Maligo sa Gabi: Mabuti Ba o Masama Sayo? - By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:24.8
bata man o matanda, mas maganda,
00:27.1
medyo maligamgam na tubig.
00:29.2
Alam ko, may nagtuturo ng cold shower.
00:32.4
Pero yung cold shower, malamig,
00:34.3
pwede naman yun sa atleta, malakas.
00:37.3
Pero kung may edad na,
00:38.8
mas maganda yung maligamgam na tubig,
00:42.0
lalo na kung sa gabi ka naliligo.
00:45.0
Pangalawa, dapat tama yung sabon na gagamitin mo.
00:49.2
Iba yung sabon sa katawan,
00:51.1
iba yung sabon sa muka,
00:52.8
iba yung shampoo sa buhok.
00:54.7
Hindi pwede yung sabon panlaba,
00:57.1
gagamitin mo sa buhok, mali yun.
00:59.3
O yung iba, shampoo, pinagpupunas sa katawan,
01:03.4
Sa muka, huwag lang masyadong nakakadry.
01:06.6
Gusto natin medyo oily na sabon sa muka
01:09.4
at hindi masyadong maraming perfume.
01:11.6
Kasi nga, kung nakakadry o matapang yung sabon mo sa muka,
01:16.4
baka magdadry, tapos mamumula-mula.
01:21.2
Bago maligo, dapat basang-basa.
01:24.6
Dapat maraming tubig sa buhok, maraming tubig sa katawan,
01:29.2
tapos bubola ang sabon at ang shampoo.
01:33.3
Ang banyo natin, lalo na sa may edad,
01:36.0
dapat may hangin.
01:37.5
Hindi pwede saradong-sarado.
01:39.5
Kasi nakakapagod ang paliligo, lalo na sa may edad.
01:44.4
Ayaw mo ko, kung napapansin niyo yan,
01:46.4
pagligo niyo, parang hingal na hingal ka na.
01:49.4
Unang-una kasi, pag tumatanda,
01:51.4
siyempre, mahirap na magbuhos.
01:53.4
Sa CR, maraming galaw-galaw.
01:57.4
Tapos, kulang pa sa oxygen.
01:59.2
Tapos, minsan, mainit pa yung banyo niyo.
02:03.2
So, nahihirapan pag may edad.
02:05.2
So, dapat well-ventilated para hindi rin tumubo
02:09.2
yung mga molds at may mga bakteriya.
02:14.2
Dapat safe ang paliligo.
02:16.2
Maraming nadadapa, sobrang dami na aksidente sa banyo.
02:22.2
Tapos, pagkaligo, dapat dry na dry ka.
02:25.2
Dry lahat ang katawan.
02:27.2
Yung iba kasi, oo nga,
02:29.2
sinabon nga siya, pero basang-basa naman siya.
02:32.2
Dapat tuyong-tuyo ang mga parte ng katawan na nangangamoy.
02:37.2
Tulad ng kilikili, kailangan tuyong-tuyo yan,
02:39.2
kundi mangangamoy pagkaligo niyo.
02:42.2
Kahit sinabon mo yung kilikili at singit mo,
02:45.2
pag hindi mo din dry yan,
02:47.2
mangangamoy, may body odor.
02:49.2
So, kilikili, singit, sa pagitan ng daliri sa paa,
02:54.2
yan yung madalas na maaamoy.
02:56.2
Dapat dry na dry buong katawan.
02:59.2
Sa buhok, pat dry lang.
03:01.2
Huwag ikut-ikutin yung sa buhok para hindi malagas.
03:05.2
At dapat maglo-lotion afterwards.
03:07.2
Kung may lotion kayo,
03:09.2
o may mga moisturizer, kahit mga mura lang,
03:12.2
kahit anong lotion lang, pwede na.
03:14.2
Asa nga, nakakalimutan ko.
03:17.2
So, yan yung mga dapat natin gawin.
03:19.2
Ano naman yung mga bawal gawin bago maligo?
03:23.2
Okay, yung mga maling paraan.
03:25.2
Kung maliligo ka na itong mga bagay na ito,
03:28.2
huwag mo na gagawin itong sampo.
03:31.2
Number one, huwag ka kumain marami.
03:34.2
Huwag yung busog na busog.
03:36.2
Ang dami mong kinain tapos maliligo ka.
