01:10.6
ngayon meron ng kaso, so Department of Justice at Korte, wala din siyang hesitation na maglabas ng komento o pananalita o statement.
01:21.0
So sa akin, napaka ano eh, napaka convenient.
01:25.6
Kapag dun sa bagay na sa tingin niya, bumabangga sa kanilang interes o meron silang interes, magkasalita siya.
01:34.8
Isa pang example ng isang foreign relations issue na wala siyang hesitation na magsalita, ICC.
01:41.3
Ilang beses ko na siyang narinig magsalita tungkol sa ICC.
01:43.9
So ako talagang respetuhan, di ba? Parang iiwan ko yan sa DFA at sa Pangulo.
01:48.7
E di wag ka magsalita across the board, di ba?
01:51.0
Hindi yung kapag ICC, kapag National Day ng China, magkasalita ka.
01:57.3
Pero pag usapin na ng, aba, ang China ay nambubuli at pinipigil yung ating resupply mission sa West Philippine Sea,
02:05.9
ah, biglang-bigla, wala akong kinalaman dyan. Hindi ako pwede magsalita kasi dapat DFA at DND.
02:11.7
So ako, klarong-klaro eh, napaka, kahit sinong tao na tinitingnan at sinusubay ba yan yung kanyang mga nilabas na statements,
02:20.2
in the last two years halos, na sila ay nakaupo.
02:24.3
Klarong-klaro, kapag kontra China, hindi siya magsasalita.
02:28.4
Pero pag medyo pro, eh okay lang na magsalita.
02:34.3
So ako, hindi na ito ano eh, hindi na ito makukuha sa mga ganyang klaseng palusot na hindi niya responsibilidad.
02:42.5
Dahil sa madaming pakakataon, siya naman ay nagsasalita.
02:45.6
Pwera lang sa sitwasyon na kailangan niyang magsalita para,
02:50.2
supportahan ang interest ng ating bansang Pilipinas at i-criticize yung ginagawa ng China sa West Philippine Sea.
02:57.4
Pag gano'n na, hindi na akong magsasalita.
03:01.1
Malino naman yung pagkakalatag nyo. So malino naman dyan yung idea na,
03:05.7
ba't nga ba hindi nagsasalita? Any reasonable person would think that way. That would be made obvious.
03:11.5
Pero iniisip ko lang dyan, bakit sa tingin niya, despite this,
03:15.9
taas pa rin ang kanyang approval at trust rating.
03:18.9
Parang hindi yata nakokonect naman.
03:20.0
Mga ibang nasa survey, yung ganyang postura niya pwede rin sa China.
03:24.8
Una, tingin ko baka hindi pa talaga nadidikit o nalalantad yung ganyong klaseng ugali
03:33.5
o yung ganyong klaseng pattern na lumalabas sa kanyang mga statements.
03:37.4
Kasi karamihan ng mga tao ngayon, karamihan ng ating mga kababayan,
03:41.2
kinukuha ang kanilang balita sa social media.
03:43.6
At alam naman natin na sa social media, e hindi naman lagi consistent o totoo
03:48.5
ang lumalabas ng mga balita dyan.
03:51.4
Lalo na kung mga nakikita mo, yung mga pages o yung mga posts na puro pro-Sara Duterte
03:57.3
o pro-Rodrigo Duterte o pro-China.
04:01.0
Kasi sa totoo lang, at ito, meron ng mga pag-aaral na ginawa dito ang ilang mga institusyon,
04:06.0
ang China, very very aggressive sa kanilang pagtutulak ng propaganda sa loob ng social media.
04:13.0
Every time na may mangyayaring ganito, itong kanilang pagtigil,
04:18.2
na limbawa doon sa supply mission, na binomba yung ating barko,
04:22.0
saktan yung mga ibang mga sundalong Pilipino,
04:25.0
meron din silang ilalabas na kanilang version na yung Pilipinas daw ang agresor,
04:29.9
yung Pilipinas daw yung nagpo-provoke.
04:32.2
So, ang tanong dito, ano ba ang nakikita ng mga tao?
04:36.1
Nakikita ba talaga ng mga tao yung totoong balita na ang China talaga ang nangunguna dito?
04:42.3
At malungkot mang isipin, mataas na official natin, second highest official ng ating bansa,
04:48.2
vicepresidente, ay consistently hindi nagsasalita tungkol dito.
04:52.2
Ako, yun yung question mark kasi, kung nakakaabot ba yung katotohanang iyon
04:57.0
sa lahat ng mga taong dapat nakakaalam sana nitong bagay na ito.
05:04.0
Yung ganyan, how does it reflect, let's say, on China?
05:07.8
Or how, from China's perspective, does that benefit China?
05:12.5
Kasi, yung presidente, malinaw yung policy niya ngayon against Chinese aggression.
05:18.2
Eh, pero, doon sa pagkakabiyak ng UNITEAM, mukhang biyak din sila pagdating dito sa issue ng China.
05:24.4
Kasi, habang yung presidente nagsasalita lang matigas, natama naman doon sa pambubuli ng China,
05:30.0
yung vicepresident, no comment.
05:32.3
Kung ikaw yung China, dapat ka ba matuwa dito dahil may disunity yung tinitingnan mong kalaban?
05:40.5
Siyempre, matutuwa ka. Kasi, lumalabas yung gobyerno natin, hindi buo.
05:48.2
Boses na nagsasalita tungkol dito sa issue na ito.
