yung David versus Goliath
46:16.1
e kita kita sa sarili mong video
46:17.9
na malaking bangka
46:20.3
versus maliit na bangka.
46:22.4
Kasi ya, maliit na talaga
46:24.5
yung si Unaizame
46:26.0
and talagang
46:28.0
kaya nakakatuwa nga siya.
46:29.9
Pag nakita mo talaga yung parampusa at dagasila
46:32.6
kasi ang liit niya,
46:33.5
aatras, aabante.
46:35.4
Nakakatuwa siya, actually.
46:37.4
Ay sorry, pangit na sabihin nakakatuwa.
46:39.6
Sorry, na-amaze ako.
46:41.7
Na-amaze ako doon sa senaryo talaga
46:43.5
na pag nakocorral siya.
46:46.0
Ang gagaling ng mga ano natin,
46:47.5
mga kapitan, mga
46:49.0
ano natin doon.
46:51.7
Kaya saludo po ako sa kanila.
46:54.7
Nakarecover ka na, Ian!
46:59.3
Si Ian po, nakilala ko na po siya
47:01.8
ng mga college pa kami.
47:03.5
Si Ipe,
47:05.7
hindi ko pa siya nakilala.
47:08.1
Nag-cross po tayo ng landas.
47:11.7
Nag-cross tayo ng landas na lamang
47:13.8
sa
47:15.2
high school.
47:17.7
Siguro, oo.
47:19.5
High school.
47:21.1
Okay, sige. Seryoso na.
47:24.0
Ang tawag mo niyan laughing fit eh.
47:25.7
Huwag naman kasing ganun.
47:26.7
Dapat may boundaries din tayo
47:29.6
pag sa mga ganyan joke.
47:30.7
Dapat pinaprep ako.
47:32.8
Hindi ko alam yan eh.
47:33.5
Hindi ko alam.
47:38.3
Ang dami pala dito
47:39.6
yung nagsabi na akala historian daw ako.
47:42.4
Ang dami nga.
47:43.8
So, parang sabi, alam pa ka alam
47:45.5
nung historian dito sa issue?
47:47.9
Alit siguro sila nang pasok.
47:49.8
Akala nila.
47:50.9
Ginest mo yung historian.
47:52.6
Teka, lagyan niya natin ang pangalan.
47:54.2
Baka narilito sila. Ito to.
47:55.5
Lagyan natin ang pangalan.
47:57.1
Display names. Ayan yan.
47:58.8
Hindi po siya si Xiao Chua, okay?
48:03.5
Eto pala.
48:05.5
Sabi ito, may panlima pa si Juggs daw.
48:08.5
Panglima.
48:10.5
Masiguro si Ollero ba yun?
48:16.5
Yung stand-up comedian.
48:18.5
Ah, ang laki mo.
48:20.5
Okay.
48:22.5
Sabi, nakakatawa naman kayong tatlo.
48:26.5
Napatala ang comedy show.
48:28.5
Sorry ah.
48:30.5
Sabi lang siya pinag-uusapan namin.
48:32.5
May natatawa ko.
48:37.5
Pwede namin palitan yung ano.
48:39.5
Pwede namin palitan yung Spider-Man meme.
48:45.5
Ito na naman.
48:48.5
Yung laughing fit na naman.
48:55.5
Teka, mapapainom ako tubig.
48:59.5
Pagtatawan tayo ng China nito.
49:00.5
Napaka-unprofessional daw natin.
49:02.5
Sensya na po, China.
49:04.5
Tau lang kami eh.
49:06.5
Kasi kami Pilipino may sense of humor eh.
49:09.5
Miski pinababoy tayo sa sarili natin bakuran eh.
49:13.5
Eto, tanong ko kay RSL.
49:15.5
Yes.
49:17.5
Kasi ito, nadidilig ko rin sa ibang mga pro-China propagandist, no?
49:21.5
Parang pag nag-embed daw kayo dyan sa Rory Missions na yan,
49:24.5
parang talaga naghahanap kayo ng confrontation o ng gulo.
49:27.5
Para may maicover.
49:29.5
Para may maibalita.
49:31.5
What do you say to that?
49:33.5
Siyempre hindi.
49:35.5
As, you know, being a journalist, andong kalage doon sa mga...
49:41.5
Diba, pagka nga kunyari, pumutok ang bulkan.
49:45.5
Yung mga tao umaalis doon sa may bulkan.
49:47.5
Kaming mga journalist papunta doon sa bulkan.
49:50.5
So, hindi kami naghahanap ng gulo.
49:52.5
We just wanted to give our own story, our own narrative.
49:57.5
And kasi, like everybody else,
50:00.5
kahit sabihin mo na parati na siyang paulit-ulit,
50:03.5
iba yung narrative na nakita mo.
50:05.5
And every time, iba-iba rin yung nangyayari.
50:08.5
Like, for the recent one...
50:11.5
Ah, nawala ako?
50:13.5
Etong recent...
50:15.5
Hi? Am I still here?
50:17.5
Go, go. Malinaw, malinaw.
50:19.5
Still here.
50:23.5
Nag-free shot ah si Aracel.
