* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:00.0
Good evening po sa inyong lahat.
00:25.9
Ako po si Christian Esguerra and welcome po sa ating episode ngayong gabi.
00:28.8
Dito po sa ating Facts First Podcast.
00:31.1
So today is April 3, Wednesday.
00:35.2
Maraming maraming salamat po sa patuloy niyo pong pagsuporta dito po sa ating programa.
00:39.9
Ang pag-uusapan po natin ngayong gabi, isa po ito sa mga topics na noon ko po gustong pag-usapan.
00:44.8
Kasi alam niyo po, isa po sa mga issues na tinututukan natin dito, yung journalism issues.
00:51.2
Ngayon, kung napapansin niyo po, medyo mainit po yung coverage ng South China Sea o West Philippine Sea
00:58.1
dahil nga po doon sa ginagawang pambubuli ng China dito po sa ating mga vessels,
01:02.4
dito po sa sarili nating bakuran dito po sa West Philippine Sea.
01:05.5
Ngayon, maganda pag-usapan hindi lang among journalists, kundi kasama kayo po, yung public at large.
01:11.9
Kailangan ba natin i-rethink o i-revisit yung ating mga values or principles as journalists
01:17.5
pag kino-cover itong issue ng West Philippine Sea?
01:21.6
Kasi alam niyo po, ang journalist, maraming roles siya, no?
01:24.8
Of course, primarily journalist ka.
01:28.1
Isang issue, for example, yung West Philippine Sea, apektado ka rin bilang Pilipino, no?
01:32.7
So, paano ba natin binabalance yung ganyang mga issues while doing our job or in the course of our work?
01:39.6
Ngayon, isa po sa mga issues na binabato ngayon, parang naiipit po mismo yung mga journalist na nag-cover
01:45.9
dahil po may mga ini-embed na mga journalist, yung Philippine Coast Guard at yung Philippine Navy
01:50.6
sa kanilang mga, for example, resupply at rotational missions dyan sa Union Shoal.
01:55.8
And recently, nagsalita po yung China.
01:58.1
Diba, finak-check po natin yung mga sinabi ng China the other day, kasama natin si Justice Carpio.
02:04.8
At isa po rin sa mga balat ng China ay, sabi nila, yun daw yung mga journalist na sumasakay
02:11.2
doon sa vessels ng Philippine Coast Guard, let's say to cover the resupply mission dyan sa Union Shoal,
02:18.2
eh, sinesensationalize daw yung issue noong West Philippine Sea at,
02:23.8
tumaga, ano raw, minamanipulate pa nga raw yung videos.
02:28.1
Pag-usapan natin ngayong gabi, tsaka po yung mga iba't-ibang mga propaganda arm ng Chinese Influence Operations.
02:35.7
Kaya, importante po na meron po tayong dalawang kasama ngayong gabi.
02:40.5
I'd like to introduce, first, taga, lagyan mo natin yung title natin.
02:46.9
Okay, I'd like to introduce first, si Mr. Felipe Salvoza.
02:52.9
Siya po ang Editor-in-Chief ng Press One.
02:56.3
Ph. Ito po ay isang independent news organization at fact-checking organization.
03:02.4
At isa po sa mga trabaho nila ay i-fact-check ito pong mga propaganda,
03:07.3
tawad dito, platforms ng China.
03:10.4
Magandang gabi, Ipe. Thank you for joining us dito sa Facts First.
03:13.9
Hello, magandang gabi, Ian, at saka sa lahat ng mga nanonood sa Facts First.
03:21.2
Ayan. Tapos kasama rin po natin si Aracel Saludo.
03:26.3
Garcia, part po siya ng board ng Foreign Correspondents Association of the Philippines, or FOCAP.
03:32.5
Ito po yung grupo ng mga journalist, no?
03:35.8
Ang tawag dito, representing, working for foreign news organizations covering issues in the Philippines.
03:41.8
At sinagot nyo yung banat ng China, no? Regarding the so-called manipulation of videos.
03:47.4
Magandang gabi sa'yo, Aracel, and thank you for joining us dito sa Facts First.
03:51.2
Hi, good evening, Christian, and sa mga na-follow dito sa...
03:56.3
Facts First, and si Professor Ipe. Hi, good evening.
04:01.2
Okay, masyadong formal kasi. Disclosure lang, ha?
04:06.5
Si Aracel, college pa lang kilala ko na. Si Aracel, college pa lang kilala ko na.
04:11.4
Huwag na tayo mag-formal-formal dito.
04:14.4
Ang formal yung masyado. Ayan. Okay na.
04:19.6
Okay. Professor, no?
04:24.2
Although, seryos yung pag-uusapan natin.
04:26.3
Unang-unang, sige, tanungin ko muna si Aracel, no?
04:31.5
Tell us what, ano, how do you folk up, seize this?
04:35.5
Yung sinabi ng China na yung mga sumasakay daw dun sa...
04:38.7
Yung nag-i-embed, nag-embeded na journalist na nagko-cover yung rotational at resupply mission sa Ayungin Shoal.
04:44.9
Number one, minamanipulate na yung videos.
04:47.0
And number two, sinesensationalize yung coverage ng West Philippine Sea
04:51.3
para palabasin na, ape, obiktima yung Pilipinas.
04:54.2
Actually, Christian, I just came from the Ayungin Rotational Resupply.
05:02.1
I was part of that March 23 incident ng Water Cannon.
05:07.0
I was riding yung BRP Sindangan or yung MRRV 4407.
05:14.3
The vetting, before ka makasama dito sa mga military missions or whatever missions from the military
05:23.2
and also from our government, it takes time.
05:26.5
Siguro, matagal na kami nag-a-apply, especially if, for example,
05:31.4
meron kang foreign national na nirepresent and yung kasama mo dun sa team are foreigners.
05:37.7
So, the vetting really takes a long time.
05:40.8
It doesn't mean naman na, for example, Pilipinos kami, it will take some time.
05:46.3
Pero ang mga foreigners na kasama namin, matagal.
05:50.4
So, yung sinasabing nila na...
05:54.8
I don't think so.
05:55.7
Kasi, like, for example, we have different audiences.
05:59.7
For example, ang isang M representing a certain company.
06:04.9
And let's say, for example, Japanese yun.
06:07.1
And we cater to Japanese audience.
06:09.9
So, hindi siya...
06:11.7
I wouldn't say na leaning towards the Philippines kami.
06:16.2
Kasi iba yung audience namin eh.
06:19.2
I wouldn't say na they would not care if it's the Philippines.
06:24.8
We will only report kung ano yung ando doon na nakikita namin.
06:32.8
And also, I have my videos on my phone.
06:37.2
I don't think I can manipulate my phone videos para i-ano lang,
06:41.1
i-ano natin yung Philippines as a victim.
06:43.8
Or manipulate my videos na palabas yan na biktima ang Pilipinas.
06:47.6
Hindi. I cannot do that as well.
06:49.8
Kasi, pagka matagal na rin ako sa...
06:53.2
sa industriya, lalo na dito sa foreign correspondents.
06:56.4
So, we're always on the neutral side.
06:59.8
In fact, member kami.
07:02.3
Member kami ng group chat ng Chinese embassy.
07:06.8
Member din kami ng group chat ng US embassy.
07:09.8
And a lot of Philippine government entities,
07:13.6
department as well, and other countries as well.
07:16.9
So, most of the time, kami, from the foreign journalists,
07:23.2
AP, AFP, yung wires namin, ano.
07:26.6
They ask questions.
07:28.3
And if you will take note,
07:31.0
maglalabas si Reuters ng statement ni China,
07:33.7
maglalabas siya din ng statement ng Philippine side,
07:37.0
and other side as well,
07:38.1
to give a neutral or balanced report.
07:41.3
So, hindi namin pwedeng masabing na...
07:44.9
Kasi, makikita mo doon sa mga GC,
07:47.5
tatanong yun si China,
07:48.8
tatanong yun si DFA,
07:50.4
tatanong yun si AFP,
07:51.7
and then, i-aano namin,
07:54.7
So, yung statement ng China,
07:59.3
and ni spokesperson, Chun Ying,
08:04.0
is talagang baseless,
08:06.6
and it's an absolute lie.
08:08.3
And we reject that statement
08:09.9
na minamanipulate yung mga videos and reports.
08:16.5
kasi isa sa mga trabaho ng Press 1 PH
08:20.3
ay yung pagka-fact check, no?
08:21.7
Kasi, nung tinitin na ko yung statement,
08:23.2
parang sila pa'y nagpa-fact check doon sa kuha ng mga journalist
08:29.4
na kasama rin sa Rotation and Resupply Mission.
08:32.5
So, kayo, anong tingin nyo ron, Ipe,
08:36.2
doon sa monitoring nyo ng coverage na yan?
08:38.1
Meron ba talagang effort na parang pagmukhaing kawawa ang Pilipinas
08:42.9
kung mag-abuin yung narrative na David versus Goliath?
08:48.1
Well, una, while we continue to do fact-checking,
08:53.2
medyo nagba-branch out kami ngayon
08:57.7
into monitoring what we call foreign influence operations, no?
09:03.5
So, doon sa monitoring of influence operations,
09:07.8
we no longer assign yung mga ratings na mga true, false, needs context, no?
09:13.6
So, this is, as we said, more of monitoring.
09:17.2
So, ginagawa namin ng analysis, ng reports,
09:23.2
yung mga nakikita namin na mga influence operators or actors
09:28.0
at saka yung mga messages or narratives na pinapakalat nila.
09:33.5
So, nakikita na, well,
09:36.8
wala naman kami masyado maraming resources, no?
09:39.1
But we try to keep up with the content being pushed sa Facebook,
09:44.6
sa YouTube, sa X,
09:48.4
at saka sa TikTok, no?
09:50.3
Yung iba, di na namin kayang i-monitor yung Instagram,
09:53.2
So, sa TikTok, medyo interesting kasi sobrang taas ng engagement, ng traffic.
10:07.2
Milyones yung ibang nilireport ng mga views doon, no?
10:11.0
Yung tens of thousands sa engagements, no?
10:13.9
So, doon may nakikita tayo ng mga TikTok accounts ng mga, ano,
10:23.2
So, doon may nakikita tayo ng mga media entities
10:23.9
that are linked to, kumbaga, Chinese state-run media, no?
10:31.0
So, doon, ang mga narratives na pinapakalat nila,
10:34.7
nako, napakadami,
10:35.8
and naminimiror yung mga sinasabi sa press briefings
10:40.1
ng foreign ministry ng China, no?
10:42.9
So, halimbawa, yung Pilipinas daw,
10:46.3
ginagawang, ano, parang Ukraine, di ba?
