01:00.0
pag stress tayo, maraming sakit pwede mangyari, di ba?
01:04.8
Baka dyan ka na high blood, okay?
01:08.0
High blood, sakit sa ulo, stress yan.
01:10.8
Pimples, stress yan.
01:12.6
Mga-mga pigsa-pigsa, nahuhulog ang buhok, stress din yan.
01:18.1
Kahit mga babae, irregular ments, stress din yan.
01:21.9
Sa lalaki, prostatitis, stress din.
01:25.4
Gird, nangangasimsikmura, stress din yan.
01:31.3
Yung masakit sa leeg dito, naninigas, lahat yan, stress eh.
01:36.0
So, tingnan natin itong mga techniques, didiretsyohin na natin.
01:40.0
I'm sure, alam nyo naman ang stress, di ba, pinapawisan.
01:44.0
So, itong techniques, hindi lang para sa inyo, para din sa akin.
01:48.0
Ito, gagamitin natin, tingnan natin ha, 22 tips.
01:52.0
Number one, ito yung tinuturo ko lagi, yung deep breathing exercise, di ba?
01:58.0
Ito, medyo alam nyo na.
01:59.0
Na pag na-i-stress kayo, di upo lang muna kayo, tapos hinga lang malalim.
02:05.0
Ibig sabihin, imbis na pinafocus mo yung isip mo doon sa kinakabhan mo,
02:10.0
sa taong kaaway, sa bagay na gagawin, sa amo mo,
02:15.0
o meron kang natatakot ng mangyayari, nag-focus ka muna sa hinga.
02:20.0
Hinga sa ilong, ang technique, yan ito, hinga sa ilong.
02:25.0
Pigil, tapos ang exhale sa bibig.
02:31.0
Slow exhale, tapos inhale sa ilong.
02:36.0
Pigil, tapos exhale.
02:38.0
Lalo na kung maganda yung lugar.
02:40.0
May secret po yan.
02:41.0
Pag ilong kasi, may gumag...
02:44.0
Naglalabas ng nitrous oxide eh, kaya mas maganda.
02:47.0
Pag exhale sa bibig, mas maganda dahan-dahan.
02:50.0
Kung may sakit kayo sa baga, maganda yan.
02:52.0
Tapos mabagal, pag bumabagal ang hinga, babagal din heart rate.
02:58.0
Bababa din blood pressure.
03:00.0
Kasi ang nerbiyos ganito, huminga.
03:02.0
Diba makita nyo sa mga interviews, pag may nerbiyos ng tao talaga,
03:06.0
maga ganyan sila eh.
03:08.0
Kasi yan ang tendency eh.
03:10.0
Hinga ng hinga, kinakabang. Kaya nga, pinapabagal mo.
03:13.0
Number 2 out of 22, maganda itong technique.
03:17.0
Admit that you are anxious or angry bago ito.
03:22.0
So kailangan mo palang aminin.
03:24.0
Like ngayon, may lakad ka, medyo pawis kamay ko eh.
03:28.0
Hindi ko alam ba't pawis kamay ko.
03:30.0
So anxious or angry.
03:35.0
Kailangan masabi mo para alam din ang utak mo.
03:38.0
Kasi pag sinabi mo, oh kabado ako ngayon.
03:41.0
O kaya siguro pinapawis ang kamay ko, kaya makulot yan ko, kaya masakit likod ko.
03:46.0
So hindi naman ito delikado, hindi naman nakamamatay.
03:49.0
Basta alam ko lang, today anxious ako.
03:51.0
May oras ganyan eh.
03:53.0
Yung katawan natin ganyan, up and down.
03:56.0
May time, malakas.
04:00.0
May time, malungkot.
04:02.0
May time, feeling mo wala kang kasakit-sakit.
04:08.0
May time, feeling mo parang wala na.
04:14.0
Admit when you're anxious or angry.
04:19.0
Number three, technique.
04:21.0
Pag-aralan nyo yung technique.
04:23.0
Hindi ito biro-biro.
04:24.0
Hindi ito fake tips.
04:28.0
Number three, challenge your thoughts.
04:32.0
Icha-challenge mo.
04:33.0
Ano ba pumapasok sa isip nyo?