50:25.5
Oo.
50:26.5
O, Shau, pakitalay, Shau.
50:28.5
Kaya patuloy, nagdala ako ng scout.
50:31.5
Para lang.
50:34.5
Gumalaw na uli si Aracel.
50:37.5
Hello?
50:38.5
Baka nag...
50:40.5
Naglalag.
50:41.5
Ang kanyang internet.
50:44.5
Pero yun, siguro, ipe, no?
50:46.5
Yung, minsan kasi,
50:49.5
they agree na at this stage,
50:51.5
given the breadth of disinformation,
50:55.5
especially sa Asia ng West Philippine Sea,
50:58.5
kailangan ba pag-journalist ka,
50:59.5
mukhang i-rethink yung mga values na meron tayo?
51:01.5
Na baka sometimes, itong values na to,
51:03.5
this is also working to our disadvantage?
51:06.5
Yeah, I think so. Oo.
51:08.5
I think so, kasi...
51:12.5
Hindi naman natin sinasabing totally abandon it.
51:14.5
Pero we have to adjust,
51:16.5
and we have to be flexible and be agile
51:20.5
to use yung mga buzzwords nila, no?
51:23.5
Kasi, yung mga...
51:26.5
Yung mga nagpapakalat ng disinformation
51:29.5
at influence operations,
51:31.5
hindi naman sila sumusunod sa ethics, eh.
51:33.5
Pero sila yung ano, yung mataasang engagement.
51:37.5
So, maybe we should adjust our tactics or strategy.
51:42.5
Kasi nga, iba yung laro nila.
51:44.5
E tayo, sumusunod tayo sa...
51:47.5
We stay within the margins.
51:51.5
Pero yung mga kalaban natin, walang kinikilalang ethics.
51:54.5
So...
51:56.5
That's the question.
51:57.5
How do we respond to that?
51:58.5
So, I think we have to be more creative.
52:01.5
We have to be more creative in our response.
52:04.5
Kaya nga, dun nga sa sinasabi ko sa'yo kanina, eh.
52:07.5
Ano, ah...
52:08.5
Tinansend na namin yung fact-checking genre.
52:11.5
Kasi, noong 2022, fact-checking kami lahat, eh.
52:14.5
So, lahat ng false claims,
52:16.5
nirating namin ng false, true,
52:18.5
may need-deeds context, no?
52:20.5
So, I'd like to think na naging...
52:23.5
Nagkaroon naman ng kahit papanong impact, eh.
52:25.5
Kahit papanong impact yun, ano.
52:26.5
Although, we would say na hindi...
52:28.5
Hindi niya totally na-address yung disinformation,
52:31.5
yung information chaos.
52:33.5
Pero ngayon, sa information...
52:35.5
Sa, ano, sa influence operations,
52:37.5
iba yung taktika nila, eh.
52:39.5
Pinapaghalong nila yung opinion,
52:41.5
at saka...
52:43.5
Balita, no?
52:45.5
So, basically, opinion pa rin nila yun,
52:47.5
o kaya yung kanilang analysis na based on wrong assumptions,
52:51.5
or incomplete context, o...
52:53.5
incomplete context or facts.
52:56.5
Tapos, pinipresent nila yun as news, no?
52:59.5
As balita, no?
53:01.5
So, I'd like to quote one expert
53:03.5
whom I interviewed, si...
53:05.5
Associate Professor John Alulabor
53:09.5
ng UP College of Mass Communication.
53:11.5
Kasama ko yan sa board ng
53:13.5
Philippines Communication Society.
53:15.5
So, sabi niya,
53:17.5
taktika yan talaga sa propaganda.
53:19.5
Gagamitin nila yung news format, no?
53:21.5
At saka yung
53:23.5
paghalo ng opinion,
53:25.5
at saka ng balita, no?
53:27.5
Kasi yan yung
53:29.5
format na may credibility sa audience.
53:31.5
Eh, yun ang habol nila,
53:33.5
magkaroon ng credibility.
53:35.5
Kaya kami, sa
53:37.5
Press1.ph and yung ibang mga organizations,
53:39.5
double time kami dyan
53:41.5
kasi gusto naming i-monitor yan,
53:43.5
at ipaalam sa publiko na,
53:45.5
eh, teka muna,
53:47.5
pag napanood nyo to,
53:49.5
kayo dyan. Kasi, unang-una,
53:51.5
state entities yan.
53:53.5
Pangalawa, we may be pushing
53:55.5
narratives, no?
53:57.5
Na...
53:59.5
bias or unfair or lacking
54:01.5
context, o kaya walang basis.
54:03.5
So, we have to guard
54:05.5
against that, no? Maraming ngayong mga
54:07.5
influence operators na gusto
54:09.5
nilang ma-influenceahan
54:11.5
yung
54:13.5
audiences at
54:15.5
ma-overturn yung
54:17.5
negative opinion against them.
54:19.5
Pero ako, hindi ako masyadong worried
54:21.5
kasi I think uphill battle sila, eh.
54:23.5
So, hard-pressed talaga
54:25.5
sila na i-overturn
54:27.5
yung private, yung ano, yung
54:29.5
current na paniniwala
54:31.5
ng mga tao.