10:51.3
Tapos, yung Pilipinas,
10:53.2
gawang tuta ng Amerika
10:55.0
kasi ang Amerika may agenda
10:56.7
para, para, ano, hindi palakasin ng China, no?
11:01.2
So, ang gusto nyo nang palabasin doon yung China, parang kinakawawa.
11:05.5
Tapos, yung mga Pilipino daw,
11:07.8
ay nagpapagamit sa Amerika.
11:10.3
Tapos, to the extent na nagpapadala daw tayo ng mga fake fishermen,
11:16.6
sa yun sa mga video na pinalabas nila,
11:18.5
yung itong account na na-monitor namin,
11:20.8
yung Media Unlocked,
11:23.2
part pala siya ng China Daily,
11:24.9
which is a state media entity.
11:28.4
So, yun, nagpadala daw tayo ng mga fake fishermen
11:31.0
sa, ano, sa Ayungin,
11:33.6
sa Scarborough, rather.
11:35.4
Tapos, sinisensationalize, yan, no?
11:38.1
Di ba yung gamit mo kaninang word, sensationalize,
11:40.7
they also use that word.
11:42.9
Sinisensationalize daw natin yung issue
11:44.3
para ma-attract natin yung Western attention.
11:47.9
May kasama pang mga media
11:49.9
sa mga raw remissions.
11:53.2
may namanipulate pa yung, ano,
11:55.0
so, instigators daw ang mga Pilipino,
11:58.1
peaceful naman daw ang China,
11:59.8
reasonable naman daw ang China.
12:02.3
parang they're in a different world dun sa,
12:04.7
sa kanilang TikTok account.
12:09.2
Ganyan pala kay, ano.
12:10.4
So, mukha yung, yung binabanggit ng, ano,
12:12.8
ng Chinese spokesperson.
12:15.1
Mirrored dito sa, ano,
12:16.3
sa mga platforms na binabanggit.
12:22.5
Teka, nawala si Aracel.
12:24.9
So, yun nga, ano.
12:27.3
Yung isang naman natin, yung Media Unlocked.
12:30.7
Ano itong Media Unlocked na yan?
12:32.1
Kasi nakikita ko na lumalabas sa, ano ko yan eh,
12:34.2
sa, if I'm not mistaken.
12:36.2
Actually, nandun din sila sa, ano eh,
12:38.8
nandun din sila sa X,
12:41.0
meron din sila sa X,
12:42.0
meron din sila sa Facebook.
12:43.8
Pero mas malaki yung traction nila sa TikTok.
12:47.5
Mas maraming nanonood sa TikTok.
12:49.3
Yung Facebook nila, medyo konti lang ang nanonood.
12:51.6
Although, sabihin ko lang ah,
12:53.8
nung huli kami nag-monitor,
12:55.2
tinanggal yung channel nila doon.
12:57.0
Tinanggal yung account nila for some reason.
12:59.0
Hindi malinaw sa amin kung bakit.
13:02.4
pinotakti yung TikTok nila ng, ano eh,
13:05.7
ng negative comments,
13:07.6
lalo na ng mga Pilipino na,
13:10.1
kumbaga, kine-question yung narrative
13:12.6
na gusto nilang ipakalat
13:14.3
doon sa kanilang TikTok.
13:18.0
Eto, isa sa mga tanong dito,
13:20.5
mamaya pagbalik ni Aracel,
13:22.0
may tatanong ako sa kanya, no?
13:25.9
mahirap ba na, ano, parang
13:27.3
to keep certain journalistic principles
13:30.4
while covering, for instance, yung West Philippine Sea?
13:33.0
Kasi minsan, binabanggit na iba,
13:34.4
you're not supposed to take sides
13:37.5
Pero, ilagay nga natin sa context yung
13:40.1
sinasabing taking sides
13:41.7
dito sa coverage yung West Philippine Sea.
13:44.4
What should it mean?
13:49.4
kailangan mo dyan yung
13:52.8
konteksto ng audience, diba?
13:58.1
yung konsepto ng neutrality,
14:02.0
hindi naman yan, ano,
14:03.2
hindi naman yan, alam mo yan,
14:05.4
Christian, hindi naman yan talaga
14:06.8
original core value
14:09.4
sa journalism, yung
14:10.9
strict non-neutrality or
14:19.4
core value sa journalism.
14:23.7
sa journalism yung fairness.
14:27.8
objectivity means using
14:29.2
objective means to get your information.
14:36.2
sa Beijing, yung mga
14:37.6
state media nila, kumbaga
14:39.5
sabihin mo na lang nanonood tayo ng basketball,
14:41.7
kinocover mo yung basketball. Gusto niya
14:43.4
yung Philippine team mag-cheer din sa China.
14:46.9
Parang ganun yung
14:47.7
nakita kong analogy doon eh.
14:49.8
Sabi nila, unfair
14:51.6
daw yung Philippine media. Bias
14:53.5
daw. So, parang ang gusto nila
14:55.3
mangyari, kumampi tayo sa China
14:57.3
para hindi tayo bias.
14:59.1
So, mali naman yun.
15:04.9
South China Sea dispute
15:07.0
kasi merong South China
15:09.5
Sea issue kasi ayaw mong gamitin yung
15:11.2
salitang dispute.
15:18.7
So, pag-aari ng Pilipinas yung
15:21.0
exclusive economic zone
15:28.7
I mean, sa Scarborough, rather.
15:31.3
Eh, sa Pilipinas yun eh.
15:33.9
I mean, how can you not
15:40.4
Bago ko tanongin si Aracel, marami akong tanong si Aracel
15:43.0
na wala ka kanina. Kala ko, nagtampo ka na eh.
15:47.5
Joke lang, joke lang.
15:53.1
Wala ako, wala ako.
15:56.0
Hindi, ito lang, mabilis lang.
15:57.4
Yung dispute kasi,
15:58.7
actually, pati yung foreign press
16:01.4
nakikita ko sa coverage, binabanggit nyo,
16:05.2
2nd Thomas Scholl, no?
16:07.0
Yung Ayungin Scholl, for instance.
16:09.1
Pero, syempre, kung titignan natin yung decision ng
16:11.0
Permanent Court of Arbitration, malinaw eh.
16:13.2
Dapat walang dispute.
16:14.1
Diba? Pero, ganun nga ka-fair
16:16.2
yung foreign press eh. Diba?
16:17.5
Binabanggit pa rin, disputed.
16:20.2
Correct. We use the word dispute.
16:23.2
Kahit na malinaw ng Pilipinas sa may-ari.
16:25.1
So, how can they say biased?
16:28.4
Tsaka, we covered the press
16:31.3
briefings ng Chinese Foreign Ministry.
16:35.0
do we get fair play sa Chinese
16:37.2
media? Bini-demonize nga tayo
16:42.7
Aracel, sa pagsakay nyo dyan sa ano,
16:44.9
sa pag-embed nyo sa
16:47.5
and the resupply mission na yan,
16:49.7
ano bang klaseng independence
16:50.9
ang meron kayo? O baka naman dinidigtahan
16:53.2
kayo, for instance, ng Coast Guard?
16:55.1
O dapat, eto lang yung i-cover nyo.
16:57.1
Meron bang ganun?
17:03.7
talagang arduous journey.
17:07.5
ang mahirap sa mga ganito,
17:09.9
pwedeng, you will,
17:11.7
minsan kasi nakakancel.
17:15.6
canceled to. And when they
17:17.3
call you, oh, ma'am,
17:19.4
ready na kayo, ganito na yung ano,
17:21.6
kayo na yung susunod na, siguro,
17:23.3
a lot of us wanted to
17:25.3
be part of that. So, there's
17:27.4
a certain list. So, like
17:29.4
what I said, I've applied since
17:31.2
last year, no, nung nangyari yung
17:33.4
unang ano nung August. So, I was,
17:37.2
requested sa lahat ng dapat
17:39.2
i-requestan, a letter
17:41.5
of request to the DND,
17:43.6
to the military, lahat, pati
17:45.5
PCO, pati Malacanang,
17:47.3
everybody, no. So,
17:49.3
walang request sa amin
17:51.7
except, syempre, pag sumakay ka,
17:53.7
magre-report ka. And then,
17:55.5
papakita mo lang kung ano lang yung report mo,
17:57.4
regardless of whatever your report
17:59.6
is. Parang, syempre, pupunta ka doon,
18:01.7
napili ka nung wala ka re-report.
18:03.7
Hindi naman siya, simpleng trip.
18:07.7
it took us around, siguro, 10 days.
18:15.7
it's a lot of, ano,
18:17.3
actually, we had a lot of
18:22.0
We went to the K,
18:23.4
Pag-asa. We slept
18:25.6
in Pag-asa for two days. We went to the
18:28.6
siguro, two days after, or a day
18:31.7
after. And then, went
18:33.6
back. Kasi, bigla, nagkaroon ng
18:35.5
medevac issue. So, kailangan
18:37.7
namin magpunta ng Ayungin.
18:39.7
All along, we thought that
18:41.6
the RORE was already
18:43.6
canceled. So, yung mga ganong
18:47.3
as journalists, wala kang plans.
18:49.2
Wala kaming plans na talagang
18:51.4
papupunta ng RORE, or
18:53.4
ito yung schedule. It's not like that.
18:55.9
It's very difficult kasi
18:57.3
akala mo pupunta ka, and then
18:59.6
apparently, hindi ka pala makakapunta.
19:03.2
you know, yung seas,
19:05.4
yung alon, and yung
19:07.4
weather, yun yung
19:09.1
mag-ano ng course mo. Pwedeng
19:11.2
matuloy kayo, or hindi kayo matuloy.
19:13.8
Depending on the weather and the
19:15.4
and the, ano, yung mga,
19:17.3
alon natin, yung mga waves.
19:19.2
So, wala silang request. Wala request
19:21.5
ang defense, walang request yung
19:23.4
military, wala rin request
19:25.5
yung government, yung Malacanang from us.
19:27.8
They just told us to
19:29.2
report yung, kung ano yung nakita
19:31.5
namin, and kung ano yung
19:33.3
nandoon sa videos namin.
19:35.3
Kahit na meron kaming debriefing,
19:37.9
and meron kaming press
19:39.2
con afterwards, wala naman.
19:41.2
Nasasabihin lang ano yung nakita namin
19:43.1
at that point, and then
19:45.3
ilan yung mga nakita namin,
19:47.3
or nabanggaba kami.
19:49.7
Yun lang, papay-explain. Kasi,
19:51.4
there are two media teams.
19:53.8
So, like what I said, there is the
19:57.0
BRP Sindangan. So, what happened
19:59.5
with Cabra, iba rin yung
20:01.2
nangyari dun sa amin. Kasi kami,
20:03.4
we collided with one of the
20:04.9
Chinese vessels at the time.
