Healthy Lifestyle Mas Mabisa pa sa Gamot? - By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:29.0
Pag-iinom ka kasi ng gamot, hindi rin naman pwede pang habang buhay.
00:33.0
May mga gamot na panandalian lang.
00:35.0
So, para sa akin, merong pagkakataon,
00:39.0
pwede natin gamitin yung healthy foods, healthy lifestyle para sa ilang mga sakit.
00:44.0
Especially, palagay natin, mild lang ang sakit mo.
00:48.0
Yung high blood mo, medyo konting taas lang.
00:51.0
O yung cholesterol mo, konti lang yung taas.
00:54.0
Diabetes mo, hindi naman ganun kataas.
00:56.0
O yung mga kulu-kulu ng tiyan.
00:59.0
Yung mga hyperacidity.
01:01.0
Minsan, nakukuha yan sa pagbabago sa pagkain
01:05.0
at hindi na kailangan mag-maintain ng maraming gamot.
01:08.0
Kasi paggamot, minsan may side effect din.
01:11.0
Kaya, magtuturo po ako sa inyo na ginagamit ko ng 20 Pinoy foods
01:17.0
na pwede natin gamitin panlaban sa maraming sakit.
01:21.0
Pwede nyo itry muna ito.
01:23.0
Pag hindi makuha, bago natin pupuntahan.
01:26.0
Yung mga gamot na maintenance.
01:28.0
Sabi ko po, sa mga mild lang,
01:30.0
pero kung talagang sobra high blood,
01:33.0
o na-stroke na, na-heart attack na,
01:36.0
siyempre bilang cardiologist, kailangan rin ng maintenance.
01:39.0
Pero marami makukuha na sa ganito.
01:41.0
Actually, marami na pong pag-aaral yan.
01:43.0
Nagsalita ng American Heart Association,
01:46.0
National Cholesterol Education Program,
01:50.0
American Diabetes Association,
01:53.0
pati American Cancer Society.
01:55.0
Kaya sila nagsasabi, dapat healthy lifestyle muna
01:59.0
bago iinom ng gamot.
02:01.0
Let's say, mataas kolesterol mo,
02:03.0
bigyan ka muna ng 2 months, 8 weeks na ijeta mo muna,
02:08.0
Pag hindi nakuha, bago re-resetahan ng gamot.
02:12.0
Yung iba kasi, baka napapaaga ang pagbigay ng gamot.
02:15.0
Gusto ko kasi, ma-maintain kayo na mas konting gamot,
02:19.0
mas healthy, mas mahaba ang buhay.
02:22.0
So ito, 20 healthy Pinoy foods.
02:24.0
Number 1, yung mga berdeng gulay natin.
02:29.0
Mga spinach, kangkong, mga talbos ng ampalaya.
02:33.0
Lahat yan, napakaganda.
02:36.0
Yung green leafy vegetables, saan po maganda?
02:40.0
Actually, iwas cancer yan.
02:42.0
Less 10% cancer, basta vegetarian.
02:46.0
Kung gusto mo talaga, puro gulay, maganda.
02:48.0
Mataas sa iron, pang anemic, pwedeng-pwedeng yung satyan.
02:52.0
Nagtitibi, okay ang berdeng gulay.
02:56.0
Talagang pampahaba ng buhay yan.
02:58.0
Number 2, itong mga isda natin, magaganda.
03:02.0
Pwede ang sardinas, bangus, galunggong.
03:05.0
Kahit tilapia, pwede na rin.
03:07.0
Merong omega-3 fatty acids ang isda.
03:11.0
Pag marami kang isda kinakain, 3 times a week, 4 times a week ng isda,
03:15.0
yung omega-3 fatty acids, gaganda tibok na puso mo.
03:20.0
Medyo yung triglyceride cholesterol mo, mas mababa, mas okay siya.
03:25.0
Sa high blood, hindi naman gano'ng tataas.
03:28.0
At maganda yung omega-3 fatty acids para dumaloy ang dugo sa puso, sa utak.
03:35.0
So, isda, napakahalaga.
03:37.0
Number 3, kamatis.
03:39.0
Kamatis, mataas sa lycopene, di ba?
