Simpleng Sakit Pero Puwede Umabot sa Cardiac Arrest. - By Doc Willie Ong
00:54.4
Palagay natin yung atake.
00:56.9
Kung atake mo sa HICA ay once a week lang, baka pwede na yung mga salbutamol lang o yung mga ventolin.
01:05.5
Tawag natin dyan, reliever.
01:08.2
Pero pag malala na yung HICA, madalas yung atake o meron mga trigger, hindi na makukuha ng salbutamol.
01:15.4
Yan po yung unang kamalian ng maraming kababayan natin.
01:19.7
Misa marami akong pasyenteng mahihirap, di ba Doc Lisa?
01:22.4
Puro lang salbutamol, puro lang nebulizer.
01:26.9
Ang tubig, hindi gagaling yung HICA niyo sa salbutamol.
01:30.6
Ulitin ko ah, ang salbutamol, reliever, short term lang siya, hindi siya ang lunas na magkocontrol ng HICA.
01:40.4
Panandali ang hingal lang yun.
01:42.6
Ang magkocontrol sa HICA, yung gamot na tinatawag na preventer, which is the steroid inhaler.
01:49.7
Kung may HICA kayo, kailangan nyo ng steroid inhaler.
01:56.9
Mga Seretide, mga Flixotide, yan mga yung steroid ang magpaparelax ng baga.
02:05.2
Yes, importante po talaga yung mga inhaler.
02:07.7
Hindi po lahat ay mahal.
02:09.7
Pwede po kayong magsabi sa inyong pulmonologist, lung doctor, ano po ang pwede nyong bilhin na inhaler na mura-mura.
02:19.1
So, hindi po kayo may HICA, tapos meron kayong mga salbutamol lang na okay na kayo.
02:25.4
Kasi may tinatawag na status asthmaticus.
02:28.8
Yung status asthmaticus, ibig sabihin, for no reason, bigla na lang hindi na makasalita, hinihingal na, tapos galit na galit yung sa lieg, diba?
02:39.3
Tapos magbublu na, babagsak na yung oxygen, biglang sisikip yung sa baga.
02:44.9
Pwedeng may trigger, napagod, na-expose sa usok.
02:48.7
Pero kadalasan yung nagiging severe na asthma, siguro yung pasyente kinakaya-kaya.
02:55.4
Binabaliwala-baliwala.
02:57.4
So, pag ang HICA nyo, lampas sa once a week ang atake, kailangan nyo na ng steroids inhaler.
03:04.4
Hindi po masama ang steroids inhaler.
03:06.4
Ang pinag-iingatan natin yung tableta, diba?
03:10.4
Yung kababayan natin, pag may HICA, umiinom ng prednisone, tableta.
03:14.4
Kasi nga mahirap eh.
03:16.4
Hindi nila kaya yung inhaler na 1,000 pesos, kaya prednisone tablet sila.
03:21.4
Kaya lang, pag tabletang steroids, may side effect.
03:24.4
Minsan, namamaga yung likod o nag-iiba yung balat.
03:29.4
May side effect eh pag tableta na matagal.
03:32.4
Second na sakit na kala natin simple lang pero nakamamatay pala, ito yung mga may allergy.
03:41.4
Yes, sa mga may allergy, paalala lang po sa may asthma, may allergies.
03:47.4
Please po, laging nyo sasabihin dun sa mga doctors nyo na meron kayong allergies or asthma.
03:54.4
Allergies sa gamot.
03:56.4
Yung mga, so tandaan nyo na po, dapat nakalista lahat ng allergies nyo sa gamot.
04:01.4
Tapos kung meron po kayong HICA, lalo na bago magpa-opera, dapat po sinasabi yan sa mga doktor nyo.
04:09.4
Pwedeng may allergy kayo sa penicillin o sa ibang bagay, sa pagkain, sa mani, sa seafoods.
04:17.4
Quite simple yung paracetamol.
04:19.4
Alam nyo naman, yung konting allergy, konting kati-kati lang.
04:23.4
Pero yung severe allergy, magpipikit yung mata niya.
04:27.4
Mamamagay yung mata, mamamagay yung mukha, at hindi makakahinga.
04:32.4
Kaya yung severe allergy, may namamatay din yun talaga.
04:36.4
Yung hinga niya talaga, hirap na hirap.
04:38.4
Biglang sisikip yung daanan niya sa baga, meron nga injection ng epinephrine.
04:45.4
Kaya yung mga ibang may severe allergy, may baon na silang epinephrine, epi-injection.
04:50.4
Na pag in-inject nila, medyo makakahinga sila.
04:54.4
Kaya minsan nga yung mga may allergy, delikado kumain sa labas.
04:57.4
Baka may makain na may halong allergy.
05:00.4
So dapat alam nyo, sabihin sa doktor,
05:03.4
Bamiya, may allergy ka sa penicillin, nabigyan ka ng cephalexin, amoxicillin,
05:08.4
eh biglang mamamantal ka. Delikado.
05:10.4
Tapos may nagtanong, anong doktor?
05:12.4
Kasi ang tanong niya agad, anong gamot sa may huni at hindi makahinga?