20:07.4
Siguro because they were doing the
20:09.3
dangerous maneuvers. They accidentally
20:11.5
rammed into us, and then
20:15.7
they had two holes
20:17.5
in their hull. Yung non-PCG
20:23.8
yung number nila. So,
20:25.5
when they rammed into our
20:26.8
nasa back, sa rear end,
20:29.9
nagkaroon sila ng tatlong butas doon
20:31.7
sa hull nila. So,
20:33.5
those are the things that happened to us.
20:36.1
And it's not easy.
20:37.8
And initially nga, going to
20:39.4
Pag-asa, we were shadowed
20:41.9
by, dito ako medyo
20:43.7
natakot. When we were shadowed by,
20:45.7
Chinese Navy vessel.
20:51.4
vessels and militia vessels,
20:53.7
hindi ako masyado kinabahan.
20:55.6
Kasi alam ko, hindi sila ganun
20:57.4
ka-equip in terms
20:59.8
of weaponry. Pero
21:01.6
pag Navy, alam mong,
21:03.5
naku, ang daming bala niyan, diba? Parang
21:05.5
ganun. So, mas natakot ako
21:07.6
nung papunta kami ng
21:08.7
Pag-asa. Kasi nga, ang sumalubong
21:11.6
sa amin, ang bilis niya.
21:13.4
Sobrang bilis niya. Kasi parang,
21:15.7
parang 5 minutes, medyo malayo
21:18.0
siya. And then, after
21:20.0
10 minutes, parang
21:21.7
I was told na mga
21:25.6
na yung layo niya sa amin. Hanggang as
21:27.9
near as 4 nautical miles.
21:30.2
So, ganun ka, kalapit.
21:31.9
Kitang-kita mo na Navy yung
21:35.9
or kasalubong mo na
21:37.0
at that time. So,
21:43.7
Pasagot ko lang sa ito.
21:45.7
Ito, ano. Mukhang may mga trolls ngayon dito.
21:48.6
Although mukhang totoong
21:49.6
tao to. Kasi may mga tao talaga. Ang pangalan,
21:51.7
Peekaboo, Peekaboo. Siguro
21:53.6
may ganyan tao, no? Parang Bernardo,
21:58.0
FOCAP is mostly pro-US.
22:00.1
Pakilagay nga sa context yan.
22:02.0
Puro Amerikano ba?
22:04.9
Amerikano ba ako?
22:06.6
Baka na Amerikano ka.
22:07.8
Hindi ka na umaaminan.
22:11.3
FOCAP is a member of a lot of
22:15.6
countries na, ano, meron din kami
22:17.2
mga Chinese media.
22:19.5
They were especially
22:20.8
active during the Duterte time.
22:24.0
Now, hindi ko sila masyadong
22:25.5
nakikita. I'm not sure
22:27.5
why. But, I think nung Christmas
22:29.5
party, nakita ko sila.
22:31.4
So, hindi yun, ano.
22:33.6
We're not leaning into anything.
22:35.5
FOCAP is an organization of
22:37.3
journalists representing different
22:39.1
entities. And, as
22:41.3
journalists, we try to help each other
22:43.3
in all of our coverages.
22:45.6
So, regardless of
22:49.3
maliit ka man, or malaki, o malaking
22:51.0
bansa ka man, or third world
23:01.0
Okay. Ipe, doon sa may na-monitor
23:03.3
niya ng mga pro-China
23:06.1
social media accounts,
23:07.8
mas mukha ba dumami ngayon?
23:09.1
Or, basically, let's say,
23:11.3
last year, during the past
23:13.2
six years, more or less pareho lang?
23:17.1
na-monitor ko ng mga
23:19.3
accounts sa TikTok,
23:23.5
meron talaga silang
23:33.6
sentiments against China.
23:36.0
So, di ba, dati na yan,
23:37.5
di ba, yung halimbawa,
23:39.5
inis na inis sila
23:41.5
doon sa death trap
23:42.5
narrative, at saka yung sa
23:45.6
paninira doon sa Belt and Road
23:47.5
Initiative. Marami silang
23:49.5
videos about it, no?
23:51.6
Nagpunta sila doon sa mga bansa
23:53.3
na nangutang daw sa China,
23:55.9
marami silang mga academics,
23:57.9
mga experts, even si
23:59.3
Jeffrey Sachs nagsasalita doon, si Henry
24:01.4
Kissinger, kinukot nila,
24:03.5
yung sa mga conferences, kumukuha
24:05.6
sila ng mga video clips, to try
24:08.9
negative sentiment or
24:11.6
negative opinions about
24:13.5
China and its policies and its
24:15.6
programs, particularly Belt and Road.
24:18.1
Pero, simula nung
24:19.4
nag-intensify yung girihan doon
24:21.4
sa involving yung mga raw remissions,
24:24.3
nagdagdag din sila
24:26.2
South China Sea content,
24:29.3
particularly in relation to the Philippines.
24:31.7
Na yun nga, ginagamit doon
24:33.3
ng US ang Pilipinas, hindi doon dapat
24:35.5
na doon ang Pilipinas
24:39.3
in the first place, dapat doon wala doon
24:41.0
barkong Pilipinas doon, dahil sa China doon yun,
24:44.1
yung Scarborough Shoals,
24:45.6
daw yun, dapat doon, hindi doon.
24:47.4
Ang mga Pilipinas, ang mga Pilipino ro,
24:49.4
nagpo-poach ng shells,
24:51.7
nagpapadala ng fake fishermen,
24:57.5
biased media, ganyan yung
25:01.4
nag-intensify siya beginning late last
25:03.8
year, early January,
25:06.4
so, surod yung mga videos nila
25:07.8
about it. Although, yung isang na-monitor
25:09.7
namin, yung Media Unlock,
25:11.0
na-take down siya sa TikTok for some reason.
25:17.7
ang nagsabi sa akin ito, yung kasamahan ko
25:19.5
sa office, I think, si
25:21.4
Haydarian daw, nagsabi nito, si Richard
25:23.4
Haydarian, na medyo mainit daw
25:25.5
yung TikTok sa mga
25:26.6
South China Sea videos. So, yung iba
25:29.4
na tinatanggal, pero nagulat kami, yung
25:31.3
Media Unlock, totally
25:33.0
taken down. We don't know
25:35.6
why it was taken down.
25:39.4
maraming mga nag-report,
25:41.1
theoretical lang yun. Kasi maraming
25:43.2
negative comment. So, yung mga,
25:45.4
tinotroll din sila ng mga Pinoy.
25:47.9
Yung iba doon, mga Pinoy, mga vicious eh.
25:50.2
Nagko-comment sila sa mga
25:53.7
na Media Unlock, nilalagay nila,
25:55.7
Chalan Men Square, ganyan.
25:59.2
yung mga admin nila
26:01.7
doon sa mga ganong klaseng comments.
26:04.2
Binibring up yung human rights record
26:08.3
Bakit meron bang issues sa human rights
26:09.9
ng China? Parang wala naman ah. Wala,
26:11.6
yata akong alam na gano'n.
26:15.4
Napaka-free sa China.
26:17.5
Alam naman natin yan, no?
26:18.7
Ngayon pala to, guys,
26:20.6
how do you feel about this? Yung China nagla-lecture
26:23.3
sa mga Filipino journalists on how to do
26:25.1
proper journalism. Yan, isa pa yan.
26:27.4
Meron din yan sa TikTok ah. Pero sige,
26:31.1
Aracel muna, yan. Nalalecturean ka
26:33.0
on how to do proper journalism.
26:35.0
Coming from China?
26:42.5
honestly, siyempre hindi.
26:45.6
you know that as part of the foreign
26:48.0
correspondent, we don't agree on
26:50.1
being lectured by any other
26:52.0
government or any other
26:54.0
state-owned or kahit nasabihin natin
27:01.7
Professor Ipe na,
27:03.9
as journalist, papakita mo lang kung ano yung
27:05.9
nakita mo. Because
27:07.5
as journalist, tayo ay taga-kwento lang
27:10.1
nung nakikita natin, diba?
27:12.3
Hindi tayo naging invento
27:14.1
kasi wala kang pagkukuna nun
27:15.9
in the first place. Kung nag-invento ka lang,
27:18.1
nakikinuwa lang natin instant air.
27:24.2
already covering the ASEAN since
27:28.2
nung nagnyari yung standoff
27:29.7
and yung arbitration na
27:32.1
pagsampan natin ng kaso sa Hague,
27:36.0
Not necessarily there dun sa Hague, but
27:38.1
I was one of those journalists
27:40.1
na talagang who went to see it
27:42.2
through and through. So,
27:44.1
I would say, yung pinagdaanan
27:46.1
ng Pilipinas, at the time
27:48.2
nga, it's very difficult,
27:50.2
especially during the Aquino administration
27:52.5
with this matter,
27:55.6
standoff dun sa Ayungin.
27:58.3
Ah, sorry, nahawan na ako
28:00.3
kay Ipe sa Scarborough
28:02.2
na parang at that
28:04.1
time, even sila, President Obama,
28:06.6
sila, Secretary Clinton,
28:10.2
si SFA Del Rosario pa,
28:12.2
whenever they mention about,
28:14.1
about the South Chinese Sea issue,
28:16.6
dumating yung point,
28:18.0
nagkwento yung ating mga diplomats
28:20.1
na minsan, nawawalan tayo ng
28:22.0
mic or nasisira yung microphone.
28:24.1
So, I think dun pa lang,
28:26.3
nagkakaroon na tayo ng problema
28:27.7
raising our points
28:35.8
nagkakaroon pa rin tayo ng, syempre,
28:37.8
we have, different
28:40.1
countries have different takes
28:41.8
on this issue. So,
28:44.1
ang masasabi ko nga lang is,
28:47.0
masyadong mahaba pa.
28:50.2
ano nga natin, COC,
28:52.0
hindi pa rin natin natatapos. So,
28:54.8
I think yun, hahaba pa din
28:56.2
itong talakayan natin
28:58.1
dito on South China Sea issue.
29:01.1
I don't want to be lectured again.
29:03.4
Don't want to be lectured by China.
29:05.0
I don't want to be lectured.
29:06.9
Teka lang, bago sumagot sa iyo, clarify ko lang.
29:10.1
Kasi minsan, napipilitan ako
29:11.7
maging sarcastic dito sa programa, pero minsan,
29:14.1
naniniwala yung mga tao eh.
29:16.0
Sarcastic po yung binabanggit ko kanina.
29:20.0
ang China sa pre-press. Kasi
29:21.8
iba po yung media tradition
29:26.6
Meron po tayong tinatawag na ano eh.
