00:25.9
So, sari-saring isda, maraming benefits.
00:31.3
Nababawasan yung heart disease ayon sa pag-aaral.
00:35.1
Mas lumalabnaw yung dugo.
00:37.6
At nakakabawa sa prostate cancer ayon sa ilang pag-aaral.
00:43.0
Kaya lang, may problema sa pagkain ng isda.
00:46.9
Hindi rin pare-pareho lahat ng isda.
00:49.7
Pag nakita nyo, ang maliliit na isda, mas safe.
00:53.4
Pag yung kumakain na.
00:55.5
Yung mas malalaking isda, tuna, shark, palaki ng palaki.
01:00.8
Pag matagal siya nabubuhay sa dagat, tumataas ang mercury content.
01:06.6
Mercury kasi sa pollution yan, hindi maganda.
01:11.7
So, dahil nga dito sa mercury content,
01:16.7
pinagbabawal o may warning tayo sa depende sa laki ng isda at klase ng isda.
01:23.6
So, explain ko po.
01:24.6
Dok Liza, pakita natin.
01:26.5
Sinummarize ko na eh.
01:28.0
Pinag-aaralan natin maigi.
01:29.7
Ito yung mga isda na low levels of mercury.
01:33.8
Pwede siya kainin.
01:35.8
Kahit madalas nyo kainin ito, pwede.
01:39.7
Dillis, samaral, hito, catfish, galunggong, salmon, very safe, sardines, tilapia.
01:48.2
Maliit nga yung tilapia eh.
01:51.9
Hipon, shrimp, squid, crab.
01:55.6
Actually, bangus medyo mas mataas na siya konti pero kasama pa siya sa safe.
02:01.1
So, kung kumain kayo kahit 3 times, 5 times in a week, tingin ko walang kaso.
02:06.8
Pero ito lang ang tatandaan yung mga maliliit na isda.
02:11.5
Itong second category, moderate levels.
02:14.7
Pwede pa rin kainin pero mas madalang na.
02:18.5
Baka once or twice in a week lang siya.
02:24.6
Mac, malet, tamban, maya-maya, and canned tuna.
02:30.2
Okay, once to two times in a week lang pag ito ang kakainin mo.
02:36.1
Ito naman, medyo mataas na levels ng mercury.
02:40.2
Pwede pa rin kainin pero ito, 3 times in a month o wala pang once a week.
02:46.7
Tulad ng fresh tuna, malalaki kasi yan.
02:50.2
Sashimi, lapu-lapu, siba.
02:55.9
Tapos yung pinagbabawal kainin, yung mga swordfish at shark.
03:00.9
I don't think kumakain naman tayo nito.
03:02.9
So, depende kasi sa size eh. Dahil nga sa mercury content.
03:06.9
Basta mas maliit yung isda sa one feet, mas safe siya.
03:11.9
Ang pinagbabawal, mga buntis.
03:14.9
Yung mga pregnant women kasi sensitive sila sa efekto ng mercury.
03:20.9
So, pwedeng magkaroon ng depression.
03:22.9
So, pwedeng magkaroon ng depression.
03:23.9
So, pa- spice na sya, yung baby nila.
03:25.9
Yan po yung pinakita ko, low, medium.
03:27.9
Pero pinili ko yung mas available s'atin.
03:31.4
Pag nasobrahan kasi ng mercury, may mga side-effect eh no,
03:35.9
memory loss, nerve problem, tremors, lack of coordination
03:40.9
pwede magka-side-effect kung kakain nga noong mataas sa mercury.
03:46.4
Kaya nga, ayon sa ibang experts, mas pinapayo nga nila,
03:50.9
kung uminom na lang ng fish oil soup,
03:53.9
Kasi pag fish oil supplement daw, wala nang mercury content.
03:59.5
Wala siyang mercury content.
04:01.6
Okay, mas safe siya.
04:04.2
Pero, yung pagkain ng fish oil supplement, may pro at may con din.
04:10.3
Hindi lahat pro at con.
04:11.6
Wala po tayo na-advertise dito.
04:13.5
Wala akong pakailam sa mga fish oil companies.
04:16.3
Inasabi ko lang, ano ang positive, ano ang negative sa fish oil supplement.
04:22.3
Kung ito ang gusto natin, dagdag sa kinakaing fish o alternate.
04:29.9
Sa pag-aaral, alam ito ng mga cardiologists.
04:33.4
Isa po akong internist cardiologist.
04:35.3
Nire-reseta talaga ito ng mga cardiologists.
04:38.3
Pag mataas ang triglyceride, binibigay yung fish oil, pero prescription drug.
04:45.2
Meron prescription drug ng fish oil na mataas ang dosis pang high triglyceride.
04:50.5
Yan may pag-aaral.
04:52.3
Ito po yung mga medical studies.