03:39.2
Lalo na kung spicy pa yung kinain mo.
03:41.2
So, masakit sa tiyan, busog na busog ka.
03:44.2
So, yung dugo mo, lahat na sa tiyan.
03:47.2
Ang trabaho ng katawan mo, i-digest.
03:49.2
Tunawin yung marami mong kinain.
03:51.2
Tapos maliligo ka, medyo hindi maganda feeling.
03:55.2
Baka mahirapan ka.
03:57.2
Masira din yung digestion.
03:59.2
Baka hindi ka matunawan.
04:01.2
Kasi tinutunaw pala yung kinain mong marami.
04:03.2
Tapos naligo ka, nagpagod ka.
04:06.2
Number two, huwag mo na inom ng alak.
04:08.2
Huwag yung lasing.
04:10.2
Tapos maliligo, baka maaksidente ka.
04:13.2
Unang-una, alcohol, nakaka-dehydrate.
04:16.2
Tapos ligo mo sa mainit, nadidehydrate ka rin.
04:19.2
So, baka madehydrate ka masyado.
04:22.2
Number three, iwas din sa sobrang exercise.
04:28.2
Lalo na sa mga may edad.
04:29.2
Yung sobrang exercise, pagod na pagod.
04:32.2
Pahinga muna konti.
04:35.2
Wala namang masama.
04:36.2
After exercise, cool down.
04:38.2
Pahinga 15-30 minutes bago maligo.
04:42.2
Number four, bawal na bawal ito.
04:45.2
Ako, may kakilala ako na kuryente.
04:48.2
Oo, nagdala ng mga electronic equipment.
04:52.2
Dati may mga radyo, may mga cellphone, may charger.
04:56.2
Tapos, nanggagamit.
04:58.2
Ako, baka ma-kuryente ka kasi napunta sa kuryente.
05:03.2
Minsan nga yung heater, yung mga lumang heater, yung may kuryente pa.
05:07.2
O may merong mga lumang heater eh, nahulog eh.
05:11.2
Nahawak na kuryente siya sa banyo.
05:15.2
O tumama yung ulo.
05:17.2
So, delikado yung mga electrical, electronic equipment sa banyo.
05:22.2
Huwag mo nang dadalin.
05:23.2
Mahulog pa yung cellphone mo sa tubig.
05:27.2
Bago maligo, dapat angkal makeup.
05:31.2
Kasi kung maraming makeup, mag-shower eh.
05:33.2
Hindi rin lilinis ang muka mo.
05:35.2
At bukod sa makeup, number six.
05:38.2
Huwag din maglagay ng mga maraming oil sa muka bago maligo.
05:43.2
Kasi napipigilan yung paglinis sa muka.
05:46.2
Yung heavy lotion or oil.
05:49.2
Pag naliligo, dapat easy-easy lang.
05:54.2
Yung lagi nagmamadali, mahirap din eh.
05:57.2
Lalo na may edad na kayo.
06:01.2
Stress na stress.
06:03.2
Tapos nagmamadali sa paliligo.
06:09.2
Marami ako nababalitaan ganyan.
06:11.2
Kasi stress eh habang naliligo.
06:13.2
Marami din sa mga senior.
06:15.2
Pag naliligo, pag upo nila.
06:18.2
Pagkatapos check mo blood pressure.
06:22.2
Nakahigh blood sila.
06:26.2
Hingal na hingal.
06:29.2
Huwag din yung galing sa araw.
06:31.2
Yung galing sa init ng araw.
06:33.2
Excessive sun exposure.
06:37.2
Diba? Baka na-sunburn ka.
06:39.2
So, relax muna bago maligo.
06:42.2
Mga 15 to 30 minutes.
06:44.2
Siyempre, tanggalin yung mga jewelry,
06:47.2
accessory bago maligo.
06:49.2
Baka marami ka nakasabit.
06:51.2
Maghalo sa chemical.
06:55.2
Mga nakalimutan mo.
06:58.2
Ingat din sa mga gamot na iniinom.
07:01.2
Baka meron kang gamot na nakakaantok.
07:04.2
Mga anti-histamine.
07:06.2
Diba? Sabi ko nga.
07:08.2
Baka matumba ka sa CR.
07:10.2
Ako nga gusto ko may silya eh.
07:13.2
May silya. May hawakan.