54:33.5
It will take a lot more.
54:35.5
It will take a lot more.
54:37.5
Hmm, tama.
54:39.5
Ari, sir, yung pinag-uusapan namin
54:41.5
ngayon, no, yung tungkol dun sa
54:43.5
idea na whether we should rethink
54:45.5
the way we do
54:47.5
journalism in the face of massive
54:49.5
disinformation. Nakabalik na ba si Ari, sir?
54:51.5
Parang nakafreeze ulit, ah. Hello?
54:55.5
Ah, shout-out muna ako rito
54:57.5
kay Picaboo, Picaboo.
54:59.5
Christian is here as a vlogger, too.
55:01.5
Mga overtimes sa pagpapakalat ng
55:03.5
kababuhan si Picaboo, ah.
55:05.5
May video ko explaining the difference
55:07.5
between a vlogger and a journalist.
55:09.5
Ayan, nakakahiyaan naman sa akin, no.
55:11.5
24 years ako sa journalism, tapos
55:13.5
sasabihin mo lang ako vlogger.
55:15.5
Dinig mo ba ako nag-hi, guys?
55:17.5
Oo, nakakahiyaan naman sa'yo. Oo.
55:19.5
Pero overtime ka lang. Mukhang kailangan
55:21.5
kumita eh. Assuming na,
55:23.5
assuming na,
55:25.5
let's say, for the sake of argument, na vlogger
55:27.5
si Christian Esguerra,
55:29.5
ah, not all vloggers are created equal
55:31.5
anyway. Diba?
55:33.5
Ah, oo. Pero ano pa rin
55:35.5
niya, eh. Useless ang argument niya.
55:37.5
Walang kakita.
55:39.5
Ah, hindi, kailangan lang kumita.
55:41.5
Bayaan mo na. Ganun talaga eh.
55:43.5
Ah, okay.
55:45.5
So, yun nga, kailangan i-rethink yung ano,
55:47.5
the way we do journalism din, kahit pa paano, no.
55:49.5
Kasi nga, oo.
55:53.5
O, eto din, nami-mislead din yata
55:55.5
si Ker Viola Lim,
55:57.5
Professor Xiaochua Endows. Hindi po ako
55:59.5
si Xiaochua. Oo.
56:03.5
Okay, ato nga.
56:05.5
Sorry, nawala-wala ako.
56:07.5
Okay lang. Kanina pa nagpapaliwanag
56:09.5
si Ipe, eh. Kailangan niya i-correct yung
56:11.5
massive disinformation.
56:13.5
Nawala na naman.
56:15.5
Ayan. Ano yan? Sorry,
56:17.5
ulit, ulit, ulit. Parang
56:19.5
galit ka yata, eh. Ayaw mo yata kaming kausap, eh.
56:21.5
Hindi naman wala. May
56:23.5
issue ka ba again sa amin?
56:25.5
Parang may galit ka, ah.
56:27.5
Tinagal ko na nga sa laptop, eh. Phone na nga to, eh.
56:29.5
Ganun ba?
56:31.5
Kala ko may nasabi kami hindi maganda na kinainis mo, eh.
56:33.5
Bilalo mayas, eh.
56:35.5
Hindi, yung ikaw,
56:37.5
sa tingin mo, kailangan ba i-rethink
56:39.5
yung the way we do journalism now, tsaka
56:41.5
yung journalism principles?
56:43.5
In the face of this massive
56:45.5
disinformation.
56:51.5
Kasi, tayo by the book
56:53.5
and then we vet. Maraming
56:55.5
ano natin na nag-vet na ba?
56:57.5
For example, sa newsroom natin
56:59.5
and all that. I think
57:01.5
as, you know, in our journalism,
57:03.5
institusyon na tayo, eh.
57:05.5
That's, that's,
57:07.5
ano, ah. That's, for my opinion,
57:09.5
no? So, yung process
57:11.5
na pinagdadaanan natin says a lot.
57:13.5
And, hindi tayo, kaya nga hindi
57:15.5
tayo pwedeng sabihin na biased tayo.
57:17.5
Kasi, ang daming
57:19.5
pinagdadaanan talaga. Hindi lang,
57:21.5
yung pag-pitch mo pa lang ng story,
57:23.5
yung pag-ano mo pa lang ng, ahm,
57:25.5
ng, ano ba yung,
57:27.5
yung logistics and
57:29.5
everything and, you know, yung ang daming
57:31.5
nakasalalay doon sa isang storya
57:33.5
lang. Ang laki din ang,
57:35.5
diba? Ang laki din ang gagastusin mo
57:37.5
and yung time and effort.
57:39.5
So, I don't think there's a problem
57:41.5
with our, our, ano,
57:43.5
journalism.
57:45.5
Hmm, nawala.
57:47.5
Oo.
57:49.5
Teka, may clarification si, ano,
57:51.5
may clarification si,
57:53.5
sino to?
57:55.5
Yung nag, yung sinayit ko kanina
57:57.5
na nanonood daw si Professor Xiao
57:59.5
Chua, si Harvey Nicker.
