00:44.4
Hindi ko alam kung anong city yan
00:46.4
and it got a live broadcast from NASA ba to?
01:03.6
diba, as if parang nanonood sila ng football
01:11.4
It just makes me happy
01:14.6
that they are that thrilled
01:18.2
an eclipse, a solar
01:23.4
Ito, so nagkakaroon na yung
01:25.9
nagkakaroon na yung
01:31.6
Okay, so, they are tracking the eclipses movement
01:36.1
Okay, and as you can see, it is a total eclipse talaga
01:42.9
Full eclipse talaga, nangyayari sa kanila
01:45.7
and it will go through many cities
01:53.8
Kasi, teka, balikan na natin
01:56.8
Ito, ito yung track niya nung ano eh, kaya, ano ito?
01:58.5
Nung ano eh, noong eclipse.
02:04.1
Mabilisan na natin ito.
02:07.2
So, nagsimula siya dyan.
02:12.7
Yan yung path ng eclipse.
02:16.1
And yan, nakikita mo, nagiging gabi.
02:18.4
Nagiging gabi dun sa mga dadaanan niya.
02:20.8
So, Uvalde, Fredrickson.
02:23.5
So, sa Texas. Galing pa siya sa Mexico noon.
02:26.7
Okay, ngayon nasa US na siya.
02:28.5
So, Carbon Dale yung kanina.
02:30.9
Nasaan ba yung Carbon Dale?
02:32.5
Hindi ko alam kung saan partin.
02:34.4
Eto, nandito na siya.
02:35.7
Eto yung Carbon Dale.
02:37.4
Nasa Illinois na siya.
02:39.5
So, malayo-layo pa.
02:41.4
Ilang cities pa yung dadaanan niya
02:47.5
Ayun, nasa Canada.
02:48.7
Hanggang sa makarating siya.
02:49.9
Ayun, dito, tabinginan ng konti yung eclipse.
02:53.5
So, yung pinakabilog would be in
03:01.7
Ay, hindi na abot.
03:03.9
Once nag-landfall,
03:06.0
hindi na siya perfect circle.
03:09.4
Pero, you will still see.
03:11.8
You will still see
03:19.8
Diba? And it is live.
03:21.4
And eto, people are going crazy
03:33.5
conspiracy theories,
03:37.7
mostly mga occult claims
03:41.2
kesyo magugunaw ang mundo.
03:45.4
Yung nanay ko nga,
03:46.1
share ng share ng mga...
03:49.3
tungkol sa eclipse na may mga masamang mangyayari daw.
03:52.5
Kesyo, wag ka daw lalabas.
03:54.4
Dahil mag-ieclipse,
03:55.5
dahil may mangyayari nga,
03:59.8
well, ganun man yung air mat ko
04:02.5
kasi nung naalala ko nung Y2K,
04:05.4
kinakabundage eh.
04:09.3
nag-diamond ring na.
04:12.1
Yan ay yung diamond ring na tinatawag eh.
04:16.1
For obvious reasons.
04:21.2
We will see shadow bands again here.
04:25.7
It's a diamond ring!
04:28.1
Time to get your glasses back out.
04:30.8
Time to put your glasses back on, everyone.
04:32.8
That's your new glasses.
04:33.4
So, ganun yung, ano,
04:34.5
nung nag-full solar eclipse din sa...
04:41.3
nababas kami para makita yung, ano,
04:43.7
yung eclipse na mangyayari.
04:45.5
That was in the early 90s.
04:48.8
I think grade 3 ako nun.
04:52.3
Andi, mga early 90s nga yun.
04:56.0
Eto, anong oras sa kanila?
04:59.7
it should be around 3pm sa kanila.
05:06.2
And, ganyan yung langit.
05:09.2
Gabing-gabi, di ba?
05:10.7
Kasi, the sun was totally blacked out.
05:17.6
a really fascinating,
05:19.9
fascinating event
05:25.2
you can just imagine,
05:27.4
nung mga panahon na
05:29.3
hindi nila alam kung anong nangyayari dyan.