29:30.0
Oo. Okay. Sarcastic po yung
29:31.8
sinabi ko kanina.
29:32.9
Yung media unlock,
29:35.3
nanermon din. Kasi
29:39.8
yung TikTok nila and then we
29:41.8
wrote about it and then apparently
29:44.0
nabasa nila and then
29:47.7
sa coverage namin
29:49.8
about them and then nagle-lecture
29:52.0
daw sila na ang mga
29:53.2
Philippine media daw
29:57.0
nagsa-sensationalize
30:02.1
kailangan daw natin ng self-reflection
30:04.5
at introspection.
30:06.8
Kasi daw unprofessional
30:08.1
daw ang Philippine media.
30:10.1
Tapos within their same channel,
30:12.4
within the same channel, meron
30:13.9
silang video doon na dahil gusto
30:16.1
nilang ilubog si Marcos.
30:20.6
Ginamit nila yung term na
30:22.1
sugar daddy kay Joe Biden. Sugar daddy
30:24.4
daw ni Bongbong Marcos,
30:28.1
So sabi ko, ito ba yung nagsasabi sa atin
30:30.4
na, uy, maging professional naman kayo.
30:33.5
doon pala wala na silang credibility.
30:38.6
nang discover namin, Ian,
30:39.9
yung doon sa media unlock,
30:42.2
may ano, may gumamit sila
30:43.9
ng mga AI enhancements, no?
30:46.3
So kasi nga, I think gusto talaga nilang
30:48.2
maka-reach out doon sa mga
30:50.0
English-speaking audiences.
30:53.8
problema, alam, hindi naman natin
30:55.9
may kakalayo. May language barrier
30:57.9
and aminado rin sila within their
31:00.9
meron silang explainer
31:04.2
about it eh, why they use AI.
31:07.2
some of the audiences daw wanted to tone down
31:10.2
their accents. So makikita mo,
31:12.5
meron silang mga bago-bago,
31:13.9
itong video na gumamit sila ng AI
31:15.9
enhancements sa voice,
31:21.9
So, ang problema, hindi
31:23.4
napansin din ang audience
31:27.1
AI enhancements. So, para doon
31:30.1
sa ibang viewers, parang
31:31.5
nakakabawa sa credibility
31:34.0
nila yun. In fact, yung iba mga trolls
31:35.9
ginagamit yun against them na
31:38.2
who's gonna believe
31:41.8
So, although itong mga,
31:43.9
yung mga reporters doon sa TikTok account,
31:47.9
they're real people, totoong tao sila.
31:50.7
Kaso yun lang, gumamit sila ng mga AI enhancements,
31:54.4
lalo na sa voice.
31:56.4
Hmm, okay. Ito nga pala, Aracel,
31:59.4
kasi nga, ako naman sa monitoring ko ng reportage
32:02.3
ng FOCUP, pretty balanced, no?
32:05.4
Minsan nga, naisip ko, sobrang bait eh.
32:08.7
Minsan, obvious line na yung binabanggit ng China,
32:11.0
pero kala mo pa rin banggitin, diba?
32:12.7
Just to show na, kinukuha pa rin yung side nila.
32:15.5
Pero, on the part of FOCUP,
32:17.3
siguro, speaking for yourself, no?
32:19.3
Parang, how difficult is it to report today,
32:22.6
given that, even if you're just doing your job,
32:25.3
nandun yung active disinformation campaign nung isang side?
32:29.1
Diba? Is that a conscious effort for you,
32:31.4
in terms of dealing with that?
32:35.1
It's a very conscious effort on all of us.
32:38.2
Kasi, like what I said,
32:40.7
alam mo na, nakita mo na on the ground,
32:43.0
kung ano yung nangyayari.
32:44.6
Actually, minsan, if you're not part of that Aurora mission,
32:49.1
you would say na, baka, iya, pwede, pasible, diba, na,
32:53.5
oh, this is just a propaganda on both sides,
32:56.0
yung China and yung Philippines.
32:57.9
But once you're there, matatakot na rin eh.
33:00.8
Natakot din ako na, parang,
33:02.7
so, gano'n nakatagal kaya itong ano na to?
33:05.7
Kasi, we were practically corralled
33:09.3
sa front, sa back, on both sides.
33:14.0
Alam mo n'yong sasabihin nila na,
33:15.9
ang Philippines daw yung,
33:18.0
anong tawag na ito,
33:19.0
diba, they were accusing us of the Philippines,
33:21.7
and the journalists na,
33:22.9
manipulating, or parang,
33:26.3
we are pressured by the government or the military
33:29.2
to report this stuff and like this stuff.
33:31.9
When, in fact, hindi.
33:33.8
When, in fact, I was there,
33:35.2
When, in fact, I was there,
33:35.7
the video while we were on that
33:39.5
corralled. Alam mo yung, because
33:41.7
of the wave, maunti-unti kami
33:43.4
magaling yung mga kapitan ng barko
33:45.7
namin. Nakakaalis kami. Pero at
33:47.6
the same time, mamaya, ang bilis
33:49.7
nila talagang ikokorrald ka talaga
33:53.0
they were starting to water
33:55.5
cannon yung si Onizame, yung
33:57.6
resupply boat natin.
34:00.0
And then, pinalalayo nila
34:01.6
pala talaga sa Coast Guard.
34:05.7
when they started water canoning
34:07.4
the Onizame, di magvideyo kami.
34:10.2
When we take videos,
34:13.4
ibablock na yung view namin of the
34:15.9
actual water cannon.
34:18.0
Pero I think, yung
34:19.4
pinalabas ng AFP, satellite
34:21.6
ata yung camera na ginamit. So kahit
34:23.6
na hindi namin makuha sa baba,
34:25.9
meron din sa taas.
34:27.5
So, yes, medyo mahirap
34:29.8
paniwalaan yung iba.
34:31.0
Pero, doon nakikita
34:33.6
talaga yung professionalism ng mga
34:35.7
Especially, kaming mga foreign
34:37.7
correspondents. Kasi,
34:40.0
we have to be neutral and balanced.
34:42.1
Kahit na alam natin na,
34:43.8
nako, ito na naman nasasabihin niya.
34:47.8
lalagay mo pa rin yung sa report mo na
34:49.5
sinabi niya ganito, na gets nyo.
34:52.0
Parang, kasi you have
34:53.9
to get both sides of the story.
34:55.5
Hindi ka pwedeng maging Philippines lang.
34:57.7
Kahit na nakita mo
34:58.9
with your own eyes, ito yung
35:01.6
nangyari. Pero, bibigay mo pa rin yung
35:03.5
side ng kabila. Just to show,
35:05.7
na we talk to both
35:11.8
actors nung ano mo, ng story mo.
35:14.6
Yung ganyan e, Pe.
35:15.5
Yung getting both
35:17.5
or both or all sides sa isang
35:21.8
we prevent falling into this trap of
35:23.7
what we call false equivalence
35:25.4
or false balance?
35:28.0
Paano, anong diskarte sa ganyan?
35:30.2
We have to recognize
35:31.9
na may mga stories talaga na
35:35.7
kailangan mo i-publish
35:38.7
while waiting for
35:40.9
or while waiting to obtain
35:45.1
other relevant sides.
35:48.1
Meron talagang ganon. Kasi,
35:49.6
that's the nature of breaking news now.
35:51.7
Hindi naman ibig sabihin na
35:59.9
are always open to
36:01.4
accommodating comments
36:05.7
Tapos, hindi naman ibig sabihin
36:09.1
na kailangan mong hintayin yung
36:10.5
comments or analysis nila.
36:13.0
Basically, there have been pronouncements,
36:15.4
foreign policy pronouncements
36:19.4
can give you context or provide
36:21.5
you necessary background.
36:23.9
So, what I'm saying
36:25.7
lang is, hindi ko masasabi na maging
36:27.5
unfair tayo, maging unprofessional tayo.
36:29.3
What I'm saying is, may urgency yung
36:31.4
ibang mga balita and you shouldn't
36:35.7
Just because, nagde-delay yung
36:37.5
other side from giving
36:39.6
their opinion. Hindi naman pwede yan.
36:42.8
Oo nga. Ang isa ko pala
36:43.8
inisip dito nung kinikwente na Aracel
36:45.5
yung experience niya rin sa
36:47.1
pagsakay dun sa Coast Guard vessel
36:49.7
to cover the Rory mission.
36:53.7
ba't di gawin ng China na invite naman
36:55.6
yung FOCAP, sumakay sa barko nila
36:59.1
para magkaalaman.
37:01.6
Naku, curious ako eh.
37:03.9
Tingnan natin, baka naman kayo
37:05.7
ilan doon sa mga videos na kukunin nyo
37:07.7
at bago kayo bumaba sa barko nila,
37:09.9
o ano ba yung mga kinuha nyo dyan, di ba?
37:12.0
Naisip ko lang yun.
37:18.4
Baka away pa kaya kami.
37:21.6
Akala ko, napaka-professional ang China
37:23.5
in terms of journalism. Mukha sila yung
37:25.3
paragon of journalistic virtues, di ba?
37:27.8
O di sila mag-embed?
37:30.0
Sige nga. Why not?
37:35.7
Baka tayo sa introspection
37:37.1
tsaka professionalism eh.
37:39.7
Paano kaya yung vetting noon,
37:44.5
Ano kayong pagdadaanan namin
37:46.6
foreign correspondents
37:48.2
if nag-embed kami
37:50.5
with the Chinese?
37:53.1
At tsaka pa, paano kaya
37:55.5
Panamari, tayong tatlo, sumamparon sa
37:57.4
China Coast Guard vessel.
37:59.2
Tapos nakita natin, ano ba itong unay-samay na ito?
38:01.7
Kakarag-karag na bulok na
38:05.7
Kaya natin, paano mo i-report yun?
38:08.2
Hindi sila binanggay, no?
38:09.5
Bumanggay yung maliit na
38:14.3
At tumama sa China Coast Guard vessel.
38:19.4
I have to commend yung mga kapitan
38:22.4
nasyak ako. Kasi natuwa ako
38:25.4
actually. Parang nanunood ako
38:33.4
Ang bilis ni unay-samay.
38:35.0
Maliit lang siya. Actually, I have my video
38:37.4
na ang galing niyang umalis dun
38:39.2
sa pagkakakorrald sa kanya.
38:43.0
abante, parang, wow, sabi ko
38:45.0
ang galing. Sabi ko nga, sana makilala ko
38:47.0
yung kapitan nun. Gusto ko magpa-picture.
38:49.3
Ewan ko lang kung injured siya.
38:50.9
Kasi, di ba there were three of them
38:52.8
who were injured during that time. So,
38:55.7
shout-out ko lang, ha?
