6 Senyales na Posible Pumanaw sa Pagtulog. - Tips By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:36.3
Ang bad news dito, mas maganda sana kung inataki ka ng umaga o tanghali.
00:42.6
Pwede mo dalhin sa ospital.
00:44.6
Dapat madala mo sa ospital within 15 to 30 minutes.
00:49.3
Mabigyan ng gamot para sa puso, mas maganda.
00:54.2
Kaya na, pag tulog, hindi niya naramdaman.
00:57.6
Walang matawagan.
00:59.6
Pwedeng namamatay.
01:01.6
Sabihin, baka dati nang may bara yung puso niya.
01:04.6
Smoker, mataba, daming bisyo.
01:07.6
Dati nang barado yung artery niya sa puso, hindi lang niya alam.
01:11.6
Tapos nung natutulog na stress, lalo nagbara doon.
01:15.6
Sudden cardiac death.
01:17.6
Bilang internist at cardiologist, linya ko po ito.
01:21.6
Number two, cause out of ten.
01:23.6
Two out of ten kung bakit namamatay sa pagtulog.
01:26.6
Irregular heartbeat.
01:29.6
Nagloko yung tibok ng puso.
01:31.6
Hindi siya barado.
01:33.6
Nagloko yung pinakakuryente.
01:35.6
Imbis na normal heartbeat.
01:37.6
70-80 beats per minute.
01:39.6
Biglang bumilis ng 200 beats.
01:42.6
Tapos biglang tumigil yung puso.
01:44.6
Anong dahilan? Bakit nagloloko yung heartbeat?
01:49.6
Yung iba, ito yung tinatawag na bangungot.
01:52.6
Ang bangungot kasi, nakita nila,
01:54.6
pwedeng heart problem.
01:57.6
May mga tao, merong pinanganak siyang abnormal sa puso.
02:02.6
Ang tawag namin dito, merong mga Brugada syndrome.
02:06.6
Pinanganak na may abnormality.
02:08.6
Wolff-Parkinson-White syndrome.
02:11.6
May long QT syndrome.
02:13.6
May abnormality sila nung pinanganak sa kuryente ng puso.
02:17.6
Prone na magloko at tumigil yung puso.
02:23.6
heart failure. Mahina ang puso.
02:27.6
Kaya nagloloko din.
02:29.6
Tulad ng unang example ko na heart attack.
02:32.6
Pwede rin magloko yung timbok.
02:35.6
Pwedeng irregular heartbeat.
02:40.6
Pwede rin may sira ang valvula naman ng puso.
02:44.6
Ibig sabihin, rheumatic heart disease.
02:46.6
Sa Pilipinas, ang daming may rheumatic heart disease.
02:49.6
Dati nang may sira, mitral valve, aortic valve.
02:52.6
Sabihin, mayroon ng underlying heart disease.
02:56.6
Kaya mas prone na pag natutulog, biglang may mangyayari.
03:01.6
Bukod sa rheumatic heart disease,
03:03.6
pwede rin yung mga blue baby.
03:05.6
Congenital heart disease.
03:07.6
Pinanganak, may butas yung puso.
03:10.6
Kaya ibig sabihin, may depresya na bata pa.
03:15.6
Baka na-stroke habang natutulog.
03:17.6
Di ba? Hindi niya alam.
03:19.6
Nagbara. Hindi sa puso. Sa utak.
03:21.6
Tapos, siyempre, hindi na niya maramdaman yung symptoms.
03:26.6
Humina yung kamay. Humina yung paa.
03:29.6
Nabulol sa pagsasalita.
03:30.6
Tulog eh. Hindi na katawag ng tulong.
03:33.6
So, hindi na gumising.
03:35.6
So, stroke number 4.
03:37.6
Number 5, pwede rin obstructive sleep apnea.
03:41.6
Yung malakas humilig, obstructive sleep apnea.
03:45.6
So, ang problema dito, pag natutulog,
03:49.6
nagbabara yung paghinga niya.
03:51.6
Usually, yung mga matataba, overweight, malaki ang leeg,
03:56.6
o baka malaki yung mga tonsils niya.
03:58.6
Pag natulog sila, parang nagsasara yung daanan ng paghinga.
04:03.6
Kaya yung hilik nila sobrang lakas.
04:07.6
Talaga parang sobrang lakas.