58:01.5
He was referring to the fact na nanonood
58:03.5
daw si Professor Xiao.
58:05.5
Ano nanonood nga si Xiao?
58:07.5
Welcome to Professor
58:09.5
Welcome to Professor.
58:11.5
I've met him several times already
58:13.5
anyway.
58:15.5
Shout out kay Xiao Chua.
58:17.5
So, going back, Christian, sabi ko nga,
58:19.5
ano na tayo, institutional
58:21.5
yung journalism and siguro
58:23.5
because of the, yung mga
58:25.5
advent of AI and advent of all of
58:27.5
this stuff, yung pananaw ba natin
58:29.5
nag-iibay ng mga tao,
58:31.5
um, I think let's go back
58:33.5
to the basics. If everything goes wrong,
58:35.5
you go, kumbaga,
58:37.5
babalik ka sa basic, babalik ka sa law,
58:39.5
nagkakaroon kayo ng dispute or whatever.
58:41.5
Ano lang ba yung parang
58:47.5
Yan. Hindi mo ba
58:49.5
kinikikawt eh, Pe? Baka naman kinikikawt mo siya.
58:51.5
Kinikikawt.
58:53.5
Yun nga.
58:55.5
Baka si Xiao
58:57.5
nagkikikawt. Hinahak tayo ni Xiao.
58:59.5
Feeling ko hinahak tayo.
59:01.5
Nawawala ako.
59:03.5
Maganda yung signal ko.
59:05.5
Anyway, going back,
59:07.5
siguro let's go back to the basics.
59:09.5
Feeling ko,
59:11.5
ano na yan, since 19, kopong-kopong pa
59:13.5
yung journalism na pinagaan na natin.
59:15.5
So, hindi, kahit na may mga
59:17.5
nutrients and all that,
59:19.5
ako naniniwala pa rin ako sa vetting
59:21.5
process and yung ginagawa ng newsrooms
59:23.5
natin, hindi madali.
59:25.5
And,
59:27.5
yun, yun ang para sa akin. Ano?
59:29.5
Alam ni Sir Ipe yan.
59:31.5
Tama. Tsaka yung, hindi, tsaka
59:33.5
eh kung ano yung nakita ko, ano yung totoo eh.
59:35.5
Ano naman sabihin natin na hindi. Exactly. Eh, nga.
59:37.5
Hindi binangga eh. Eh,
59:39.5
kita mo naman, rumaragas ha yung mabilis na
59:41.5
vessel ng China Coast Guard.
59:43.5
Para harangan, diba?
59:45.5
I-T-bone yung ano, yung
59:47.5
Philippine Coast Guard vessel. Eh, paano man naman
59:49.5
ipoportray yun? Diba?
59:51.5
Parang ano yan eh, just to illustrate
59:53.5
how ridiculous this has become, no?
59:55.5
Parang may sumuntok sa muka mo, pero ang gusto
59:57.5
sabihin ng China, dapat pag binarita mo yan,
59:59.5
yung muka, humampas dun sa kamao.
60:01.5
Parang ganun eh.
60:03.5
Eto, may comment si Edric Eder.
60:05.5
Ayan, sabi niya,
60:07.5
wag muna yung walang kinikilingan
60:09.5
kasi may kailangang
60:11.5
tayong protektahan.
60:13.5
Ayan. Mukhang i-reference na ron sa
60:15.5
slogan ng GMA7 na ako
60:17.5
mismo hindi ako fan kasi parang
60:19.5
masyadong naive, no? Pasensya na po sa mga
60:21.5
kaibigan natin sa GMA7.
60:23.5
Pwede ko nang banatan yung slogan nyo
60:25.5
dahil independent journalism ako ngayon.
60:27.5
Diba yung
60:29.5
walang kinikilihan, walang pinoprotektahan
60:31.5
servisyon, totoo lang. Medyo may something wrong dun eh.
60:33.5
Oo. Kasi nga,
60:35.5
between, face between good and evil,
60:37.5
alam mo
60:39.5
maging neutral ka ron, diba? Alamin mo muna
60:41.5
kung anong tama. You ascertain
60:43.5
kung sino yung masama, sino yung
60:45.5
mabuti. Tapos,
60:47.5
you take the side of good. Ayan.
60:49.5
Kasi matutuwa si satanas pag sinabi mo
60:51.5
dapat neutral ka. Diba?
60:53.5
Neutral ako ah, sa tanas tsaka sa Diyos. Diba?
60:55.5
I mean, anyway,
60:57.5
what do you guys think of this? Yung sinabi ni
60:59.5
Edric, no? Wag muna tayong walang
61:01.5
kinikilingan kasi may kailangan tayong protektahan.
61:03.5
Which is what?
61:05.5
Ikaw ang naipit. Ako, eto, I don't want to
61:07.5
look, ah, necessarily
61:09.5
look at it that way eh. Kasi,
61:11.5
pag kinocover mo naman yung
61:13.5
South China Sea issue,
61:15.5
ah, hindi naman ibig sabihin
61:17.5
nun na, na
61:19.5
cheerleader ka ng Pinas eh.
