* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:01.2
Kumusta po kayo dyan? Magandang gabi po.
00:25.6
Ako po si Christian Esguerra and welcome po sa ating episode ngayong gabi.
00:28.8
Dito po sa ating Facts First Podcast. So today is April 9, 2024, Day of Valor, Araw ng Kagitingan.
00:38.2
Ginugunita po natin yung kagitingan ng ating mga veterano, yung mga nakapaglaban sa mga hapon.
00:44.9
Pero syempre, marami sa atin na mimix up na rin yung Araw ng Kagitingan dun sa Araw ng mga bayani.
00:50.4
Pero hindi naman natin pwedeng masisi kasi intertwined naman talaga yung kagitingan at saka yung kabayanihan.
00:57.2
Ngayon, dito sa occasion na ito, dito sa Day of Valor, gusto natin gunitain yung katapangan ng ating mga veterano,
01:07.7
ng mga nakapaglaban para makuha natin ang ating kalayaan na tinatamasa ngayon.
01:12.7
Pero gusto ko po i-connect ito. Paano ba kasi ma-realize, ma-operationalize siya ang Araw ng Kagitingan na yan?
01:19.7
Kasi pag binasa niyo po yung mga kataga o yung mga statements coming from our politicians, puro motherhood statements.
01:27.2
Inaalas sa atin na isabuhay ang kagitingan.
01:30.5
Kung pwede nga lang, ibalik natin yung tanong sa kanila eh.
01:33.6
Kayo po ba? Paano niyo po ba isinasabuhay ang kagitingan?
01:38.3
Hindi lang po bilang Pilipino, kundi bilang opisyal ng ating bansa.
01:43.5
So they have to be good role models para sa ating lahat.
01:49.2
At syempre, alam natin na pinag-uusapan natin itong issue, itong Araw ng Kagitingan,
01:53.7
sa gitna po ng pambubuli, pangahara sa tagitingan.
01:57.2
Regresyon ng China dito po sa ating sariling bakuran sa West Philippine Sea.
02:01.3
And isa nga po sa mga natatanong madalas sa mga tao kung bakit hindi po nagsasalita tungkol dito
02:07.1
ay si Vice President Sarah Duterte.
02:09.3
And recently, she was interviewed, I think it was in an ambush interview.
02:14.3
And then ang sagot niya, no comment dun sa pambubuli ng China.
02:19.1
And mukha raw sapat na yung mga sinabi ng kanyang kapatid na si Congressman Paulo Duterte.
02:26.1
Ano ba yung sinabi nun?
02:27.1
Ang sinabi ng kanyang kapatid ay dapat na sumasagot dyan yung Presidente,
02:31.7
being Chief Architect of our Foreign Policy, DFAD, hindi siguro.
02:36.4
And of course, ito ilagay na nga natin, napag-usapan na natin ito dati.
02:41.3
Ito yung sinabi ni Representative Pulong Duterte.
02:44.0
Hindi raw trabaho ni Vice President Sarah Duterte, yung i-demonize yung China.
02:49.2
Eh, kaya naman pala, tapusin na natin itong programa na ito.
02:52.2
Kasi dini-demonize pala yung China pag pinag-usapan nito.
02:55.8
Anyway, papakilala ko.
02:57.1
Ito na po yung guest natin ngayong gabi kasi ito siya po yung makakahuntahan natin.
03:00.1
I'd like to welcome to our program si former Congressman, of course, hanggang ngayon, human rights lawyer pa rin po siya, no?
03:08.7
Hindi po tulad ng iba dyan na dati na.
03:11.6
Hanggang ngayon, human rights lawyer po siya.
03:14.0
I'd like to welcome to our program again si Attorney Barri Gutierrez.
03:17.5
Magandang gabi, sir, and thank you for joining us sa Facts First.
03:21.3
Magandang gabi, Christian, at happy araw na kagitingan.
03:24.6
Kung mga nakangiti ka ba sa anong pang-masaya ka?
03:31.1
Tama ba? Hanggang ngayon, human rights lawyer ka pa rin, no?
03:33.7
Hindi pa naman nagbabago?
03:37.4
Parang kasi may pinapatamaan ka lagi doon sa introduction na yun.
03:40.6
Wala, sino ba? May mga dati ba?
03:43.6
Di ba usually pag human rights lawyer ka, ano yan, it's in your DNA.
03:47.6
Hindi nababago yan, diba? Kung tunay.
03:49.3
Oo, dapat. Diba? Dapat.
03:51.7
Bago natin simulan, mag-shoutout ka muna.
03:54.6
Sa common friend natin, si Menchie Mizuno.
04:02.6
Nakita ko yung mga pictures niya. Balita ko, nag-talk kayo sa Tokyo recently, no?
04:07.9
Kasama si Professor Shelo Magno, tama ba?
04:10.6
Oo, nagsalita kami sa Tokyo University of Foreign Studies.
04:15.2
Ayan, pigatin talaga itong kausap natin.
04:19.2
Sabi nung isa rito, Gamer Barri.
04:24.6
Obis na obis, o. Miskin nakablur yung background niya. Gaming chair yan, ha?
04:29.0
Dapat, ilagay ko na yan doon sa profile.
04:33.6
Sa profile? Oo. Okay.
04:36.0
Sige, pag-usapan natin ito, no?
04:38.5
Tinanong si VP Sara Duterte, anong masasabi niya rin sa ginagawa ng China sa West Philippine Sea?
04:43.6
Ang sagot niya, no comment. What do you think of that?
04:46.4
Okay lang ba yan? No comment from the Vice President?
04:49.5
Well, walang una, yung no comment na yun, ang laking comment nun.
04:53.4
Ang laki kasi ng implikasyon nun.
04:55.8
Kasi, pwede naman niyang sinabi na nagsalita na ang DFA at ang DND at sinusuportahan ko ang kanilang posisyon dito.
05:04.1
O kaya, nagsalita na ang ating Pangulo at sinusuportahan ko ang kanyang posisyon.
05:10.1
Kung ang intention lang talaga niya ay supposedly respetohin yung patian ng responsibilidad.
05:17.7
Hindi naman na papel, meron naman tayong DFA, meron tayong Pangulo, etc.
05:22.1
Pwede naman niyang sabihin yun.
05:23.4
Pero yung no comment, eh nehindi yun, ano eh, nehindi willing na mag-express ng suporta dun sa kasalukuyang ginagawa at kasalukuyang tindig
05:33.4
ng ibang mga ahensya ng pamahalaan tungkol dun sa ginagawang panghimasok at pambubuli ng China sa West Philippine Sea.
05:41.8
So, ibig sabihin, parang, ah hindi, ah hindi akong masalita dyan. Wala akong pakialam.
05:45.8
Huwag niyo akong idamay dyan.
05:47.3
Bukod pa dun, binanggit niya yung reference tungkol sa sinabi ng kanyang kapatid.
05:53.4
Si, ah, congressman na Paulo Duterte. Eh, kaya yung ano pinakita mo kanina, diba?
05:59.8
Yung comment niya hindi lang sa dapat na magsalita DFA o DND.
06:03.7
Sinabi din niya, hindi daw dapat i-demonize ang China nung kanyang kapatid kasi hindi kasama yun sa kanyang trabaho.
06:10.1
So, yung palang pagtindig para sa sarili nating interest, yung pag-call out sa China para dun sa ginawang pambubomba ng water cannon
06:22.3
dun sa ating mga...
06:23.4
ah, sundalo, eh, demonizing China pala yun.
06:26.8
So, malinaw. Para sa akin, malinaw na malinaw na hindi ito no comment, kundi comment na, ah, ibig sabihin, hindi talaga siya kakampi, hindi siya titindig para sa interest natin dito.
