Stage 4 Kan-ser at May Taning na. Litong-LIto Ka na. - By Doc Willie Ong
00:56.0
Hindi nila napapa-check up, pwede lumala yung sakit.
00:59.0
At marami, yung kamag-anak lumalapit sa akin, sobrang lito, umiiyak, takot na takot.
01:06.0
Parang magugunaw na ang mundo kasi nga yung mahal nila sa buhay ay may cancer at nabigyan ng taning.
01:15.0
Pwede asawa mo, pwede nanay mo, pwede tatay mo, o pwede lolo-lola mo.
01:22.0
Hindi natin alam kung sino man.
01:24.0
So, para sa akin kasi, ganito yung approach ko sa ganyang pasyente.
01:30.0
Ganito yung approach ko.
01:32.0
Unang-una, titignan natin muna yung condition ng pasyente.
01:39.0
Pero basically, itong tips ko para sa Pilipinas.
01:42.0
Kasi sa Pilipinas, siyempre, maraming walang pera, kulang sa pera.
01:48.0
Hanggang dito lang yung budget.
01:52.0
Kung may pera kasi mayaman yung pasyente, walang problema.
01:56.0
Kung milyonaryo siya, di anong check-up gusto niya, anong hospital gusto niya, pwede.
02:02.0
Pero kung medyo gipit yung pasyente, dyan yung nag-iiyakan, sobrang litong-lito, dyan nag-aaway yung pamilya.
02:08.0
Ganito yung approach ko.
02:10.0
Unang-una, number one, kailangan malaman natin ano yung condition talaga ng pasyente.
02:19.0
Gagaling pa ba siya?
02:21.0
Anong klaseng cancer?
02:23.0
Ano ba yung prognosis?
02:28.0
Madali lang ba yung sakit?
02:30.0
Kasi hindi lahat ng cancer pare-pareho.
02:33.0
Kaya pag nakita ko yung pasyente, kaya ko matansya.
02:38.0
Ma-estimate kung malala yung cancer o hindi.
02:42.0
Palagayin natin, pag sinabi mong breast cancer at nag-uumpisa pa lang, ay madali yan.
02:49.0
Kahit wala tayong pera, gagastusan natin.
02:52.0
Breast cancer, stage 1, stage 2, stage 3, kaya pa yan.
02:56.0
Pag sinabi mong cancer sa bata, leukemia sa bata, usually mabilis gamutin yung leukemia sa bata, gumagaling yan.
03:07.0
Pag sinabi mo cancer sa thyroid, thyroid cancer, may bukol.
03:13.0
Usually, mabilis din gamutin ng thyroid cancer.
03:17.0
Kahit thyroid cancer siya, pag naoperahan yung thyroid, natanggal yung bukol, pwedeng gumaling yung pasyente, humaba ang buhay.
03:26.0
Kasi yung thyroid cancer, mabagal yan.
03:29.0
So iba-iba. Pero explain ko na rin sa inyo, baka tumama eh.
03:33.0
Kasi alam kong may tatamaan itong video na talagang hirap na hirap at walang pera.
03:38.0
At minsan dito sila nagpapanik.
03:40.0
Pag sinabing prostate cancer,
03:43.0
Pag prostate cancer, actually,
03:45.0
basta wala pang cancer.
03:46.0
Basta wala pang kalat sa buto na prostate cancer.
03:49.0
Baka stage 1, stage 2.
03:51.0
Usually, magagamot din eh.
03:53.0
Hahaba din dapat ang buhay.
03:55.0
So yan yung first step.
03:57.0
Malaman natin gano ba kalala.
04:00.0
Ngayon, siyempre hindi naman lahat makakausap ko.
04:03.0
Kung hindi lahat makakausap ko, hindi naman lahat ma-explain ko dito.
04:08.0
Pwede kayo pumunta sa tingin ko at least dalawang doktor.
04:13.0
At least dalawang opinion.
04:14.0
Punta kayo sa isang oncologist.
04:17.0
Oncologist, cancer specialist.
04:19.0
O kung ano man yung sakit.
04:21.0
Kung sa thyroid cancer, baka sa surgeon o sa ENT.
04:25.0
O sa breast cancer, surgeon din yan.
04:28.0
Prostate cancer, urologist ang expert dyan.
04:31.0
So, depende rin sa bukol.
04:33.0
Colon cancer, usually mga gastroenterologist.
04:37.0
O mga colorectal surgeon.
04:39.0
So, punta muna tayo doon sa doktor na opinion.
04:43.0
Pag sinabi nung isa na, o sasabihin nung isang doktor, malala.
04:48.0
Kailangan operahan o kailangan gumastos tayo ng chemo.
04:53.0
Let's say, 100,000 a month ang chemo for 6 months.
04:58.0
Kaya saan tayo kukuha ng 100,000?
05:02.0
Tingnan muna natin ano sasabihin niya.
05:04.0
Pag sinabi nung isang doktor, ito ang gamutan.
05:07.0
Chemo, 100,000 a month for 6 months.