05:17.4
Pumunta po, may doktor po sa baga, ang tawag pulmonologist.
05:21.4
Mapabata, mapamatanda.
05:22.4
Adult pulmonologist.
05:26.4
Dito sa allergy, pwedeng allergologist.
05:30.4
Kung meron kayong allergy, merong allergy test eh. Diba?
05:33.4
Yung allergy test, maganda yan. Kaya lang medyo mahal.
05:37.4
Yung lahat ng klaseng allergy na allergen, itetest sa balat mo.
05:43.4
Pagkain, isda, maliliit lang yan.
05:46.4
Pati balat, paa ng ipis.
05:50.4
Makikita mo kung saan ka.
05:52.4
Kung saan namumula, doon ka may allergy.
05:55.4
Like yung sa anak ko, hindi namin pinapakain ng itlog.
05:58.4
Kala namin itlog yung allergy.
06:00.4
Iba pala. Ano ba?
06:01.4
Pollen? Pollen allergy ata siya.
06:05.4
Forever may alikabok.
06:07.4
Di pwede na siya kumain ng itlog.
06:09.4
Meron ganong test.
06:10.4
Number 3 na sakit na kala mo simple lang pero pwede umabot sa cardiac arrest,
06:16.4
mababang potassium.
06:18.4
Low potassium. Like ito si Doc Lisa.
06:20.4
Ang kailangan tayo magbibigay.
06:22.4
Magpa-blood test ulit, Doc Lisa.
06:23.4
Kasi yan, bumaba ba ang potassium?
06:25.4
May Pilipino, talagang prone ang Pilipino siguro.
06:29.4
Bumaba ang potassium.
06:35.4
Diba? Sa pawis yan.
06:36.4
Mahina kumain ng prutas.
06:38.4
Pag bumaba ang potassium,
06:40.4
ang normal potassium is mga 3.6 to mga 5 siguro.
06:45.4
So pag bumaba ka ng 3.2 o 3 na lang ang potassium,
06:49.4
nako, mapaparalyze.
06:51.4
Mamamanhid ang paa.
06:55.4
At magloloko ang tibok ng puso.
06:58.4
Low potassium, very deadly.
07:00.4
May marami na mamatay dyan pag low potassium.
07:03.4
Yung tibok ng puso, biglang bibilis.
07:08.4
At pag nag-cardiac arrest ang isang tao,
07:11.4
dahil sa asthma, dahil sa allergy, dahil sa low potassium,
07:15.4
siyempre magkakaroon ng brain damage.
07:19.4
Magkakaroon ng brain damage.
07:21.4
Magkukulang kasi ng ano eh.
07:23.4
Pag huminto yung puso, magkukulang ng blood supply sa utak,
07:29.4
At dahil doon, parang dikit-dikit na yung mga komplikasyon.
07:33.4
Eh simple lang naman.
07:34.4
So sa low potassium, ano ginagawa mo Dok Liza?
07:37.4
Yes, meron tayong iniinom na gamot.
07:41.4
Potassium tablet po yun.
07:45.4
Pero sa akin, okay na yung once a day.
07:47.4
So pwede yung tablet ah.
07:49.4
Kasi si Doktora Montemayor, kaibigan naming nephrologist,
07:52.4
sabi niya, pag low potassium na ang pasyente,
07:55.4
kahit pinakain daw niya ng saging, patatas, yung high potassium,
07:59.4
prutas, ayaw daw tumaas ang potassium.
08:03.4
Siguro talagang meron silang mga depresya itong mga tao na katulad katabi ko.
08:09.4
Talagang habang buhay na sila kailangan uminom ng potassium.
08:13.4
Kaya kung talagang prone kayo, uminom ka na ng tablet.
08:17.4
Mahal ba yan? Hindi naman, di ba?
08:19.4
Medyo may kamahalan po.
08:23.4
20 pesos a tablet.
08:25.4
Tapos ano yun, once a day sa'yo?
08:28.4
Usually, once a day pwede na eh.
08:30.4
Pero dapat po, alam ng doktor, tapos i-check niyo yung potassium.
08:34.4
At pag bumaba potassium niya, makakain pa siya ng may betchin, ano nangyari?
08:41.4
Anong ginagawa mo para mawala yung...
08:43.4
Ito pala yung next.
08:44.4
Next, ikaw rin pala eh.
08:45.4
So anyway, low potassium.
08:48.4
Next na delikado, yung may SVT.
08:51.4
Supraventricular tachycardia.
08:53.4
Yung palpitasyon lang.
08:55.4
May mga tao talaga, merong abnormal na heartbeat.
09:00.4
Biglang magloloko yung tibok.
09:02.4
Or pwede rin yung pagloloko ng tibok, yung supraventricular tachycardia due to low potassium.
09:10.4
Depende kung anong mga cause.
09:12.4
So anong ginagawa mo pag umatake yung SVT dati?
09:15.4
Pwede kang mag...
09:17.4
Ipipigil mong ganon.
09:25.4
O yung iba, naghihilamos ng malamig.
09:28.4
O minsan binibigyan ko ng metoprolol.