04:58.4
Marami kasing pag-aaral.
05:00.5
Daan-daan ang pag-aaral.
05:03.0
Hindi lahat ng pag-aaral, positive ang resulta.
05:05.9
So, pagkaramihan ng resulta ay positive, sasabihin natin, possibly effective siya.
05:13.3
Pagkaramihan ng pag-aaral ay negative, let's say, 10 pag-aaral.
05:18.4
8 ang negative, 2 lang positive.
05:20.6
So, sasabihin natin.
05:21.7
Baka hindi siya effective.
05:23.6
Kasi nga, hindi naman po makukuha sa isang pag-aaral lang unless sobra laki yung pag-aaral na yun.
05:30.1
Ganon kasi po ang medical knowledge.
05:32.9
Wala namang Diyos na sasabihin, sigurado ito, hindi ito sigurado.
05:36.9
Pero, base sa dami ng pag-aaral, ito possibly effective.
05:41.7
Mas maraming pag-aaral nagsasabi na maganda, mas binibigay ng doktor.
05:46.5
Like yung mga na angioplasty na stent sila.
05:51.7
Mas hindi yung mga pag-aaral, mas hindi nagsababara ulit yung ugat sa puso.
05:57.7
Sa heart failure, mahina ang puso.
06:00.7
Ayan, possibly effective din.
06:03.7
Para sa heart failure patients, pwede rin ang fish oil supplement.
06:08.7
Pwede rin ang pagkain ng isda.
06:10.7
Pero, syempre, mas mataas ang dosis nung sa suplemente.
06:18.7
Pampababa ng blood pressure, bahagya lang.
06:20.7
Pampababa ng blood pressure, bahagya lang.
06:21.7
Nakakababa ng konti lang.
06:24.7
Siguro, mga 2 to 3 mm mercury.
06:28.7
Cholesterol, triglyceride, bahagya rin ang bababa.
06:32.7
Kasi nga, maganda sya. Diba?
06:34.7
Pampalabnaw ng dugo ang fish oil.
06:36.7
Pati sa utak, nakita nila may pag-aaral din.
06:40.7
Better memory, vision, and language.
06:48.7
Ito, medyo maliliit na pag-aaral nito.
06:53.7
Pampasaya, pwede rin.
06:56.7
Isda kasi talaga, pampasaya.
06:58.7
Anti-inflammatory sya.
07:03.7
Sa rheumatoid arthritis, may konting pag-aaral.
07:06.7
Parang kasing effective sya ng mga pain reliever.
07:12.7
Sa balat at sa buhok, pwede rin.
07:16.7
May konting pag-aaral din.
07:21.7
Menstrual cramps, pinag-aaralan din nila.
07:24.7
With vitamin B12, vitamin E.
07:26.7
Pwede rin makatulong sa painful periods.
07:29.7
Sa mata, may konting pag-aaral din.
07:32.7
For age-related macular degeneration.
07:38.7
Ito, sa mga iba itong mga cancer patients.
07:41.7
Ito naman, para lang sa mga may kidney problem na umiinom ng isang gamot.
07:47.7
Sa buto, nilagay ko na lahat eh.
07:51.7
So, parang mas maganda rin sa bone density.
07:56.7
Ngayon naman, dahil nga ang fish oil, isa sa pinakasikat na supplement.
08:01.7
Maraming nag-take nito.
08:03.7
Dahil sa dami ng pag-aaral, nakita rin nila.
08:06.7
Merong mga sakit, mukhang hindi makakatulong ang fish oil.
08:11.7
Ito, parang nung pinag-aaralan nila, kadalasan negative ang nagiging resulta.
08:16.7
Para sa ulcer, sakit sa tiyan, walang effect.
08:20.7
Not effective din sa mga pulmonya, sa isang klaseng sakit sa baga.
08:28.7
Hindi rin effective dito sa isang nerve problem.
08:31.7
Multiple sclerosis.
08:35.7
Pag bipolar o talagang may depresyon na, baka hindi na siya effective.
08:40.7
Yung mga eksema-eksema, sinubukan din nila.
08:44.7
Parang wala rin effecto.
08:46.7
For diabetes, sinubukan nila. Hindi rin effective.
08:49.7
More sa puso siya eh.
08:51.7
Fish oil eh. Isda pang palabnaw na.
08:53.7
Pero hindi siya nakakalala. Hindi siya nakakasama.
08:56.7
Hindi lang nakakatulong.
08:58.7
More pang triglyceride, konting cholesterol, blood pressure at sakit sa puso.
09:05.7
Ano side effect naman ng fish oil?
09:09.7
Ang side effect nito, pag naparami ang kain mo, siyempre medyo may bad breath.
09:15.7
Minsan masakit ang tiyan.
09:17.7
At nakakalabnaw ng dugo.