05:10.0
Kunwari lang yan.
05:11.0
O sinabi niya, operation.
05:15.0
Okay na muna yun.
05:17.0
Hingi tayo ng second opinion.
05:21.0
Punta pa kayo sa ibang doktor, ibang oncologist.
05:24.0
Pakita nyo yung records.
05:26.0
Kung ano sasabihin nung pangalawang doktor.
05:28.0
Consult lang naman.
05:29.0
Mura lang naman consult.
05:31.0
So, pag dalawang doktor na nagsabi na mahirap, na malala na yung sakit.
05:37.0
O baka yung isa nagsabi, chemotherapy.
05:40.0
Yung isa nagsabi na,
05:42.0
parang malala na.
05:45.0
Supportive therapy na lang.
05:47.0
Parang bigyan nalang ng pampalakas.
05:49.0
Huwag na nating galawin yung bukol.
05:51.0
Pwede rin kasi ganung option.
05:53.0
Depende nga sa cancer.
05:55.0
So, tingnan natin yung dalawang opinion muna.
05:58.0
So, that's the first case.
06:00.0
First thing, kung ano ba yung condition ng pasyente.
06:04.0
Gagaling pa ba? Hindi.
06:06.0
Ina-example akong kuna sa inyo.
06:08.0
Thyroid, laban tayo dyan.
06:10.0
Breast, usually laban.
06:11.0
Kahit colon cancer, stage 1, stage 2, laban yan.
06:16.0
Prostate, laban yan.
06:18.0
Leukemia sa bata, kaya yan.
06:21.0
Ang mahirap ng mga cancer, yung nakakainis.
06:24.0
Yung mga lung cancer, yan.
06:27.0
Lung cancer, tapos smoker.
06:30.0
Naninigarilyo, lung cancer.
06:32.0
Tapos malaki na yung lung cancer.
06:34.0
Let's say, ganitong bukol.
06:36.0
Medyo mahirap yung ipanalo.
06:39.0
Pero meron pa rin gamutang bibigay yung doktor.
06:42.0
Pero usually, pag lang cancer, nakita ko, mahirap.
06:46.0
Malaking pera at mahirap gumaling.
06:49.0
Pero hindi ko sinasabi hindi.
06:51.0
Kabi ko lang, magtanong kayo sa dalawang doktor, yun ang opinion ko.
06:55.0
Pagdating sa liver cancer, yan.
06:59.0
Ayoko rin yung liver cancer na yan.
07:02.0
Lalo na liver cancer na hepatoma na malaki na.
07:05.0
Misan, ganitong sukat.
07:07.0
Alam ko kasi sukat ng daliri ko.
07:09.0
Ito, siguro mga 8 cm, 10 cm.
07:13.0
Pag mga 9 cm, parang kasing laki na ng tennis ball.
07:17.0
Ang laki ng bukol, mahirap na rin yun.
07:20.0
So, depende sa cancer.
07:23.0
Kung nakitang mahirap, malala.
07:25.0
Eh, pag-iisipan natin kung gastos, laban o hindi.
07:31.0
So, pinapakita ko sa inyo iba't iba yung cancer.
07:34.0
So, after the condition ng pasyente,
07:37.0
next, tinitingnan ko rin pala sa pasyente rin.
07:40.0
Ito rin, next, number 2.
07:42.0
Tinitingnan na rin natin yung edad.
07:45.0
Kung sabihin natin, yung pasyente, 80 years old.
07:51.0
So, medyo mahaba na buhay niya.
07:53.0
So, baka hindi na ganun ka-agressive eh.
07:58.0
Kasi, pag hindi mo ginalaw, baka hahaba din naman buhay niya.
08:02.0
Di ba? Wala na. Hindi naman Diyos ang doktor.
08:05.0
Hindi naman porke sinabi 6 months, 6 months.
08:07.0
May sinabi 6 months, naging 2 years, naging 3 years.
08:11.0
Meron din mga miracle.
08:13.0
Ako, naniniwala ko sa miracle.
08:17.0
Pero, may tao, nagmi-miracle din.
08:20.0
Misa, nawawala, gumagaling.
08:21.0
Pero, birang-bira.
08:23.0
Pwede rin yun naman.
08:25.0
Diba? Pero, doktor, siyempre, tayo.
08:27.0
Ibigay natin muna yung tamang medical.
08:30.0
Alangan naman sabihin natin kay tatay na hindi kita gagastusan.
08:34.0
Mag-miracle ka nalang dyan.
08:36.0
Pangit naman yun.
08:37.0
Kasi, pinalaki tayo.
08:39.0
Tapos, bahala ka nalang dyan.
08:40.0
Pagdadasal ka nalang namin.
08:42.0
Wala kang gamot iinumin.
08:44.0
Hindi naman din tama yun.
08:46.0
Kasi, nandito naman yung doktor.
08:48.0
Kung may option, option.
08:50.0
So, tinitingnan ko rin yung
08:51.0
kung may edad na 80 or 90.
08:53.0
That's another factor.
