ANG WORLD WAR I AT II NOON AT ANG SITWASYON NGAYON SA ISYU NG CHINA AT WEST PHILSEA
02:30.0
So, kumbaga, iba na yung, iba na yung, ano, talagang umiigting na yung tensyon.
02:39.3
Ngayon, ang justification ng China, ginagawa namin to kasi hindi sinusunod ng Pilipinas ang naging agreement.
02:49.7
Ang China ang naglabas eh. Ang China ang nagsabi na kaya nila ginagawa ito kasi daw hindi na sinusunod ng Pilipinas ang agreement.
03:00.0
Ngayon, after magsabi ng China na hindi na linalabas ang agreement, nagsalita si Roque.
03:08.8
Kasi si Roque yung spokesperson ng China eh.
03:13.2
Si Roque ang spokesperson.
03:14.6
Sabi ni Roque, ang mali daw kasi kay Marcos, hindi nire-respeto yung agreement na pinasok ni Duterte sa China.
03:24.6
So, si Roque ang nagsabi nun.
03:26.7
Ang agreement ni Duterte sa China ay...
03:30.0
...hahayaan ang barko ng Pilipinas o ang sasakyang pandagat na Pilipinas na pumunta sa Ayungin, papunta ng BRP Sierra Madre.
03:39.4
Pero hanggan lang sa magdadala ng pagkain at tubig.
03:44.8
Walang construction materials at mga gamit pang repair ng BRP Sierra Madre.
03:51.6
In return, ang China naman hindi mang nahaharas, hahayaan.
03:58.3
Basta ganun lang ang gagawin.
04:00.0
Pang-repair lang at...
04:02.2
Ay, walang pang-repair, walang construction materials.
04:04.5
Tubig lang at pagkain.
04:08.1
So, ang ginawa daw ni Marcos, yung mga sasakyang daw na papunta dun ngayon, may mga pang-repair na.
04:13.8
I-re-repair na daw yung BRP Sierra Madre at may construction materials.
04:17.4
Which is in violation of the agreement entered ni Duterte with China.
04:23.9
So, si Roque yung naglabas dun eh.
04:26.4
Na mayroong agreement si Duterte.
04:30.0
nagsalita si Panelo, hindi totoo yan.
04:33.1
Walang agreement si EPRD sa China.
04:38.0
So, nagtalo ngayon, nagkabanggaan ngayon ang mga sinabi ni Roque at saka ni Panelo.
04:45.0
Ngayon, nung simula, ang stand ni Marcos, ganito.
04:48.8
Sabi ni Marcos, sa tingin ko, wala namang agreement talaga eh.
04:53.9
Kasi wala kaming on-record na agreement eh.
04:56.3
So, parang lumalabas kay Marcos nung una.
04:58.7
Kaya, kinakampihan niya na wala talagang agreement.
05:02.0
Sabi rin ni Gibo Chodoro,
05:03.9
huwag na nating pagkaabalahan niyang agreement.
05:06.2
Trap yan ang China eh.
05:08.7
Trap yan ang China.
05:10.4
Ngayon, later, ito na, later,
05:15.1
bago pumunta ng US si Marcos, mukhang may nakapag-tip kay Marcos eh.
05:19.8
Sabi ni Marcos, bago siya pumunta ng US,
05:23.7
ano, I'm horrified.
05:26.3
Yun yung term niya, I'm horrified.
05:28.7
Nagigimbal ako, o kinikilabutan ako.
05:32.5
Kasi, para talagang mayroong gentleman's agreement na pinasukan ang nakaraang administrasyon.
05:40.4
At sa ginawa nilang, kung totoo yan, malalaman ko yan later.
05:44.2
Sabi niya, tatanungin natin ang China kung talaga bang mayroong gentleman's agreement.
05:49.6
So ngayon, sabi ni Marcos, hindi tama yan.