06:38.0
At talagang ayaw niyang tapakan o ayaw niyang ma-offend ang China dito sa usapin na ito.
06:44.1
Yung no comment na ba yan, ah, by implication, that favors China?
06:50.6
Definitely, diba?
06:52.3
Kasi, kaya ka naman binabasas.
06:53.4
Nanganggit ko, nehindi, ano eh, nehindi sabihin na lang na, hindi na ako magkasalita personal, pero sinusuportahan ko yung posisyon ng ating pahamalaan.
07:03.0
Pero hindi yun ang sinabi niya, eh.
07:04.6
Dumistan siya talaga siya.
07:06.2
So, ibig sabihin, klaro na ang kanyang intention ay huwag magsabi ng kahit ano na maaaring ma-interpret, maaaring ma-constru, na binabanggan niya o kinikriticize niya ang China.
07:20.6
So, klaro, klaro, klaro.
07:23.4
Ito ay hindi lang pag-iwas, kundi pag-iwas sa isang very specific na bagay.
07:30.2
At yung bagay na yun ay ayaw niyang talagang makita na siya ay kumukontra o kumikriticize sa anumang gawin ng China.
07:38.8
Kahit na lantara nang ginagawa ito sa ating mga sundalo, sa loob ng ating sariling EEZ.
07:47.6
I-indulge lang natin yung isa sa mga narratives na mga nagdidepensa naman sa Vice President.
07:53.4
At saka sa mga Dutertes na ang imahe nga ay masyadong pro-China, no?
07:59.0
In defense of Sarah Duterte, ang sinasabi ng mga kanyang taga-suporta, at least nakikita ko online,
08:04.5
hindi naman kasi trabaho rin ng Vice President ang magsalita about the Chinese aggression dyan sa West Philippine Sea.
08:12.2
Trabaho rin yan. Ito rin naman yung sinabi ni Congressman Pulong Duterte.
08:15.9
Trabaho daw yan ng Presidente bilang Chief Architect of our Foreign Policy ng DFA,
08:21.8
at sa Department of National Defense.
08:24.2
So ano naman kinalaman daw dyan ng Vice President na ang hawak na portfolio ay Department of Education?
08:31.4
Natatawa ako dyan sa palusot na yan dahil kapag convenient para sa kanila, tulad ng pagbati sa China on the National Day ng China,
08:41.1
biglang okay lang na mag-issue siya ng statement in Chinese, in Mandarin.
08:47.3
Kahit na hindi yun pasok sa kanyang portfolio bilang Vice President.
08:51.8
Vice Presidente at Education Secretary.
08:54.2
Kung usapin tungkol kay Pastor Apollo Quibuloy, na again, isang issue na nung una,
09:01.7
Senado at Kongreso at ang involved, ngayon meron ng kaso, so Department of Justice at Korte,
09:07.7
wala din siyang hesitation na maglabas ng komento o pananalita o statement.
09:14.3
So sa akin, napaka-convenient kapag dun sa bagay na sa tingin niya,
09:21.8
bumabanga sa kanilang interes o meron silang interes, magkasalita siya.
09:28.0
Isa pang example ng isang foreign relations issue na wala siyang hesitation na magsalita.
09:34.5
Ilang beses ko na siyang narinig magsalita tungkol sa ICC.
09:37.6
So kung talagang respetuhan, di ba?
09:39.8
Parang iiwan ko yan sa DFA at sa Pangulo.
09:42.2
E di wag ka magsalita across the board, di ba?
09:44.3
Hindi yung kapag ICC, kapag National Day ng China, magsasalita ka.
09:50.5
Pero pag usapin na ng...
09:51.8
Aba, ang China ay nambubuli at pinipigil yung ating resupply mission sa West Philippine Sea.
09:59.2
Ah, biglang-bigla, wala akong kinalaman dyan.
10:02.0
Hindi ako pwede magsalita kasi dapat DFA at DND.
10:05.2
So ako, klarong-klaro eh.
10:08.2
Kahit sinong tao na tinitingnan at sinusubaybayan yung kanyang mga nilabas na statements
10:13.5
in the last two years halos na sila ay nakaupo.
10:17.6
Klarong-klaro, kapag kontra China, hindi siya magsasalita.
10:21.2
Pero pag medyo pro, okay lang na magsalita.
10:27.6
So ako, hindi na ito makukuha sa mga ganyang klaseng palusot na hindi niya responsibilidad.
10:35.8
Dahil sa madaming pakakataon, siya naman ay nagsasalita.
10:39.2
Pwera lang sa sitwasyon na kailangan niyang magsalita para supportahan ang interest ng ating bansang Pilipinas
10:47.0
at i-criticize yung ginagawa ng China sa West Philippine Sea.
10:50.6
Kasi pag gano'n na, hindi na ako magsasalita.
10:54.5
Malino naman yung pagkakalatag niyo.
10:56.2
So malino naman dyan yung idea na, ba't nga ba hindi nagsasalita?
11:00.4
Any reasonable person would think that way.
11:03.3
That would be made obvious.
11:04.9
Pero iniisip ko lang dyan, bakit sa tingin niya, despite this,
11:09.3
taas pa rin ang kanyang approval at trust rating?
11:12.1
Para hindi yata nakokonect ng mga ibang nasa survey,
11:14.8
yung ganyang postura niya pagdating sa China.
11:18.1
Una, tingin ko, baka hindi pa talaga,
11:20.6
hindi pa talaga sa nadidikit o nalalantad yung ganyong klaseng ugali
11:26.8
o yung ganyong klaseng pattern na lumalabas sa kanyang mga statements.
11:30.7
Kasi karamihan ng mga tao ngayon,
11:33.0
karamihan ng ating mga kababayan,
11:34.5
kinukuha ang kanilang balita sa social media.
11:36.8
At alam naman natin na sa social media,
11:39.0
eh hindi naman lagi consistent o totoo ang lumalabas ng mga balita dyan.
11:44.7
Lalo na kung ang mga nakikita mo,
11:46.6
yung mga pages o yung mga posts na puro pro Sarah Duterte,
11:50.6
o pro Rodrigo Duterte,
11:54.3
Kasi sa totoo lang, at ito,
11:56.1
meron ng mga pag-aaral na ginawa dito ang ilang mga institusyon,
11:59.8
ang China very very aggressive sa kanilang pagtutulak ng propaganda sa loob ng social media.
12:06.4
Every time na may mangyayaring ganito,
12:08.9
itong kanilang pagpigil halimbawa sa supply mission,
12:12.8
binomba yung ating barko,
12:15.3
saktan yung mga ibang mga sundalong Pilipino,
12:17.9
meron din silang ilalabas na kanilang version,
12:20.6
na yung Pilipinas daw ang agresor,
12:22.6
yung Pilipinas daw yung nagpo-provoke.
12:26.1
So ang tanong dito, ano ba ang nakikita ng mga tao?
12:29.1
Nakikita ba talaga ng mga tao yung totoong balita na ang China talaga ang nangunguna dito?
12:35.1
At malungkot mang isipin,
12:37.1
mataas na official natin, second highest official ng ating bansa, yung vice-presidente,
12:42.1
ay consistently hindi nagsasalita tungkol dito.
12:45.1
Ako, yun yung question mark kasi, kung nakakaabot ba yung katotohanan iyon,
12:50.1
sa lahat ng mga taong dapat nakakaalam sana nitong bagay na ito?
12:56.1
Yung ganyan, how does it reflect, let's say, on China?
13:00.1
Or how, from China's perspective, does that benefit China?
13:05.1
Kasi yung presidente, malinaw yung policy niya ngayon against Chinese aggression.
13:11.1
Eh pero doon sa pagkakabiyak ng UNITEAM, mukhang biyak din sila pagdating dito sa Asia ng China.