03:41.0
Actually, kamatis, may pag-aaral. Maganda sa prostate.
03:45.0
Tayong mga lalaki, edad 50 pa taas, takot sa prostate cancer.
03:50.0
Lumalaki ang prostate, maraming kamatis, maraming lycopene, good for the prostate.
03:55.0
Ano yung pagkaing masama sa prostate?
03:58.0
Parang tayo, kay edad ko yan, mga may prostate problem.
04:01.0
Ang ayaw natin sa prostate, ayaw nila beef, baka.
04:05.0
Beef, maanghang, karne, medyo baka magloko yung prostate natin.
04:12.0
So, yung mga karne, baboy, baka, taba, mantika, konting bawas.
04:18.0
Number 4, healthy food.
04:20.0
Ang laban sa sakit.
04:21.0
Yung mga maasim na citrus fruits.
04:25.0
Kalamansi, suha, lemon, dalandan, orange, di ba?
04:32.0
Lahat yan, napakaganda.
04:34.0
Itong mga maasim, di ba?
04:37.0
Pongkam, dalandan, orange, napakaganda po yan.
04:42.0
Itong mga vitamin C rich fruits, ang maganda dito,
04:46.0
pampalakas ng immune system.
04:48.0
Alam ko, marami sa inyo umiinom ng vitamin C tablet, di ba?
04:51.0
Gusto nyo tablet, 500 milligrams.
04:53.0
Okay naman ang tablet, pero itong ginawa ng Diyos na galing sa citrus fruits,
05:00.0
mga orange, dalandan natin, bukod sa vitamin C na napakataas,
05:05.0
marami pa siyang other benefits.
05:08.0
Marami siyang ibang vitamins, marami siyang fiber, marami siyang antioxidants,
05:13.0
marami pa nilagay ang Diyos dito sa prutas mismo,
05:16.0
na hindi makukuha sa tableta lang ng vitamin.
05:19.0
Kaya mas maganda pa rin yung pagkain.
05:22.0
Kung may sakit, may sipon, may trangkaso, mahina immune system,
05:26.0
vitamin C rich foods, napakaganda.
05:29.0
Number five, carrots sa kababaihan.
05:32.0
Kailangan kumain kayo ng maraming carrots. Bakit?
05:35.0
Uso breast cancer sa atin eh.
05:37.0
Sa Pilipinas, tignan nyo sa kamag-anak nyo, kakilala nyo,
05:41.0
ang daming may breast cancer.
05:43.0
Almost 10% may breast cancer.
05:46.0
Sa kababayan natin.
05:48.0
So carrots, maraming carrots, can prevent breast cancer.
05:52.0
Pwede makaiwas. Pero kung may cancer na, pupunta na tayo sa doktor.
05:57.0
Baka wala tayong choice.
05:59.0
Kailangan na baka mag-chemotherapy, mag-biopsy, magpa-opera.
06:03.0
Number six na gustong-gusto ko, panlaban sa sakit, saging.
06:07.0
Yan, saging. Pag may ulcer ka, saging.
06:11.0
Pag may heartburn, saging.
06:14.0
Sa mga may nervyos, may anxiety, may depression, saging, napakaganda.
06:19.0
Meron siyang tryptophan, nagiging serotonin.
06:22.0
Anti-depressant ang saging.
06:24.0
Saging, maraming potassium for energy. Diba? Napapawis.
06:29.0
Bago ma-heat stroke, saging, tsaka maraming tubig.
06:33.0
Number seven, ang mga gatas, maganda rin siyempre.
06:36.0
Low-fat milk, keso, yogurt, pwede po yan.
06:40.0
Complete food kasi yan eh, pampalakas niyang mga gatas.
06:43.0
May protina, carbohydrates, at may good fats.
06:46.0
May calcium pa. Diba? Kailangan natin yung calcium sa buto.
06:50.0
Number eight is bawang. Okay?
06:54.0
Ang bawang, mga dalawa, tatlong butil, araw-araw.
06:57.0
Ganun lang karami ah, hindi sobrang dami.
07:00.0
Pwede, ayan, anti-bacterial ang bawang.