08:55.0
Pero, kung bata pa, less than 60 years old
09:00.0
mas aggressive tayo.
09:04.0
Baka may mission pa siya sa buhay.
09:06.0
May gagawin pa siya.
09:08.0
So, that's another condition.
09:10.0
Sinasabi ko lang ito.
09:11.0
Practical lang po.
09:13.0
Practical lang sinasabi ko.
09:15.0
Pwede nyo sundin.
09:16.0
Pwede nyo hindi sundin.
09:19.0
Yun ang mahalaga.
09:20.0
Pwede kayo mag-comment dyan kung makita ko.
09:24.0
Pangalawa, yung condition ng pasyente.
09:26.0
Anong mission niya sa buhay.
09:28.0
Misan ako, nasa essence ko.
09:30.0
Kung mahaba mission nito sa Diyos.
09:34.0
Parang mapi-feel mo na...
09:36.0
Kasi minsan yung mga stage four.
09:38.0
Pag nag-chemo ka.
09:40.0
O kaya stage four cancer.
09:42.0
Minsan, pag nag-chemo ka.
09:45.0
Lalong napapabilis.
09:47.0
Merong iba gumagaling.
09:49.0
Walang makakasabi.
09:51.0
Walang makakasabi.
09:55.0
Nagkwento ko lang konti.
09:59.0
namatay siya at 87 years old.
10:02.0
86 years old yung tatay ko.
10:05.0
Medyo ganito kalaki.
10:07.0
Parang golf ball.
10:12.0
Yung nagkasintomas, kita na eh.
10:14.0
Hindi naman siya alcoholic.
10:16.0
Nung liver cancer,
10:18.0
nagtanong ako sa maraming doktor.
10:20.0
Yung isang magaling na doktor,
10:22.0
na gastroenterologist.
10:24.0
Siyempre, dun tayo sa linya pala.
10:26.0
Kung ano yung sakit ng cancer,
10:28.0
dun tayo sa espesyalista.
10:30.0
Let's say, liver cancer.
10:31.0
Sa gastroenterologist.
10:33.0
Hindi yung liver cancer,
10:35.0
kukuha ka ng hindi doktor
10:38.0
or alternative medicine.
10:40.0
Mamiya tayo pupunta sa alternative medicine.
10:43.0
Mamiya natin pag-uusapan kasi gusto nyo yun eh.
10:46.0
Pero hindi ko kayo pipigil lang kung gusto nyo.
10:48.0
Pero mamiya natin pag-uusapan.
10:49.0
Dito muna tayo sa tamang gamutan
10:52.0
na matutuwa yung magulang mo
10:55.0
na hindi natin sila pinabayaan.
10:56.0
Kasi consciential nyo rin yun.
10:59.0
Kung hindi natin nabigay yung binakamagandang gamutan
11:01.0
na meron naman sa Pilipinas.
11:03.0
So, yung tatay ko nagka-liver cancer siya.
11:07.0
Yung isang doktor na matanda,
11:09.0
very wise eh. Matalino yun eh.
11:11.0
Eighty na yung doktor.
11:13.0
Sabi niya yung doktor, close siya.
11:16.0
Sabi niya, Willie, huwag mo na paggamot.
11:18.0
Hayaan mo na lang.
11:20.0
Baka tumagal pa ng nine months yan.
11:23.0
Huwag mo nang galawin yung bukol.
11:25.0
Siyempre, ako doktor,
11:29.0
parang hindi kami papayag.
11:32.0
Hindi papayag na walang ibibigay.
11:35.0
Ilalaban. So, nagtanong sa ibang doktor.
11:38.0
Ibang doktor, sabi, ah may bukol ah.
11:41.0
Irradiation natin.
11:43.0
Papatayin natin yung liver cancer.
11:47.0
So, itetaste. Taste tawag nun.
11:50.0
Sinubukan namin, tinaste.
11:53.0
Pag taste, medyo lumiit yung bukol nung tatay ko.
11:58.0
Kaya lang pag-late ng bukol,
12:00.0
pag uwi, hindi na umihi.
12:05.0
Nungkot ko nun talagang.
12:07.0
Parang sobrang panic.
12:08.0
Mayroon mga four hours, six hours, eight hours.
12:10.0
Hindi umihi. Hindi na umihi.
12:12.0
Kidney failure na.
12:14.0
Creatinine lipad.
12:18.0
Kasi nga, yung procedure na pag-taste,
12:21.0
magbibigay ng maraming dye.
12:23.0
Di ba maraming akong video sa kidney disease?
12:25.0
Mag-ingat sa dye.
12:27.0
Pag kailangan i-MRI, i-CT scan,
12:30.0
lalagyan ka ng dye.
12:32.0
Pero siyempre, yung tatay ko siguro naparami ang dye.
12:35.0
Kahit okay kidney niya,
12:38.0
So, na-hospital kami.
12:43.0
Umabot tatay ko ng nine months.
12:45.0
In short, nine months.
12:48.0
Numastos kami 10 years ago ng mga 10 million.