61:21.5
Diba? So, you also do your
61:23.5
own, ano eh, your own
61:25.5
judgment, moral judgment, or judgment
61:27.5
calls, no? So, sino ba
61:29.5
ang ano? Sino ba ang wala sa,
61:31.5
sino ba ang lumalabag sa international law?
61:33.5
No? Sino ba
61:35.5
yung sumasakop sa exclusive
61:37.5
economic zone ng ibang bansa?
61:39.5
No? Sino ba yung nagwa-water
61:41.5
canon sa maliliit na bangka?
61:43.5
Sino ba yung nagpre-prevent sa mga
61:45.5
Filipino fishermen
61:47.5
na mangisda doon sa
61:49.5
matagal nang kinoconsiderang traditional
61:51.5
fishing ground?
61:53.5
Diba? Sino ba yung, ano,
61:55.5
nanghaharas sa mga Philippine vessels?
61:57.5
Yung mga nagdadala lang ng sire
61:59.5
supply para doon sa mga sundalon
62:01.5
na nagrorotate doon sa
62:03.5
ah,
62:05.5
grounded vessels sa Ayungin.
62:07.5
No? Na hindi naman, legit
62:09.5
naman yun, ano? It's an outpost.
62:11.5
No? So, we have to,
62:13.5
we have to look at these things. Ah,
62:15.5
ah, hindi na, hindi necessarily
62:17.5
ano yan eh, ah, cheerleading
62:19.5
for the Philippines eh. Although,
62:21.5
so be it, no? Kung, kung
62:23.5
ano, yung coverage natin
62:25.5
medyo pabor sa Pilipinas, eh
62:27.5
ganun talagang ang ano, yung context
62:29.5
ng dispute eh, no? Mas malalayang
62:31.5
gusto ng China.
62:33.5
Gusto ng China, kampihan
62:35.5
natin yung viewpoint nila.
62:37.5
Eh, yun ang mali eh, diba?
62:39.5
Sila yung lumalabas na based on
62:41.5
the 2016 arbitration ruling, sila
62:43.5
ang, sila ang in violation
62:45.5
of international law.
62:47.5
Paano natin, paano natin
62:49.5
papalitan yung
62:51.5
facts? Diba? As
62:53.5
journalist, no? Yun lang
62:55.5
sa akin. Yun.
62:57.5
Sa akin naman, narinig ninyo ako.
62:59.5
Ah, malinaw, malinaw.
63:01.5
Oo. Okay. Ah,
63:03.5
parang the government just ask us also
63:05.5
parang, ayong, sinasabi
63:07.5
nilang assertive transparency.
63:09.5
So, we just have to be transparent
63:11.5
with our reports. Kahit
63:13.5
siguro hindi kami
63:15.5
pro or leaning towards the Philippines,
63:17.5
lumalabas talaga sa videos namin
63:19.5
kung anong nangyayari na talaga
63:21.5
namang, nakikita ninyo?
63:23.5
Ah, medyo dehado yung Pilipinas.
63:25.5
Doon.
63:27.5
Hmm.
63:29.5
Hmm.
63:31.5
If you will
63:33.5
ask me, ayan.
63:35.5
If you will ask me about yung ano,
63:37.5
dapat maka pro-Filipinos, kahit
63:39.5
hindi naman namin gawin, kitang-kita
63:41.5
yun sa mga reports namin.
63:43.5
Um, na transparent kami
63:45.5
kung ano yung nakita namin yung nag-nare-report.
63:47.5
And I have videos to prove that.
63:49.5
Um, tsaka
63:51.5
like what I said, ano,
63:53.5
wala kaming kinikilingan, kahit
63:55.5
sabihin ko neutral ako. Pero, yung
63:57.5
videos namin will show a lot.
63:59.5
Will tell the story by itself.
64:01.5
Iniya yun. Tsaka, iniya.
64:03.5
Tama yun. You just stick to the facts that
64:05.5
you're able to establish. Diba?
64:07.5
Tsaka sa atin ba, sa Philippine media,
64:09.5
do we, ano, do we
64:11.5
block or do we
64:13.5
censor or do we
64:15.5
take out of context yung mga pronouncements
64:17.5
ng Chinese government?
64:19.5
Hindi. We also give them
64:21.5
appropriate, even
64:23.5
ample amount of airtime.
64:25.5
Right. Kasi patas tayo eh.
64:27.5
Um,
64:29.5
pero curious talaga ako, no? Wala bang,
64:31.5
baka gusto magtayo, no? Pag na-relax na yung
64:33.5
ating economic provisions, baka gusto magtayo
64:35.5
ng gobyerno ng China ng
64:37.5
Journalism School sa Pilipinas. Eh,
64:39.5
masarap mag-enroll doon, no? Para matutunan natin
64:41.5
yung tamang pamamahayag
64:43.5
base sa lente ng China, no?
64:45.5
Yung pa paano mag-airbrush
64:47.5
ng facts, no?
64:49.5
Nilayasan na naman tayo ni, ano,
64:51.5
ni... Galit na yata sa atin
64:53.5
si Arised, eh. O, mga tingko.