38:57.5
Kung gusto ko ma-picture
39:02.7
So, I have to commend all our
39:05.8
our coastguards, our navy,
39:08.8
our marines, our military.
39:10.9
Kasi ang galing, in fairness, na
39:12.6
ang bilis nila. Considering
39:14.5
yung unay-samay is like, ano lang,
39:18.5
Pag nakita mo siya, parang
39:20.4
ano siya, para lang siyang
39:22.0
parang, alam mo yung, sirasirang
39:24.5
mga, ano, compared
39:26.4
dun sa mga kalaban niya. Kaya tuloy siguro
39:28.5
na ano siya na nasasabihan
39:30.6
na nako-compare sa David
39:32.5
and Goliath. Kasi nga, makikita mo,
39:34.7
siya talagang, lumalaban
39:36.6
siya. Pero, eto ha,
39:38.8
kwento ko lang, nung matapos
39:40.7
lahat yung event, tapos nakita ko siya
39:42.4
kakarag-karag, nailipat na yung mga
39:44.5
injured dun sa Cabra, no? So, kami
39:46.7
sumabay sa unay-samay
39:49.1
going back to Ulugan Bay.
39:53.8
As in, nalungkot ako
39:54.8
kasi nakita ko siya na
39:56.3
ano, sira-sira na, pag-ewang-ewang
40:01.0
ano na, diba, butas na yung
40:02.3
ceiling, butas na lahat ng mga
40:04.7
windows niya, pati yung gilid niya.
40:07.1
Pero, yung unay-samay,
40:08.8
alam mo, natuwa ako. Siguro it's just me
40:10.8
and may emotional side. Parang
40:12.7
paas noo pa rin siya nagsisale.
40:15.1
Kahit nasira-sira na siya.
40:16.6
Ewan ko kung ilang tao na lang yung
40:18.0
nando doon. Pero, naproud
40:20.7
ako ng konti. Na parang, oh my God,
40:22.9
parang nakaka-proud naman itong mga
40:24.6
tao na nando doon sa unay-samay.
40:27.1
I have videos na parang
40:28.7
if I showed you, you would feel the same.
40:31.5
Kahit nasabihin mo neutral ka,
40:32.8
parang natuwa ako sa kanya.
40:34.7
Ito yung isang inisip, no?
40:38.2
Epe, tsaka Aracel. Aracel po pangalan niya.
40:40.6
Hindi po Aracel. May nag-comment dito. Aracel po.
40:43.3
Ayan. Pasensya na po. Baka
40:44.5
kinain ko lang yung sinabi ko.
40:46.8
Aracel. Ayan. Saludo.
40:48.9
Garcia. Hindi kasi, diba,
40:50.8
yung issue ng West Philippine Sea, hindi naman
40:52.7
ideally kasi, yung
40:56.1
tayo pupunta dyan on our own.
40:59.1
Kaso, ang problema,
41:00.7
hindi naman tayo pwede mag-ano, no?
41:04.0
mag-commission ang sarili natin yung vessel para
41:05.8
dali tayo dyan. So, kailangan talagang dumaan
41:07.9
sa gobyerno ng Pilipinas.
41:10.2
Kaya ngayon, China, shoutout din sa China, kung gusto
41:12.1
nyo, di mag-embed ang
41:13.2
FOCAP sa inyo. Ang tanong
41:15.9
lang doon, sinasensor ba?
41:17.3
Invite naman talaga sila, eh.
41:19.3
Diba, nag-invite sila
41:22.0
ng Philippine Media para mag-seminar
41:30.3
meron bang pa-seminar yung Chinese government
41:32.1
on yung parang journalism workshop?
41:34.0
Gusto ko sanang umatend, eh.
41:36.1
Sinong speaker dyan?
41:45.8
Diba, minsan may mga forum din dito
41:48.0
sa Manila na organize nila
41:49.8
na pag kumatend ka nun,
41:52.8
para kang ano, eh.
41:54.8
Para kumatend ang
41:55.7
journalism workshop ng China, eh.
41:59.6
Yung sinasabi ko, diba, hindi naman pwede on your own
42:01.9
pumunta ka roon, diba? So, dadaan ka talaga sa
42:04.0
Pilipinas or gusto sa China?
42:05.6
Yan pwede. Kaso, like before,
42:08.2
nung hindi pa ganito ka intense
42:10.2
and escalated yung ano, no,
42:12.2
yung mga pangyayari,
42:14.0
pwede. Pero, ang mahal.
42:17.0
Um, if, for example,
42:18.8
yung mga malalaking kompanya,
42:20.8
you can do that because
42:28.0
And at the same time, if takot ka sa
42:30.2
for security purposes,
42:32.1
hindi, kung kayo-kayo lang,
42:34.0
siyempre, eh, medyo nakakatakot.
42:36.7
Lalo na pagka privately
42:38.0
owned yung gamit mo.
42:40.0
So, hindi ko alam kung
42:41.4
same scenario, same din yung mangyayari
42:44.0
doon sa isang privately owned
42:48.1
yacht, or kung anuman.
42:50.0
Pero, pwede naman.
42:52.0
Medyo mahal nga lang.
42:54.4
pero ngayon, diba, dadaan ka sa
42:57.9
National Task Force on the West Philippines.
43:00.4
As the same, coordinated with the Navy, diba?
43:04.0
With the military, diba?
43:06.5
Kasi, kunwari, ito, alam na, Ipito,
43:09.3
meron ako yate, diba?
43:10.8
Pero, hindi ko naman, pwede basta-basta
43:13.0
dalhin yung yate ko doon sa, ano,
43:15.3
sa Ayungin, diba? Yari naman ako.
43:17.4
Umupa ka ng bangka
43:19.4
sa Masinlok para dalhin ka doon sa
43:21.1
Bajo de Masinlok.
43:22.7
Correct. Yan ang sinasabi nating
43:25.0
mga problema, no?
43:27.4
Saka yung concepto ng
43:29.0
embedded journalist, luma na din yan, eh.
43:35.2
embedded journalist. May mga Pinoy pa nga na
43:37.3
nag-embed, eh. Diba?
43:39.4
So, pag gano'n, you have to,
43:41.6
you have, kasama ka doon sa unit na yun,
43:43.6
you have to follow what they do, what they
43:45.6
tell you, kasi, for your own safety, diba?
43:49.6
Pati pagkain, diba?
43:55.0
Kung natin yung isang, ano,
44:02.0
ano naman daw ang
44:04.8
Bip Chua sa usapin.
44:10.8
Hindi ko nakita, pero...
44:14.0
Clarification lang po,
44:22.7
Siguro may hawig po,
44:24.3
pero magkaibahong tao yun.
44:27.6
Ano ba, hindi ko nakita.
44:30.3
Ito, si Edmund Albano.
44:34.0
ano, ma-hawig ka.
44:39.9
Chow Chua, ako naman po sa USD.
44:42.4
Pero magkaibigan po kami
44:44.3
ni Dr. Chow Chua.
44:46.9
May pangatla pa kayong...
44:48.7
Diba triplets kayo?
44:49.9
Sino yung pangatla? Yung nagbabanda?
44:51.7
I belong to the zoo.
44:58.2
May pang-apad pa.
45:00.0
May pang-apad pa.
45:02.5
I-guest mo rin, si Ninong Rai.
45:15.6
Pulang-pula, pulang-pula ka naiyak.
45:26.0
May alam ako, iyak nga.
45:33.0
Mabalik lang ako.
45:33.4
Mabalik lang ako.
45:34.0
ako doon sa media kasi nabanggit niya
45:35.7
yung mga bangga eh. Doon sa media
45:37.7
nasa ibang mundo sila
45:40.0
doon kasi sinasabi nila, gusto nilang
45:42.0
i-downplay yung David versus Goliath
45:44.1
na nabanggit nyo kanina.
45:45.8
Pero yung video, pinapakita nilang video
45:48.0
malaking barko ng China
45:49.8
versus maliit na bangka ng Pilipinas.
45:54.1
hindi totoo yung David versus Goliath
45:56.1
e kinakan nyo nila ng tubig
45:58.1
yung mga bangka ng Pilipinas.
46:00.6
Teka lang, malapit na ako makarecover.
46:04.0
Bago sila na takedown, yung isang
46:06.5
video na yun, tinanggal nila sa TikTok
46:08.2
although nasa Facebook pa rin.
46:10.3
Siguro nga kasi, tinataktis sila
46:12.3
ng negative comment doon.
46:14.3
Sabi mong hindi totoo yung David versus Goliath
46:16.1
e kita kita sa sarili mong video
46:17.9
na malaking bangka
46:20.3
versus maliit na bangka.
46:22.4
Kasi ya, maliit na talaga
46:28.0
kaya nakakatuwa nga siya.
46:29.9
Pag nakita mo talaga yung parampusa at dagasila
46:32.6
kasi ang liit niya,
46:35.4
Nakakatuwa siya, actually.
46:37.4
Ay sorry, pangit na sabihin nakakatuwa.
46:39.6
Sorry, na-amaze ako.
46:41.7
Na-amaze ako doon sa senaryo talaga
46:43.5
na pag nakocorral siya.
46:46.0
Ang gagaling ng mga ano natin,
46:51.7
Kaya saludo po ako sa kanila.
46:54.7
Nakarecover ka na, Ian!
46:59.3
Si Ian po, nakilala ko na po siya
47:01.8
ng mga college pa kami.
47:05.7
hindi ko pa siya nakilala.
47:08.1
Nag-cross po tayo ng landas.
47:11.7
Nag-cross tayo ng landas na lamang
47:21.1
Okay, sige. Seryoso na.
47:24.0
Ang tawag mo niyan laughing fit eh.
47:25.7
Huwag naman kasing ganun.
47:26.7
Dapat may boundaries din tayo
47:29.6
pag sa mga ganyan joke.
47:30.7
Dapat pinaprep ako.
47:32.8
Hindi ko alam yan eh.
47:38.3
Ang dami pala dito
47:39.6
yung nagsabi na akala historian daw ako.
47:43.8
So, parang sabi, alam pa ka alam
47:45.5
nung historian dito sa issue?
47:47.9
Alit siguro sila nang pasok.
47:50.9
Ginest mo yung historian.
47:52.6
Teka, lagyan niya natin ang pangalan.
47:54.2
Baka narilito sila. Ito to.
47:55.5
Lagyan natin ang pangalan.
47:57.1
Display names. Ayan yan.
47:58.8
Hindi po siya si Xiao Chua, okay?
48:05.5
Sabi ito, may panlima pa si Juggs daw.
48:10.5
Masiguro si Ollero ba yun?
