MAGNITUDE 7.5 na LINDOL sa Taiwan Kasing LAKAS ng The BIG ONE sa PILIPINAS 😱
00:35.5
Ano ang kinakatakutang lindol big one?
00:38.3
Gaano ito kalakas?
00:40.5
Anong lugar sa Pilipinas ang maaapektuhan?
00:43.9
At kaya bang ma-predict ng mga eksperto kung kailan ito mangyayari?
00:49.3
Yan ang ating aalamin.
00:56.9
Ayon sa pag-aaral,
00:58.7
maaaring gumalaw anumang oras ang West Valley Fault sa Metro Manila
01:03.8
na isang mapaminsala at mapanirang lindol,
01:07.3
kaya tinatawag itong the big one.
01:09.8
Dalawa ang pangunahing dahilan kung bakit nagkakaroon ng lindol.
01:13.8
Una, ang tectonic earthquake at volcanic earthquake.
01:17.9
Ang volcanic earthquake ay nagsisimula sa pagsabog ng vulkan.
01:22.1
Sumasabog ang vulkan kapag gumalaw ang magma sa ilalim ng lupa
01:25.6
o tinatawag na magma static pressure.
01:28.7
Kaya nakakaramdam tayo ng pagyanig o lindol.
01:32.5
At kung titignan natin ang geographic location ng Pilipinas,
01:36.7
tayo ay kasama sa Pacific Ring of Fire
01:39.2
kung saan ang lugar na ito ay nagtataglay ng mas maraming aktibong vulkan.
01:44.4
At alam nyo rin ba na mas marami palang vulkan sa ilalim ng dagat kesa sa lupa?
01:50.3
Ikalawa, ang tectonic earthquake.
01:53.2
Nangyayari ito kapag ang dalawang plate sa ilalim ng lupa ay gumalaw
01:58.7
Makakaramdam tayo ng pag-uga o pagyanig ng lupa
02:02.1
dahil na rin sa paggalaw ng fault.
02:04.5
Sa Pilipinas, ang isa sa pinakamahabang fault line ay ang West Valley Fault.
02:09.2
At kapag mas malaki o mahaba ang fault line,
02:12.0
mas malaki at mas malawak din ang pinsala sa oras na ito ay gumalaw.
02:16.4
Ang pinag-uusapang West Valley Fault ay ang The Big One
02:19.7
ay may 7.2 magnitude earthquake ang lakas.
02:23.1
At batay sa pagtaya ng Philippine Institute of Volcanology and Seismology or PHEVOX
02:28.7
sa kaling gumalaw ang West Valley Fault
02:31.3
na tumatahak mula sa taas ng Sierra Madre pababa ng Laguna
02:35.1
kung saan madataanan ang eastern side ng lungsod ng Quezon,
02:39.9
western side ng Marikina,
02:41.9
western part ng lungsod ng Pasig,
02:44.4
eastern part ng Makati,
02:46.1
at mga bahagi ng
Taguig at Muntinlupa.
02:48.9
Pusibleng 7.2 magnitude na lindol ang maaaring maranasan
02:53.1
ng mga taong nasa lugar na ito.
02:55.9
Hindi katulad ng mga dumadating na mga bagyo,
02:58.7
ang lindol ay hindi forecasted.
03:01.2
Hindi kayang ipredik kung kailan magaganap ang isang lindol.
03:05.1
Subalit, pwede umanong tansahin ang lakas ng lindol
03:08.3
na pwedeng tumama sa isang lugar base sa haba ng fault.
03:12.7
Sa ngayon ay wala pa rin scientific instruments
03:15.5
na maaaring makapag-forecast kung may darating bang lindol.
03:18.9
Kung pagbabasihan naman ang kasaysayan,
03:21.7
lumalabas na tuwing ikaapat na raang taon
03:24.3
gumagalaw ng malakas ang West Valley Fault.
03:28.0
Taong 6.5 magnitude na lindol ay hindi forecasted.
03:28.7
Sa 1658 o 365 years ang nakalipas ay tumama ito.
03:34.2
Ibig sabihin, malapit na ang sinasabing the big one.
03:38.0
Ang 7.2 magnitude na lindol ay kakayaning paugain
03:42.1
o payugyugin ang kalupaan kahit pa ito ay daang kilometro ang layo
03:47.3
na nangangahulugan lamang na ang buong Metro Manila.
03:50.7
Maging ang mga karating na mga probinsya ay posibleng maapektuhan din.
03:55.2
Ang kalupaan ay posibleng maapektuhan ng liquefaksyon.
03:58.7
Isang proseso ito kung saan ang mga sandy sediments ay kumikilos ng kagaya ng likwid o tubig.