64:55.5
Intermittent lang.
64:57.5
Intermittent lang.
64:59.5
Napiling ko may nasabi. Ito yung sa iyo
65:01.5
may nasabi. Nasa-sabotaje ko.
65:03.5
Ano ba yung internet provider mo?
65:05.5
Nasa-sabotaje ko.
65:07.5
Nasa-sabotaje ko yung internet provider mo.
65:09.5
Actually,
65:11.5
nasa event ako ng isang embassy
65:13.5
ngayon. So,
65:15.5
nakikibahay lang ako.
65:17.5
Nakiki-internet ako.
65:19.5
We were nice enough to, ano,
65:21.5
nakiki-internet ko.
65:23.5
Pero... Baka may, baka may
65:25.5
katabi kayo dyan, nagninetflix. Pakisabi,
65:27.5
i-pause muna. Baka nanonood ang three-body
65:29.5
problem, eh.
65:31.5
Napatingin ako.
65:33.5
Maybe.
65:35.5
Baka may nagtitiktok
65:37.5
dyan. Kinukonsume yung content
65:39.5
ng, ano, mga pro-China
65:41.5
propagandist.
65:43.5
Anyway, sige. O,
65:45.5
tapusin na natin ito. Oo.
65:47.5
Uuwi ka na ba?
65:49.5
Uuwi ka na ba? Ano, magluluto ka ba?
65:51.5
Bagong episode?
65:53.5
Susunod pa ako, eh.
65:55.5
Tara, magkape-kape
65:57.5
tayo ang tatso minsan.
65:59.5
Why not?
66:01.5
Pero, Ninong Rai,
66:03.5
maganda yung, ano mo, yung unang patok na nuluto mo.
66:05.5
Yung, ano ba yun? Yung kare-kare?
66:07.5
Bagnit kare-kare ba yun? No.
66:09.5
Congrats, ah. Pero, sa susunod,
66:11.5
huwag naman ng South China Sea pag-uusapan natin, ah.
66:13.5
Pag nagkape tayo.
66:15.5
Oo, pwede naman.
66:17.5
Oo, iba naman, oo.
66:19.5
Okay, sige. Maraming salamat, guys.
66:21.5
Aracel Saludo-Garcia ng FOCAP,
66:23.5
tsaka si Felipe Salvoza ng Press One.
66:25.5
Not Xiao Chua.
66:27.5
I'm not Xiao Chua.
66:29.5
I'm proud to look like Xiao Chua,
66:31.5
but I'm not Xiao Chua.
66:33.5
Eto, minsan gagawin ko talaga,
66:35.5
invite ko kayo yung dalawa.
66:37.5
Sige. In person?
66:39.5
Sila. Xiao tsaka si Ipe.
66:41.5
For clout. For clout.
66:43.5
Hindi, history pag-uusapan natin dyan.
66:45.5
History. History and journalism.
66:47.5
Para ang professor.
66:49.5
Si Ninong Rai, collab na.
66:51.5
Si Ninong Rai, para pati culinary.
66:53.5
Si Aracel nandyan
66:55.5
para heckler.
66:57.5
Sige. Gusto ko.
66:59.5
College pa ganyan na tumawa yan, eh.
67:01.5
Napaka-infectious, eh.
67:03.5
Miski bad mood ka pag tumawa si Aracel,
67:05.5
matatawa ka, eh.
67:07.5
Naliyasan na naman tayo. May nasabi na naman akong hindi tama, eh.
67:09.5
Okay.
67:13.5
Aracel, are you there?
67:15.5
Yes, I'm back.
67:17.5
May nasabi naman dyan, oh.
67:19.5
Akala ko, garit ka na naman, eh. May nasabi na naman ako, eh.
67:21.5
Paalam ka na.
67:23.5
Salamat po sa pag-guest sa amin.
67:25.5
And of course, for hearing our side,
67:27.5
our statement from VogueCap.
67:29.5
And of course,
67:31.5
again, baseless yung mga statements
67:33.5
given to us by the Chinese Embassy.
67:35.5
And
67:37.5
we will always prove
67:39.5
kung anong worth namin.
67:41.5
We're just doing our job.
67:43.5
And we're always giving attention
67:45.5
on every aspect of our report.
67:47.5
So, pati sila,
67:49.5
binibigyan din namin ng media mileage
67:51.5
just to give
67:53.5
neutrality
67:55.5
on all of the issues.
67:57.5
And we're just reporting on all of our
67:59.5
articles and
68:01.5
broadcasts from VogueCap.
68:03.5
So, yun lang po.
68:05.5
Salamat, Christian Esguerra.
68:07.5
Thank you, Pax First. And thank you,
68:09.5
Professor Felipe Salvoza.
68:13.5
Last na last na. Request ko lang, Aracel,
68:15.5
pag kinausap mo yung
68:17.5
mga kasama mo sa VogueCap,
68:19.5
pakita mo naman yung part ng interview natin,
68:21.5
yung matino naman yung pinag-uusapan.
68:23.5
Wala na to.
68:25.5
Wala na to.