12:51.0
Siguro ngayon, mga 20 million.
12:53.0
So, naisip ko lang sinabi nung unang doktor na,
12:56.0
pang di mo ginalaw,
12:59.0
Baka mas comfortable pa siya.
13:00.0
Hindi siya nag-dialysis.
13:02.0
Anyway, wala naman tama.
13:06.0
Hindi ko sinasabi sa inyo,
13:07.0
huwag niyo paggamot.
13:08.0
Sinasabi ko sa inyo,
13:14.0
pinagdadasal kong maganda ilaban.
13:17.0
Bibigyan ko lang kayo ng guideline.
13:19.0
So, number one ulit,
13:25.0
tinitingnan ko yung condition.
13:26.0
Ano yung edad ng pasyente.
13:29.0
And number three, ito,
13:31.0
tinitingnan ko, siyempre,
13:33.0
yung resources nung pamilya.
13:37.0
Hindi natin maiwasan yan.
13:39.0
May kaya ba yung pamilya?
13:41.0
Ilan ba yung anak?
13:43.0
Magkano ba maibabayad?
13:47.0
pag nasa Pilipinas tayo,
13:52.0
konti ang support.
13:54.0
Matayong libre yung chemo.
13:55.0
Meron konting libre yung chemo sa PhilHealth.
13:57.0
Pero, very specific,
14:00.0
Sa breast cancer, may libre.
14:02.0
I think sa leukemia, baka meron libre.
14:04.0
Pero basically, maraming chemo,
14:08.0
Mga radiation, walang libre.
14:10.0
Gagastus ka pa rin.
14:11.0
Pero may tulong yung PhilHealth.
14:13.0
So, pag wala naman kaya yung pamilya,
14:16.0
tapos nasabihang kayo, let's say,
14:21.0
ng oncologist nyo,
14:24.0
na for ilang months, wala kayong pera.
14:26.0
So, anong gagawin?
14:30.0
Siyempre, hingi tayo sa politiko.
14:32.0
Try nyo yung contact nyo.
14:34.0
Pwede naman nyo, wala.
14:35.0
Pero, ang isang option kasi,
14:39.0
Siyempre, mag-iiyakan yung mga anak.
14:41.0
Yung isang option,
14:43.0
ilalabas na lahat ng pera,
14:45.0
ibibigay na doon,
14:47.0
ibibenta yung kalabaw, yung lupa,
14:50.0
para itulong sa tatay na may sakit o nanay.
14:54.0
Which is, for me, maganda.
14:58.0
Mahal na mahal mo, ibibigay mo lahat.
15:04.0
Pero ako kasi, tinitingnan ko rin,
15:06.0
ano yung chance nga na mabubuhay?
15:10.0
Tsaka, ano yung haba ng buhay?
15:14.0
Pero, tsaka, yung pagkini mo ba, maganda ba?
15:18.0
Let's say, liver cancer, nakalak.
15:23.0
Tapos, ano yung chances na gaganda?
15:25.0
Iba-iba kasi yung numero nyan.
15:27.0
Tatanong nyo sa doktor nyo, gagaling ba? Malaki ba chance?
15:30.0
So, yung iba, ganon ginagawa.
15:33.0
Wala namang problema doon.
15:35.0
Ito yung mga mababait na mga anak na tumutulong.
15:38.0
Pero, ang sinasabi ko sa inyong ganito,
15:42.0
kung kayo ay may anak na nasa abroad,
15:47.0
Meron isa siguro sa inyo, pumikita.
15:51.0
huwag na siya umuwi.
15:54.0
Yung magbabantay na lang,
15:56.0
kasi kulang ang pera.
15:58.0
Yung magbabantay, yung medyo maliit ang kita,
16:00.0
siya na lang magbantay.
16:02.0
Yung may pera konti na nagtatrabaho sa ibang bansa,
16:05.0
ang payo ko nga sa kanila,
16:07.0
tuloy mo trabaho mo.
16:08.0
Pagbutihin mo trabaho mo.
16:10.0
Bawasan mo yung iyak mo.
16:12.0
Kasi, padala mo na lang yung pera sa tatay mo.
16:18.0
Kesa mag-uuwi ang kayo sa Pilipinas,
16:21.0
tapos wala naman tayong...
16:22.0
Sorry ah, I'm just being very practical
16:25.0
kasi life and death too eh.
16:28.0
Alangan naman, iiwan mo lahat ng trabaho mo.
16:30.0
Magkukwit ka pag uwi sa bahay.
16:32.0
Wala rin naman maibibigay na financial support.
16:36.0
Hindi rin gagaling yung tatay mo.
16:38.0
Nagtinginan lang, diba?
16:41.0
Sa akin, yung kumikita,
16:43.0
trabaho niya maglabas ng pera.
16:45.0
Yung hindi makalabas ng pera,
16:47.0
siya na lang taga-bantay, taga-alaga, taga-alalay.
16:51.0
depende yun sa kondisyon.
16:57.0
Huwag na natin pag-usapan na kulang support ng government eh.
