12 Senyales ng Depresyon na Hindi Mo Alam - By Doc Willie Ong (Internist & Cardiologist)
00:39.1
Bago ko sabihin yun,
00:41.8
ang depresyon pwede sa babae, pwede sa lalaki, pwede sa teenager, pwede rin sa matatanda.
00:48.8
Pero usually ang age niyan, mga 25 to 30 years old nag-uumpisa.
00:54.1
Pero sa panahon ngayon, sa pandemia,
00:56.0
parang kahit mga 20 years old, nag-uumpisa na nga kahit teenager.
01:00.1
So, talagang tunay na problema ang depresyon.
01:04.8
Masakit siya talaga.
01:07.3
Merong ibang depresyon pang babae at nagagamot to.
01:10.8
Pero dapat alamin natin.
01:13.9
Anong causes ng depresyon?
01:15.7
Kung may lahi kayo, kung ang magulang mo may depresyon, pwede ka magkaroon din.
01:22.2
Merong imbalance sa utak.
01:24.1
Mababa yung serotonin level.
01:25.9
Kulang ang kinakain, pwede rin mag-cause.
01:28.9
O meron kang mga sakit, maraming sakit nararamdaman.
01:31.9
Siyempre, may chronic illness.
01:34.9
Super stress yung tao.
01:38.9
So, anong mga sintomas ng depresyon, yung mga early signs?
01:43.9
Bukod dito, ito po ha.
01:45.9
Number 1, 1 to 12.
01:49.9
Apathy, parang wala lang gana sa buhay.
01:53.9
Parang gano'n lang.
01:54.9
Parang lagi lang tulala.
01:56.9
Parang walang paki.
01:58.9
Parang naglalakad lang.
02:01.9
Parang walang paki.
02:03.9
Baka yun ang umpisa.
02:05.9
Parang medyo mabigat na yung pakiramdam nila.
02:07.9
Hindi sila masaya.
02:09.9
Hindi sila sobrang lungkot.
02:11.9
Parang walang paki.
02:12.9
Doon nag-uumpisa yung depresyon.
02:15.9
Second symptom, nakakaiba.
02:18.9
Talagang may naramdaman.
02:20.9
Masakit ang buto.
02:21.9
Masakit ang likod.
02:24.9
Misan, wala namang cause.
02:27.9
Ibig sabihin, hindi na maganda ang mood natin.
02:31.9
Meron ng mga sintomas.
02:32.9
Misan yun ang umpisa.
02:34.9
Pangatlo, yung gana sa pagkain na iba.
02:38.9
Dati pa nakakita ka ng pagkain.
02:41.9
O excited ka ngayon.
02:42.9
Parang okay lang.
02:46.9
Parang hindi ka na gano'n ka-excited.
02:48.9
Either wala ka ng gana kumain.
02:51.9
O lahat ng energy mo binubuhos mo.
02:54.9
Kain na lang ng kain para mawala yung lungkot.
02:57.9
So yung number three, change in appetite.
02:59.9
Number four, mas hirap makatulog.
03:02.9
Mas hirap makatulog.
03:05.9
Trouble falling asleep.
03:08.9
Number five, hindi ka maka-concentrate.
03:12.9
Mayroon kong ginagawang trabaho.
03:14.9
Parang ang tagal.
03:16.9
Ang tagal ng utak po bago maka-focus sa trabaho.
03:20.9
Kung may kinakausap ka.
03:21.9
Parang lumilipad yung utak mo.
03:23.9
Hindi ka na maka-concentrate.
03:24.9
Ibig sabihin hindi masyadong, hindi 100% ang gana ng utak.
03:30.9
Number six, lethargy.
03:32.9
Parang pagod at tamad.
03:37.9
Ibig sabihin parang groggy.
03:40.9
Laging kulang sa energy.
03:42.9
Gusto mo na lang nakahiga lagi.
03:44.9
Yun ang umpisa eh.
03:46.9
Number seven, mas iritable.
03:53.9
Diba? Hindi mo alam ba't kainis.
03:59.9
Tapos galit ang dulo nun.
04:01.9
Pwede ma-depress.
04:03.9
Number eight, medyo kakaibang sintomas to.
04:06.9
Madaling makalimot ng mga bagay-bagay.
04:10.9
Let's say may pinuntahan kayo.
04:13.9
Ba't nakalimutan mo agad?