07:03.0
Sa cholesterol, nabababa. Kunti lang naman ang bawang, may tulong sa cholesterol.
07:08.0
Sa high blood, ang bawang, bababa blood pressure niyo siguro.
07:12.0
Mga three to four millimeters mercury.
07:15.0
Mababa lang three to four.
07:17.0
So, kung high blood ka talaga, hindi makukuha ng bawang.
07:20.0
Pero yung bawang, nakakababa na rin konti.
07:23.0
So, bawang two to three butil lang in a day.
07:26.0
Wag lang maganda niluluto konti.
07:29.0
Number eight, manzanas.
07:32.0
Apple. Diba? An apple a day keeps the doctor away.
07:36.0
Apple kasi, alam nyo yung apple ang daming pag-aaral yan eh.
07:39.0
May pag-aaral sa hika, sa batas.
07:42.0
Sa leukemia sa bata, nababawasan.
07:45.0
Yung apple, yung balot, yung pectin, napakaganda yan para sa tiyan natin.
07:51.0
Tapos, itong mga kulay red na apple, strawberry, lahat yan, maganda yan para sa puso.
07:57.0
Number ten, syempre, tubig.
08:00.0
Okay? Tubig ang pampabuhay talaga.
08:03.0
Lagi kong sinasabi sa inyo, maraming pag-aaral na lumalabas.
08:07.0
Alam ko, yung iba nagsasabi, pwede naman tatlong basong tubig lang. Diba?
08:11.0
Yung iba ayaw minom ng tubig. Yung iba, sampung basong tubig.
08:14.0
Pero ngayon, maraming ng pag-aaral lumalabas.
08:17.0
Pagkompleto ka sa tubig, hindi ka dehydrated, napakaganda.
08:22.0
Tubig, kailangan sa kidneys. Diba? Hindi magda-dialysis. Diba?
08:26.0
Kailangan mo maraming tubig, bumaba yung creatinin.
08:29.0
Tubig para sa liver, maganda para gumana yung atay.
08:32.0
Tubig para sa utak, para sa headache. May pag-aaral ngayon bago lang.
08:37.0
Tubig para sa heart failure.
08:40.0
Heart failure, diba? Pag manas na, binabawasan natin tubig.
08:44.0
Pero sa healthy na tao, pag hindi siya dehydrated,
08:49.0
yung taong konti uminom ng tubig, nakikita nila, nahihirapan ang puso.
08:54.0
Pag dehydrated, hindi ka uminom ng tubig, nainitan ka, hirap ang puso,
08:59.0
kaya nahaheart failure. May ganong pag-aaral.
09:02.0
So, para hindi ma-heart failure, kailangan kompleto sa tubig.
09:06.0
Para din gumanda ang balat.
09:08.0
Number eleven, siyempre yung para sa diabetes, gusto ko, ampalaya.
09:12.0
Ampalaya, okra, maganda sa diabetes. Alam ko, ginagawang salad yan.
09:18.0
Pampababa ng blood sugar. Diba?
09:21.0
Itong mga pagkain kasi po, ang maganda dito, like yung ampalaya.
09:26.0
Pwede ka kasi kumain ang ampalaya habang buhay.
09:29.0
Pwede ka naman mag-okra habang buhay. Pwede ka uminom ng tubig habang buhay.
09:33.0
Pero yung gamot, pwede rin naman uminom.
09:36.0
Meron tayong mga maintenance. Pero may ibang gamot, hindi mo pwede ituloy-tuloy talaga eh.
09:41.0
Para yung gamot sa ulcer, yung mga omeprazole, ranitidine, hindi siya pang habang buhay eh.
09:48.0
Pag ininom mo ng one month, two months, may possible may sira sa buto, may side effect.
09:54.0
Marami pa tayong magiging problema, ok?
09:57.0
Pero siyempre, payo ko lang ito, healthy lifestyle may laban sa mga sakit.
10:03.0
Number twelve, siyempre, munggo. Ok?
10:06.0
Munggo, mura, mataas sa protein, di ba?
10:10.0
Huwag kayong maniwala na munggo bawal sa arthritis.
10:14.0
Ang bawal sa gouty arthritis na mataas ang uric acid, yung mga laman loob, yung mga alak, yan ang bawal.