04:11.6
Kasi nga, nagbarado eh. Hindi nga sila makahinga.
04:14.6
Nagsasara yung mga lalamunan nila dito.
04:16.6
Sa taba, sa laki ng leeg eh.
04:19.6
Actually, ang hilik nila, iba ang sound.
04:23.6
Meron tao humihilik, like ito si Dok Liza.
04:26.6
Malakas humilik pagpagod.
04:28.6
Pero yung hilik naman ni Doktora,
04:31.6
yung normal hilik, yung ganito.
04:39.6
Normal yun. Okay lang yun.
04:41.6
Tapos hihinga. Pinapaside view ko siya.
04:43.6
So, pag pinaside view mo,
04:45.6
mas hindi na iipit yung lalamunan.
04:47.6
May tao kasing ganun talaga.
04:49.6
Pero yung hilik ng obstructive sleep apnea, iba.
04:53.6
Biglang humihilik siya.
04:55.6
Tapos, biglang hihinto sa paghinga ng mga 1 minute.
05:00.6
Up to 1 minute, hindi siya hihinga.
05:02.6
Paano nagsara nga eh?
05:04.6
After 1 minute, talagang bagsak yung oxygen sa katawan.
05:07.6
Baka nagbublu na yung mukha.
05:10.6
Biglang pipilitin ng katawan mabuhay at huminga.
05:13.6
Biglang gaganoon sila.
05:16.6
Magigising bigla.
05:17.6
Biglang parang biglang hihinga ng malakas.
05:20.6
Tapos, babagsak na naman.
05:22.6
Magsasara na naman.
05:25.6
Delikado yung tumitigil sa paghinga.
05:27.6
Bagsak yung oxygen sa katawan.
05:29.6
Doon nahahartata.
05:31.6
Doon namamatay sa pagtulog.
05:33.6
So, obstructive sleep apnea.
05:35.6
Meron mga sleep walker.
05:37.6
Naglalakad pero tulog.
05:40.6
Pwede silang ma-accident.
05:45.6
Baka may brain problem.
05:49.6
May problema sa baga.
05:52.6
Baka may emphysema.
05:58.6
Mahina na yung baga.
05:59.6
Kulang na yung oxygen.
06:00.6
Kaya pag tulog, baka nahirapan sila.
06:03.6
Kaya payo ko nga dito.
06:05.6
Pag natutulog, maganda.
06:08.6
Malamig yung kwarto.
06:12.6
Ingat sa pollution.
06:18.6
Baka hindi makahinga habang natutulog.
06:20.6
Eh dati nang may lung problems.
06:25.6
Sedative overdose.
06:27.6
Mga sleeping pills na overdose.
06:33.6
Kung ano pa mga gamot na iinom.
06:35.6
Ay hindi tuloy gumising.
06:39.6
Sari-saring cause.
06:40.6
May iba nagsasappocate.
06:47.6
Nabagok yung ulo nung umaga.
06:51.6
Hindi natin alam.
06:56.6
So, umpisa pag bagok.
06:59.6
Pero yung dumudugo pala.
07:02.6
Parami ng parami yung dugo.
07:04.6
Dumami yung dugo sa ulo.
07:07.6
Naipit yung utak.
07:10.6
Yung part natin dito sa brain.
07:12.6
Yung nagkocontrol ng paghinga.
07:15.6
Hindi tuloy nakahinga.
07:17.6
So, pwede rin yan.
07:18.6
Kaya pag may head trauma,
07:22.6
Meron din pancreatitis.
07:24.6
Yung kumain ng sobrang dami.
07:26.6
Tapos nasira yung lapay.
07:28.6
Meron din namamatay.
07:29.6
Dati, isip natin yan din ang bangungot syndrome.
07:32.6
So, yan ang 10 causes.
07:34.6
Ano ang senyales na posibleng
07:37.6
pumanaw ang isang tao sa pagtulog?
07:39.6
Depende rin dito sa cause.
07:41.6
Tulad na sinabi ko sa iyo.
07:43.6
Puso, baga, utak.
07:45.6
Ang senyales nito, pwedeng chest pain.
07:47.6
Sumasakit-sakit na ang dibdib.
07:50.6
Warning sign na yan.
07:54.6
Ang lakas na humilik.
07:55.6
Warning sign na yan.
07:57.6
Hapo na sa umaga pa lang.