17:00.0
It's out of our hands eh.
17:03.0
Wala naman sa kamay natin yun eh.
17:09.0
i-try niyo magtanong-tanong kung kakayanin nga yung
17:12.0
medical na gamutan.
17:15.0
Yung presyong mahal.
17:16.0
Tapos kung magkano lang kaya.
17:18.0
Ngayon ang issue,
17:19.0
paano kung hindi kaya yun?
17:20.0
Paano kung hindi kaya yung amount?
17:22.0
Diba? Madalas hindi kaya.
17:24.0
Diba? Madalas hindi talaga kaya.
17:26.0
Sabihin, 100,000 pa lang eh.
17:29.0
O lalo na kung nasa probinsya yung pasyente.
17:32.0
Paano kung yung pasyente nasa probinsya,
17:35.0
tasabihin ang chemo nasa Maynila lang?
17:39.0
Lilipad ka pa ng airplane.
17:41.0
Kakayanin ba ng pasyente?
17:42.0
Diba? Mahirap yun.
17:44.0
So, yun yung mga consideration.
17:48.0
Mamaya, itutuloy ko yan.
17:50.0
Itutuloy ko na rin nga.
17:52.0
Yung train of thought ko.
17:54.0
Na mayroong pinapagawa sa inyo na mamahalin.
17:58.0
Nasabi naman ng doktor, may chance ah.
18:01.0
Pero hindi nyo maibigay.
18:03.0
Nang wala talagang pera.
18:05.0
Walang pagkukunan.
18:06.0
Talagang ibibenta lahat.
18:09.0
Baka hindi rin naman tama.
18:15.0
Sa akin, practical ako eh.
18:17.0
Hingi tayo sa lahat ng mahihingian.
18:19.0
Wala naman masama.
18:24.0
Kung sa politiko.
18:25.0
Di try maghingihingi.
18:27.0
Ipunin kung ano lang maibibigay.
18:29.0
Eh hanggang doon lang talaga ang meron eh.
18:32.0
Diba? Nabigyan tayo ng malalang sakit.
18:35.0
Tapos wala talagang resources.
18:37.0
Alam naman, magnakaw tayo.
18:39.0
Yun lang ang kaya.
18:40.0
Di hanggang doon lang kung magkano lang makakaya.
18:45.0
Dapat kayong ma-guilty.
18:48.0
Yun ang binigay ng pagsubok ng Diyos eh.
18:50.0
Baka talagang hanggang doon yung life niya.
18:54.0
Ang tao naman may hangganan ng buhay.
18:56.0
Diba? Baka hanggang doon lang ang life niya.
18:58.0
Hindi natin masabi.
18:59.0
So, pero aware ka lang.
19:01.0
Baka may tutulong.
19:02.0
Pero kung wala talaga.
19:03.0
Kung ano lang aabutin ng pera o hindi.
19:10.0
Dahil nga mahal yung mga gamutan.
19:12.0
Like yung mga chemo, radiation, operation.
19:16.0
Diba? Kahit na operahan.
19:18.0
Mahal. Wala naman libre.
19:21.0
Kaya maraming kababayan natin
19:26.0
O hindi naman na luloko.
19:27.0
Parang nae-engganyo sa mga alternative na lang na
19:33.0
may magbebenta ng kung ano-anong tableta.
19:36.0
Kung ano-anong halaman.
19:39.0
Ibibigay na lang ito para sa inyo.
19:41.0
Kaysa walang iniinom.
19:43.0
Ibibigay na lang.
19:46.0
Ano ba stand ko para dyan?
19:48.0
Yung aking kasi unang-una.
19:49.0
Wala akong pakailang sa drug company.
19:53.0
Misa kasi philosopher yung mga tao.
19:56.0
Pero kailangan ko gawin yung video na ito.
19:58.0
Kasi alam ko may makikinabang.
20:00.0
Maniwala kayo hindi.
20:02.0
Wala na nag-graduate ako.
20:04.0
Never ako humingi sa drug company.
20:06.0
Never ako nag-abroad sa drug company.
20:09.0
Never ako tumanggap ng junket sa drug company.
20:14.0
Ayaw ko tumanggap kasi feeling ko lang
20:17.0
pag tumanggap ako sa drug company ng mga abroad nila for lecture,
20:21.0
baka mapamahal ko yung gamot ninyo.
20:24.0
Ayaw ko naman makadagdag sa gamot ninyo.
20:27.0
Sa presyo ng gamot ninyo.
20:31.0
Kung ibang doktor ay pumapayag.
20:35.0
Wala namang kaso yun.
20:36.0
May kanya-kanya namang opinion.
20:37.0
Kaya nga minsan ayaw ko ito banggitin.
20:39.0
Baka magalit pa yung mga ibang tao sa akin.
20:43.0
Kasi pag hindi ko sinasabi, magagalit naman kayo.
20:47.0
Tsaka isang reason na ayaw ko tumanggap sa drug company.
20:50.0
Aminin ko na sa inyo.