04:36.0
Isip nyo, baka may mangyari sa anak ko.
04:39.0
Baka mamatay ako bigla.
04:42.0
Baka mahulog ako sa tulay.
04:46.0
Icha-challenge mo.
04:49.0
Ano bang worst pwede mangyari?
04:51.0
Mangyayari ba ito?
04:53.0
Anong chance ang mangyayari?
04:55.0
Baka wala namang sense yung iniisip mo.
04:59.0
Nangyari na ba iniisip mo?
05:01.0
Nahulog ka dun sa tulay?
05:04.0
Rasyonal ba yung utak mo o irrational?
05:08.0
Tama ba yung kinakatakot mo?
05:10.0
May sense o no sense?
05:16.0
Kunwari may nangyari, anong gagawin mo?
05:20.0
For example, yung iba takot pumunta dito sa isang daanan.
05:25.0
Baka may magnanakaw.
05:27.0
Sabihin mo, ang dami naman ng tao naglalakad diyan araw-araw.
05:31.0
Hindi naman nananakawan.
05:33.0
Ba't ako matatakot?
05:35.0
Icha-challenge mo.
05:37.0
Baka mahulog ako dyan sa tubig.
05:41.0
Icha-challenge mo yung thoughts na pumapasok.
05:45.0
Baka hindi naman mangyayari.
05:47.0
Ibig sabihin, wala ka lang sa tamang pag-iisip kasi kabado ka.
05:52.0
Pagkabado ka, mali-mali na.
05:54.0
Yung compute ng utak mo.
05:56.0
Isip mo, may mangyayari.
06:01.0
Yung asawa ko may gagawin.
06:07.0
Maganda itong number four.
06:09.0
Release your anxiety or anger.
06:13.0
Dito nagkakamali ang marami.
06:15.0
Yung iba, pag nire-release ang anxiety or anger,
06:19.0
ang tamang paraan daw yung lakad-lakad, exercise, konting jogging.
06:25.0
Yan ang magandang release.
06:26.0
Physical activity.
06:28.0
Ang mali at bawal gawin.
06:31.0
Bawal daw ito gawin pag kayo ay panic na o galit na.
06:36.0
Huwag kang magsusuntok daw.
06:39.0
Huwag ka daw magbo-boxing.
06:41.0
Huwag kang magbabato.
06:44.0
Yung iba kasi naisip, mainit ang ulo ko.
06:46.0
Magbabasag ako dito.
06:49.0
Pero ayon sa pag-aaral,
06:51.0
lalo ka daw nagbabasag, nagsusuntok,
06:54.0
lalong iniisip mo, dapat pala ako magalit.
07:01.0
Tama pala ginagawa ko.
07:03.0
So, nare-reinforce yung maling ugali.
07:07.0
Na pag galit ka, minura mo, inaway mo,
07:10.0
lalo ka matendency pa.
07:12.0
In short, huwag mong galitin ang sarili mo.
07:16.0
Maraming ganyan sa kababayan natin.
07:18.0
Iniinis yung sarili.
07:22.0
Tapos nagbato siya, nag-alit siya.
07:24.0
Ba't niya binato?
07:25.0
Kita mo, binato ko.
07:26.0
Kasalanan mo yan.
07:27.0
Ang away na tayo.
07:30.0
Pinagawa mo sa akin yan.
07:31.0
Obviously, ikaw nagbato eh.
07:34.0
So, mali daw yun.
07:47.0
Visualize yourself calm.
07:49.0
Isipin mo ano ba yung kalmadong mukha mo.
07:56.0
Pag malungkot ka, sabi nga.
07:58.0
Pag tingnan mo yung picture mo sa salamin.
08:01.0
Nakaganong ka na.
08:02.0
So, pilitin mo tumawa.
08:04.0
Kahit hindi ka masaya,
08:06.0
pilitin mo tumawa.
08:07.0
Kahit hindi ka confident,
08:09.0
pilitin mo maging confident.
08:11.0
Yan ang coping mechanism ng katawan.
08:15.0
Kaya naiintindihan ko nga yung ibang tao.
08:17.0
Kung kailan nervyos,
08:18.0
dakdak ng dakdak.