08:00.6
Hirap na huminga.
08:02.6
Baka naka-oxygen.
08:03.6
Hirap na siya huminga.
08:07.6
Mahina na yung katawan.
08:13.6
Baka nag-uumpisa na yung stroke
08:17.6
Tapos dating sakit sa puso.
08:20.6
Dati na siyang may heart problem.
08:23.6
May heart failure.
08:26.6
Itong mga risk factors.
08:28.6
Ayon sa pag-aaral,
08:30.6
pag meron kayo nitong mga risk factors,
08:34.6
ito yung higher risk
08:36.6
na natulog at hindi na gumising
08:39.6
at namatay sa pagtulog.
08:41.6
Sudden death while sleeping.
08:43.6
Ano ang risk factors?
08:48.6
Siyempre, edad 60, 70, 80.
08:52.6
kung tutusin sa akin,
08:53.6
maganda nga yung sa nakikita ko
09:00.6
Kesa naghirap sa ospital
09:07.6
Nagkimo ng matagal.
09:13.6
Sa elderly kaya nga yun ang risk factors.
09:15.6
Kasi pag matanda,
09:16.6
humihina na talaga yung katawan.
09:22.6
Malaki ang tiyan.
09:24.6
Malaki dito sa leeg.
09:25.6
Higher risk ng sudden death.
09:27.6
Mas hirap sila huminga.
09:31.6
Pag malakas ka manigarilyo,
09:32.6
higher risk for heart problem.
09:37.6
Sobrang lakas maglasing.
09:40.6
Lasing na lasing.
09:44.6
Hindi na niya alam nasaan siya.
09:46.6
Hindi mo alam kung gigising pa siya o hindi.
09:50.6
Higher risk mag-bleeding sa utak.
09:53.6
Hindi na niya alam ano pwestyot ng ulo,
09:56.6
Nakalawit ba leeg niya.
09:58.6
So, delikado sila.
09:59.6
Baka hindi gumising.
10:01.6
Yung mga may high blood.
10:03.6
Siyempre, mataas ang blood pressure.
10:05.6
Higher risk for stroke.
10:06.6
Mataas ang kolesterol.
10:08.6
Mataas ang blood sugar.
10:10.6
High cholesterol.
10:14.6
Gumagamit ng illegal drugs.
10:20.6
Na-overdose sa gamot.
10:26.6
mahina na yung katawan.
10:28.6
Kahit sa ordinary pa lang,
10:31.6
Mahina na muscle.
10:32.6
Hindi na makalakad.
10:35.6
Siyempre, sila mas minabantayan natin.
10:38.6
Nakikita lang natin minsan
10:40.6
yung mga magulang natin.
10:44.6
minsan sinacheck natin.
10:47.6
Kasi may edad na eh.
10:51.6
nung nabubuhay nanay ko,
10:53.6
minsan natutulog siya.
10:54.6
Nakaganon yung leeg niya.
10:56.6
Kaya, kayo mga anak,
10:58.6
Diba? Kasi pag ganyan,
10:59.6
hindi makakahinga.
11:00.6
Ayusin nyo yung unan.
11:04.6
Para makahinga siya.
11:06.6
Baka naiipit yung baga niya.
11:08.6
Hindi siya makahinga.
11:09.6
Ayusin nyo maigi.
11:11.6
yung mga may edad
11:13.6
o yung mga may sakit
11:14.6
para maganda yung position
11:19.6
So, low potassium,
11:22.6
High risk factor din yan.
11:24.6
Nakaka-irregular heart beat.
11:28.6
Mababa potassium.
11:29.6
Mababa electrolyte.
11:31.6
Mababa magnesium.
11:33.6
magloko yung puso.
11:36.6
At chronic kidney disease.
11:39.6
Yung may sira ang kidneys.
11:41.6
Pwedeng nagda-dialysis
11:44.6
o stage 3, stage 4, stage 5 kidney disease.
11:48.6
Higher risk din ng sudden cardiac death.
11:51.6
So, yan ang mga risk factors.
11:53.6
Anong gagawin natin?
11:55.6
Siyempre, tigil sigarilyo.
11:58.6
Dapat well hydrated.
12:01.6
Maraming tubig iinubay.
12:02.6
Maraming tubig iinumin.
12:04.6
Huwag dehydrated.
12:05.6
Yung may humihilik, gagamutin.