13:17.1
Kasi habang yung presidente nagsasalita lang matigas,
13:19.1
na tama naman sa pambubuli ng China,
13:22.1
yung vice-president, no comment.
13:24.1
Kung ikaw yung China, dapat ka ba matuwa dito dahil may disunity yung tinitingnan mong kalaban?
13:32.1
Siyempre, matutuwa ka.
13:34.1
Kasi lumalabas yung gobyerno natin, hindi buo.
13:39.1
Hindi isang boses na nagsasalita tungkol dito sa issue na ito.
13:44.1
Habagamat meron kang strong position,
13:47.1
strong position coming from yung presidente,
13:50.1
strong position ngayon coming from DFA at DND,
13:54.1
biglang meron kang isang very prominent public official,
13:58.1
second highest ranking,
13:59.1
kahit anong sabihin mo, mataas pa rin ang nakukuhang suporta in terms of approval.
14:06.1
Mataas pa rin ang nakukuhang suporta sa survey kahit maaga pa, malayo pa ang 2028.
14:11.1
Siyempre, welcome mo yun.
14:14.1
Ganong kaprominenteng politiko,
14:16.1
ayaw magsalita laban sa inyo.
14:20.1
At ang implikasyon, siyempre, kung titignan natin,
14:23.1
nung panahon ng dating Pangulong Duterte,
14:27.1
diyan na mayagpag ang China.
14:29.1
Talagang yung rhetoric mismo na nanggagaling sa Malacanang
14:33.1
at yung nagiging posisyon ng ating mga ahensya ng pamahalaan,
14:37.1
minsan malamya, hindi ganun ka-assertive, hindi ganun kalakas yung tindig
14:43.1
laban sa panghihimasok ng China.
14:46.1
In fact, minsan nga, parang sila pa yung nagpapalusot
14:49.1
para dun sa mga ginagawa ng China nung panahon na yun.
14:52.1
So ang nakakatakot dito, kung meron kang ganung klaseng politiko
14:55.1
na sa malamang sa malamang tatakbo sa pagkapangulo sa 2028,
15:00.1
e di meron ka na mga pagkakataon na magkaroon ng head of state, head of government,
15:06.1
na imbes na yung interest ng kasariling bansa niya ang itataguyod sa usaping ito,
15:11.1
ay ikikil naman muli doon sa interest ng China.
15:15.1
Yun yung tingin kong kanilang pinangahawakan dito.
15:19.1
At yun, kung meron naman dahilan para sila ay matuwa, e yun yung dahilan na yun.
15:24.1
Kaya bagay, kung China ka, syempre gusto mo yung susunod na presidente, talagang mabait sa'yo.
15:35.1
May mga nakakita kong surveys in the past na lumalabas na hindi top of mind ng mga butante
15:40.1
itong issue ng West Philippine Sea.
15:42.1
Dahil they issue things that preoccupied them.
15:44.1
Yung mga gut issues.
15:48.1
Aritik, malinaw na dapat pinag-uusapan ito sa isang kampanya.
15:51.1
At malapit na yung sabihin na lang, next year pa yan eh.
15:55.1
Pero by October, filing na lang certificates of candidacy.
15:58.1
Kaya alam naman natin sa Pilipinas, maaga magsimula ang kampanya.
16:02.1
My question is, how do you make this a very strong campaign issue?
16:07.1
Kasi may mga nadidilig tayong mga kandidato o mga nakaupo ngayon sa lais na ito.
16:14.1
At may mga natura na para ba pinaprotektahan din yung interest ng China.
16:18.1
So how do you make this concretely a campaign issue in 2025 at saka sa 2028?
16:24.1
Yung pambubuli ng China.
16:26.1
Well, kailangan talagang pag-usapat.
16:29.1
Kailangan ilagay front and center.
16:31.1
Dapat sana sa mga pagkakataon na nakaharap yung mga kandidato sa mga forum o sa mga iba pang mga venues na sila ay magkasalita.
16:40.1
O sila ay pwedeng tanungin.
16:42.1
I-raise talaga yan at tanungin.
16:45.1
Mismong media na magsusubaybay sa election, kailangan talagang magsikap na tanungin at alamin yung mga posisyon ng mga tatayong kandidato dito sa issue na ito.
16:54.1
Kasi nga, gaya ng binanggit mo, hindi siya top of mind.
16:58.1
Pag nilista mo yung mga, pag tinanong mo mga butante ano ba ang mga mahalagang issue sa inyo.
17:02.1
Siyempre, mga uno dyan, trabaho, presyo ng bilihin, diba ganyan.
17:05.1
Bababa yung West Philippine Sea.
17:08.1
Pero pag tinanong mo sila specifically about West Philippine Sea,
17:11.1
overwhelming ang posisyon na dapat talaga tumindig tayo at tutulan natin yung panghihimasok ng China.
17:19.1
So ako, kailangan talagang magkaroon ng specific, direct at deliberate na effort na pag-usapan.
17:29.1
Gawing election issue.
17:31.1
Pwersahin yung mga kandidato na talagang ilantad nyo kung anong posisyon nyo dito.
17:37.1
Kasi nakakatakot yung idea talaga, diba?
17:40.1
Na habang nangyayari itong alitan na ito sa West Philippine Sea, diba?
17:44.1
Talagang inaharangan tayo, pinipigilan tayong mangisda, diba?
17:51.1
O kumilos doon sa loob ng ating sariling EEZ.
17:54.1
Sa kabila nung meron na tayong naipanalong ano dito, electoral tribunal victory.
18:00.1
At legally talagang tayo ang may karapatan doon.
18:03.1
So may ganitong conflict, may ganitong alitan.
18:07.1
Tapos magkakaroon ka ng mga high ranking officials.
18:08.1
Tapos magkakaroon ka ng mga high ranking officials.
18:09.1
Tapos magkakaroon ka ng mga high ranking officials.
18:10.1
Tapos magkakaroon ka ng mga high ranking officials.
18:11.1
Sa legislature, sa senado o sa kongreso.
18:13.1
O iba pang halal na official na hindi pala pro-Philippines pero pro-China.
18:20.1
Nakakatakot yun, diba?
18:21.1
Kasi talagang ibibenta ang ating interest doon.
18:25.1
Kung ibang panahon ito, diba?
18:27.1
Panahon na limbawa nung World War II, nangyayari yan.
18:30.1
Eh, treason na yun eh.
18:32.1
Pag ganun eh, diba?
18:34.1
Sa panahon ng gera, ano yan?
18:36.1
Treason, diba? Crimin.
18:38.1
Ngayon walang gera.
18:39.1
So hindi mo pwede technically tuwagin treason.
18:42.1
Pero definitely pagtataksil yun.
18:44.1
Kung ikaw ay hinalal para itaguyod ang interest ng Pilipinas.
18:49.1
Ikaw ay magtetake ng oath para protectahan ang ating teritoryo, ang ating konstitusyon.
18:55.1
Tapos ganun ang postura mo.
18:57.1
Eh, ewan ko na lang kung ano mangyayari sa atin.
19:00.1
Kung ganung klaseng tao ang mga pipiliin nating maging kinatawa natin sa paamhalaan.
19:06.1
Kapala, ano lang ah.
19:08.1
Yung misspoke kanina kasi pinag-uusapin, election ah.
19:10.1
Banggit ni Atty. Barry.
19:12.1
Electoral Tribunal.
19:13.1
Arbitral Tribunal.
19:14.1
Arbitral Tribunal. Sorry.
19:16.1
Baka gamitin ang mga troll siya.
19:19.1
Arbitral Tribunal.
19:24.1
Nangyayari naman po sa ating lahat siya.
19:26.1
Ito nga pala, marami mga tuta nabuksan niya na po yung topic na yan.
19:31.1
Yung pag-iingat sa mga kandidato na mukhang interest ng China yung isinusulong.