09:19.7
Minsan matagal maghilom ang sugat.
09:22.7
Yung iba nagtatae.
09:24.7
Yung iba nag-heartburn.
09:29.7
Ito ang isang problema sa fish oil.
09:32.7
Karamihan ng pag-aaral, positive.
09:35.7
Pero lately, a few years ago, may lumabas na isang medyo malaking pag-aaral
09:41.7
na nakaka-increase daw siya.
09:45.7
Di umano, allegedly.
09:47.7
Nang aggressive prostate cancer.
09:50.7
So, karamihan ng pag-aaral, sa daan-daan na pag-aaral ng fish oil,
09:55.7
marami positive. May iba hindi effective.
09:59.7
Kaya lang may lumabas na isa lately na negative at nakakasama.
10:04.7
Ngayon, hindi natin alam ba't ito lumabas na resulta.
10:08.7
Nagkataon lang ba? Chamba lang ba?
10:10.7
Pag inulit ba itong pag-aaral, ganun pa rin magiging resulta.
10:15.7
kaya yung mga lalaki na may problema sa prostate, lalo na sa age ko,
10:19.7
medyo concerned ako dito.
10:23.7
Kaya kung merong malay natin, tunay ito.
10:26.7
Dahil concerned ako dito, hindi ako ganun ka-hot para sa akin.
10:31.7
At least, para sa lalaki na may prostate problem na uminom ng fish oil,
10:36.7
baka huwag na lang muna.
10:38.7
Kain na lang tayo ng isda.
10:40.7
Kasi yung isda sa pag-aaral, may tulong sa prostate cancer.
10:44.7
Dito sa fish oil, may isang negative study.
10:47.7
Hindi natin alam, nagkataon lang ba?
10:49.7
Kasi ganyan talaga ang medical knowledge.
10:52.7
Unti-unti ang pagbabago ng knowledge.
10:58.7
Pero pag sa mga babae, sa mga may sakit sa puso,
11:02.7
sa tingin ko, mas panalo.
11:03.7
So tinitimbag natin.
11:04.7
Sa buntis, ayaw din natin.
11:06.7
Yung mga lalaking isda, ayaw din natin.
11:11.7
Tulad nga ng isda.
11:13.7
Tulad nga ng sinabi ko.
11:14.7
Ah, meron din nagsasabi kung may bipolar, baka daw makalala.
11:18.7
Baka daw makalala.
11:21.7
Pag mahina immune system, baka hindi rin daw po pwede.
11:28.7
May allergy, syempre. May allergy sa seafood.
11:31.7
Eh, isda din siya eh.
11:33.7
So, fish oil din siya.
11:34.7
Galing din siya sa isda.
11:36.7
Although, mas safe lang pinagkukuna nila.
11:42.7
I-check nyo lang kung may high blood kayo.
11:44.7
Kung mababa na blood pressure nyo.
11:46.7
Tingnan nyo, baka bumaba masyado.
11:48.7
Pero dapat hindi naman problema yan.
11:51.7
Kunti lang binababa sa blood pressure.
11:53.7
Kung meron kayo ibang gamot na pampalabnaw na ng dugo.
11:56.7
Meron na kayo mga aspirin, clopidogrel, whatever na pampalabnaw ng dugo.
12:02.7
Vitamin E, nakakalabnaw din ng dugo.
12:05.7
Tapos naka fish oil ka pa.
12:07.7
Baka sumobra labnaw lang yung dugo.
12:11.7
Pero siyempre, final decision.
12:14.7
Pwede kayo pumunta sa cardiologist ninyo.
12:17.7
Siyang magsasabi kung bagay ba sa inyo or hindi.
12:22.7
So, I hope hindi kayo nalito.
12:25.7
Para sa akin, okay kumain ng isda.
12:28.7
Pinakita ko na sa inyo yung mga safe na isda.
12:32.7
Itong mga salmon, tilapia, dillies, galunggong.
12:36.7
Lahat yan. Bangus. Okay naman yan.
12:38.7
Tapos yung gusto ng fish oil supplement.
12:41.7
Para doon sa may mga sakit sa puso.
12:43.7
Mataas na triglyceride.
12:45.7
Pero lagi kong sinasabi.
12:47.7
Bantayan natin itong issue ng prostate cancer.
12:50.7
Hindi natin alam anong mangyayari in the future.
12:53.7
Pero may pag-iingat din tayo.
12:55.7
Kasi nga may isang negative din na pag-aaral sa fish oil.
12:59.7
Sana po nakatulong ito.
13:00.7
Hanggang dyan lang ang medical knowledge.
13:03.7
So, kumain na mas healthy.
13:04.7
Siyempre, may gulay pa rin tayo.
13:06.7
May prutas pa rin tayo.
13:08.7
Tsaka lean chicken. Okay din naman.