05:53.3
Kasi, ang ibig sabihin niyan, binenta na ang ating sovereignty,
05:58.7
territorial integrity.
05:59.9
Pero, sabi ni Marcos, tatanungin natin ang China kung mayroon ba talaga.
06:04.1
Pero kung totoo yan talaga, I'm horrified.
06:08.2
Sabi niya, nagigimbal siya sa ganong agreement.
06:11.9
Ngayon, pagkasabi nun ni Marcos, the following day,
06:15.2
ang China nag-release ng official statement.
06:19.8
Ang official statement ng China, mayroon talagang gentleman's agreement with Duterte.
06:26.8
Pinangalanan na ng China si Duterte.
06:28.7
So ngayon, napilitan si Duterte ngayon mag-presscon nung isang gabi.
06:33.5
Nag-presscon si Duterte.
06:35.0
Ang sabi ni Duterte, walang alam yan si Roque.
06:38.4
Kasi wala pa naman siya sa administration ko.
06:41.3
Ang may alam talaga niyan si Panelo.
06:43.7
So nilaglag ni Duterte si Panelo, si Roque.
06:49.3
So ngayon, nandun pa sa Amerika si Marcos, hinarap niya ang press.
06:54.4
Nag-salita na. Yan ang pinakalatest.
06:56.6
Ang sabi ni Marcos,
06:58.7
kinonfirm na ng China na mayroon talagang gentleman's agreement.
07:03.6
Ako, hindi yan gentleman's agreement.
07:05.7
Secret agreement yan.
07:07.4
Pananagutan niya ni Duterte.
07:09.3
Kailangan siyang magpaliwanag niyan kung bakit ginawa niya yan.
07:12.5
Ano ba talaga ang detalye niyan?
07:14.6
So pagbalik ko ng Pilipinas, haharapin ko yan.
07:18.0
Kung kailangang makipag-usap si Duterte, welcome sa akin.
07:21.9
Kung mga, yun ang banta ni Marcos.
07:28.8
Yan ang background. Yan ang background ng mga yan.
07:31.8
Okay, ah, una kasi, ilagay lang natin muna sa context ang mga, itong mga recent nakaganapan.
07:40.3
Itong mga, ang, ang sitwasyon, ah, ang mundo, dumating sa punto, ano,
07:48.4
dumating sa punto na ang mga makapangyarihang bansa ay nag-aagawan ng mga, mga teritoryo ng mga bansang
07:57.6
magiging sakop nila o magiging kontrolado nila.
08:01.3
Nangyari yan ng World War I.
08:03.6
Kailan yung World War I?
08:09.1
Ano ang magkalaba noon?
08:10.5
Ang magkalaba noon, yung Germany, kakampi ng Bulgaria.....
08:15.6
ah Germany, kakampi ng Bulgaria, kakampi ng Ottoman empire.
08:21.8
Yan yung magkakampi noon.
08:24.6
Ang kalaba naman...
08:25.8
...ang kalaba naman.
08:27.0
Great Britain, Russia, sa Kasirbya. Ngayon, anong nanalong bansa? Natalo yung Germany, natalo yung Bulgaria at natalo yung Ottoman Empire.
08:43.4
Kaya yung mga teritoryo ng Ottoman Empire naagaw ng Britain, France at saka ng Russia. Alin yung teritoryo ng Ottoman Empire? Yung Middle East, yung Syria, yung Palestine, yung Egypt, yung Iran.
09:00.5
Kaya nga yung Palestine nahawakan ng Britain dahil yung teritoryo ng Ottoman Empire sa World War I naagaw ng Britain at ng France.
09:10.5
Pati yung Middle East na yan, yung Lange East na yan. Ngayon, maingay yung aso ko eh.
09:20.0
Si Xi Jinping yan.
09:22.1
So ngayon, nung World War II naman, panibago na naman naagawa ng teritoryo. World War II. Ano naman ang magkalaban? Yung Axis Powers at saka Allied.