19:38.1
Is this idea or threat of us having to deal with these so-called Manchurian candidates?
19:46.1
Sa 2025 and 2028.
19:49.1
Kung titignan mo yung mga lumalabas na ginagawa na intervention ng China.
19:58.1
Lumalabas dito, meron talagang propaganda online.
20:01.1
Hindi lang sa atin.
20:04.1
Recently nakita ko nagsalita ng UK government.
20:07.1
Na niririklamo na nagkaroon talaga ng cyber warfare social media operations against them.
20:16.1
At ang tinuro nila, China.
20:18.1
Sa ating sariling karanasan, kung makikitingnan mo din, lumalabas talaga yung pro-China propaganda.
20:24.1
On Facebook, on TikTok, sa iba-iba pang mga social media platforms na meron tayo.
20:30.1
Ngayon kung magagawa nila yun, hindi malaking stretch na isipin.
20:35.1
Na maaaring, bukod doon sa pagpondo ng propaganda online, e magpupondo na rin direkta ng kandidato sa eleksyon.
20:44.1
Of course, bawal yun.
20:46.1
Diba sa ilalim ng ating electoral code, bawal ang mga donations from isang foreign entity or foreign citizen.
20:56.1
Precisely because, kasi yun nga, kaya pinagbabawal, e pwedeng magkaroon ng intervention.
21:04.1
Nandayuhan sa eleksyon na dapat, usapin nilang dapat ng mga Pilipino.
21:08.1
Pero alam naman natin ang daming mga paraan para maikutan yung prohibition na yun sa ilalim ng ating electoral code.
21:16.1
Hindi din ganun ka-stricto yung monitoring ng campaign finance.
21:21.1
So malay natin, baka binigay lang sa ibang tao, tas yung tao na yun yung mag-donate.
21:25.1
O kaya donate na, bibigay na direkta, iba yung kasabihin nilang pinagkuhanan ng pera.
21:31.1
So definitely, malaking concern yun.
21:34.1
Kasi after all, isipin mo yung benefit sa kanila na magkaroon ulit ng kakampi na nakaupo sa Malacanang,
21:41.1
o nakaupo sa Senado, o nakaupo sa Kongreso.
21:44.1
Napaka ano e, napaka ano e.
21:47.1
Hindi na kailangan, ano e, hindi ka na kailangan magpondo ng any outward o directang kuwersa.
21:55.1
Diba sa West Philippines e.
21:57.1
Kung kaya mong magpondo at dahil doon mananalo yung mga kakampi mo, yung alam mong kikiling sa inyo,
22:03.1
eh bakit hindi mo gagawin?
22:05.1
Lalo na sa isang sistema tulad ng sa atin, unfortunately, hindi ganun kastrikto yung pag-monitor kung saan ang gagaling yung pera ng mga kandidato.
22:14.1
So nakakatakot talagang isipin na ganun ang mangyayari o pwedeng mangyayari yun dito sa pangapadating na eleksyon ngayong 2025 at lalo na sa 2028.
22:23.1
So definitely, isang cause of concern na baka dapat subukan nating gawan ng legislation.
22:32.1
O sistema para mapigilan yung ganun klaseng pangyayari.
22:37.1
Incidentally, ito yung isa sa mga isinusulong ng National Security Council. Napapausapan na ito sa mga forums.
22:43.1
Yan dapat daw magkaroon ng Foreign Interference Act ang Pilipinas. Hindi ko pa nakikita talaga yung hubog o detalye nitong proposal na ito.
22:54.1
Pero on principle, they agree that this is something that we need at this time.
23:00.1
Oo. Naka-subjects eh.
23:02.1
Siyempre, doon sa ano yung mga mismong mga laman nun.
23:04.1
Kasi baka mamaya naman yan. Hindi naman talaga mapipigil pero pabigat lalo at bibigyan na naman ng opportunity yung regulation para ipitin yung ayaw nila, etc.
23:19.1
So depende. Pero in principle, yung idea na meron dapat tayong mga safeguards laban sa foreign intervention, lalo na sa eleksyon.
23:27.1
At sa akin, ako nga, ayokong iguhit lang sa eleksyon.
23:31.1
Ako, ilang beses ko nang binanggit mula kanina tayo nag-uusap.
23:34.1
Yung propaganda na nilalabas on social media.
23:37.1
Ako, definitely, isang malaking cause of concern yun.
23:40.1
Lalo na kung deliberate at widespread at funded ng isang foreign government.
23:47.1
Yung ganong klaseng atake.
23:49.1
Eh diba sa US ngayon, yung nagiging buong issue sa TikTok. Ganon.
23:53.1
Kinoconsider na ng US Congress na talaga nakakaroon ng national security implications yung TikTok.
24:00.1
Kasi kung ang nagmemayari ay isang korporasyon affiliated with the Chinese government, pwede talaga siyang magamit sa paglabas ng propaganda within yung teritoryo ng isang Estado.
24:13.1
At diba, maimpluensyahan yung mga sariling mga mamamayan na either misinformation o kaya propaganda na kumikiling doon sa kalaban o panggugulo.
24:26.1
So nakakatakot yung mga implications niyan.
24:28.1
And definitely, kailangan nating magising at i-acknowledge na isang serious national security threat.
24:38.1
Lalo na given yung ongoing na tensions sa West Philippine Sea at yung very alarming na mga positioning ng mga ibang mga politiko natin sa kasalukuyan.
24:51.1
But they agree na clearly at this stage, hindi sapat yung ating mga batas to deal with this.
24:58.1
Very serious threat or reality of China's influence operations.
25:04.1
Ang ba? Hindi sapat yung mga batas?
25:06.1
Ako tingin ko hindi talaga sapat.
25:08.1
Hindi sapat yung ating batas at hindi equipped yung ating kasalukuyang lipunan para tumugod doon.
25:17.1
Nakikita mo na lang.
25:19.1
Ang bawa, hindi ko makalimutan ito.
25:21.1
Diba nung simula ng COVID-19, bandang mga January, February 2020,
25:26.1
bago nung nag-declare ng lockdown.
25:29.1
So nagkakaroon na ng mga balita na sa Wuhan ang gagaling.
25:33.1
So madami ng ibang bansa na nag-ban ng flights.
25:37.1
Diba? Coming from China.
25:39.1
Tayo, nung kinopropose pa lang yun, nung una resistant yung ating national government.
25:45.1
At bak, may mga lumalabas pa ng mga propaganda online.
25:48.1
May nakasabay akong Chinese sa elevator.
25:52.1
Mukha siyang kawawa.
25:55.1
Nung kinausap ko kung bakit.
25:56.1
Sabi, kasi daw hindi na siya pinapansin ng mga tao dahil iniisip na baka daw nagkakalat siya ng sakit, etc.
26:04.1
Tapos pag tinignan mo ang daming mga ganun mga posts, parehong pareho halos yung tenor at halos yung text pare-pareho.
26:11.1
Influence operation na ginagawa online para maharangan o gawing less popular yung idea na very very simple.
26:20.1
Diba? Magkaroon tayo ng public health action na itetake.
26:24.1
Pag-ban ng flights from China.
26:27.1
Pero kung kayang gawin yun in the middle of a health crisis, eh yung pa kayang sa usapin ng banggaan sa West Philippine Sea.
26:37.1
O, mas nakakatakot, usapin ng election.
26:40.1
So definitely, kailangan talaga nating magkaroon ng mas malinaw at efektibong hakbang kung pa paano tutugon sa ganyang klaseng strategiya o pagkilos ng China.
26:52.1
Gusto mo ba na isa pa example?
26:53.1
Gusto mo ba na isa pa example ng influence operations?
26:56.1
Although ito mukhang very domestic.
26:57.1
Biyang kita, very concrete example ito. May, ah, di umano ang pangalan niya Sharon Molero.