48:16.5
Yung stand-up comedian.
48:22.5
Sabi, nakakatawa naman kayong tatlo.
48:26.5
Napatala ang comedy show.
48:30.5
Sabi lang siya pinag-uusapan namin.
48:37.5
Pwede namin palitan yung ano.
48:39.5
Pwede namin palitan yung Spider-Man meme.
48:48.5
Yung laughing fit na naman.
48:55.5
Teka, mapapainom ako tubig.
48:59.5
Pagtatawan tayo ng China nito.
49:00.5
Napaka-unprofessional daw natin.
49:02.5
Sensya na po, China.
49:04.5
Tau lang kami eh.
49:06.5
Kasi kami Pilipino may sense of humor eh.
49:09.5
Miski pinababoy tayo sa sarili natin bakuran eh.
49:13.5
Eto, tanong ko kay RSL.
49:17.5
Kasi ito, nadidilig ko rin sa ibang mga pro-China propagandist, no?
49:21.5
Parang pag nag-embed daw kayo dyan sa Rory Missions na yan,
49:24.5
parang talaga naghahanap kayo ng confrontation o ng gulo.
49:27.5
Para may maicover.
49:29.5
Para may maibalita.
49:31.5
What do you say to that?
49:35.5
As, you know, being a journalist, andong kalage doon sa mga...
49:41.5
Diba, pagka nga kunyari, pumutok ang bulkan.
49:45.5
Yung mga tao umaalis doon sa may bulkan.
49:47.5
Kaming mga journalist papunta doon sa bulkan.
49:50.5
So, hindi kami naghahanap ng gulo.
49:52.5
We just wanted to give our own story, our own narrative.
49:57.5
And kasi, like everybody else,
50:00.5
kahit sabihin mo na parati na siyang paulit-ulit,
50:03.5
iba yung narrative na nakita mo.
50:05.5
And every time, iba-iba rin yung nangyayari.
50:08.5
Like, for the recent one...
50:15.5
Hi? Am I still here?
50:17.5
Go, go. Malinaw, malinaw.
50:23.5
Nag-free shot ah si Aracel.
50:26.5
O, Shau, pakitalay, Shau.
50:28.5
Kaya patuloy, nagdala ako ng scout.
50:34.5
Gumalaw na uli si Aracel.
50:41.5
Ang kanyang internet.
50:44.5
Pero yun, siguro, ipe, no?
50:46.5
Yung, minsan kasi,
50:49.5
they agree na at this stage,
50:51.5
given the breadth of disinformation,
50:55.5
especially sa Asia ng West Philippine Sea,
50:58.5
kailangan ba pag-journalist ka,
50:59.5
mukhang i-rethink yung mga values na meron tayo?
51:01.5
Na baka sometimes, itong values na to,
51:03.5
this is also working to our disadvantage?
51:06.5
Yeah, I think so. Oo.
51:08.5
I think so, kasi...
51:12.5
Hindi naman natin sinasabing totally abandon it.
51:14.5
Pero we have to adjust,
51:16.5
and we have to be flexible and be agile
51:20.5
to use yung mga buzzwords nila, no?
51:23.5
Kasi, yung mga...
51:26.5
Yung mga nagpapakalat ng disinformation
51:29.5
at influence operations,
51:31.5
hindi naman sila sumusunod sa ethics, eh.
51:33.5
Pero sila yung ano, yung mataasang engagement.
51:37.5
So, maybe we should adjust our tactics or strategy.
51:42.5
Kasi nga, iba yung laro nila.
51:44.5
E tayo, sumusunod tayo sa...
51:47.5
We stay within the margins.
51:51.5
Pero yung mga kalaban natin, walang kinikilalang ethics.
51:56.5
That's the question.
51:57.5
How do we respond to that?
51:58.5
So, I think we have to be more creative.
52:01.5
We have to be more creative in our response.
52:04.5
Kaya nga, dun nga sa sinasabi ko sa'yo kanina, eh.
52:08.5
Tinansend na namin yung fact-checking genre.
52:11.5
Kasi, noong 2022, fact-checking kami lahat, eh.
52:14.5
So, lahat ng false claims,
52:16.5
nirating namin ng false, true,
52:18.5
may need-deeds context, no?
52:20.5
So, I'd like to think na naging...
52:23.5
Nagkaroon naman ng kahit papanong impact, eh.
52:25.5
Kahit papanong impact yun, ano.
52:26.5
Although, we would say na hindi...
52:28.5
Hindi niya totally na-address yung disinformation,
52:31.5
yung information chaos.
52:33.5
Pero ngayon, sa information...
52:35.5
Sa, ano, sa influence operations,
52:37.5
iba yung taktika nila, eh.
52:39.5
Pinapaghalong nila yung opinion,
52:45.5
So, basically, opinion pa rin nila yun,
52:47.5
o kaya yung kanilang analysis na based on wrong assumptions,
52:51.5
or incomplete context, o...
52:53.5
incomplete context or facts.
52:56.5
Tapos, pinipresent nila yun as news, no?
53:01.5
So, I'd like to quote one expert
53:03.5
whom I interviewed, si...
53:05.5
Associate Professor John Alulabor
53:09.5
ng UP College of Mass Communication.
53:11.5
Kasama ko yan sa board ng
53:13.5
Philippines Communication Society.
53:17.5
taktika yan talaga sa propaganda.
53:19.5
Gagamitin nila yung news format, no?
53:23.5
paghalo ng opinion,
53:25.5
at saka ng balita, no?
53:29.5
format na may credibility sa audience.
53:31.5
Eh, yun ang habol nila,
53:33.5
magkaroon ng credibility.
53:37.5
Press1.ph and yung ibang mga organizations,
53:39.5
double time kami dyan
53:41.5
kasi gusto naming i-monitor yan,
53:43.5
at ipaalam sa publiko na,
53:47.5
pag napanood nyo to,
53:49.5
kayo dyan. Kasi, unang-una,
53:51.5
state entities yan.
53:53.5
Pangalawa, we may be pushing
53:59.5
bias or unfair or lacking
54:01.5
context, o kaya walang basis.
54:03.5
So, we have to guard
54:05.5
against that, no? Maraming ngayong mga
54:07.5
influence operators na gusto
54:09.5
nilang ma-influenceahan
54:17.5
negative opinion against them.
54:19.5
Pero ako, hindi ako masyadong worried
54:21.5
kasi I think uphill battle sila, eh.
54:23.5
So, hard-pressed talaga
54:25.5
sila na i-overturn
54:27.5
yung private, yung ano, yung
54:29.5
current na paniniwala
54:33.5
It will take a lot more.
54:35.5
It will take a lot more.
54:39.5
Ari, sir, yung pinag-uusapan namin
54:41.5
ngayon, no, yung tungkol dun sa
54:43.5
idea na whether we should rethink
54:47.5
journalism in the face of massive
54:49.5
disinformation. Nakabalik na ba si Ari, sir?
54:51.5
Parang nakafreeze ulit, ah. Hello?
54:55.5
Ah, shout-out muna ako rito
54:57.5
kay Picaboo, Picaboo.
54:59.5
Christian is here as a vlogger, too.
55:01.5
Mga overtimes sa pagpapakalat ng
55:03.5
kababuhan si Picaboo, ah.
55:05.5
May video ko explaining the difference
55:07.5
between a vlogger and a journalist.
55:09.5
Ayan, nakakahiyaan naman sa akin, no.
55:11.5
24 years ako sa journalism, tapos
55:13.5
sasabihin mo lang ako vlogger.
55:15.5
Dinig mo ba ako nag-hi, guys?
55:17.5
Oo, nakakahiyaan naman sa'yo. Oo.
55:19.5
Pero overtime ka lang. Mukhang kailangan
55:21.5
kumita eh. Assuming na,
55:25.5
let's say, for the sake of argument, na vlogger
55:27.5
si Christian Esguerra,
55:29.5
ah, not all vloggers are created equal
55:33.5
Ah, oo. Pero ano pa rin
55:35.5
niya, eh. Useless ang argument niya.
55:39.5
Ah, hindi, kailangan lang kumita.
55:41.5
Bayaan mo na. Ganun talaga eh.
55:45.5
So, yun nga, kailangan i-rethink yung ano,
55:47.5
the way we do journalism din, kahit pa paano, no.
55:53.5
O, eto din, nami-mislead din yata
55:55.5
si Ker Viola Lim,
55:57.5
Professor Xiaochua Endows. Hindi po ako
56:05.5
Sorry, nawala-wala ako.
56:07.5
Okay lang. Kanina pa nagpapaliwanag
56:09.5
si Ipe, eh. Kailangan niya i-correct yung
56:11.5
massive disinformation.
56:15.5
Ayan. Ano yan? Sorry,
56:17.5
ulit, ulit, ulit. Parang
56:19.5
galit ka yata, eh. Ayaw mo yata kaming kausap, eh.
56:21.5
Hindi naman wala. May
56:23.5
issue ka ba again sa amin?
56:25.5
Parang may galit ka, ah.
56:27.5
Tinagal ko na nga sa laptop, eh. Phone na nga to, eh.
56:31.5
Kala ko may nasabi kami hindi maganda na kinainis mo, eh.
56:33.5
Bilalo mayas, eh.
56:35.5
Hindi, yung ikaw,
56:37.5
sa tingin mo, kailangan ba i-rethink
56:39.5
yung the way we do journalism now, tsaka
56:41.5
yung journalism principles?
56:43.5
In the face of this massive
56:51.5
Kasi, tayo by the book
56:53.5
and then we vet. Maraming
56:55.5
ano natin na nag-vet na ba?
56:57.5
For example, sa newsroom natin
56:59.5
and all that. I think
57:01.5
as, you know, in our journalism,
57:03.5
institusyon na tayo, eh.
57:07.5
ano, ah. That's, for my opinion,
57:09.5
no? So, yung process
57:11.5
na pinagdadaanan natin says a lot.
57:13.5
And, hindi tayo, kaya nga hindi
57:15.5
tayo pwedeng sabihin na biased tayo.
57:19.5
pinagdadaanan talaga. Hindi lang,
57:21.5
yung pag-pitch mo pa lang ng story,
57:23.5
yung pag-ano mo pa lang ng, ahm,
57:27.5
yung logistics and
57:29.5
everything and, you know, yung ang daming
57:31.5
nakasalalay doon sa isang storya
57:33.5
lang. Ang laki din ang,
57:35.5
diba? Ang laki din ang gagastusin mo
57:37.5
and yung time and effort.
57:39.5
So, I don't think there's a problem
57:41.5
with our, our, ano,
57:49.5
Teka, may clarification si, ano,
57:51.5
may clarification si,
57:55.5
Yung nag, yung sinayit ko kanina
57:57.5
na nanonood daw si Professor Xiao
57:59.5
Chua, si Harvey Nicker.