04:14.9
Parang mabilis kang makalimot.
04:19.9
parang absent-minded ka.
04:21.9
Hindi ganun kagana yung utak.
04:23.9
Baka kalimutan mo yung wallet mo.
04:26.9
Yung susi ng kotse.
04:28.9
Bakit parang distracted ka lagi?
04:31.9
Number nine, early warning sign ng depression.
04:35.9
Ito naman, di naman 100%.
04:38.9
Pero ito yung medyo nakita nila.
04:40.9
Papunta sa depression.
04:42.9
lagi lang naaalala ang mga negatibong nangyari sa kanya.
04:48.9
Ang mga tao may positive nangyari.
04:52.9
Pero bakit lagi ka nalang nakatingin dun sa malungkot?
04:56.9
Paulit-ulit yung malungkot na nangyari.
04:58.9
Parang video recording.
05:00.9
Play ng play yung video sa utak mo.
05:03.9
Ibig sabihin, yun ang gusto isipin ng utak mo.
05:07.9
Papunta yun sa depression.
05:09.9
Yung mga taong depressed,
05:10.9
madalas ang pinapanood yung malulungkot,
05:13.9
mga drama na malungkot.
05:17.9
Yung kinakalabasan ng story.
05:21.9
kung maraming kang mga sugat-sugat.
05:24.9
Maraming kamot-kamot sa katawan.
05:26.9
Maraming stress yun.
05:30.9
At meron din tinatawag na neurodermatitis.
05:33.9
Yung sobrang kamot.
05:36.9
Kumapal yung balat.
05:37.9
Minsan sa paa nagsugat na.
05:41.9
Kamot dito sa leg.
05:46.9
Minsan umpisa lang,
05:49.9
Pero pag nervous,
05:51.9
nagpapunta na sa depression.
05:52.9
Lagi ka nalang tense,
05:56.9
irregular yung heartbeat.
05:58.9
papunta na dito yun.
06:04.9
early signs of depression.
06:06.9
Feeling na guilty siya.
06:10.9
Wala namang kasalanan,
06:11.9
pero guilty siya sa relationship niya,
06:15.9
Guilty sa partner niya.
06:18.9
Guilty sa trabaho.
06:22.9
Laging maraming niisip.
06:23.9
So, may problema din sa image sa sarili.
06:26.9
Mababa yung pagtingin sa sarili.
06:28.9
So, ito yung twelve warning signs na
06:31.9
papunta na sa depression.
06:32.9
Itong mga pinapakita ko,
06:34.9
ito yung talagang tunay na depressed na.
06:37.9
Pag tunay na depressed na,
06:40.9
mas matindi na sintomas.
06:42.9
Punta muna tayo sa teenager.
06:44.9
Mahirap kasi mahuli ang depression sa teenager una-una.
06:47.9
Hindi naman niya kakausapin yung nanay niya.
06:51.9
Nagtatago sa atin.
06:53.9
Hindi nagkukwento.
06:55.9
Lagi silang withdrawn.
07:02.9
Laging malungkot yung teenager.
07:04.9
Iba yung pagkain.
07:06.9
Ito yung pinakamasama.
07:08.9
Ito yung pinakamasama.
07:09.9
Oras na nagbiro ng suicide.
07:12.9
Laging siseryoso.
07:14.9
Dapat makita ng psychiatrist agad.
07:17.9
Emergency po yan.
07:18.9
Depression sa teenagers,
07:20.9
mas marami sa babae.
07:22.9
Pero yung lalaki,
07:25.9
Pag yung lalaki nag-isip ng masama o suicide,
07:30.9
Babae, at least naiiyak nila.
07:32.9
So, 10% ng teenagers may depression.
07:37.9
May mga gamotan dyan.
07:39.9
Depression sa teens,
07:42.9
merong tunay na depression sa teens,
07:44.9
ito talaga yung sobrang lungkot.
07:47.9
Meron yung nag-uumpisa pa lang.
07:49.9
Hindi maka-adjust sa trabaho.
07:51.9
Hindi maka-adjust na walang pera.
07:53.9
Hindi maka-adjust sa magulang.
07:55.9
Sa mga bagong kaibigan.
07:57.9
Umpisa pa lang yan.
08:00.9
ibig sabihin nito,
08:01.9
medyo depressed pa lang ito.