08:22.0
Kung sino ang mahina ang confidence,
08:25.0
doon siya yabang ng yabang.
08:27.0
Pagbigyan na natin.
08:29.0
Yun ang mechanism ng katawan.
08:31.0
Gusto niya bumawi.
08:33.0
Kung feeling mo maliit ka,
08:35.0
doon niya papakita na malaki siya.
08:37.0
So, ganun din dapat tayo.
08:44.0
Pero yung acting mo na confident ka,
08:46.0
acting mo na masaya,
08:48.0
yung katawan mo masasanay din.
08:51.0
So, pag inisip mo kalma ka,
08:56.0
Think it through.
08:57.0
Pag-isipan mo muna.
08:59.0
Itong tao na kaaway mo,
09:03.0
Mortal enemy mo na ba talaga ito?
09:06.0
Habang buhay ba itong galit ka sa kanya?
09:10.0
ten years ago meron ka ng kaaway,
09:12.0
ngayon best friend mo na.
09:14.0
Ang daming ganyan eh.
09:16.0
Dati kaaway mo, ngayon bati mo na.
09:17.0
Ngayon galit ka dito,
09:19.0
ngayon gusto mo naman siya.
09:20.0
Hindi, magugulo lang utak mo.
09:26.0
Sino kaaway ngayon?
09:27.0
Pabago-bago lang.
09:28.0
So, ibig sabihin,
09:29.0
kung inis ka ngayon sa taong to
09:32.0
hayaan mo lang muna.
09:33.0
Baka umiikot din naman yan eh.
09:39.0
Rational thoughts.
09:41.0
Siyempre, pag-stress ka sa trabaho,
09:45.0
change your focus.
09:47.0
Lumabas ka sa kwarto.
09:49.0
Huwag ka muna doon sa loob.
09:54.0
at least nabago focus mo.
09:57.0
Ito lagi ko ginagawa.
09:58.0
Centering object.
10:00.0
May rosary tayo dito eh.
10:03.0
Ewan ko sa Pilipino,
10:05.0
Baong ka ng rosary.
10:06.0
O may holding cross ka.
10:10.0
meron kang Snoopy
10:12.0
o Charlie Brown na gusto mong cartoon.
10:14.0
So, meron kang hahawakan.
10:16.0
O yung bata na umiiyak,
10:18.0
bigyan mo isang maliit na laruan.
10:21.0
Pagkabado ka anak,
10:22.0
hawakan mo lang ito.
10:26.0
Pag kinakabahan ka,
10:27.0
hawakan mo yung object.
10:28.0
Pwede yung rosary,
10:29.0
pwede yung cross,
10:30.0
pwede yung whatever.
10:33.0
relax ka lang doon.
10:34.0
Kasi pag hinahawakan mo yun,
10:39.0
hypnotism sa sarili mo.
10:42.0
Siyempre, relax your body.
10:46.0
Relax yung katawan.
10:50.0
Relax your body ten.
10:51.0
Drop your shoulders.
10:57.0
tingnan mo yung kamay ng isang tao.
10:58.0
Pag yung kamay ng isang kausap mo
11:02.0
susuntukin ka na niya.
11:05.0
Pag galit ang bata,
11:07.0
hindi niya alam yan,
11:11.0
tingnan mo yung kamay mo,
11:14.0
yung nakaganyan kamay,
11:15.0
buksan pa namin eh.
11:20.0
Yan ang tendency.
11:22.0
Titigas ang pangha.
11:23.0
Titigas ang leeg.
11:25.0
Hindi niya alam yan,
11:26.0
tinitigas niya lahat.
11:29.0
Ready siya makipag-away.
11:32.0
dahil tinitigas niyo,
11:37.0
Gusto mo magtigas.
11:43.0
Yung leeg masakit,
11:48.0
Yung shoulder yan,
11:49.0
pampaluwag yan ng,
11:51.0
Tapos konting stretch,
11:52.0
yung mga ginagawa ko.
11:54.0
nire-release mo yung stress
12:00.0
Ginaganong-gano ng sarili.
12:02.0
Tapping technique.
12:06.0
identify pressure points.
12:08.0
Anong masakit sa katawan?
12:12.0
Baka meron kang stress point.
12:20.0
sa ilalim ng mata.