58:01.5
He was referring to the fact na nanonood
58:03.5
daw si Professor Xiao.
58:05.5
Ano nanonood nga si Xiao?
58:07.5
Welcome to Professor
58:09.5
Welcome to Professor.
58:11.5
I've met him several times already
58:15.5
Shout out kay Xiao Chua.
58:17.5
So, going back, Christian, sabi ko nga,
58:19.5
ano na tayo, institutional
58:21.5
yung journalism and siguro
58:23.5
because of the, yung mga
58:25.5
advent of AI and advent of all of
58:27.5
this stuff, yung pananaw ba natin
58:29.5
nag-iibay ng mga tao,
58:31.5
um, I think let's go back
58:33.5
to the basics. If everything goes wrong,
58:37.5
babalik ka sa basic, babalik ka sa law,
58:39.5
nagkakaroon kayo ng dispute or whatever.
58:41.5
Ano lang ba yung parang
58:49.5
kinikikawt eh, Pe? Baka naman kinikikawt mo siya.
58:57.5
nagkikikawt. Hinahak tayo ni Xiao.
58:59.5
Feeling ko hinahak tayo.
59:03.5
Maganda yung signal ko.
59:05.5
Anyway, going back,
59:07.5
siguro let's go back to the basics.
59:11.5
ano na yan, since 19, kopong-kopong pa
59:13.5
yung journalism na pinagaan na natin.
59:15.5
So, hindi, kahit na may mga
59:17.5
nutrients and all that,
59:19.5
ako naniniwala pa rin ako sa vetting
59:21.5
process and yung ginagawa ng newsrooms
59:23.5
natin, hindi madali.
59:27.5
yun, yun ang para sa akin. Ano?
59:29.5
Alam ni Sir Ipe yan.
59:31.5
Tama. Tsaka yung, hindi, tsaka
59:33.5
eh kung ano yung nakita ko, ano yung totoo eh.
59:35.5
Ano naman sabihin natin na hindi. Exactly. Eh, nga.
59:37.5
Hindi binangga eh. Eh,
59:39.5
kita mo naman, rumaragas ha yung mabilis na
59:41.5
vessel ng China Coast Guard.
59:43.5
Para harangan, diba?
59:45.5
I-T-bone yung ano, yung
59:47.5
Philippine Coast Guard vessel. Eh, paano man naman
59:49.5
ipoportray yun? Diba?
59:51.5
Parang ano yan eh, just to illustrate
59:53.5
how ridiculous this has become, no?
59:55.5
Parang may sumuntok sa muka mo, pero ang gusto
59:57.5
sabihin ng China, dapat pag binarita mo yan,
59:59.5
yung muka, humampas dun sa kamao.
60:03.5
Eto, may comment si Edric Eder.
60:07.5
wag muna yung walang kinikilingan
60:09.5
kasi may kailangang
60:11.5
tayong protektahan.
60:13.5
Ayan. Mukhang i-reference na ron sa
60:15.5
slogan ng GMA7 na ako
60:17.5
mismo hindi ako fan kasi parang
60:19.5
masyadong naive, no? Pasensya na po sa mga
60:21.5
kaibigan natin sa GMA7.
60:23.5
Pwede ko nang banatan yung slogan nyo
60:25.5
dahil independent journalism ako ngayon.
60:29.5
walang kinikilihan, walang pinoprotektahan
60:31.5
servisyon, totoo lang. Medyo may something wrong dun eh.
60:35.5
between, face between good and evil,
60:39.5
maging neutral ka ron, diba? Alamin mo muna
60:41.5
kung anong tama. You ascertain
60:43.5
kung sino yung masama, sino yung
60:47.5
you take the side of good. Ayan.
60:49.5
Kasi matutuwa si satanas pag sinabi mo
60:51.5
dapat neutral ka. Diba?
60:53.5
Neutral ako ah, sa tanas tsaka sa Diyos. Diba?
60:57.5
what do you guys think of this? Yung sinabi ni
60:59.5
Edric, no? Wag muna tayong walang
61:01.5
kinikilingan kasi may kailangan tayong protektahan.
61:05.5
Ikaw ang naipit. Ako, eto, I don't want to
61:07.5
look, ah, necessarily
61:09.5
look at it that way eh. Kasi,
61:11.5
pag kinocover mo naman yung
61:13.5
South China Sea issue,
61:15.5
ah, hindi naman ibig sabihin
61:19.5
cheerleader ka ng Pinas eh.
61:21.5
Diba? So, you also do your
61:23.5
own, ano eh, your own
61:25.5
judgment, moral judgment, or judgment
61:27.5
calls, no? So, sino ba
61:29.5
ang ano? Sino ba ang wala sa,
61:31.5
sino ba ang lumalabag sa international law?
61:35.5
yung sumasakop sa exclusive
61:37.5
economic zone ng ibang bansa?
61:39.5
No? Sino ba yung nagwa-water
61:41.5
canon sa maliliit na bangka?
61:43.5
Sino ba yung nagpre-prevent sa mga
61:45.5
Filipino fishermen
61:47.5
na mangisda doon sa
61:49.5
matagal nang kinoconsiderang traditional
61:53.5
Diba? Sino ba yung, ano,
61:55.5
nanghaharas sa mga Philippine vessels?
61:57.5
Yung mga nagdadala lang ng sire
61:59.5
supply para doon sa mga sundalon
62:01.5
na nagrorotate doon sa
62:05.5
grounded vessels sa Ayungin.
62:07.5
No? Na hindi naman, legit
62:09.5
naman yun, ano? It's an outpost.
62:11.5
No? So, we have to,
62:13.5
we have to look at these things. Ah,
62:15.5
ah, hindi na, hindi necessarily
62:17.5
ano yan eh, ah, cheerleading
62:19.5
for the Philippines eh. Although,
62:21.5
so be it, no? Kung, kung
62:23.5
ano, yung coverage natin
62:25.5
medyo pabor sa Pilipinas, eh
62:27.5
ganun talagang ang ano, yung context
62:29.5
ng dispute eh, no? Mas malalayang
62:33.5
Gusto ng China, kampihan
62:35.5
natin yung viewpoint nila.
62:37.5
Eh, yun ang mali eh, diba?
62:39.5
Sila yung lumalabas na based on
62:41.5
the 2016 arbitration ruling, sila
62:43.5
ang, sila ang in violation
62:45.5
of international law.
62:47.5
Paano natin, paano natin
62:53.5
journalist, no? Yun lang
62:57.5
Sa akin naman, narinig ninyo ako.
62:59.5
Ah, malinaw, malinaw.
63:03.5
parang the government just ask us also
63:05.5
parang, ayong, sinasabi
63:07.5
nilang assertive transparency.
63:09.5
So, we just have to be transparent
63:11.5
with our reports. Kahit
63:13.5
siguro hindi kami
63:15.5
pro or leaning towards the Philippines,
63:17.5
lumalabas talaga sa videos namin
63:19.5
kung anong nangyayari na talaga
63:21.5
namang, nakikita ninyo?
63:23.5
Ah, medyo dehado yung Pilipinas.
63:35.5
If you will ask me about yung ano,
63:37.5
dapat maka pro-Filipinos, kahit
63:39.5
hindi naman namin gawin, kitang-kita
63:41.5
yun sa mga reports namin.
63:43.5
Um, na transparent kami
63:45.5
kung ano yung nakita namin yung nag-nare-report.
63:47.5
And I have videos to prove that.
63:51.5
like what I said, ano,
63:53.5
wala kaming kinikilingan, kahit
63:55.5
sabihin ko neutral ako. Pero, yung
63:57.5
videos namin will show a lot.
63:59.5
Will tell the story by itself.
64:01.5
Iniya yun. Tsaka, iniya.
64:03.5
Tama yun. You just stick to the facts that
64:05.5
you're able to establish. Diba?
64:07.5
Tsaka sa atin ba, sa Philippine media,
64:09.5
do we, ano, do we
64:15.5
take out of context yung mga pronouncements
64:17.5
ng Chinese government?
64:19.5
Hindi. We also give them
64:21.5
appropriate, even
64:23.5
ample amount of airtime.
64:25.5
Right. Kasi patas tayo eh.
64:29.5
pero curious talaga ako, no? Wala bang,
64:31.5
baka gusto magtayo, no? Pag na-relax na yung
64:33.5
ating economic provisions, baka gusto magtayo
64:35.5
ng gobyerno ng China ng
64:37.5
Journalism School sa Pilipinas. Eh,
64:39.5
masarap mag-enroll doon, no? Para matutunan natin
64:41.5
yung tamang pamamahayag
64:43.5
base sa lente ng China, no?
64:45.5
Yung pa paano mag-airbrush
64:49.5
Nilayasan na naman tayo ni, ano,
64:51.5
ni... Galit na yata sa atin
64:53.5
si Arised, eh. O, mga tingko.
64:55.5
Intermittent lang.
64:57.5
Intermittent lang.
64:59.5
Napiling ko may nasabi. Ito yung sa iyo
65:01.5
may nasabi. Nasa-sabotaje ko.
65:03.5
Ano ba yung internet provider mo?
65:05.5
Nasa-sabotaje ko.
65:07.5
Nasa-sabotaje ko yung internet provider mo.
65:11.5
nasa event ako ng isang embassy
65:15.5
nakikibahay lang ako.
65:17.5
Nakiki-internet ako.
65:19.5
We were nice enough to, ano,
65:21.5
nakiki-internet ko.
65:23.5
Pero... Baka may, baka may
65:25.5
katabi kayo dyan, nagninetflix. Pakisabi,
65:27.5
i-pause muna. Baka nanonood ang three-body
65:35.5
Baka may nagtitiktok
65:37.5
dyan. Kinukonsume yung content
65:39.5
ng, ano, mga pro-China
65:45.5
tapusin na natin ito. Oo.
65:49.5
Uuwi ka na ba? Ano, magluluto ka ba?
65:53.5
Susunod pa ako, eh.
65:55.5
Tara, magkape-kape
65:57.5
tayo ang tatso minsan.
66:01.5
Pero, Ninong Rai,
66:03.5
maganda yung, ano mo, yung unang patok na nuluto mo.
66:05.5
Yung, ano ba yun? Yung kare-kare?
66:07.5
Bagnit kare-kare ba yun? No.
66:09.5
Congrats, ah. Pero, sa susunod,
66:11.5
huwag naman ng South China Sea pag-uusapan natin, ah.
66:13.5
Pag nagkape tayo.
66:17.5
Oo, iba naman, oo.
66:19.5
Okay, sige. Maraming salamat, guys.