07:17.2
Kasi pag nag-shampoo tayo,
07:19.2
na basa yung mata, mahirap.
07:22.2
So, yan yung mga tama at maling paraan ng paliligo.
07:27.2
tungkol sa paliligo sa gabi.
07:29.2
Mabuti ba o masama?
07:31.2
Maraming mga maling akala ang kababayan natin.
07:35.2
Kasi kung titignan nyo,
07:37.2
halos yung mga taga-Japan,
07:39.2
taga-ibang bansa,
07:41.2
lahat naman naliligo sa gabi.
07:43.2
Wala naman nangyayari sa kanila.
07:45.2
Dito lang sa atin,
07:46.2
merong mga maling paniniwala.
07:50.2
pag naligo daw sa gabi,
07:52.2
ano ba mangyayari?
07:56.2
Mababasa yung baga.
07:57.2
Magkaka-pulmonya.
07:59.2
Yung iba nagsasabi,
08:01.2
magkaka-arthritis ka
08:02.2
pag naligo ka sa gabi.
08:04.2
O magkaka-sipon ka.
08:07.2
Yan yung mga maling paniniwala.
08:09.2
Isa-isahin natin ha.
08:12.2
Bakit sinasabi nung iba,
08:14.2
magkaka-arthritis?
08:17.2
Ang arthritis kasi,
08:19.2
rheumatoid arthritis,
08:20.2
autoimmune disease ito eh.
08:22.2
Namamaga yung joints natin
08:26.2
Diba, yun ang cause nito.
08:28.2
Autoimmune disease,
08:29.2
tapos masakit ang joint,
08:32.2
O kahit maligo, hindi maligo,
08:34.2
walang connection.
08:35.2
Baka lang sinasabi nila ito,
08:37.2
baka yung mga nalalamigan.
08:39.2
Baka sa gabi, malamig ang pinaligo.
08:42.2
Sumakit yung joints.
08:44.2
Siyempre, nalamigan.
08:45.2
So, dapat maligam-gam na tubig lang.
08:48.2
Warm water o medyo hot water pang shower
08:52.2
para hindi sumakit yung mga arthritis mo.
08:55.2
Kasi kung malamig eh,
08:56.2
sasakit din yung mga muscle natin.
08:58.2
Number two, sinasabi nila,
09:00.2
wet lungs, pulmonya, naligo.
09:04.2
Actually, walang katotohanan ito
09:06.2
kasi pulmonya, alam naman natin,
09:08.2
virus yan, bakteriya yan.
09:10.2
Pumasok sa katawan,
09:12.2
nagka-ubo, nilagnat,
09:14.2
nagka-plema, may dahak.
09:16.2
Ang sinasabi, hindi ko alam anong connection,
09:19.2
pero siguro ang iniisip nila,
09:22.2
naligo sa ulan, nabasa.
09:25.2
Tapos nagkasakit, nagka-pulmonya.
09:29.2
May ganun mga kasabihan.
09:31.2
Yung nabasa sa ulan, ang reason kasi doon,
09:35.2
pwede kasi nalamigan siya.
09:38.2
Katawan natin, 37 degrees.
09:41.2
Gusto ng katawan natin yung tama ng temperature.
09:44.2
Huwag masyado malamig.
09:46.2
Kung naulanan ka,
09:48.2
bumaba yung temperature mo.
09:50.2
Ang lamig, nabasa ka.
09:52.2
Pwede humina immune system mo.
09:55.2
Nalamigan, pwede humina immune system mo.
10:00.2
Kaya siguro nagkasipon, nagkatrangkaso.
10:03.2
Ang secret lang doon,
10:05.2
pag maliligo sa gabi, maligam-gam na tubig nga.
10:08.2
Huwag lang yung malamig.
10:10.2
Kasi kung malamig, lalo na kung may edad,
10:12.2
baka hindi sanay, humina immune system.
10:16.2
So, wala talagang connection.
10:18.2
Basta sa tamang paliligo, okay lang tayo.
10:23.2
Ngayon, ito naman.
10:25.2
Meron naman nagsasabi, Dok,
10:28.2
sino pwede hindi maligo?
10:31.2
Merong mga pagkakataon na pwedeng hindi mo na maligo.
10:38.2
Unang-una, kung mataas ang lagnat mo.