09:36.4
Ang Axis na sinasabi natin, bakit kasi nagbibigay?
09:40.5
Ang Axis Powers na sinasabi natin, bakit kasi nagbibigay?
10:10.5
Si Hitler ng Germany, sinakop niya yung Poland, si Koslovakia, Romania, Bulgaria, yung Middle, yung Eastern Europe. Sinakop niya rin ang France. Sinakop niya ang France.
10:23.0
So yung Europe ang sinakop ni Hitler. Ngayon, ang Italy naman, si Mussolini, sinakop naman ang Afrika. Yung Libya, yan, sinakop yan ni, ano, ni Mussolini.
10:35.5
Pagdating naman sa Asia, ang Japan naman, yung mga sakop ng mga bansang mayayaman, mga imperialistang bansa, inagaw naman ang Japan. Kaya halimbawa, yung Laos, Cambodia, Vietnam, yung tinatawag na Indochina, sakop yan ang France. Inagaw yan ang Japan.
10:56.0
Yung present day Singapore and Malaysia, hindi pa yan Singapore, hindi pa yan Malaysia noon, pero sakop yan ang British, inagaw din yan ang Japan.
11:05.5
Yung Indonesia, na dating sakop ng DATS, inagaw din ang Japan. Pati Pilipinas, na sakop ng US, inagaw din ang Japan. So ibig sabihin, yung Japan, yung mga teritoryong hawak ng US, ng France, ng Britain, ng DATS, inagaw ng Japan. Sa Asia. Yung mga teritoryo naman sa Afrika, inagaw din ang Italy, ni Mussolini.
11:29.0
Yung namang sa Europe, inagaw ni Hitler.
11:35.5
Mussolini, Italy, saka France, saka Japan, sa Asia. Ang tawag doon, Axis Powers. Ngayon, yung mga bansang Great Britain, France, pati yung USSR o Union Soviet. Yung USSR noon, socialist country na, communist country.
11:58.2
Ang leader nila noon, si Stalin. Ang nangyari nung panahon na yun, yung mga komunista, sila Stalin.
12:05.5
Ng USSR, Russia. At saka yung US, pati Great Britain, saka France, naging magkakampi. Ang tawag sa kanila, Axis.
12:15.1
So yun ang naglabanan, Axis versus Allied.
12:19.1
Ngayon, nanalo yung Allied, 1945. Natalo si Hitler. Tapos si Mussolini, natalo rin. Nagpakamatay si Hitler. Si Mussolini, hinuli ng mga partisano, pinatay.
12:32.8
Ang huling nagsurrender ang Japan. Ang huling nagsurrender, matapos bumbahin ang Nagasaki at Hiroshima. So dyan natapos ang World War I, World War II. Ano ang nangyayari?
12:45.8
Nag-aagawan ang mga makapangyarihang bansa, imperialistang bansa. Ang pinag-aagawan nila, teritoryo, yung mga sakop na bansa. Kasi kailangan nila yan sa kanilang, ma-maintain yung kanilang kapangyarihan, yung kanilang yaman. Kailangan nila ng Roma.
13:00.9
So alam naman natin ngayon,
13:02.8
sa mundo, ang nag-i-emerge ng number one economy, U.S. and China. Pareho ang U.S. and China na yan. Ang problema nila, kailangan nila ng pagkukuna ng raw materials at kailangan nilang mga bansang market nila. Yung market sa trade nila, sa trade.
13:20.4
So ngayon, ang China, super power na hindi nilang military, kundi economic. Kaya gustong makuha ngayon ng China, ang South China Sea.
13:32.8
Yung lawak na yan, kasi mayaman yan sa langis. Mayaman sa natural gas. At yan ang pinagdadaanan ng ruta ng mga barko na pang-commercial sa mundo.