12:22.0
Dito sa ilalim ng mata.
12:25.0
Sa ilalim ng eyebrow.
12:27.0
may secret yan eh.
12:33.0
Huwag lang ikot-ikutin yung buhok
12:35.0
kasi baka malagas ang buhok.
12:39.0
huwag ganong-ganonin.
12:42.0
iganyan nyo lang.
12:44.0
Kasi pag tumatanda,
12:46.0
numinipis ang buhok,
12:47.0
mahina ang kapit,
12:49.0
Kaya pag ginanyan mo,
12:55.0
Pumunta ka sa mahangin,
12:57.0
sa magandang bundok,
13:03.0
Umalis ka sa kwarto mo.
13:11.0
Mainit yung kwarto mo.
13:14.0
Pumunta ka sa mahangin.
13:15.0
Tumingin sa malayo.
13:18.0
Kung wala ka talaga makitang malayo,
13:20.0
tumingin ka nalang ng picture.
13:22.0
Imagine mo na doon ka.
13:24.0
Ang masikip na kwarto,
13:29.0
Masikip na elevator,
13:30.0
claustrophobic eh.
13:34.0
Meron nagpapanik,
13:36.0
Pag masikip ang lugar.
13:41.0
Pwede ka uminom ng tubig,
13:45.0
Siguro konting kain lang konti.
13:47.0
Huwag naman masyadong malaking pagkain.
13:50.0
Yung iba, dark chocolate.
13:51.0
Pero siguro saging na lang.
13:55.0
Tapos kain konti.
13:56.0
Baka ginugutom ka.
13:57.0
Baka hypoglycemia ka lang.
14:04.0
minsan nakaka-asidic.
14:08.0
Pwede kayong mag-chewing gum?
14:10.0
Actually, may konti pag-aaralan.
14:16.0
Tsaka nakakagana daw ng utak.
14:18.0
Yung pag-chew mo daw,
14:21.0
mas gumagana yung utak.
14:24.0
Ako hindi ako masyado hot sa chewing gum.
14:26.0
Pero baka okay sa inyo.
14:28.0
Makinig sa music.
14:29.0
Yan ang gusto ko talaga.
14:31.0
Ako mas gusto ko lumang music.
14:36.0
Basta yung lumang panahon,
14:38.0
siguro pagdating yung edad ko,
14:40.0
yung lumang panahon,
14:42.0
Yung lumang picture,
14:49.0
Parang relaxing eh.
14:53.0
Nabuhay sila 100 years ago.
14:56.0
Nare-relax ako pag luma.
14:59.0
Yan ang tinuturo sa akin ni Doc Lisa
15:01.0
pag na-stress ako.
15:03.0
nung pumunta tayo 25 years ago sa Amerika,
15:06.0
nung nag-aaral ka pa,
15:08.0
yung mga ganyan ba?
15:11.0
Ang sarap isipin.
15:14.0
imbis na iniisip mo,
15:17.0
may nararamdaman ka,
15:19.0
baka mamatay ka na.
15:20.0
Yan ang iniisip mo.
15:21.0
Iniisip mo yung dati.
15:25.0
So, ibahin mo yung isip mo.
15:27.0
Tapos, listen to music din.
15:33.0
Baka pwede sa inyo.
15:35.0
Sa akin, dito pwede.
15:36.0
Hindi ako marunong sumayaw eh.
15:38.0
sasayaw sa exercise.
15:40.0
Nawawala yung anxiety,
15:44.0
Nakababayan natin.
15:45.0
Mahilig kayo mag-TikTok.
15:48.0
huwag nyo na i-post.
15:50.0
Nakaka-stress mag-post.
15:53.0
Kailangan sanay na sanay ka.
15:55.0
hindi mo alam ano.
15:56.0
Hindi mo lang alam.
15:57.0
Kala mo maganda ginagawa mo,
15:58.0
mamamali ka pala.
15:59.0
Iba ang social media sa atin.
16:01.0
Kaya isayaw mo lang
16:07.0
bawas increased quality of life
16:12.0
Number seventeen,
16:13.0
watch funny videos.
16:15.0
Pwede naman yung mga nakakatawa.
16:17.0
Kuya na nagpapasaya sa'yo.