08:03.9
Medyo malungkot pa lang.
08:05.9
Pa-umpisa pa lang.
08:06.9
Dito, talagang malungkot na malungkot.
08:09.9
Bipolar, pabaliktad naman.
08:11.9
Minsan, sobrang saya.
08:13.9
Minsan, sobrang lungkot.
08:15.9
Actually, ang bipolar mga 1%.
08:19.9
Alam ko yung bipolar.
08:21.9
Ang bipolar kasi, feeling ko kasi yan.
08:23.9
Feeling ko yung bipolar,
08:25.9
part din siya ng depression.
08:27.9
Yan ang theory ko.
08:29.9
sa sobrang mong lungkot,
08:31.9
sobrang baba ang tingin mo sa sarili,
08:33.9
feeling mo wala ka ng kwenta,
08:35.9
wala kang pinupuntahan sa buhay mo,
08:39.9
kahit in 20 years, inisip mo,
08:40.9
wala na mangyari sa buhay ko.
08:42.9
Pag gano'n iniisip mo,
08:44.9
ang gagawin ng katawan mo,
08:46.9
magko-compensate.
08:51.9
pag ang tingin mo sa sarili sobrang liit,
08:54.9
ang gagawin ng katawan mo,
08:56.9
baka gawin niya sumulat ka ng malaki.
08:59.9
Baka gawin niya bumili ka ng sampung sabon,
09:07.9
ko-compensate mo eh.
09:08.9
Parang babawiin mo yung,
09:10.9
yung feeling mo maliit ka,
09:12.9
inferiority complex,
09:13.9
babawiin mo yung magiging mas wild ka,
09:16.9
mas kakausapin mo yung kaibigan,
09:18.9
biglang salita ka na lang ng salita,
09:20.9
lahat na lang kinausap mo,
09:23.9
Dahil nahihiya ka, hindi ka makaligaw,
09:25.9
ginawa mo, binaligtad mo, niligawan mo lahat,
09:27.9
kinausap mo lahat.
09:29.9
Sabihin, nagko-compensate ka,
09:32.9
kasi nga, sobrang liit ang tingin sa sarili,
09:34.9
gusto makarecover yung katawan,
09:36.9
kaya ka nagmamanic eh.
09:38.9
After a manic point, malulungkot ka,
09:40.9
madidepress ka na naman.
09:42.9
Kaya pabalik-balik yun.
09:43.9
Kaya manic depressive.
09:45.9
So, kailangan ng gamot ito.
09:48.9
Okay? Malinaw pagka-explain ko.
09:51.9
Pag tumatanda, meron din nadidepress.
09:55.9
Pero pag matanda,
09:56.9
dapat mas kakayanin na.
09:58.9
Actually, may tip ako sa matatandang nadidepress eh.
10:02.9
dapat isipin nyo,
10:05.9
aanhin pa natin yung depression.
10:10.9
Wala nang point madepress.
10:12.9
Baka yung depress na magsasawa sa'yo.
10:15.9
Nalampasan mo na.
10:16.9
Hindi ka na kailangan matakot na baka mamatay.
10:18.9
Tutal, umabot ka na ng 50,
10:22.9
Hayaan mo na yung depression.
10:24.9
Kakayanin mo na yun.
10:26.9
Ilang taon ba buhayin natin kung madepress ka?
10:29.9
Kinahayan mo na yun.
10:30.9
Treatment of depression,
10:35.9
Ito, nilalabas yung sama ng loob.
10:40.9
at ito yung magagawa natin.
10:46.9
pagkaing healthy,
10:49.9
pwede mag-travel,
11:07.9
May tulong din yan sa Biblia.
11:10.9
nakatulong itong tips ko.
11:11.9
Labanan lang natin.
11:12.9
Konting tiis lang.
11:15.9
parang tumataas ang balahibo mo.
11:22.9
Basta tiisin mo lang.
11:24.9
Diba yan ang tulong sa inyo?
11:25.9
Tiis, tiis, tiis.
11:28.9
Pag pinag-iinitan ka,
11:30.9
Pag tingin sa'yo ng taong maliit,
11:35.9
may akyat din yan.
11:38.9
Ipahinga mo lang.
11:39.9
Tsagaan mo ilang araw.
11:41.9
Aakyat ulit yung buhay mo.
11:43.9
Ganyan ang gulong ng palad.