27:04.1
Sabi niya, oy Christian, syempre walang bank tuition yan kasi pag troll ka, dapat mali ang grammar mo.
27:11.1
Naalala mo pa ba, tsaka ba, makihiwalay po yung two words ah.
27:16.1
Sabi mo, pangako ni BBM, all caps dapat yung BBM.
27:25.1
20 pesos per kilo, hindi po 20 kilo na bigas ah.
27:28.1
Baki-correct lang po.
27:30.1
Sabi niya, fake news ka doon.
27:32.1
Nakab, maskara ka bata.
27:34.1
Hindi ko maintindihan, nonsense oh.
27:36.1
Pero, alam mo ba na, ano yan, simula nung binanggit ko yan I think last week.
27:41.1
Pinutok din ako ng mga ganyang naratibo.
27:43.1
Sinasabi nila, pare-pare ng talking points ah.
27:46.1
Hindi naman daw pangako yun na BBM.
27:49.1
Yung 20 pesos per kilo.
27:50.1
Yung po sa mga trolls.
27:51.1
Yung po sa mga trolls, paki-correct po.
27:53.1
Hindi po 20 kilo ng bigas ang pangako ng Pangulo.
27:56.1
20 pesos per kilo.
28:00.1
Kasi mang to-troll kayo, mali-mali pa eh, no?
28:04.1
Nagsasabog kayo ng kabubuhan.
28:07.1
Eh yan ang example ng ganyang operasyon, no?
28:10.1
Pare-pare yung mensahe nila para banatan yung, para protectahan yung presidente dito sa issue ng 20 pesos per kilo.
28:21.1
Per kilo na bigas.
28:22.1
Sinasabi nila, eh hindi naman pangako yun.
28:26.1
Ah, ganun pala, no? Okay.
28:28.1
Parang hindi ganun ang pag-aalala ko ah.
28:32.1
Baka naman tayo lahat mali.
28:36.1
Parang klarong-klaro na pinangako.
28:38.1
Sige, hindi na mali.
28:39.1
Pero magandang ano yan ah.
28:41.1
Magandang palusot yan ah sa mga susunod ng mga leader, no?
28:46.1
Sabihin natin, tatapusin ko.
28:48.1
Ang problema ng traffic oh.
28:50.1
Ah, pwedeng gamitin pala yan nung dating DSW Resecretary, no?
28:54.1
Na sinasabi, mapapaikli yung travel time from point one to point something, no?
28:58.1
Tapos ngayon quiet na.
28:59.1
Pwede pala niya sabihin, hindi po pangako yun.
29:05.1
Salamat sa mga trolls ah.
29:06.1
At least may natutunan kami.
29:07.1
Pwede mong gamitin yan ah.
29:11.1
Nagamitin ko lang sa asawa ko pag ano.
29:17.1
Ano, kunwari may nakalimutan ka na pangako.
29:19.1
Kunwari, magdedate tayo ah.
29:20.1
Huwag nakakalimutan mo yung date sa anniversary niyo.
29:23.1
Aspiration lang yan.
29:24.1
Aspiration lang yan.
29:26.1
Kaso ang implication nakakatakot, no?
29:27.1
Kunwari teacher ka, tapos hindi nagsubmit na requirements yung estudyante.
29:28.1
Eh baka sabihin, sir naman, hindi po ako nangako na magsasubmit ako.
29:29.1
Aspiration po yan.
29:40.1
May mga napupulit kami.
29:45.1
Sabi tuloy ni Eugene Keeler, come on.
29:46.1
That's obviously scripted trolls.
29:47.1
There's no way they know the word aspiration.
29:50.1
Eh nga, balik kayo sa drawing board mga trolls, no?
29:51.1
Ayusin nyo naman ng konti.
29:52.1
O baka naman ano yan, AI generated yung comments nila.
29:53.1
Kaya may halong kababuhan, no?
30:40.1
Eto, may tanong sa'yo.
30:44.4
Are you willing to field questions?
30:47.7
Si Chino Mirabueno.
30:49.7
Speaking about VP, Sarah.
30:51.2
Sarah without an H po siya, Chino.
30:53.5
My question to Representative Gutierrez.
30:55.8
Where's Lenny Robredo?
30:57.7
Lenny Kravitz yung spelling mo.
30:59.2
Lenny L-E-N-I lang.
31:01.4
Lenny Kravitz, yan.
31:03.4
She's supposed to be the opposition leader.
31:05.2
Eto, very legit question ito.
31:07.7
Is she scared of BBM?
31:09.4
I'm asking for a friend.
31:10.5
Anong sagot niya rito?
31:11.3
Dating tagapagsayita po si Attorney Barry nung kampanya.
31:15.5
Definitely hindi siya scared of BBM.
31:17.5
Tubakbo nga siya laban kay BBM.
31:19.4
Pero, klaro naman na mula 2022
31:22.5
na ang posisyon ni dating VP Lenny
31:25.1
ay magpo-focus siya on yung kanyang angatbuhay NGO.
31:29.4
More on development work.
31:31.5
In fact, nagkaroon nga ng actual formal
31:36.9
turnover in effect na
31:38.4
binigay niya kay Sen. Riza Hontiberos.
31:42.0
Ang mantel ng pagpapangunguna sa oposisyon.
31:48.7
Ganong si Sen. Riza na ang pinakamataas na elected official
31:51.9
na kasama dun sa kanyang slate nung 2022.
31:55.1
So, hindi sa kinalimutan na niya
31:58.0
o hindi sa natatakot siya,
31:59.9
kundi, dineside niya talaga after 2022
32:02.4
na mag-focus dun sa kanyang development work sa angatbuhay.
32:08.4
hindi na ba siya babalik sa politika?
32:11.9
Hindi natin alam kung anong plano niya in the future.
32:15.9
yun ang kanyang nagiging priority
32:17.7
at dun niya na ubinubuos
32:19.4
ang kanyang oras at lakas.
32:23.0
Yung mga naghahanap kasi sa kanya,
32:24.8
understandably, no?
32:25.8
Kasi nga, may vacuum dito sa
32:27.8
hanay ng tunay na oposisyon.
32:30.2
Kasi lumalabas sa oposisyon ngayon kay BBM
32:33.6
Parang weird, no?
32:36.3
Si Sen. Riza has been very...
32:38.4
Very, very vocal, diba?
32:40.7
Kaya nga, may ka-distinction between an opposition
32:43.1
and a legit opposition.
32:45.6
O, ito ulit siya, no?
32:46.7
Si Sen. Riza, legit opposition yan.
32:48.8
Eh, pero yung umu-oppose dun sa nakaupo,
32:51.7
eh, mukhang very prominent diyan
32:53.0
yung dating Pangulo at yung kanyang anak.
32:54.8
Hindi ka naniniwala na si dating Presidente Duterte
32:57.7
talagang naniniwala
32:58.9
hindi dapat baguhin ng konstitusyon?
33:01.2
Dapat talaga depensahan yung
33:04.1
1987 konstitusyon?
33:10.4
Naniniwala naman ako.
33:11.6
Hindi nga niya binalak na palitan yung
33:14.1
i-overhaul yung konstitusyon, diba?
33:17.4
Dapat siya ngayon yung defender ng
33:19.1
1987 konstitusyon.
33:20.7
Diba? Nakakahaliw talaga.
33:22.6
Defender pa siya ng ano?
33:24.1
Ng freedom of speech.
33:25.2
Tsaka dapat daw, diba?
33:26.5
Merong dissent, diba?
33:27.7
Sa isang demokrasya.
33:29.4
Oo, dahil yung ano, yung ginagawin,
33:31.1
yung nangyayari sa SMNI, diba?
33:32.6
Bigla naging champions of democracy
33:34.5
and press freedom.