68:27.5
Aracel, I was saying,
68:29.5
pagkausap mo yung VogueCap,
68:31.5
kasi diba nag-decide pa yung board nyo
68:33.5
na ikaw yung mag-guest ngayong gabi.
68:35.5
Pag nag-report ka sa kanila, sabihin mo,
68:37.5
pakita mo naman yung clips na seryoso tayo.
68:39.5
Baka pakita mo yung...
68:41.5
Teka, kailan tayo naging seryoso?
68:43.5
Wala ba?
68:45.5
Wala.
68:47.5
Parang yung iba na na-interview, parang seryoso.
68:49.5
Parang pag sa atin, parang wala.
68:51.5
Sino bang presidente nyo ngayon? Si Jason ba?
68:53.5
Si Jason?
68:55.5
No. Ngayon si Gurly
68:57.5
from DPA.
68:59.5
German.
69:01.5
Gurly Lino.
69:03.5
Gurly Lino, yes.
69:05.5
Baka sabihin, ano ba yung pinasok mo?
69:07.5
Huwag ka na nga mag-guest ulit dyan.
69:11.5
Sabi ko nga,
69:13.5
prepared ako ng mga ano eh.
69:15.5
Prepared ako ng mga serious stuff, pero wala.
69:17.5
Siguro tawa lang ako.
69:19.5
Natawa lang pa nung tumaw.
69:21.5
Okay, sige. Maraming salamat sa inyo.
69:23.5
Multiverse pala ang nangyari dito. Multiverse.
69:25.5
Correct. O lumayos na naman si Aracel.
69:27.5
Galit talaga sa atin to eh.
69:29.5
O yun na si Shau Chuao.
69:31.5
Wala na talaga.
69:35.5
Hi, Shau.
69:37.5
Hi, Shau.
69:39.5
Hi, Shau out. Okay.
69:41.5
Shau time.
69:43.5
Shau time na lang.
69:45.5
Next time, Shau time tayo ah. Shau. Okay.
69:47.5
Sige. Maraming salamat.
69:49.5
Thank you so much.
69:51.5
Bye-bye.
69:53.5
Thank you. Bye.
69:55.5
Bye-bye. Ayan. Si Ipe at saka si
69:57.5
Aracel
69:59.5
Saludo Garcia.
70:01.5
Medyo naka,
70:03.5
medyo may mga parts na nakakatawa kanina,
70:05.5
pero pasensya naman,
70:07.5
nag-laughing fit ako. Hindi ako handaro sa sinabi
70:09.5
ni Ipe eh. Shau, hindi ko kasalanan to.
70:11.5
Matatawa ko na sobra kanina eh. Mga ilang minuto rin
70:13.5
yun eh. Oo, sabi niya kasi.
70:15.5
Ayan.
70:17.5
Nanonood pa rin si Shau. Next time, ano,
70:19.5
i-invite ko kayo, Shau. Ikaw
70:21.5
tsaka si Ipe. Ayan. Dito sa ating
70:23.5
programa. Pausapan natin
70:25.5
journalism and history.
70:27.5
Ayan. Okay? So,
70:29.5
bago po tayo magtapos, may mga babatiin
70:31.5
po tayo, no? May mga nag-message aking
70:33.5
kanina. Binabati po natin. Ito po,
70:35.5
sabi niya. Good morning, sir. I've heard about
70:37.5
your podcast from my wife. She is
70:39.5
an avid follower. Thank you for bringing
70:41.5
these topics to us. She will
70:43.5
be celebrating her 40th birthday on
70:45.5
April 7. May we please grant...
70:47.5
Ah, okay. Happy birthday
70:49.5
sa asawa ni Ra
70:51.5
Abranilla, si April
70:53.5
May Barcelona
70:55.5
Abranilla. Ayan. Happy
70:57.5
birthday sa'yo, April May,
70:59.5
sa...
71:01.5
Hindi ko na-realize, oh. Parang magkasunod
71:03.5
na ano yun, ah, na buwan, ah. Pero yung
71:05.5
May niya, M-A-E. April
71:07.5
May Barcelona
71:09.5
Abranilla. Ayan. Happy birthday sa'yo,
71:11.5
April, on April 11.
71:13.5
And then, nag-message
71:15.5
din po sa'kin kanina si...
71:17.5
Teka, palitan na pala natin yung ating
71:19.5
ano. Ayan.
71:21.5
Wait lang.
71:23.5
Nag-message
71:25.5
din po sa'kin si Cherise
71:27.5
Tenorio. Ayan. Sabi niya, Hi, Christian.
71:29.5
83rd birthday
71:31.5
ng mami ko. She watches your show
71:33.5
every night dyan sa Pilipinas. Her name
71:35.5
is Rosette Baringque.
71:37.5
Ayan.
71:39.5
Nako. Maraming maraming salamat
71:41.5
po, ah, mami Rosette
71:43.5
Baringque. Happy
71:45.5
80th birthday po sa inyo. Maraming maraming
71:47.5
salamat po. Ah, at pinagtsatsagaan
71:49.5
niyo po itong, ah, ating programa
71:51.5
na walang kakwenta-kwenta.