05:52.3
Habagamat, meron kang strong position coming from yung presidente,
05:57.4
strong position ngayon coming from DFA at DND,
06:01.7
biglang meron kang isang very prominent public official, second highest ranking,
06:06.4
kahit anong sabihin mo, mataas pa rin ang nakukuhang suporta, diba?
06:12.2
In terms of approval, mataas pa rin ang nakukuhang suporta sa survey, kahit maaga pa, malayo pa ang 2020.
06:18.2
Siyempre, ano, i-welcome mo yun, diba?
06:21.7
Ganong kaprominenteng politiko, ayaw magsalita laban sa inyo.
06:27.7
At ang implikasyon, siyempre, kung titignan natin,
06:31.1
eh, nung panahon ng dating Pangulong Duterte, eh, dyan na mayagpag ang China, diba?
06:37.1
Talagang yung rhetoric mismo na nanggagaling sa Malacanang
06:40.5
at yung nagiging posisyon ng ating mga ahensya ng pamahalaan,
06:45.0
minsan, malamya, diba? Hindi ganon ka-assertive.
06:48.2
Hindi ganon kalakas yung tindig laban sa panghihimasok ng China.
06:53.6
In fact, minsan nga, parang sila pa yung nagpapalusot para dun sa mga ginagawa ng China nung panahon na yun.
06:59.3
So, ang nakakatakot dito, kung meron kang ganong klaseng politiko na,
07:03.6
sa malamang sa malamang, tatakbo sa pagkapangulo sa 2028,
07:08.1
eh, di meron ka na mga pagkakataon na magkaroon ng head of state, head of government,
07:13.1
na imbes na yung interest ng kasariling bansa niya ang itataguyod sa usaping ito,
07:18.5
ay ikikil naman muli doon sa interest ng China.
07:22.7
Yun yung tingin kong kanilang pinangahawakan dito.
07:27.0
At yun ang kanilang, kung meron naman dahilan para sila ay matuwa, eh yun yung dahilan na yun.
07:32.6
Sabagi, kung China ka, syempre gusto mo yung susunod na presidente, talagang mabait sa'yo.
07:42.8
May mga nakita kong surveys in the past na lumalabas na hindi top of mind na mga butante
07:48.2
itong issue ng West Philippine Sea.
07:50.3
The initial things that preoccupied them, yung mga gut issues.
07:56.1
Aritik, malinaw na dapat pinag-uusapan to, no? Sa isang kampanya.
07:59.4
At malapit na yung, sabihin na rin, next year pa yan, eh.
08:03.3
Pero by October, filing na rin ang certificates of candidacy.
08:06.4
Alam naman natin sa Pilipinas, maaga magsimula ang kampanya, no?
08:10.0
My question is, how do you make this a very strong campaign issue?
08:16.6
May mga nadidilig tayong mga kandidato o mga nakaupo ngayon sa legislatura
08:22.3
na para ba pinaprotektahan din yung interest ng China.
08:26.0
So how do you make this concretely a campaign issue in 2025 at saka sa 2028?
08:32.2
Yung pambubuli ng China.
08:34.4
Well, kailangan talagang pag-usapan.
08:36.3
Diba? Yun talaga yun.
08:37.5
Kailangan ilagay front and center.
08:39.7
Dapat sana sa mga pagkakataon na nakaharap yung mga kandidato sa mga forum
08:43.7
o sa mga iba pang mga venue.
08:46.6
In-news na sila ay magkasalita o sila ay pwedeng tanungin.
08:50.1
Dapat talaga, erase talaga yan at tanungin.
08:52.5
Mismong media na magsusubaybay sa election,
08:55.3
kailangan talagang magsikap na tanungin at alamin yung mga posisyon
09:00.7
ng mga tatayong kandidato dito sa issue na ito.
09:02.9
Kasi kaya, gaya ng binanggit mo,
09:05.0
hindi siya top of mind.
09:06.1
Pag nilista mo yung mga...
09:07.8
Pag tinanong mga mga butante, ano ba mga mahalagang issue sa inyo?
09:10.1
Siyempre, mga uno dyan, trabaho, presyo ng bilihin, diba? Ganyan.
09:13.7
Mababa yung West Philippine Sea.
09:16.6
Pag tinanong mo sila specifically about West Philippine Sea,
09:19.9
overwhelming ang posisyon na dapat talaga tumindig tayo
09:24.3
at tutulan natin yung panghihimasok ng China.
09:27.7
So, ako, kailangan talagang magkaroon ng specific, direct,
09:34.2
at deliberate na effort na pag-usapan, gawing election issue.
09:40.7
Pwersahin yung mga kandidato na talagang ilantad nyo kung anong posisyon nyo dito.
09:46.6
Kung gusto nyo po itong video na ito, pakilike at share na lang po
09:48.9
para mas paraya pong makakita at makapanood.
09:51.6
Kung gusto nyo pong makibalita, follow nyo na rin po ako sa aking mga social media accounts
09:55.6
na nakasulat po sa screen.
09:57.6
Pwede rin po kayo magpadala ng super thanks, super likes, super chat,
10:00.8
at super stickers sa YouTube, saka Facebook stars po.
10:04.2
Alam nyo po, malayo pong mararating nito para makagawa po kami
10:07.3
ng mas maraming video na makatutulong po sa pagpapakalat ng tamang impormasyon
10:12.0
para sa bawat Pilipino.
10:13.6
Kada like, subscribe, follow, at share,
10:16.6
sa tunay na independent journalism sa bansa.
10:20.1
Maraming maraming salamat po.