13:42.2
At kahit ang mga bansa sa Southeast Asia, kontrolado na ng China. Ang Laos, controlled na yan ng China. Si Hansen. Ang Myanmar, ang military hunta dyan, controlled yan ng China. Kahit ang Prime Minister nila ng Malaysia, si Anwar Ibrahim, hindi jumaka China.
13:59.8
Hindi jumaka China.
14:02.8
Kaya nga, ang Southeast Asia, hindi makaposisyon kontra sa China. Kasi may mga bansa sa Southeast Asia, tulad ng Myanmar, tulad ng Laos, tulad ng Cambodia, na China. Maka China.
14:23.2
Ang Malaysia, si Anwar Ibrahim, ang stunt niya ngayon, ayaw niyang bumangga sa China.
14:29.3
Kaya makikita niyo na ang Asia, gusto talagang kontroli na ng China. At napaka-importante ng role ng Pilipinas.
14:38.5
So ngayon, sa sitwasyon na ito, na naglalabanan ang mga imperialistang bansa na yan, US, China, pati Japan, pati European Union, ang Pilipinas, pinag-aagawan.
14:53.4
So ang tanong, saan tayo sasama?
14:57.4
Parang katulad na naman ito.
14:59.3
Tulad na naman ito, nang nangyari noong World War II.
15:03.0
Hindi tayo pwedeng iwalang sasamahan.
15:08.6
Kasi pag wala kang sasamaan, maiipit ka sa labanan.
15:15.8
Ngayon, ang point natin dito, ang i-identify siguro natin, para rin yan, alam nyo kasi dumarating sa point na kapag naglalaban-laban ang mga makapangyarihang bansa,
15:27.2
tawagin natin imperialistang bansa.
15:29.3
Kailangan piliin natin, sino ba dito ang medyo sagadsarin talagang, alimbawa, noong panahon ng World War II.
15:38.2
Bakit kalaban natin sila Hitler, sila Hirohito, saka sila Mussolini?
15:43.7
Kasi sila yung mga imperialistang bansang pasista.
15:48.2
Ibig sabihin, imperialista sila at the same time gumagami talaga ng pwersa sa mga nasasakok nila.
15:55.1
Pasistang imperialista.
15:57.2
Ang US, imperialist.
15:59.3
Imperialista rin, ang France imperialista.
16:02.0
Pero, hindi kasing garapal at pasista ng Germany.
16:06.2
Kaya nga, kahit yung mga komunista noon sa mundo, sumama sa US para lang matalo sila Hitler, sila Hirohito.
16:13.0
Kaya pagdating dito sa Pilipinas, naalala nyo yung hukbalahap, hukbong bayan laban sa hapon?
16:18.2
Mga komunista yun, sila laba taro.
16:20.7
Sumama sila sa US, ayu sa Pigirilas, laban sa hapon.
16:24.4
Kahit sa China, yung komunista doon, sila Mao Zedong.
16:28.3
Sa kayong kakampi sa US, sila Chiang Kai-shek, nagsama laban sa hapon.
16:33.7
Itinabi muna nila yung kanilang labanan para lang latalunin ang hapon.
16:38.6
May mga ganun talagang nangyayari.
16:40.9
Para, e-identify mo, sino ang pinakakalaban sa punahong ito?
16:45.5
Ngayon sa mundo, sino ang pinakakalaban?
16:48.2
Ako lang ha, personal view ko.
16:50.3
Ang pinakakalaban talaga ngayon ng mundo, Russia at China eh.
16:55.0
So, dapat lahat ng bansa sa mundo,
16:57.3
lahat ng bansa sa mundo ay magkaisa against Russia and China.
17:02.7
Bunyog, bunyog, halikan na kasama ka.
17:08.0
Bunyog, kapag buklot ay may pag-asa.
17:13.4
Tusong Visayas, Mindanao, isang pananaw.
17:18.5
Sa bagong Pilipinas, ang bunyog isisigaw.