10:23.0
Pero munggo, maganda ang munggo. Ok? Healthy protein yan.
10:27.0
Ito ang mga protina na munggo, tofu, gatas, healthy protein siya eh.
10:33.0
Hindi mo kailangan ng baba.
10:38.0
Number thirteen, luya. Maraming luya, bawang, di ba?
10:42.0
Luya sa labat, sa boses, paghinga, sa pagsusuka, maganda yung luya.
10:49.0
Number sixteen, pwede tayo sa tinapay, kung kaya, wheat bread. Sa kanin, pwede brown rice.
10:57.0
Pero sa kanin, siyempre, dapat mas konti ang kanin, di ba?
11:01.0
May bagong pag-aaral, yung kaning lamig.
11:04.0
Yung kaning lamig pala, na okay rin pala yung kaning lamig kasi, mas okay sa may diabetes.
11:11.0
Kasi yung bagong sinaing daw na kanin, medyo buhaghag siya, mabilis tumaas ang blood sugar.
11:18.0
Pero yung bahaw na kaning lamig na initin mo ulit, medyo nagdikit-dikit na yung molecules nung kaning lamig, hindi na tumataas masyado blood sugar.
11:28.0
Number seventy, tofu. Ok?
11:32.0
Tofu, vegemite, napakaganda, tokwa. Ok?
11:36.0
Healthy protein, may iron, at hindi nga masama sa puso.
11:41.0
Number eighteen, green tea. Green tea, chamomile tea, antioxidant, tsaa, napakaganda.
11:48.0
Iwas tayo sa mga bawal, yung mga iced tea, soft drinks, at iba pa.
11:52.0
Nineteen, buko juice. Maraming tayong buko sa Pilipinas, di ba?
11:57.0
Buko, parang sports drink, parang energy drink yan, eh. Di ba? Natural.
12:02.0
Dati nga, alam ko yung buko, parang nilalagay sa swero. Pero matagal yun, mga seventy years ago, ginagawa nila yun.
12:10.0
So, ang buko, napakaganda. Pampalakas, may electrolytes.
12:16.0
Ang problema lang sa buko ay medyo mataas calories.
12:20.0
Isang baso ng buko juice, forty-five calories.
12:24.0
So, isang buko, mga dalawang baso yun, ninety calories.
12:27.0
Pag kinain mo pa yung laman, another hundred fifty calories.
12:30.0
So, pag kinain mo isang buko, mga parang isang platong kanin na yun.
12:34.0
So, baka lang tumaba kayo. At kung may diabetes, pwede tumaas ang blood sugar.
12:39.0
And number twenty, mani. Nilagang mani. Pwede po yan.
12:44.0
Mani, siksik yan sa minerals, pampatalino, healthy protein, pampalakas. Maganda po yung mani.
12:51.0
So, ito mga twenty healthy foods, sinabi ko nga, eh. Marami naman tayong healthy na pagkaing Pinoy.
12:58.0
Pati yung mga kalabasa, kamote. Napakaganda.
13:02.0
Pag puro ganyang kakainin natin, iwas sa sakit, iwas sa high blood, iwas sa cancer, iwas sa stroke, mas maganda po.
13:11.0
Okay? Para at least, kung nag-maintain ka man ng gamot, baka mabawasan natin yung gamot mo.
13:16.0
Less gamot, less side effect. Pero lagi ko sinasabi, ang final say, yung doktor nyo pa rin.
13:22.0
Diba? Siya pa rin magsasabi. Binibigyan ko lang kayo ng perspective na yung healthy lifestyle,
13:27.0
malaking tulong. Bukod dito, basically, bawas alat sa kinakain para bumaba blood pressure.
13:34.0
Bawas timbang, mas payat, mas okay. More lakad, more exercise. Tingin sa magagandang paligid.
13:42.0
Yan, mga ibon, naririnig nyo. Relaxing, less stress. Mas nagdadasal sa simbahan, less stress.
13:49.0
At dapat kompleto sa tulog natin. Okay? Maraming salamat po. Sana nakatulong itong video natin.
13:56.0
Share po natin sa ating kabagayan.