20:52.0
Feeling ko kasi hindi ko masabi yung buhay ko.
20:56.0
Baka sa ibang araw magkaroon ako ng posisyon or whatever.
21:01.0
Baka kailangan magpumili ako.
21:03.0
Sino pipiliin mo?
21:05.0
Drug company o pasyente?
21:07.0
Siyempre pipiliin ko pasyente.
21:09.0
Eh kung nagbabayad ako sa drug company.
21:11.0
Di wala akong mukha maihaharap.
21:13.0
Simple lang yun eh.
21:14.0
Kaya di bali wala akong nakuha sa drug company.
21:17.0
Hanggang ngayon yung nakikita niyong fake na mga companies hindi po sa akin yun.
21:21.0
Kahit presidente, politiko nape fake news eh.
21:25.0
Di ba lahat nape fake news.
21:27.0
Ang hirap talagang mapatay yung fake news.
21:32.0
Huwag kayong maniwala.
21:33.0
Wala akong binibenta sa inyo.
21:36.0
Mapapahaba lang kasi usapan eh.
21:38.0
Kaya malilito lang kayo.
21:40.0
Pero AI na kasi talagang ngayon magulo na.
21:42.0
Basta wala akong binibenta.
21:44.0
Pipilit pa rin natin makatulong sa tao.
21:46.0
So yun ang reason ko.
21:47.0
Kaya hindi ako tumanggap sa drug company.
21:49.0
Isingit ko na rin.
21:50.0
Kaya nung tumakbo ako,
21:52.0
never ako tumanggap sa negosyante.
21:56.0
Halos lahat naman ng kandidato tumanggap sa negosyante.
21:59.0
Kaya marami silang ads.
22:01.0
Marami silang social media ads.
22:03.0
Sabihin nyo, Dok, hindi kita nakita.
22:06.0
Hindi ako tumanggap.
22:07.0
Naipiso sa mga negosyante.
22:11.0
Di ba hali na talo?
22:13.0
Di ba hali walang tarpaulin?
22:15.0
Di ba hali walang ads?
22:17.0
At least malinis ako.
22:18.0
Pag nakatsyamba ako,
22:20.0
pag may lumapit ng negosyante,
22:24.0
Pera ng negosyante o tulong sa tao mahirap?
22:27.0
Tulong ako sa mahirap.
22:29.0
Walang maisasampal sa akin yung negosyante.
22:32.0
Binayaran kita 100 million eh.
22:36.0
Binigyan kita helicopter o ganyan.
22:41.0
Pasensya na napalalim ko lang konti.
22:44.0
Kasi nga, pag-uusapan natin yung alternative.
22:47.0
Kailangan ko kayo bigyan ng pakasakali eh.
22:52.0
Matanda na ako eh.
22:55.0
Hindi ko na kailangan yung mga issue-issue.
23:00.0
Ako po, nagkasakit ako.
23:03.0
Di sana hanap tayo na ibang tutulong sa ano natin.
23:06.0
Marami namang doktor na darating.
23:08.0
So itong problema ko lang.
23:09.0
Itong alternative ng mga halamang gamot at ganyan.
23:13.0
Pwede siya for prevention.
23:15.0
Carrots, pag wala pang breast cancer, pwede.
23:19.0
Kamatis, wala pang prostate cancer, pwede.
23:22.0
Kamote sa lung cancer, pwede.
23:25.0
Medyo may pag-aral bago magka-cancer.
23:28.0
Pero pag may cancer na, hinalo-halo yung prutas-gulay,
23:34.0
Pero baka hindi na mapagaling eh.
23:37.0
Tsaka yung mga tableta na nakikita ko,
23:39.0
binibenta yung mga alternative na mas mura.
23:42.0
Siguro 2,000-3,000 na benta nila.
23:46.0
Walang pag-aaral.
23:48.0
Walang pag-aaral.
23:50.0
Yung tatay ko nga, binigyan din ng mga herbal noon eh.
23:53.0
Kasi yung kapatid ko gusto maitry.
23:56.0
Baka, baka, baka.
23:59.0
So, paano gagawin natin?
24:01.0
Hindi natin kaya yung mamahaling chemo.
24:04.0
Tapos mayroong herbal na nagsasabi na,
24:06.0
2,000-3,000 lang na baka gumaling.
24:10.0
Yung iba, yun na lang ang pinipili.
24:13.0
Para sa akin, okay lang yun.
24:17.0
Kung gusto nyo ibigay, walang kaso.
24:20.0
Pero siyempre, kung may chance tayo lumaban ng maganda,
24:26.0
lumaban ng maganda sa breast cancer,
24:28.0
itanggalin natin, operahan natin para totally cured.
24:31.0
Pero kung talagang walang-wala,
24:33.0
gusto nyo talaga uminom lang para lang masasabi,
24:38.0
Kasi minsan si tatay ang magsasabi sa'yo,
24:40.0
anak, may cancer ako.
24:42.0
Bigyan mo naman ako ng gamot.
24:44.0
So, at least meron ka na ibigay.