33:35.3
Tsaka press freedom.
33:38.4
Sina Rodrigo Duterte,
33:44.0
Samantalang nung ginigipit ABS-CBN
33:46.6
na clearly press freedom issue.
33:54.1
Oo nga, nakawawa naman.
33:55.9
Kawawa naman talaga tayo, no?
33:57.3
Kung ganyan yung mga nadidinig natin
33:58.8
sa ating mga leader.
34:01.6
Meron pang ano rito, eh.
34:05.4
Nasagot ba yung tanong mo, Chino?
34:06.8
O may follow-up ka?
34:08.9
Hindi, pero ang tanong ko rito,
34:10.0
natural naman kasi,
34:11.0
marami rin nagbabanggit niya, no?
34:12.4
Eh, nasa na ba yung, ano,
34:13.4
yung pinagin-leader ng opposition before?
34:15.5
And, of course, yung,
34:16.9
yung boto na nakuha nyo,
34:18.9
although that fell short, no?
34:23.7
Significante, no?
34:28.0
If you are to consider the brief time
34:30.2
that this campaign was mobilized.
34:33.9
So, ang tanong, nasa na?
34:36.4
Wala pa pong barita
34:37.2
kung tatakbo siya ulit.
34:38.4
For a national position?
34:40.8
Ah, sa aking huling conversation with her,
34:44.0
siya pa rin ay mag-iisip.
34:45.8
Madaming kumakausap kasi sa kanya.
34:47.6
Ayun naman yun, eh.
34:48.5
Kung madaming tao nagtatanong
34:50.4
kung ano ang plano ni dating VP Lenny,
34:54.6
eh, madaming tao din na may access sa kanya
34:56.5
na kinakausap sa direkta.
34:58.2
At kinukonvince siya,
34:59.1
one way or another,
34:59.9
tumakbo ang Senado,
35:01.3
tumakbo ang Kongreso,
35:05.4
Eh, pero, as of now,
35:09.4
hindi pa rin nag-de-decide
35:10.5
kung anong kanyang, ah,
35:12.7
kung magkakaroon man siya
35:13.8
ng specific na plano
35:19.4
ang lagi ko naman silang sabi,
35:20.4
eh, bigay natin yung espasyo,
35:21.5
bigay natin yung oras.
35:22.5
Ganoon naman ang ginawa natin
35:27.5
na natapos na yung eleksyon,
35:29.1
at naging mas klaro siya
35:30.1
doon sa kanyang plano
35:31.5
mula pa lang noong 2022,
35:33.8
eh, expectohin natin.
35:34.8
After all, she's earned it,
35:36.1
She's earned the, ah,
35:41.1
kung ano muna yung kanyang, ah,
35:42.7
pero ako, wala akong duda
35:44.1
kay, ah, kay VP Lenny.
35:46.0
Kilala ko naman yan, eh.
35:46.8
Kilala naman nating lahat, eh.
35:48.5
Ah, kung talagang magkakaroon
35:49.8
ng pagkakat ng situation ulit
35:51.7
na she will be called upon
35:53.4
to rise to the equation,
35:55.8
I don't think she will say no.
35:58.8
kasi ang tanong dyan yung oras, eh.
36:03.5
at the last minute nung 2021,
36:07.4
For the filing of COCs.
36:09.5
Eh, sinasabi ng iba,
36:10.5
masyado maikli yung, diba?
36:11.8
Aminado naman kayo dyan,
36:12.7
masyado maikli yung
36:13.5
preparation time na yan.
36:15.6
Ah, for a candidacy
36:17.9
Eh, kung akalaban mo,
36:20.6
Eh, nga, aspiration po, no?
36:26.3
Yan naman practical consideration
36:27.7
sa mga, sa isang kampanya.
36:28.9
Wala, rey ka, oh.
36:30.1
Hindi naman pwede maisip po lang.
36:31.5
Tatakbo ako for senator
36:32.6
the day before the filing of COCs.
36:36.0
Eh, pero yun ang problema
36:38.3
pag wala talagang ambisyon yung tao, eh.
36:41.1
Ang problema talaga,
36:42.4
yung mga masama balak,
36:43.8
yun yung maaga pa lang.
36:47.4
Eh, pero yung mga
36:48.3
wala talagang ambisyon,
36:49.7
tapos nakukumbin silang
36:51.2
na, oh, siguro dapat talaga
36:52.4
may tumindig para dito.
36:54.8
Baka nga ako yun.
36:56.9
nahuhuli ng konti.
36:58.4
Pero tingin ko naman,
37:03.8
So, moving forward,
37:09.7
na siya ay tatakbo,
37:11.2
tingin ko naman na
37:15.6
mula doon sa experience
37:18.1
Alam mo, totoo yan,
37:19.2
attorney Barry, no?
37:20.2
Iyan ang problema natin
37:21.6
sa politika natin, oh.
37:26.0
they're not necessarily
37:27.4
or the ambitious.
37:30.8
Pero kung sino yung pa yung mga
37:32.3
hindi kagalingan,
37:35.5
kung sino pa yung kabobohan,
37:37.6
yun yung talagang,
37:43.3
gusto yun sa mga pamantayan ko,
37:47.2
na makakuha ng kapangyarihan
37:49.3
mas lumalayo ako sa gano'n.
37:51.1
kahit anong senaryo,
37:54.7
Sa mga school setting,
37:56.3
nakikita natin yung mga ganyan.
37:59.2
Masingat ako sa ganyan.
38:02.6
na napupunta sa posisyon,
38:04.7
pinakaayo ko dyan,
38:07.2
na alam mo namang
38:08.8
gagamitin pa yung tao
38:12.4
ayoko talagang tumakbo eh.
38:15.4
pinipilit ako ng mga tao,
38:16.9
hindi ko sila matanggihan.
38:21.0
gusto public service eh.
38:25.2
Naalala ko talaga
38:26.0
yung isang dati natin
38:28.2
hindi na siya matatakbong
38:30.8
after nagmuni-muni,
38:32.7
na-realize daw siya,
38:34.0
panawagan ng taong bayan.
38:39.2
Kung tama ang recollection ko.
38:40.4
Rizal Day pa yun,
38:42.1
Yung mabanggutin ko.
38:44.2
Sinabi ko hindi siya tatakbo.
38:45.5
Then after a few months,
38:53.2
Kasi 2004 yung elections eh.
38:55.6
Eh, ganoon naman talaga eh.
38:58.0
wala bang namimilit?
39:03.0
Wala bang ganoon?
39:16.9
nawala yung mga comments.
39:17.9
May mga comments dito kanina.
39:20.1
Ronald Llamas for Senator.
39:27.8
Boboto mo ba yan,
39:29.4
kung sakaling tumakbo yan?
39:31.0
boboto ko talaga yan.
39:31.9
Ikaw pa hindi mo boboto?
39:37.5
mayroon pa namang ano,
39:46.9
baka ayaw naman daw
39:47.7
niyang tumakbo eh,
39:51.4
syempre joke lang yan eh.
39:52.8
may mga nagko-comment kanina,
39:54.2
si Sonny Trillanes
39:58.7
iba po plano na yan eh,
39:59.7
ni Sonny Trillanes.
40:01.2
bukang iba yata plano.
40:03.0
Hindi naman secret yan eh,
40:04.4
Tatakbo siya for mayor,
40:05.5
sa Kalaokan City.
40:08.3
At mabigat din yung laban doon eh,
40:09.9
sa Kalaokan City.
40:19.4
Nananala ko ba dyan
40:20.2
sa games na nilalaro mo?
40:24.0
hindi naman yung panalo
40:25.2
ang hinahabol mo eh,
40:31.2
Hindi ako si gamer,
40:32.5
ano man nilalaro mo?