71:53.5
Ayan. Pasensya na po. Oo. Maraming
71:55.5
maraming salamat po. Si
71:57.5
Denry, ah, Paul
71:59.5
Dalilam. Ayan.
72:01.5
Shoutout sa'yo. Maraming salamat. Oo.
72:03.5
Na pala, meron tayong mga regular
72:05.5
viewers from Taiwan. O, kamusta kayo dyan?
72:07.5
Baritaan niyo naman kami.
72:09.5
Grabe yung lindol po dyan, no? Nako. Sana po
72:11.5
nasa mabuting kalagayang kayo.
72:13.5
Ayan.
72:15.5
Si Engineer Vids
72:17.5
Agustin, good evening.
72:19.5
Shoutout to my wife,
72:21.5
Myra, watching from Nueva
72:23.5
Ecija. Ayan. Sumisip-sip si Engineer Vids
72:25.5
Agustin sa kanyang asawa, no?
72:27.5
Hindi. Okay.
72:29.5
Shoutout sa'yo, Engineer. Tsaka sa
72:31.5
iyong asawa, si Myra.
72:33.5
Tapos si Jason, ah,
72:35.5
si Ma'am Virginia
72:37.5
Hermano. Maraming salamat po.
72:39.5
Binabati natin si
72:41.5
V. Ronnie Hermano. Good morning
72:43.5
po dyan sa inyo.
72:45.5
Tapos, ah,
72:47.5
si Ma'am Susan Martir. Talagang nanonood
72:49.5
po lagi yan. Si Jason
72:51.5
Lindo. Ayan. Watching from
72:53.5
Lipa, Batangas. Maraming salamat po sa inyo.
72:55.5
Ayan.
72:57.5
Si Marnil
72:59.5
Rosaroso.
73:01.5
Nako, maraming salamat din po
73:03.5
sa supporta ninyo. Maraming maraming salamat po.
73:05.5
Sabi ni Lorenzo
73:07.5
Marquez Jr., miss ko na
73:09.5
si Llamas. Ako hindi eh.
73:11.5
Pero, o sige. Bukas kasi
73:13.5
o sige eh.
73:15.5
Napipilitan ako nito eh. Sige.
73:17.5
Gusto niyo ba si Llamas bukas?
73:19.5
O sige. Kanina kachat ko eh. Feeling ko
73:21.5
nagpaparamdam eh. Gusto kong mag-guess eh.
73:23.5
Eh, medyo dini-delay ko ng konti.
73:25.5
Sabi ko, hindi.
73:27.5
Papatagaling ko to para ma-frustrate siya.
73:29.5
Pero sige. Sige. Kunin natin
73:31.5
siya bukas. Okay?
73:33.5
Gusto ko lang medyo, ano siya, yung
73:35.5
napu-frustrate. Ayan.
73:37.5
Kasi pag, ayan. Ang kulit mag-viber
73:39.5
niyan eh. Feeling ko. Gusto kong mag-guess.
73:41.5
Nagpaparamdam. Ayan.
73:43.5
Eh, voluntary pa nga ng topic eh.
73:45.5
Yun o.
73:47.5
Ayan. Nelson
73:49.5
Guntam. Guntan. Shoutout
73:51.5
sa'yo from, ano. Ano ba yan? Tabuk.
73:53.5
Paul Berlin.
73:55.5
Watching from Qatar.
73:57.5
Ayan. Maraming salamat
73:59.5
sa inyo. Thank you, thank you. Si Chris Tabunan.
74:01.5
Maraming salamat din.
74:03.5
Si Donski. Lagi nanonood ito, ano. Si Donski.
74:05.5
Maraming salamat sa'yo.
74:07.5
Chris Tabunan. Ayan. O, sige guys. Gabi na, no.
74:09.5
Maraming pa akong gagawin.
74:11.5
Maraming salamat sa pagsama nyo, no.
74:13.5
Ah, asensya na kayo. Hindi ko napigilan yung
74:15.5
pagtawa kanina eh. I wasn't ready for that, no.
74:17.5
Kailangan, minsan talaga, nare-ready
74:19.5
tayo eh. Oo. Okay.
74:21.5
So, kita-kita po tayo bukas. Nga pala,
74:23.5
available na uli yung
74:25.5
white and red. Facts for shirts
74:27.5
natin. Tapos, by tomorrow,
74:29.5
yung mga na-beaten, kasi
74:31.5
naumos agad yung shirt natin, yung
74:33.5
Trollbusters. Darating po bukas.
74:35.5
Marami. So,
74:37.5
puntahan nyo lang po yung official store natin
74:39.5
sa Shopee at saka
74:41.5
sa Lazada.
74:43.5
Okay? So, maraming maraming salamat po
74:45.5
sa inyong lahat. Ako po si Christian Esguerra.
74:47.5
Kita-kita po tayo bukas for another live
74:49.5
episode dito po sa ating
74:51.5
Facts First Podcast. Magandang gabi pa.
75:05.5
Thank you for watching!
75:07.5
Thank you for watching!
75:09.5
Thank you for watching!


See more of Tagalog.com by logging in
Join for the free language discussion group, flash cards, lesson tracking and more.