16:19.0
Pero ako gusto kong mas luma.
16:23.0
Hindi nyo ito ginagawa eh.
16:24.0
Pero number eighteen,
16:28.0
Isulat mo lang sa papel.
16:31.0
Sulat mo ano yung,
16:33.0
Malaking bagay yung diary eh.
16:35.0
ano yung kinainis mo,
16:37.0
ano ang positive,
16:38.0
negative sa buhay ko.
16:44.0
May problema dito.
16:45.0
May sakit si nanay.
16:46.0
May nararamdaman ako.
16:48.0
Nalugi sa negosyo.
16:52.0
Okay pa kami ng mag-asawa.
16:53.0
Okay pa ng mga anak ko.
16:55.0
Masupportive sila.
16:57.0
So, tignan mo yung negative and positive
17:00.0
Tapos, magdasal ka konti.
17:02.0
Lord, tulungan mo ako.
17:03.0
Gagawin ko yung maayos.
17:09.0
Yan lang ang technique ng mga,
17:12.0
yan ang isang technique ng
17:14.0
psychiatrist at psychologist.
17:16.0
Kaya tayo nagbabayad ng libo-libo
17:19.0
sa psychiatrist at psychologist
17:22.0
para mailabas yung
17:27.0
Pag may nana na malaki,
17:30.0
Tanggalin yung nana.
17:32.0
Kung may nana sa utak,
17:34.0
puro negative thoughts,
17:36.0
kailangan malabas yung nana.
17:47.0
Paganda naman, stress ball.
17:49.0
Kaya may stress ball.
17:57.0
Merong mga oil-oil na,
17:58.0
misang coconut oil lang.
18:06.0
nagtitrigger ng emotion.
18:09.0
Ang special na amoy,
18:11.0
nakaka-trigger ng emotion.
18:13.0
Meron kami sa mga amoy.
18:14.0
Connected yan eh.
18:15.0
Emotion and smell sa utak natin.
18:16.0
Magkadikit yan eh.
18:18.0
pag may naamoy ka na maganda,
18:21.0
o like yung nanay ko dati,
18:23.0
laging may white flower.
18:25.0
O merong mga tiger balm.
18:27.0
Yung makakukuha ng ano.
18:30.0
Diba? O Vicks whatever.
18:32.0
Kung ano man yung amoy
18:33.0
na nagtitrigger sa'yo ng alaala,
18:37.0
Kung ano man yung nagtitrigger.
18:39.0
So, maglagay ka ng pang-trigger.
18:42.0
Actually, ang amoy din ng prutas.
18:46.0
Amoy-amoyin mo mansanas,
18:48.0
nakaka-relax ang mansanas.
18:51.0
Kung gusto mo magising,
18:53.0
amoyin mo orange.
19:00.0
Pero yung amoy ng mansanas,
19:06.0
Kaya kami apple scent eh.
19:08.0
So, try nyo smell.
19:10.0
Lahat ng technique.
19:13.0
Number 21 out of 22,
19:16.0
Ako, ito si Dok Liza.
19:17.0
Magaling tong mag-psychiatrist eh.
19:20.0
Hindi ko na kailangan bayaran.
19:21.0
Actually, kailangan gumawa ng video si Dok Liza.
19:23.0
Si Dok Liza, sa tabi lang niya.
19:26.0
Ano ba iniisip mo ngayon?
19:28.0
Ano ba nabasa mo ngayon?
19:29.0
Yan na style ni Dok Liza.
19:31.0
Ano ba nabasa mo ngayon?
19:33.0
Ano na-trigger sa'yo
19:34.0
kaya ka na-stress?
19:36.0
Sabi mo, wala namang connection.
19:38.0
May nabasa lang ako sa classmate ko.
19:43.0
Kaya ka nainis na.
19:48.0
Ano pa naginip mo?
19:50.0
Yun na nag-trigger.
19:52.0
Kala mo hindi yun ang cause.
19:56.0
Kasi, misa hindi tayo umaamin eh.
19:58.0
Aamin ka ba na naingit ka?
20:00.0
Aamin ka ba na galit ka?
20:02.0
Aamin ka ba na gulit ka?