40:36.0
not a destination ba yan?
40:39.6
ano bang nilalaro mo?
40:41.8
Anong nilalaro ko ngayon?
40:43.6
Rise of the Ronin
40:44.7
ang nilalaro ko ngayon.
40:46.1
Rise of the Ronin.
40:49.2
galing ako ng Japan.
40:50.5
Japanese themed yung nilalaro.
40:56.4
parang siyang open world
40:57.6
na historical yung setting.
41:05.9
pero baka matawa ka dun
41:06.9
sa mga nilalaro ko.
41:08.2
Anong nilalaro mo?
41:12.6
Command and Conquer pa eh,
41:13.8
tsaka Red Alert eh.
41:16.3
nagka ano yan ah,
41:17.0
nagka-comeback yung mga ganyan
41:21.6
yung mga Yuri's Revenge,
41:23.1
yung Pice Up na tagal na eh.
41:30.1
hindi nga ako lumalaban
41:32.8
noong time na yun.
41:33.8
mga early 2000s yan eh.
41:35.9
Hindi ako lumalaban
41:36.6
sa mga computer shop
41:37.6
kasi ang gagaling eh.
41:40.5
Sinubukan mo yun,
41:41.3
minsan nilamon ako eh.
41:43.2
kakalabanin ko na yung computer.
41:45.2
Patalo mo na ako,
41:46.0
hindi ako nang iiya.
41:48.4
yung mga makakalaban mo dun,
41:51.5
expert sya mo ngayon.
41:53.5
tsaka hindi mag-thrash talk ah.
41:58.5
alam ni Gladys Palma,
42:04.2
Punta kami sa laro.
42:08.2
minsan ma-apply mo yan sa politika eh.
42:11.0
Yung strategic thinking.
42:14.8
let's talk about the
42:16.3
posturing of the Marcos administration.
42:19.3
nakaupong presidente,
42:20.8
siya nga yung chief architect of
42:22.1
Philippine foreign policy.
42:25.8
gano'n katindi yung
42:28.3
na yung second highest
42:29.4
elected official,
42:33.2
Charlie sinusuportahan
42:34.3
yung pagtinding niya
42:35.4
dito sa very important issue
42:44.0
siya talagang masusunod.
42:45.1
Siya ang pangulo eh.
42:46.7
Wala naman talagang
42:50.0
ang vice-presidente.
42:52.3
it's not just a good look,
43:03.3
China dito sa issue
43:04.4
ng West Philippines eh.
43:09.6
lahat mga departamento
43:14.7
Pero yung sarili mong
43:24.6
kaya din ginagawa yun
43:33.2
kasalukuyang pangulo,
43:34.7
si Bongbong Marcos,
43:36.6
ako hindi ganyan.
43:40.2
For what it's worth,
43:41.7
yun yung kanyang,
43:43.5
klarong mensaheng
43:44.7
pinapalabas doon.
43:46.8
doon sa ganong klaseng
43:49.7
Isang problema pa dyan
43:51.3
yung China is very consistent
43:52.9
with its messaging,
43:54.3
with its posturing,
43:56.0
and talking points nila
43:58.4
the South China Sea.
43:59.7
Pero yung Pilipinas,
44:00.4
parang biktima tayo
44:01.3
ng ating inconsistencies.
44:05.1
from the time of Ramos na lang,
44:10.0
nung panahon nyo,
44:10.9
nag-file ang arbitration case
44:13.1
pwede ating kay Duterte,
44:15.3
huwag mo nang gamitin yan.
44:20.1
pwedeng itapon sa trash can,
44:21.6
province of China,
44:22.5
yung mga ganong kataga.
44:24.5
balik naman tayo doon
44:29.4
yung paninindigan
44:31.4
ni Bambong Marcos,
44:35.6
this inconsistencies,
44:37.2
really benefit you.
44:42.4
international law,
44:45.3
ang laki ng epekto
44:46.4
nung state behavior.
44:50.5
of yung state behavior,
44:52.9
bangkit mo exactly,
44:53.9
consistency doon sa kanyang
44:56.3
consistency doon sa kanyang
44:59.1
on a given issue.
45:02.4
paghina ng posisyon
45:05.1
ni Pangulong Duterte,
45:08.9
ano namang latest,
45:10.4
kung totoo ba o hindi,
45:11.9
yung supposedly promise
45:13.9
na hindi magkakaroon
45:18.6
construction materials.
45:19.8
Yung gentleman's agreement?
45:21.5
yung gentleman's agreement.
45:26.5
hindi daw totoo eh.
45:30.7
totoo man o hindi,
45:31.7
Yung mga ganun klaseng
45:33.5
displays of weakness
45:38.4
o pag-give-in sa China,
45:40.0
magagamit yun eh.
45:45.0
mag-benefit yung China.
45:50.0
they're weakening
45:56.4
dun sa puwersahan.
45:57.6
Yan ang nangyayari
45:59.2
nagkakaroon ka ng
46:06.3
Sa ganyang klaseng
46:08.6
na yung sinasabi,
46:11.7
na yung sinasabi,
46:19.7
pwedeng gamitin yun
46:26.8
ginagawa ng China
46:28.0
every opportunity
46:41.5
yung vice-presidente
46:48.6
Hindi ba na-undermine
46:49.4
naman yung posisyon
46:51.5
Philippine foreign
46:54.6
yung mga Duterte.
46:56.0
posisyoning nila.
47:03.1
recent posisyoning
47:08.3
na closely affiliated
47:18.7
talagang ma-undermine
47:22.0
e ba't ko kailangan
47:22.5
pakinggan tong si
47:25.5
Eh hintayin ko lang
47:27.3
Eh hintayin ko lang
47:28.8
tong term na ito,
47:33.3
So walang incentive
47:41.0
nung malakas na stance,
47:42.8
negotiating position.
47:52.1
makipag-usap sa kanila
47:59.3
hindi namin kailangan
48:03.0
dahil baka naman yung
48:04.6
kakampina naman namin
48:06.1
at makakakuha kami
48:08.6
Tuloy lang namin ito.
48:09.7
E ba't namin kailangan
48:11.7
And kailangan natin
48:18.2
ng another decade,
48:19.5
another two decades
48:31.4
mga official natin,
48:38.5
sends the message,
48:42.2
ng Philippine government,
48:52.0
yun yung nakakatakot.
49:11.0
complete overhaul
49:12.4
ng lahat ng posisyon,
49:14.9
lahat ng programa.
49:17.9
political culture
49:27.7
playing the long game.
49:31.3
nakakalungkot, no?
49:32.4
Pero sa kabila niya,
49:33.8
let's look at the bright side.
49:34.9
Marami pa rin talaga
49:36.2
magigiting at titindig, no?
49:42.9
Kasi alam mo naman
49:43.8
na when called upon,
49:47.2
hindi magkukulang
49:55.0
Na maasahan din nila
49:58.1
Pero kung yung mga
50:00.8
hindi mo maasahan.
50:04.1
Eh, nasasayang yung ano.
50:08.7
sa kasaysayan ng Pilipinas.
50:14.4
sa sarili nating bansa.
50:20.9
ating mga kababayan
50:23.0
at ang ating lahi.
50:26.6
Maraming maraming
50:31.6
dito sa ating episode
50:33.5
sa Araw ng Kagitingan
50:36.7
Maraming maraming salamat.
50:38.5
Maraming salamat, Christian.
50:40.2
sa paglalaro mo, ha?
50:41.8
Maraming salamat.
50:59.2
campaign issue yan
51:05.9
pinoprotektahan po
51:08.1
for the longest time.
51:12.2
voto natin dyan, no?
51:15.9
na marami sa atin, no?
51:19.3
yung ating interest
51:20.2
dyan sa West Philippine Sea.