05:33.7
Eh, talagang matatakot yung mga tao.
05:36.9
Kasi, biglang mawawala yung, ano eh.
05:39.5
Biglang mawawala yung araw.
05:41.1
Biglang mawawala yung buwan.
05:44.0
And, without having the concept of
05:48.3
of heavenly bodies
05:50.9
revolving around each other,
05:54.8
what are you gonna think?
06:00.5
kung ano-anong mythologies
06:01.8
ang naisip ng mga,
06:04.2
ng mga ancient people.
06:10.7
ang explanation ng
06:13.1
mga ninunu natin sa eclipse
06:16.5
eh yung, ano, yung bakunawa na tinatawag.
06:19.4
Yun yung artwork ko dati na nakalagay dito sa podcast
06:22.8
dun sa mga OGs na nanonood.
06:24.7
Dito, yung bakunawa drawing ko.
06:27.5
Teka, search natin.
06:30.6
Meron akong bakunawa na drawing dati eh.
06:33.1
So, that is the dragon,
06:35.4
the Filipino dragon
06:37.9
ang sinasabi nung mga
06:41.3
ancient Filipinos
06:43.1
were eating the sun or the moon.
06:47.9
Sa DeviantArt nandun yung teka.
06:53.6
ito yung drawing ko ng bakunawa dati.
06:56.7
You might have seen this
06:58.4
kung matagal na kayo nanonood.
07:04.1
kinakain niya yung moon.
07:06.8
yung bakunawa talaga,
07:08.2
yung iba parang isda yung pagka, ano niya eh.
07:12.6
described sa kanya.
07:14.4
actually, sea serpent talaga siya.
07:17.4
It's supposed to be a sea serpent.
07:19.1
Although, merong mga versions na giant fish,
07:27.2
Yung giant bird, minukawa, tawag dun.
07:30.1
Eto, nasa na siya ngayon.
07:31.5
Niagara Falls na.
07:33.5
Nag-black na rin sa kanila.
07:36.4
Ang bilis nung ano.
07:37.4
Kaso may ano, merong ulap.
07:40.4
May ulap sa kanila.
07:41.3
Doon sa ibang parts kasi, may ulap eh.
07:43.9
Kaya hindi rin nakikita yung sun.
07:47.8
There were several times na nagkaroon ng
07:49.7
eclipse din, pero nag-uulap.
07:53.6
So, hindi nakuha.
07:54.6
Eto, dumiliwanag na ulit.
07:58.9
So, right now, hindi dadaan sa ano eh.
08:02.3
Hindi dadaan sa Pilipinas itong eclipse kasi patabingi yung daan nung eclipse ngayon.
08:13.4
And meron akong nabasa na story, tawag dito.
08:19.6
Magla-launch ang NASA ng
08:21.9
mga rockets to study.
08:25.7
Tatlong rockets yata eh.
08:27.6
NASA rocket launch eclipse.
08:34.6
Why NASA is launching rockets into the solar eclipse path.
08:40.0
So, nag-ano sila.
08:41.6
Para pag-aralan daw kung paano nakaka-apekto yung eclipse sa atmosphere ng Earth.
08:48.6
Ewan ko bakit nila kailangan malaman yun.
08:51.9
The three sounding rockets will launch from NASA's Wallops Flight Facility.
09:02.4
Are they gonna use jets?
09:04.4
Siguro maliit na instrument lang siguro.
09:07.8
Dito yung mga malalaking rocket na kailangan ng astronauts.
09:12.0
So, probably yung mga instruments lang na pang-pang-measure kung anumang kailangan nilang measure yun.
09:23.7
I suppose that's the short eclipse.
09:29.7
Baka merong malapit.
09:31.7
So, para doon sa mga hindi nakaka-alam kung paano nagkakaroon ng tawag dito.
09:42.7
Kung paano nagkakaroon ng mga eclipse.
09:51.7
This is the most fascinating thing about eclipses.
09:57.7
Hanapin lang natin.
10:04.7
So, ito yung diagram ng eclipse.