24:46.0
So, yung na ibigay mo,
24:48.0
isip niya baka effective.
24:52.0
Actually, yung placebo effect,
24:54.0
baka may tulong din sa kanya.
24:56.0
Hindi ko sasabihin sa pasyente na,
24:58.0
ay, walang pag-aaral itong mga tableta.
25:01.0
Hindi ito proven.
25:03.0
Sabihin ko, subukan mo.
25:04.0
Malay mo gumaling.
25:05.0
White lie, not white lie.
25:09.0
Placebo effect yun.
25:11.0
Kung isip niya, gagaling siya doon sa tablet.
25:13.0
Isip niya, magmimira ka.
25:16.0
Kahit ano naman bigay mo.
25:17.0
Gusto mo bigyan ng vitamins.
25:19.0
Gusto mo vitamin B.
25:21.0
Gusto mo paracetamol sa kerot.
25:23.0
Gusto mo bigay, pwede naman.
25:25.0
Sa akin, hindi ko naman pinipigilan
25:27.0
kung gusto nyo bigyan nitong alternative
25:29.0
kasi yun lang ang kaya.
25:30.0
Para lang masabi at medyo hindi sumama yung loob
25:34.0
nung mga anak na walang ginagawa.
25:37.0
Pero kung sabihin mo sa akin, effective o hindi,
25:39.0
ah, walang pag-aaral na effective eh.
25:44.0
Kung meron man, pakita nila.
25:46.0
Okay? Pakita nila.
25:47.0
Kasi yung mga anecdotal na sinasabi, gumagaling.
25:51.0
So, I'm just being very practical.
25:53.0
Walang masama. Try nyo. Malay nyo.
25:55.0
Diba? Malay nyo. Walang masabi.
25:57.0
Baka daanin sa dasal.
25:59.0
Tapos meron siya iniinom na tableta.
26:01.0
Akala niya nagpapalakas sa kanya.
26:05.0
And usually, wala namang side effect yun eh.
26:07.0
Kasi nga eh, halaman lang.
26:09.0
Yung chemo kasi, mas matapang.
26:11.0
Pero may side effect.
26:13.0
Lalabanan niya yung mga nakakalbo,
26:17.0
Yan ang mga issues na yan.
26:19.0
Okay? So, yan ang mga tinitingnan ko.
26:21.0
Nakita nyo? Mahaba itong issue.
26:24.0
Pero pinagdarasal ko, ano bang haba ng buhay nitong tao?
26:28.0
Misa nasa sense ko eh.
26:30.0
Ano bang God's will sa kanya?
26:33.0
Dapat ba gastusan ng pamilya?
26:36.0
Pero sa akin, mas okay na sa akin ah.
26:38.0
Yung mga anak nang gustong gastusan.
26:42.0
Nang gusto umuwi from abroad para magbantay sa...
26:45.0
Mas gusto ko sila.
26:47.0
Mas ayaw ko yung mga anak na ay may pulmon niya.
26:53.0
Huwag na natin yung hospital. Mahal.
26:54.0
Kaya mo muna sa bahay.
26:57.0
Malay mo baka bukas malakas na siya.
27:00.0
Ay baka bukas wala na siya.
27:03.0
Mas ayaw natin yung ganun.
27:04.0
Na yung mga anak na walang...
27:07.0
Medyo kulang sa sacrifice sa mga magulang nila.
27:13.0
Yun lang naman ang akin.
27:15.0
Tapos, isa pa pala.
27:17.0
Marami sa kababayan natin.
27:20.0
Siyempre, pang Pilipino itong video natin.
27:23.0
Marami sa kababayan natin nasa abroad ngayon.
27:26.0
At kung kayo nasa abroad, usually maganda healthcare.
27:30.0
Usually may mga chemo na mas mura.
27:34.0
Mura lang bayad mo.
27:35.0
May operation na mura lang ibabayad mo.
27:37.0
May check-up na mura.
27:39.0
Kaya kung kayo ay may cancer o malalang sakit.
27:42.0
Nasa abroad kayo.
27:43.0
May bukol-bukol kayo.
27:45.0
Tuloy mo yung chance na yun.
27:49.0
Nandun ka sa abroad eh.
27:52.0
Gawin mo na yung regular gamutan.
27:55.0
Yung regular medicine sa Dr. Total.
27:58.0
Baka may insurance kayo.
27:59.0
Baka babayaran ng amo mo.
28:03.0
Dito lang sa Pilipinas na ipit na ipit tayo.
28:06.0
Kaya wala tayong choice.
28:08.0
Kakapit tayo kahit saan.
28:12.0
Kaya ko rin sinabi yung nasabi ko.
28:14.0
Kailangan ma-explain ko para maabot ko kayo.
28:17.0
Para mas maraming makaisip,
28:19.0
maka-decide na mas tama doon para sa magulang nila.
28:25.0
Kasi ayoko rin yung kawawa din yung may sakit.
28:29.0
Pero ayaw ko rin yung anak na meron.