04:04.9
Nagiging mahina ito at posibleng makaguho ng mga kabahayan at mga gusali
04:09.2
at maging mga sementado mang mga daanan.
04:12.6
Ang mga lugar naman na malapit sa katubigan kagaya ng dagat,
04:16.7
ilog at iba pang anyong tubig,
04:18.9
katulad ng Marikina Valley hanggang bababang Manila Bay
04:21.8
at lahat ng mga coastal cities sa kalakhang Kamainilaan
04:25.7
maaaring magkaroon ng tsunami.
04:27.7
Matatanda ang sinasabi na ng Phil Vox noong una na ang The Big One ay posibleng tumama sa Metro Manila at mga karating lugar nito anumang oras.
04:36.7
Sa lakas nitong 7.2 ay kaya o mano nitong makapag-iwan
04:40.7
ng tinatayang nasa 100,000 na kataong injured o sugatan o kaya rin kumitil ng nasa 34,000 na mga tao.
04:48.7
Ilang malalakas na lindol na rin ang tumama sa ating bansa.
04:52.7
Isa na nga dito noong 2013 na tumama sa buhol,
04:56.7
or buhol earthquake.
04:58.7
Sa hindi inaasahang pagkakataon,
05:00.7
niyanig ng 7.2 magnitude ang lugar ng buhol at humigit kumulang 150 katao ang pumanaw.
05:07.7
Maraming gusali at mga simbahan ang bumagsak at nasira at mahigit 3 milyong pamilya ang naapektuhan.
05:15.7
Ang Luzon earthquake noong July 16, 1990,
05:19.7
naganap ang isa sa di malilimutang lindol na nagpagalaw sa maraming lugar sa gitnang bahagi ng Luzon
05:25.7
at rehyon ng Cordillera, ang Luzon earthquake.
05:28.7
Ito ang isa sa pinakamalakas na lindol na nagpabagsak sa maraming estruktura, ari-arian at kabahayan.
05:35.7
At ang lakas nito ay umabot sa 7.8 magnitude at nagresulta ng mahigit 1,600 ang binawian ng buhay,
05:43.7
bukod pa ang mga nasugatan at mga gumuhong mga kilalang hotel na buhay na nalibing ang maraming mga tao.
05:51.7
At nito ngang July 27, 2022,
05:54.7
ang Abra earthquake na ang lakas nito ay umabot sa magnitude 7.0.
05:59.7
Sa lakas ng pagyanig, naramdaman nito sa Metro Manila,
06:03.7
apat ang nasawi, 60 sugatan at nagdulot ng pagkasira sa mga estruktura at paguho ng mga establishmento.
06:10.7
At ang Morro Gulf earthquake noong 1976.
06:14.7
Ang Morro Gulf earthquake ang itinuturing na pinakamapinsala at pinakamatinding lindol na pagyanig sa bansa,
06:22.7
especially sa kanlurang bahagi ng Mindanao.
06:25.7
Bukod kasi sa lindol, dito rin naganap ang pinakamatinding tsunami na nangyari sa Pilipinas.
06:31.7
Libo-libo ang nasawi dito.
06:33.7
At naganap pa sa kalagitnaan ng gabi noong August 1976.
06:38.7
At mahigit 7.9 magnitude ang lakas ng lindol,
06:42.7
kaya hindi malilimutan ang bangimot na nangyari sa ating kababayan dito.
06:47.7
Umabot din kasi sa mahigit 8,000 casualties,
06:50.7
at mahigit 40,000 katao ang nawala ng kabahayan dulot ng lindol at tsunami sa lugar.
06:56.7
Sa kabila ng puspusang paghahanda ng gobyerno,
07:00.7
bilang individual, ang pinakamahalaga ay maghanda.
07:06.7
Huwag umasa kung paano tayo tutulungan ng pamahalaan.
07:09.7
Baggos, tayo ay tutulong sa gobyerno sa pamamagitan ng mga simpleng bagay,
07:14.7
tulad ng pag-alam sa mga lugar na may fault line.
07:18.7
Sundin ang mga payo ng mga eksperto.
07:21.7
Maghanda ng 72 hours survival kit.
07:24.7
Laging manood ng balita sa TV, sa radyo,
07:28.7
at nababasa sa mga pahayagan o kahit sa internet na may kaugnayan sa paghahanda.
07:34.7
Sumalis sa mga earthquake drill.
07:36.7
Ituro din ito sa ating pamilya.
07:38.7
At higit sa lahat ay patuloy na manalangin sa ating Big Lord na sa lamang ang makakapagligtas sa atin,
07:45.7
laban sa sinasabing The Big One.
07:48.7
Patuloy na magingat mga kasuksay.
07:51.7
Maraming salamat at God bless!