10:07.7
Of course, this is not to scale.
10:11.7
Kasi magkasing laki yung sun tsaka earth.
10:14.7
So, tapos ito yung moon.
10:19.7
Ang moon ay nagro-rotate or nag-o-orbit pala sa earth.
10:25.7
So, ito yung motion niya papunta dyan.
10:27.7
Paikot-ikot siya dyan.
10:28.7
At ang earth ay nag-o-orbit naman sa sun.
10:32.7
And at some points, yung moon ay dumadaan sa gitna ng earth at sun.
10:42.7
So, nabablock niya yung ilaw na nanggagaling sa sun.
10:46.7
So, matatakpan niya totally yung light na pumupunta sa earth.
10:52.7
Kaya biglang nagdidilim.
10:54.7
Sometimes, hindi full.
10:56.7
Parang partial eclipse lang.
10:58.7
Kasi hindi sakto yung pagkakaharang ng moon sa sun.
11:05.7
So, minsan partial.
11:07.7
Minsan kalahati lang.
11:08.7
Minsan one-fourth lang.
11:09.7
Minsan parang nag-ano lang.
11:11.7
Parang namantsahan.
11:13.7
Biglang magiging red sun.
11:15.7
Kasi yung light, yung motion ng sunbeams kasi nagre-refract siya.
11:28.7
Itong yung gray na yan.
11:31.7
Colorblind kasi ako.
11:33.7
Itong dito sa mas dark, yun lang talaga yung black na black.
11:38.7
As you can see, mayroon pa dito na lighter.
11:40.7
Dito, eclipse pa rin.
11:42.7
Makikita mo pa rin yung eclipse.
11:43.7
Pero hindi ganoon ka.
11:45.7
Maka ka-black yung sky.
11:49.7
So, ito ang matindi dyan.
11:52.7
Kasi dito sa earth, we can experience an eclipse wherein the moon can cover the sun completely.
12:01.7
As if parang kaldero na tinakpan.
12:06.7
Huwag ka saktong-sakto.
12:09.7
But if you know anything about the solar system,
12:13.7
di hamak na sobrang laki ng sun compared sa laki ng moon.
12:21.7
So, kung let's say ang sun ay itong baso na ito.
12:27.7
Itong baso na ito.
12:30.7
Ang moon would be sobrang liit.
12:33.7
Baka gabuhangin lang nitong moon na ito.
12:37.7
Kung ganito kalaki yung sun, ang moon siguro kasing laka lang ng buhangin.
12:42.7
Sa sobrang liit ng moon.
12:44.7
O baka mas maliit pa.
12:47.7
Ganoon kalaki yung size discrepancy nila.
12:49.7
But, paano nangyari yun?
12:51.7
Na yung buhangin ay matatakpan ito pag dumaan siya sa gitna.
12:57.7
So, ito ang pinaka-magical.
13:00.7
Napakalupit na trivia tungkol sa eklipses.
13:06.7
Yung proportion ng laki ng moon at saka ng moon.
13:10.7
At saka ng sun ay almost identical.
13:15.7
Hindi naman saktong-sakto.
13:17.7
Diba? Hindi naman saktong-sakto.
13:18.7
Pero identical siya.
13:20.7
It is close enough doon sa ratio ng distance ng sun sa earth at ng moon sa earth.
13:30.7
So, naiintindihan nyo ba yun?
13:32.7
Pag pinagkumpara mo yung laki ng sun at saka yung laki ng moon.
13:37.7
Parehas siya halos.
13:38.7
Nang layo ng sun sa earth at sa layo ng moon sa earth.
13:44.7
Dahil dyan, pag dumaan yung moon sa gitna ng earth at sun, mukhang magkasing laki lang sila.
13:53.7
Pag tinignan mo sila sa sky, kahit millions of times larger ang sun kesa sa moon.
14:00.7
Dahil doon sa layo nila from the earth, mukha silang magkasing laki lang.
14:07.7
So, dahil mukha silang magkasing laki, pag dumaan ang moon sa harap ng sun, saktong-sakto yung pagkaka-cover niya.