10:41.2
Very high fever, may sakit ka,
10:44.2
eh di punas-punas na lang muna tayo.
10:46.2
Diba? Pahinga na lang muna.
10:50.2
May sakit, mahina ang katawan.
10:52.2
O di, huwag mo na maligo one day.
10:56.2
Or nahihilo, unsteady, may vertigo.
11:02.2
Yung mahina ang puso, mahina ang baga.
11:05.2
Habang heart failure, hirap huminga.
11:09.2
Pwedeng gumamit ng upuan. Diba?
11:12.2
Dapat medyo mahangin para hindi mahirapan huminga.
11:15.2
Yung bagong exercise, di pahinga muna.
11:18.2
So, ito lang yung mga bagay na iniingatan natin.
11:21.2
Pero marami rin benefits.
11:24.2
Hindi ko pa pala nasasabi.
11:26.2
Maraming benefits ang paliligo, umaga man o gabi.
11:31.2
Actually, sa gabi nga mas maraming benefits.
11:34.2
Pag naligo ka, siyempre tanggal yung dumi.
11:38.2
Yung mga pigsa, impeksyon, tanggal.
11:41.2
Yung mga buhok, yung mga alikabok, tanggal.
11:44.2
Pag sa gabi ka maliligo, ang maganda dito, siyempre mas nakaka-relax.
11:51.2
Sa gabi, pag nag-hot shower, malinis na malinis, masarap matulog.
11:56.2
Bukod dito, napakalinis din ng unan natin.
12:01.2
Siyempre, malinis yung unan, malinis yung kumot, malinis yung kama.
12:05.2
Dapat malinis ka rin.
12:08.2
Galing ka sa labas.
12:10.2
Sa init ng araw, nag-jeep ka.
12:14.2
Tapos matutulog ka.
12:15.2
Di, dudumi yung unan mo.
12:17.2
Dudumi yung kumot, yung kama.
12:19.2
Pag magdumi na yan, pag higa-higa mo, pumunta sa mukha mo.
12:23.2
Kaya ka nagkakatigyawat.
12:25.2
Kaya tingnan mo yung katawan mo pag ising mo.
12:27.2
May mga pigsa, tigyawat, may mga pula-pula na kasinga.
12:31.2
Nagkaroon ng bakteriya.
12:33.2
Hindi ka naligo nung gabi.
12:36.2
Kaya maganda nga yung paliligo sa gabi.
12:40.2
Bawas stress din.
12:42.2
Tapos mas malinis yung katawan.
12:45.2
Pag warm, medyo open yung pores.
12:47.2
Pwede malagyan ng moisturizer.
12:52.2
Tsaka siyempre, buong araw na dumihang kayo.
12:56.2
Maganda rin maligo sa gabi.
12:58.2
Ang lastly, ganong katagal pwede maligo?
13:05.2
Yung iba, naliligo napakatagal.
13:07.2
Pero ang recommended ng dermatologist,
13:09.2
ang paliligo nga daw dapat mga 7 to 8 minutes lang.
13:14.2
Ibig sabihin, pwede ka naman magsabon sandali.
13:19.2
Kung may tuwalya ka.
13:20.2
Pero yung nakababad ka sa shower mismo,
13:24.2
dapat mga 7 to 8 minutes lang.
13:26.2
Lalo na kung medyo mainit yung tubig.
13:29.2
Kasi pag lampas na ng 10 minutes,
13:32.2
let's say, sobrang tagal na yun.
13:34.2
10 minutes, ano bang isasabon mo na?
13:36.2
Kung lumampas ka ng 20 minutes,
13:38.2
nagsishower, sayang yung tubig.
13:41.2
Tsaka masyadong madadry na yung balat.
13:44.2
Kasi 8 minutes, matagal na yun.
13:46.2
Tumutulo yung tubig.
13:49.2
Makukulubot na kamay mo.
13:51.2
Matatanggal na yung natural oil natin.
13:54.2
Hindi rin maganda.
13:55.2
Mangangati ka na.
13:57.2
Pag masyado rin mainit at masyado na dry.
14:00.2
So 8 minutes ang pinakaligo.
14:02.2
Pero yung mga punas-punas,
14:04.2
pwede pa naman hindi counted yun.
14:07.2
So sana po natuto tayo
14:09.2
sa tama at maling paraan ng paliligo.