28:32.0
Meron kasi yung iba.
28:34.0
Binenta yung lahat.
28:37.0
Tapos namatay din.
28:38.0
Tapos yung mga anak ngayon naghihirap.
28:41.0
Naghihirap kasi na ibigay nila lahat.
28:43.0
Actually nakakaawa yung ganun.
28:46.0
Kaya yung akin yung tama lang.
28:50.0
Na ibigay natin sa magulang.
28:53.0
Kung ano yung tinulong nila.
28:55.0
Kung hanggang saan kaya natin.
28:57.0
Tapos ito nga yung mga payo natin.
28:59.0
Para din hindi kayo ma-guilty.
29:01.0
Kasi ang mahirap sa lahat yung guilt.
29:03.0
Yan ang pinakamahirap sa lahat sa mga anak na naiwan.
29:07.0
Ang guilt ang nakakakos ng sakit.
29:11.0
Namatay yung magulang.
29:13.0
Tapos hindi na ibigay.
29:15.0
Hindi binenta yung ari-arian.
29:20.0
Tapos hindi mo magsisisi ka in the end.
29:25.0
Pag ako na nagsabi,
29:27.0
Sabi ni Doc Willie.
29:29.0
Kasalanan ni Doc Willie ako may mangyari.
29:35.0
Ano pa bang hindi ko nakalimutan?
29:42.0
Iba't iba yung mga sakit.
29:44.0
I-try natin yung regular ng gamutan.
29:48.0
Pero aware din tayo dun sa mission ng tao.
29:51.0
Tsaka yung resources mo.
29:55.0
Nakwento ko na sa inyo.
29:57.0
Yung western medicine.
29:58.0
Yung alternative medicine.
30:00.0
Hindi ko kaipipigilan kung anong gusto nyo.
30:02.0
At anong pwede rin gawin na babagay sa inyo.
30:08.0
Sana po nakatulong itong video.
30:10.0
Maraming salamat po.
30:11.0
Salamat sa iba't iba't approach.
30:15.0
Marami pala sa inyo kailangan supportive therapy.
30:18.0
Sa tatay ko, bandoli, supportive.
30:21.0
Hindi naman ibig sabihin supportive give up.
30:24.0
Ibig sabihin kung wala tayong maibigay na gamot.
30:27.0
Ipakainin natin ng maganda.
30:29.0
Ibigin natin magandang pagkain si nanay, si tatay.
30:33.0
Idudurugin natin kung ano man yung healthy na pagkain.
30:36.0
Kung naka-NGT siya.
30:39.0
Pwede natin bigyan din ng mga pampalakas.
30:43.0
Kung may pera kayo.
30:44.0
Pwede yung Ensure.
30:45.0
Malakas yung Ensure.
30:47.0
Wala akong pakilang kung anong brand bilhin nyo.
30:49.0
Meron ako tinutulungan.
30:51.0
Yung Birch Tree Advance.
30:53.0
Wala po ako nakukuha doon kahit piso.
30:55.0
Birch Tree Advance kasi mas mura siya.
30:59.0
At local ang gumawa.
31:00.0
Kung anong gusto nyo.
31:02.0
Itong mga gatas na to.
31:04.0
Yung mga Glucerna.
31:06.0
May tulong konti.
31:08.0
May pampalakas konti.
31:10.0
Kasi hindi na sila makakain.
31:12.0
Minsan yun nalang nabibigay natin.
31:14.0
Bigyan nyo konting vitamins.
31:19.0
Magtanong kayo ng pain reliever.
31:22.0
At minsan nung tatay ko.
31:24.0
Paracetamol nalang binibigay ko.
31:28.0
Wala nga naman bigyan ko ng mga
31:30.0
ng mga opioid na mga mas malalakas.
31:33.0
So supportive therapy.
31:36.0
Tapos ipagdasal natin maigi.
31:40.0
Baka may dumating.
31:43.0
Lagi lang tayo aware.
31:44.0
Baka may miracle dumating.
31:46.0
Ako naniniwala ako sa miracle.
31:48.0
Meron ako nakikita ng miracle na
31:51.0
pero hindi madalas.
31:53.0
Pero meron nangyayari pa rin.
31:56.0
Sana pa nakatulong ito
31:57.0
para sa decision ninyo
31:59.0
sa mahirap na punto sa buhay natin.
32:03.0
itong mahihirap na point na
32:05.0
namatay na tatay ko,
32:06.0
namatay na nanay ko.
32:08.0
meron ding purpose yan.
32:10.0
Baka hanggang doon lang buhay nila.
32:13.0
job na natin na tayo naman ang mag-mature.
32:16.0
Tayo na maging responsible sa pamilya.
32:20.0
ayos-ayos pa yung pamilya.
32:21.0
Nagbabati-bati ang pamilya.
32:23.0
Mas bumabait ang pamilya
32:25.0
pag meron nagkakasakit.
32:27.0
Misan, meron din namang positive na lumalabas.
32:29.0
Thank you very much.
32:31.0
God bless po sa inyong lahat.