12:10.6
Ano ang gamutan sa may obstructive sleep apnea?
12:13.6
Usually, nagpapapayat.
12:16.6
Yung iba, inoooperahan dito sa tonsil.
12:18.6
Depende sa doktor nyo.
12:20.6
Yung iba, nilalagyan ng CPAP machine.
12:23.6
May makina silang kinakabit dito.
12:25.6
Habang natutulog, daladala nila yung makina.
12:28.6
Kung nasa punta sila sa probinsya,
12:30.6
nasa travel bag nila.
12:31.6
Tapos, kinakabit yung mask dito.
12:33.6
Para habang natutulog, hindi magbabara ang lalamunan.
12:37.6
May oxygen na pinapasok sa baga nila.
12:41.6
So, life-saving yun.
12:43.6
Check ang blood pressure.
12:45.6
Siyempre, gamutin yung heart disease.
12:48.6
Kung may heart disease, kung may high blood,
12:50.6
inumin ng maintenance.
12:53.6
Huwag masyadong magpapabusog.
12:56.6
Huwag masyadong kumain sa gabi.
12:59.6
Pagbusog na busog,
13:00.6
ang laki ng tiyan.
13:03.6
Baka magkaroon ng pancreatitis.
13:09.6
huwag makipag-away.
13:11.6
Huwag makistress.
13:15.6
May high blood ka na nga.
13:16.6
Away kayo ng misis mo.
13:19.6
Away kayo sa pera,
13:22.6
Huwag kayo mag-away sa gabi.
13:24.6
iinit ang ulo mo.
13:25.6
Mahihigh blood ka sa gabi.
13:27.6
Tapos, matutulog ka.
13:28.6
Naku, baka may mangyari.
13:29.6
Kinabukasan na kayo mag-away.
13:37.6
So, a medical treatment,
13:38.6
depende sa sakit.
13:41.6
Pag heart problem,
13:43.6
irregular heartbeat.
13:44.6
Meron din mga doktor
13:46.6
na bahala sa irregular heartbeat.
13:49.6
Marami ng mga aparato ngayon
13:52.6
na ginagamit sa irregular heartbeat.
13:54.6
Merong cardiologist na tinatawag na
13:58.6
electrophysiologist.
14:00.6
Siya bahala sa irregular heartbeat.
14:02.6
Merong mga radiofrequency ablation therapy.
14:05.6
Parang sinusunog isang part ng puso
14:07.6
kung meron mga irregular heartbeat.
14:10.6
Meron din yung nagluloko yung puso,
14:12.6
kinakabitan ng pacemaker plus.
14:19.6
Para siyang pacemaker,
14:21.6
pero pacemaker plus siya.
14:24.6
pag nagluloko yung tibok ng puso.
14:26.6
Oras na naramdaman nung pacemaker plus
14:29.6
na nagluloko yung tibok,
14:30.6
nagbibigay siya ng kuryente
14:33.6
ng mababang dose.
14:35.6
Mababang kuryente lang.
14:36.6
Kinukuryente niya yung puso
14:37.6
para bumalik sa normal.
14:39.6
So, imbis na dadaling ka pa sa emergency room,
14:42.6
nagluloko yung puso,
14:43.6
buti kung abot pa yung pasyente sa emergency room,
14:46.6
sinashock pa sila ng kuryente.
14:48.6
Ito, automatic na.
14:49.6
Nakakabit na yung pacemaker plus mo,
14:52.6
yung pang defib mo,
14:54.6
pang cardioverter mo,
14:56.6
na magbibigay ng kuryente sa puso mo.
15:00.6
pampahaba ng buhay.
15:03.6
kung may obstructive sleep apnea,
15:05.6
meron mga CPAP machine.
15:09.6
ito yung maiingatan natin.
15:11.6
Huwag magpapataba,
15:15.6
Pacheck tayo sa ating mga doktor.
15:19.6
kung feeling niyo
15:20.6
parang mahina na ba kayo sa gabi,
15:22.6
delegado na ba sa gabi,
15:24.6
parang hirap ba gumising,
15:27.6
Kailangan ma-check natin.
15:29.6
Maayos natin itong sampung possibilities na sakit
15:33.6
para masumaba buhay natin,
15:35.6
para maging ligtas
15:37.6
at maayos ang ating pagtulog.
15:39.6
Salamat po. God bless.