09:30.4
Metoprolol, binibigyan ko agad eh.
09:32.4
50 mg or half tablet, pampabagal ng tibok.
09:36.4
Pero yun pang emergency lang eh.
09:38.4
Pag may SVT, pupunta talaga sa emergency room.
09:43.4
kala mo simpleng sakit,
09:44.4
pero deadly pala.
09:48.4
Number 5 na ata ako eh.
09:50.4
Yung mga nage-LBM.
09:52.4
Yung mga nagtatae.
09:54.4
Dok, nagtatae lang.
09:55.4
Paano makamamatay?
09:57.4
Pag nagtatae siguro,
10:01.4
Pero merong mga tao,
10:05.4
Pag sobrang dami ng LBM
10:07.4
sa loob ng isang araw,
10:08.4
at marami talagang tubig,
10:11.4
baka hindi nyo pumahabang kasi yung...
10:14.4
water sa dehydration.
10:16.4
Yes, lalo na pag senior.
10:19.4
baka may dehydrate,
10:21.4
Pero pag ang senior,
10:23.4
pag nag-LBM tayo,
10:26.4
every 10 minutes,
10:32.4
pwedeng makamatay yun.
10:35.4
pag ako nagtatae ako,
10:36.4
talagang bibili na ako ng maraming
10:41.4
Ano ba binibili ko?
10:43.4
Oral rehydrating solution.
10:46.4
tapos bibili tayo ng hydrate.
10:49.4
Tapos pag talagang dumi ng dumi,
10:52.4
pwede po tayong uminom ng Imodium.
10:55.4
So, Imodium 1 capsule,
10:58.4
hanggang 3 times a day yung Imodium.
11:03.4
Pero para sa akin,
11:04.4
yung hydrate or oral rehydrating solution,
11:07.4
yun talaga yung pinakamaganda.
11:10.4
Ako, pag dumumi ako 2 beses,
11:13.4
dapat iinom ka 2 baso.
11:19.4
So, tinatansya ko,
11:21.4
Inuunahan ko na siya kaysa ma-dehydrate
11:23.4
kasi pag tae ka ng tae,
11:25.4
babagsak ang potassium mo.
11:27.4
Pag bumagsak ang potassium,
11:28.4
maglolo ko ng tibok,
11:30.4
yan, baka mag cardiac arrest.
11:33.4
Last na lang na kailangan bantayan,
11:35.4
na simpleng sakit,
11:37.4
na pwedeng umabot sa cardiac arrest,
11:39.4
yung mga high blood.
11:40.4
Yung mga high blood na hindi nyo pinapansin,
11:42.4
na mga 190-100 ang BP.
11:45.4
Pataas ang blood pressure,
11:48.4
Pag na-stroke, mamamagay yung utak.
11:50.4
Pag namagay yung utak,
11:52.4
maiipit yung center na paghinga.
11:55.4
Nandyan yung nagkocontrol paghinga.
11:57.4
Hindi rin hihinto sa paghinga.
12:00.4
So, high blood, delikado.
12:02.4
Diabetes na malala,
12:04.4
na pinapalala din,
12:05.4
may diabetic coma.
12:07.4
Diabetes na sobrang taas,
12:11.4
Diabetes na sobrang baba,
12:13.4
hypoglycemia, deadly din.
12:15.4
Nakocomatose din.
12:17.4
Kaya itong mga simpleng sakit,
12:19.4
huwag natin papabayaan.
12:20.4
Lalo na pag tumatanda tayo,
12:22.4
adjust natin maigi.
12:23.4
Manood kayo lagi sa videos namin.
12:25.4
Alagaan maigi yung katawan.
12:28.4
Kung hika man, high blood man,
12:30.4
diabetes man, low potassium man.
12:32.4
Para hindi tayo umabot sa malalang sakit,
12:34.4
komplikasyon, doon sa cardiac arrest.
12:37.4
Tapos kasi pag nagkaroon na ng komplikasyon,
12:42.4
Okay. Final words?
12:45.4
Laging nasa wallet.
12:46.4
Ano po yung mga allergic kayo na gamot.
12:49.4
That's very important.
12:50.4
At sa lahat po ng may hika,
12:52.4
kailangan meron po tayong
12:54.4
inhaler or puff na sinasabi.
12:57.4
Kasi kailangan nyo yan
12:59.4
pagdating ng emergency.
13:01.4
Tulad na sinabi ko sa hika,
13:03.4
hindi pwede salbutamol o ventulin lang.
13:05.4
Hindi siya talaga pinakagamot.
13:07.4
O yung mga nebulizer lang.
13:13.4
punta sa pulmonologist.
13:15.4
Pag ang atake nyo,
13:16.4
more than once a week.
13:17.4
Tsaka pag medyo hingal-hingal na sa umaga,
13:20.4
huwag naman papalalain.
13:22.4
Kasi pag nagstatus asthmaticus,
13:25.4
eh baka mag-arrest.
13:26.4
Nakita naman natin.
13:27.4
So naawa tayo sa mga ganitong cases.
13:29.4
Maraming salamat po.