14:18.7
So, saktong-sakto yung pagkaka-cover ng moon sa sun at posible na makita mo yung mga features ng solar eclipse ngayon.
14:32.7
Like yung diamond ring na ano.
14:34.7
Tsaka makikita mo yung corona.
14:37.7
Kasi saktong-sakto lang siya.
14:40.7
Kasi kung mas malaki pa yung moon, pag tinignan mo sa langit, hindi mo na makikita yung corona.
14:44.7
Hindi mo na makikita yung diamond ring.
14:47.7
Kailangan halos magkasing laki lang sila para maging posible na makita mo yung mga features na yun.
14:53.7
And that is, kumbaga, even kahit i-consider mo yung dami ng mga planeta sa buong universe, sa dami ng stars, moons,
15:03.7
And that is, kumbaga, even kahit i-consider mo yung dami ng mga planeta sa buong universe, sa dami ng stars, moons,
15:05.7
planets, at solar systems similar to ours,
15:13.7
yung eclipse na exacto-exacto makikita mo yung corona ng sun at saka yung diamond ring,
15:21.7
I think that is still a very rare occurrence.
15:27.7
Kahit i-consider mo yung probability sa buong universe,
15:33.7
At least, sabi ng mga scientist dyan.
15:37.7
Maaari daw na dito mo lang makikita sa earth ang corona ng isang sun, yung saktong eclipse na yun.
15:47.7
And, considering merong makakakita, kasi maaaring nangyayari yun sa ibang lugar, pero wala naman silang ano,
15:54.7
walang mga tao doon or walang mga intelligent beings to observe.
15:59.7
So, that might be a universe.
16:01.7
So, that might be a universe.
16:02.7
That might be a unique thing dito sa planeta natin that only us experience.
16:11.7
So, for comparison, iba ang itsura ng eclipse sa Mars at saka sa eclipse dito sa earth.
16:22.7
Or, compared to any other planet in the solar system na merong mga moons.
16:28.7
Kasi iba na yung proportion.
16:31.7
Yung distance noong layo at saka noong laki noong sun and moon sa kanila compared doon sa size ng kanilang planeta.
16:43.7
So, that is amazing kahit i-consider mo ang probability ng buong universe.
16:53.7
Well, pero if it is, then that is mind-boggling. Mind-boggling.
16:59.7
Or, siguro, very rare siya. Very rare siya. At the very least.
17:05.7
I think that is also one of the miracles na meron dito sa setup ng ating mundo ng earth.
17:17.7
Okay. So, yun. Hopefully, magkaroon din ng eclipse dito.
17:23.7
Kasi naka-schedule na yan. Alam na ng mga astronomers kung kailan magkaka-eclipse.
17:28.7
And I don't know kung kailan magkaka ang next na full solar eclipse dito sa Pilipinas.
17:35.7
But I hope when that happens, we could have the same enthusiasm.
17:41.7
And katulad nung kanina, nakita natin na nagsisigawan talaga sila dahil nag-eclipse.
17:48.7
Diba? Parang may crowd.
17:51.7
Although, parang ano yata yun. Parang meron kasing baseball game tapos nag-eclipse.
17:57.7
So, tinigil muna nila yung laro para makita.
18:01.7
And maybe that's one of the reasons kung bakit may nagsisigawan.
18:05.7
For me, I think it shows the enthusiasm nung population sa tate about solar events or cosmic events.
18:15.7
Unlike here, hindi ko alam kung magiging ganun din yung reaction natin or madaming nga natatakot eh.
18:24.7
Kasi eclipses to a lot of people.
18:26.7
Eclipses to a lot of people are still considered to be a superstitious event.
18:33.7
Although, nagbabago naman yun.
18:35.7
And actually, gusto ko nga mag-man on the street asking people about literacy about the cosmos.
18:44.7
Hopefully, magawa ko yun one time.
18:47.7
Okay, so I suppose yun na muna. Paalam, paalam.
18:56.7
Thank you for watching!