51:23.8
Babawasan na yung
51:28.5
yung nakakalimutan
51:38.8
ating continental
51:41.2
exclusive economic zone
51:42.3
dahil pinipigilan tayo
51:44.7
Baka nawawalan tayo
51:53.3
palating ng araw?
51:54.8
O, masisisi nyo ba
51:55.9
yung mga politiko
51:57.3
sinusuportahan yung
51:58.7
posisyon ng China?
51:59.9
Isip-isip po tayo, no?
52:17.2
Joy Celine Blanco
52:22.7
Siyempre, I don't have
52:23.4
to lecture these people
52:24.4
kasi nga, ano lang,
52:25.5
konting paliwanag lang
52:30.4
kung sino yung mga,
52:32.2
nagpapakatuta sa China,
52:35.1
mabasa kung sino sila eh.
52:36.3
Although, iba sa kanila
52:37.0
ngayon, napapansin ko,
52:37.7
medyo tahimik, no?
52:39.9
tama yung sinasabi
52:40.7
nung Ronald Llamas, no?
52:42.4
Eh, kasi magkakaroon
52:44.6
are seeking re-election,
52:47.9
baka iba to sa kanila
52:49.4
ng pagsipsip nila
52:51.4
Kaya, medyo quiet lang,
52:52.9
medyo quiet lang sila, no?
52:54.2
Yan, nakaka-dismaya
52:56.3
sa politika natin, no?
53:03.7
ng mga propagandista nila.
53:06.4
napagmumukhang mali.
53:15.7
Nasaan yung mga trolls dito
53:20.4
kundi aspiration.
53:25.5
Nasaan na ba kayo?
53:26.4
Parang nawawala kayo ngayon, ah.
53:29.8
Pero, maraming salamat
53:31.1
sa leksyon na itinuro nyo po
53:32.3
sa amin ngayong gabi
53:33.1
na pwede palang gawing palusot.
53:35.4
Ang isang pangako,
53:36.7
pwedeng palabasin
53:43.2
Maraming salamat sa inyo.
53:44.3
Ang galing-galing nyo.
53:46.1
babati lang po tayo.
53:47.1
May mga nagpapabati po, no?
53:55.3
father-in-law ko,
53:56.2
si Braulio Sobrepeña.
53:59.4
naging tigasubaybay ako
54:02.4
Ay, salamat naman sa iyo.
54:05.5
I don't know how to pronounce your name.
54:07.3
kung nagkamali ako.
54:09.8
maraming-maraming salamat sa iyo.
54:11.3
At binabati po natin
54:12.4
ang kanyang father-in-law,
54:13.9
si Mr. Braulio Sobrepeña.
54:16.1
Bakit kaya sumisip-sip sa inyo?
54:20.6
May nagawa pong atraso?
54:22.4
Joke lang po yun.
54:23.8
Maraming salamat po
54:24.6
sa suporta ninyo.
54:26.6
may babatiin din po tayo.
54:30.7
umorder siya ng t-shirts
54:34.0
sa ating official store
54:40.0
na yung personal note ko raw
54:42.6
i-address ko sa kanyang father,
54:45.1
si Mr. Domingo Paguia.
54:49.5
na-ship na po namin
54:50.5
yung kanyang order na t-shirt.
54:52.3
So, hindi ko na nahabol.
54:57.0
yung personal note ko.
54:59.7
sabi ko kay Ralph kanina
55:04.6
batiin na lang natin yung father mo,
55:06.2
si Mr. Domingo Paguia.
55:08.4
So, magandang gabi po, sir,
55:11.9
binabati po namin kayo
55:13.5
at maraming maraming salamat po
55:14.8
sa pag-tutok nyo po
55:17.8
dito po sa facts first.
55:20.1
So, pasensya na po
55:20.9
hindi po natin na
55:23.5
Pero maraming maraming salamat po.
55:28.0
Maraming salamat po.
55:36.0
Elyuterio Nangit.
55:39.6
ang maganda kong misis.
55:43.7
Maraming salamat po.
55:45.3
Binabati po natin
55:48.6
Sana nasa mabuting kalagayan po
55:58.1
Sabi ni Manuel Velasco,
55:59.5
choose the lesser evil
56:04.0
Pero alam nyo po,
56:11.6
and a lesser evil,
56:12.7
pareho parang pong evil yun, eh.
56:16.9
Ganon talaga, eh.
56:22.4
Maraming salamat sa'yo.
56:23.3
Watching from Cebu City.
56:25.1
Ang mga pagkakataon naman,
56:27.8
na may mga nakikita naman tayong
56:29.3
clearly matitinong politiko,
56:31.7
siyempre, wala naman po
56:37.1
pwede nyo mahanapan ng butas,
56:41.1
nahinahanap ko talaga dyan
56:43.5
siyempre, competence, no?
56:45.2
Because I'm a firm
56:49.5
Na hindi ka dapat
56:52.6
sa isang larangan,
56:54.2
dahil sumipsip ka lang
56:56.0
nagpo-project ka lang,
56:57.6
kailangan merit-based.
56:59.4
You have to earn it.
57:01.6
anak ka ni ganito
57:05.1
sikat ang apelido mo,
57:07.1
eh, pwede ka nang tumakbo
57:09.6
Eh, ano ba naman yun?
57:11.6
Eh, kung wala ka namang
57:14.6
it's very important sa akin
57:15.6
yung issue ng competence.
57:18.6
dapat merong kasamang ano yan,
57:21.8
So, pinakamataas sa akin
57:26.2
So, kasi pag wala yan,
57:29.2
pwede mong machannel
57:33.9
alam mo kung paano
57:34.7
laruin yung sistema,
57:36.8
pwede ka magpayaman.
57:39.0
payamanin na yung mga kamag-anak.
57:46.7
Importante po yan.
57:49.0
Tsaka yung belief na ano,
57:50.2
yung takot sa Diyos,
57:51.8
importante po yan eh, no?
57:53.2
Alam nyo po kasi,
57:56.8
I don't know with these people, no?
58:01.9
ng marami sa ating mga politiko,
58:04.1
di ba na na-realize na
58:05.2
kahit gano'n sila
58:07.5
kahit gano'n sila
58:08.4
sa makapangyarihan,
58:12.9
milikha sa atin eh.
58:17.8
ano bang ipapakita natin?
58:19.1
Hindi naman madadala
58:19.8
sa kabilang buhay
58:20.8
yung yaman na yan eh.
58:25.2
maraming salamat po sa inyo
58:26.3
sa pag-tangkilik nyo po,
58:28.7
sa pagsama nyo po sa atin
58:29.9
dito sa ating programa.
58:31.0
Maraming maraming salamat po sa inyo.
58:32.6
Kita-kita po tayo bukas
58:34.0
sa isa na naman pong live episode
58:36.8
ng ating Facts First Podcast.
58:44.1
Si Marian Laarni Silva
58:49.3
nakikinig, nakikitawa,
58:57.3
E, bawal lang nga tayo
58:59.0
masarkastic dito eh.
59:03.1
maraming salamat po sa inyo.
59:04.9
Nanonood siya from
59:09.9
Maraming salamat po.
59:12.6
maraming maraming salamat po
59:18.1
lagi nanonood doon.
59:19.2
Never misses an episode
59:22.3
pinagtsatsagaan yung
59:24.4
may napupulit ka ba rito
59:26.9
Pero maraming salamat pa rin
59:28.7
Thank you, thank you talaga.
59:32.1
kita-kita po tayo bukas.
59:34.2
Si Ms. Tess Babon,
59:35.4
maraming salamat din po.
59:37.5
Ako po si Christian Esguerra,
59:38.9
maraming salamat po.
59:40.4
for another live episode
59:42.1
Facts First Podcast.
59:43.8
Magandang gabi po.
59:51.1
Thank you for watching!