66:21.5
Aracel Saludo-Garcia ng FOCAP,
66:23.5
tsaka si Felipe Salvoza ng Press One.
66:27.5
I'm not Xiao Chua.
66:29.5
I'm proud to look like Xiao Chua,
66:31.5
but I'm not Xiao Chua.
66:33.5
Eto, minsan gagawin ko talaga,
66:35.5
invite ko kayo yung dalawa.
66:39.5
Sila. Xiao tsaka si Ipe.
66:41.5
For clout. For clout.
66:43.5
Hindi, history pag-uusapan natin dyan.
66:45.5
History. History and journalism.
66:47.5
Para ang professor.
66:49.5
Si Ninong Rai, collab na.
66:51.5
Si Ninong Rai, para pati culinary.
66:53.5
Si Aracel nandyan
66:59.5
College pa ganyan na tumawa yan, eh.
67:01.5
Napaka-infectious, eh.
67:03.5
Miski bad mood ka pag tumawa si Aracel,
67:07.5
Naliyasan na naman tayo. May nasabi na naman akong hindi tama, eh.
67:13.5
Aracel, are you there?
67:17.5
May nasabi naman dyan, oh.
67:19.5
Akala ko, garit ka na naman, eh. May nasabi na naman ako, eh.
67:23.5
Salamat po sa pag-guest sa amin.
67:25.5
And of course, for hearing our side,
67:27.5
our statement from VogueCap.
67:31.5
again, baseless yung mga statements
67:33.5
given to us by the Chinese Embassy.
67:37.5
we will always prove
67:39.5
kung anong worth namin.
67:41.5
We're just doing our job.
67:43.5
And we're always giving attention
67:45.5
on every aspect of our report.
67:49.5
binibigyan din namin ng media mileage
67:55.5
on all of the issues.
67:57.5
And we're just reporting on all of our
68:01.5
broadcasts from VogueCap.
68:05.5
Salamat, Christian Esguerra.
68:07.5
Thank you, Pax First. And thank you,
68:09.5
Professor Felipe Salvoza.
68:13.5
Last na last na. Request ko lang, Aracel,
68:15.5
pag kinausap mo yung
68:17.5
mga kasama mo sa VogueCap,
68:19.5
pakita mo naman yung part ng interview natin,
68:21.5
yung matino naman yung pinag-uusapan.
68:27.5
Aracel, I was saying,
68:29.5
pagkausap mo yung VogueCap,
68:31.5
kasi diba nag-decide pa yung board nyo
68:33.5
na ikaw yung mag-guest ngayong gabi.
68:35.5
Pag nag-report ka sa kanila, sabihin mo,
68:37.5
pakita mo naman yung clips na seryoso tayo.
68:39.5
Baka pakita mo yung...
68:41.5
Teka, kailan tayo naging seryoso?
68:47.5
Parang yung iba na na-interview, parang seryoso.
68:49.5
Parang pag sa atin, parang wala.
68:51.5
Sino bang presidente nyo ngayon? Si Jason ba?
68:55.5
No. Ngayon si Gurly
69:05.5
Baka sabihin, ano ba yung pinasok mo?
69:07.5
Huwag ka na nga mag-guest ulit dyan.
69:13.5
prepared ako ng mga ano eh.
69:15.5
Prepared ako ng mga serious stuff, pero wala.
69:17.5
Siguro tawa lang ako.
69:19.5
Natawa lang pa nung tumaw.
69:21.5
Okay, sige. Maraming salamat sa inyo.
69:23.5
Multiverse pala ang nangyari dito. Multiverse.
69:25.5
Correct. O lumayos na naman si Aracel.
69:27.5
Galit talaga sa atin to eh.
69:29.5
O yun na si Shau Chuao.
69:39.5
Hi, Shau out. Okay.
69:43.5
Shau time na lang.
69:45.5
Next time, Shau time tayo ah. Shau. Okay.
69:47.5
Sige. Maraming salamat.
69:49.5
Thank you so much.
69:55.5
Bye-bye. Ayan. Si Ipe at saka si
70:03.5
medyo may mga parts na nakakatawa kanina,
70:05.5
pero pasensya naman,
70:07.5
nag-laughing fit ako. Hindi ako handaro sa sinabi
70:09.5
ni Ipe eh. Shau, hindi ko kasalanan to.
70:11.5
Matatawa ko na sobra kanina eh. Mga ilang minuto rin
70:13.5
yun eh. Oo, sabi niya kasi.
70:17.5
Nanonood pa rin si Shau. Next time, ano,
70:19.5
i-invite ko kayo, Shau. Ikaw
70:21.5
tsaka si Ipe. Ayan. Dito sa ating
70:23.5
programa. Pausapan natin
70:25.5
journalism and history.
70:29.5
bago po tayo magtapos, may mga babatiin
70:31.5
po tayo, no? May mga nag-message aking
70:33.5
kanina. Binabati po natin. Ito po,
70:35.5
sabi niya. Good morning, sir. I've heard about
70:37.5
your podcast from my wife. She is
70:39.5
an avid follower. Thank you for bringing
70:41.5
these topics to us. She will
70:43.5
be celebrating her 40th birthday on
70:45.5
April 7. May we please grant...
70:47.5
Ah, okay. Happy birthday
70:51.5
Abranilla, si April
70:55.5
Abranilla. Ayan. Happy
70:57.5
birthday sa'yo, April May,
71:01.5
Hindi ko na-realize, oh. Parang magkasunod
71:03.5
na ano yun, ah, na buwan, ah. Pero yung
71:05.5
May niya, M-A-E. April
71:09.5
Abranilla. Ayan. Happy birthday sa'yo,
71:11.5
April, on April 11.
71:13.5
And then, nag-message
71:15.5
din po sa'kin kanina si...
71:17.5
Teka, palitan na pala natin yung ating
71:25.5
din po sa'kin si Cherise
71:27.5
Tenorio. Ayan. Sabi niya, Hi, Christian.
71:31.5
ng mami ko. She watches your show
71:33.5
every night dyan sa Pilipinas. Her name
71:35.5
is Rosette Baringque.
71:39.5
Nako. Maraming maraming salamat
71:41.5
po, ah, mami Rosette
71:45.5
80th birthday po sa inyo. Maraming maraming
71:47.5
salamat po. Ah, at pinagtsatsagaan
71:49.5
niyo po itong, ah, ating programa
71:51.5
na walang kakwenta-kwenta.
71:53.5
Ayan. Pasensya na po. Oo. Maraming
71:55.5
maraming salamat po. Si
72:01.5
Shoutout sa'yo. Maraming salamat. Oo.
72:03.5
Na pala, meron tayong mga regular
72:05.5
viewers from Taiwan. O, kamusta kayo dyan?
72:07.5
Baritaan niyo naman kami.
72:09.5
Grabe yung lindol po dyan, no? Nako. Sana po
72:11.5
nasa mabuting kalagayang kayo.
72:17.5
Agustin, good evening.
72:19.5
Shoutout to my wife,
72:21.5
Myra, watching from Nueva
72:23.5
Ecija. Ayan. Sumisip-sip si Engineer Vids
72:25.5
Agustin sa kanyang asawa, no?
72:29.5
Shoutout sa'yo, Engineer. Tsaka sa
72:31.5
iyong asawa, si Myra.
72:33.5
Tapos si Jason, ah,
72:35.5
si Ma'am Virginia
72:37.5
Hermano. Maraming salamat po.
72:39.5
Binabati natin si
72:41.5
V. Ronnie Hermano. Good morning
72:47.5
si Ma'am Susan Martir. Talagang nanonood
72:49.5
po lagi yan. Si Jason
72:51.5
Lindo. Ayan. Watching from
72:53.5
Lipa, Batangas. Maraming salamat po sa inyo.
73:01.5
Nako, maraming salamat din po
73:03.5
sa supporta ninyo. Maraming maraming salamat po.
73:07.5
Marquez Jr., miss ko na
73:09.5
si Llamas. Ako hindi eh.
73:11.5
Pero, o sige. Bukas kasi
73:15.5
Napipilitan ako nito eh. Sige.
73:17.5
Gusto niyo ba si Llamas bukas?
73:19.5
O sige. Kanina kachat ko eh. Feeling ko
73:21.5
nagpaparamdam eh. Gusto kong mag-guess eh.
73:23.5
Eh, medyo dini-delay ko ng konti.
73:27.5
Papatagaling ko to para ma-frustrate siya.
73:29.5
Pero sige. Sige. Kunin natin
73:31.5
siya bukas. Okay?
73:33.5
Gusto ko lang medyo, ano siya, yung
73:35.5
napu-frustrate. Ayan.
73:37.5
Kasi pag, ayan. Ang kulit mag-viber
73:39.5
niyan eh. Feeling ko. Gusto kong mag-guess.
73:41.5
Nagpaparamdam. Ayan.
73:43.5
Eh, voluntary pa nga ng topic eh.
73:49.5
Guntam. Guntan. Shoutout
73:51.5
sa'yo from, ano. Ano ba yan? Tabuk.
73:55.5
Watching from Qatar.
73:57.5
Ayan. Maraming salamat
73:59.5
sa inyo. Thank you, thank you. Si Chris Tabunan.
74:01.5
Maraming salamat din.
74:03.5
Si Donski. Lagi nanonood ito, ano. Si Donski.
74:05.5
Maraming salamat sa'yo.
74:07.5
Chris Tabunan. Ayan. O, sige guys. Gabi na, no.
74:09.5
Maraming pa akong gagawin.
74:11.5
Maraming salamat sa pagsama nyo, no.
74:13.5
Ah, asensya na kayo. Hindi ko napigilan yung
74:15.5
pagtawa kanina eh. I wasn't ready for that, no.
74:17.5
Kailangan, minsan talaga, nare-ready
74:19.5
tayo eh. Oo. Okay.
74:21.5
So, kita-kita po tayo bukas. Nga pala,
74:23.5
available na uli yung
74:25.5
white and red. Facts for shirts
74:27.5
natin. Tapos, by tomorrow,
74:29.5
yung mga na-beaten, kasi
74:31.5
naumos agad yung shirt natin, yung
74:33.5
Trollbusters. Darating po bukas.
74:37.5
puntahan nyo lang po yung official store natin
74:39.5
sa Shopee at saka
74:43.5
Okay? So, maraming maraming salamat po
74:45.5
sa inyong lahat. Ako po si Christian Esguerra.
74:47.5
Kita-kita po tayo bukas for another live
74:49.5
episode dito po sa ating
74:51.5
Facts First Podcast. Magandang gabi pa.
75:05.5
Thank you for watching!
75:07.5
Thank you for watching!
75:09.5
Thank you for watching!