20:05.0
Gusto mo may masamang mangyari sa ibang tao.
20:09.0
Alam mo kasi masama eh.
20:10.0
Pero, minsan yun ang pumapasok.
20:12.0
So, maganda na ilalabas.
20:19.0
Very effective ito ah.
20:20.0
Gamit ito ng anak ko.
20:22.0
Spend time with a pet.
20:29.0
Sabi ko nga itong twenty-two techniques.
20:32.0
i-pet lang nila yung mga aso kasi
20:34.0
lalo na yung aso at pusa.
20:35.0
Talagang unconditional love eh.
20:37.0
Hindi ka aawayin.
20:39.0
Hindi ka tsitsismisan.
20:42.0
Hindi ka tulad ng tao.
20:46.0
Walang break up sa aso at pusa.
20:48.0
Kung ano man ang pet nyo.
20:51.0
So, yan ang twenty-two techniques.
20:53.0
Sinitingnan ko nga meron pa ba tayong other techniques.
20:56.0
Okay, yan ang self-help natin.
20:59.0
Kung talagang hirap na hirap,
21:03.0
pupunta sa psychology, psychiatrist.
21:05.0
May tableta na pamparelax.
21:08.0
Merong mga Valium,
21:15.0
May mga pampatulog.
21:20.0
Kung talagang sobra-sobra ka na-stress.
21:22.0
May anti-depressant.
21:24.0
Yung sobra-sobra stress na umiiyak na,
21:27.0
ayaw na magtrabaho,
21:29.0
hirap na hirap na,
21:30.0
pwede naman sila mag-psychiatrist.
21:33.0
Hindi ko naman sinasabi.
21:35.0
Kasi yung sobra-lungkot,
21:36.0
may kulang na chemical na sila sa utak.
21:38.0
Yung serotonin nila bumabagsak.
21:40.0
Hindi nila kasalanan yun,
21:42.0
yung mga may depression.
21:43.0
Bumabagsak yung serotonin sa sobrang stress,
21:46.0
kailangan nila ng anti-depressant,
21:51.0
mas gusto ko yan,
21:53.0
tsaka anti-depressant.
21:55.0
six months to one year ang inom niyan.
21:57.0
Minsan kailangan yan.
22:00.0
Minsan kailangan.
22:01.0
Tulad nga na sinabi ko sa inyo,
22:02.0
tinuturo ko sa inyo,
22:04.0
the best of both worlds.
22:06.0
Yung pinakamagandang natural remedy,
22:09.0
binagay ko na nga natural remedy
22:11.0
sa stress, anxiety, depression,
22:13.0
panic, palpitation,
22:15.0
high blood sa stress.
22:16.0
Pero pag hindi makukuha,
22:18.0
eh malaking tulong din yung gamot.
22:22.0
pag di na talaga kaya,
22:23.0
di nyo na ma-manage yung anak ninyo
22:27.0
dalhin nyo sa psychiatrist.
22:28.0
Anong ginagawa nitong gamot?
22:35.0
pag bagsak na yung level,
22:36.0
kahit anong usap mo,
22:39.0
kahit anong alug mo,
22:40.0
kahit sampal-sampalin mo pa,
22:41.0
hindi na makukuha sa,
22:44.0
hindi na pumapasok yung sinasabi mo.
22:46.0
Kailangan nila ng gamot.
22:48.0
Ang ginagawa ng gamot,
22:51.0
pinapakalman niya yung mga nerves,
22:55.0
Parang pinapakalm nila.
22:57.0
So pag nag-iisip ka ng
22:59.0
apat na bagay na magulo,
23:03.0
Parang sinusupress ka.
23:08.0
Kaya imbis na magwala sila,
23:11.0
nakaupo na lang sila.
23:19.0
So yun ang ginagawa ng gamot.
23:21.0
Pero kahit naka-antidepressant kayo,
23:23.0
kayo pa rin dapat unti-unti
23:26.0
maglalabas sa sarili nyo.
23:29.0
pag wala ka ng gamot,
23:30.0
kayo mo na mabuhay.
23:35.0
Maganda ba itong techniques natin?
23:37.0
Sana mo nakatulong?
23:40.0
Baka meron kayong sariling technique.
23:43.0
very effective ito.
