01:31.1
At inadequate, inadequate
01:34.7
I think that's very clear naman po, yung inadequacy
01:37.4
ng ating batas at pismong
01:39.2
si Comelec Chairman George Garcia,
01:41.7
yung paulit-ulit nga nagsasabi
01:44.2
amyendahan o revisahin na yung ating
01:46.8
omnibus election code.
01:49.2
Nauna pa sa ating current
01:51.2
1987 constitution.
01:53.5
Masyado na makaluma.
01:54.9
Ngayon sir, gusto ko po sanang puntahan yung makaparaan
01:57.4
kung paano ba talaga
01:58.4
nakaka-impluensya ang isang foreign agent
02:01.8
for instance, dito sa ating eleksyon.
02:03.9
I suppose, from my perspective,
02:06.5
kayo na po siyempre
02:07.2
nagpapaliwanag nito dahil kayo po eksperto.
02:09.2
Nakikita ko lang po, so far,
02:12.1
yung pagdating po
02:15.2
sa donations or contributions,
02:17.4
and number two, pagdating doon sa
02:19.1
paghubog ng naratibo
02:21.2
on social media in particular,
02:23.3
ano po yung mga dapat nating bantayan?
02:26.7
pag titignan mo nga yung batas,
02:28.2
ang assumption kasi,
02:29.8
ang dapat lang bantayan
02:31.9
pagkakataong mag-suporta ng resources
02:38.2
ang isang foreign government
02:39.8
sa political parties
02:41.0
o mga foreigners at foreign corporations
02:44.4
na magbigay ng donations sa mga candidates.
02:47.0
So, ang assumption dito,
02:49.0
ang abinyo lang ng foreign interference
02:50.9
ay yung pagbigay at pag-donate ng pera.
02:55.3
Even before, nakita na nila
02:57.2
na ito ay isang mischief
03:00.5
sa isang electoral process.
03:03.2
Ngayon, ang hindi natutugunan
03:05.7
ng ating mga batas
03:06.8
ay yung posibilidad
03:07.8
na mga foreign powers
03:11.2
ay pwede nilang hubugin
03:12.8
ang pag-iisip ng taong bayan
03:22.5
obvious na papanig sa kanila.
03:27.5
Yung, yung pag...
03:33.0
ang, ang, ang, ah...
03:35.0
Pag-dictate ng narrative
03:36.0
o pag-create ng narrative
03:40.8
ay ngayon madaling gawin
03:43.0
dahil sa pervasiveness ng ah...
03:48.0
sa, sa, sa pang...
03:49.9
pang araw-araw na buhay
03:50.9
ng ordinaryong Pilipino
03:52.9
at alam naman natin
03:53.9
na ito talaga yung...
03:54.9
at, at yung pamamaraan din,
03:57.9
Yung pamamaraan ng ah...
04:00.9
communications ngayon
04:01.9
through social media
04:04.9
Talagang ito yung madaling pumasok
04:12.9
sa ating mga kababayan.
04:36.9
even those outside of our country.
04:41.9
Himayin natin o, Commissioner.
04:43.9
nakakabahala talaga, no?
04:44.9
Unang-una yun sa funding.
04:47.9
isa rin yan sa struggles
04:48.9
ng ating Comelec, no?
04:51.9
campaign spending?
04:53.9
yung campaign spending natin,
04:54.9
yung batas natin dito,
04:59.9
up to 10 pesos per registered voter
05:00.9
kung tatakbo ka sa pagkapangulo, no?
05:03.9
Tapos, may 5 pesos,
05:09.9
Pag nahuli yung isang kandidato,
05:10.9
dahil sa paglabag nun,
05:11.9
sorry for the term
05:12.9
that I'm going to use,
05:13.9
tanga na lang siya.
05:16.9
karamihan binabi-elate siya, no?
05:19.9
ano yung mga gusto nyo makakita
05:21.9
dito sa ating batas
05:23.9
para ma-address siya?
05:26.9
magkaroon tayo ng credible
05:31.9
dito sa mga supposed or possible
05:33.9
Manchurian candidates?
05:38.9
ang gusto mong tingnan dyan
05:39.9
yung talagang ma-regulate
05:40.9
yung expense, no?
05:44.9
it's not really regulation per se,
05:48.9
yung reportorial requirements
05:52.9
because of the unreasonably
05:54.9
low expenditure limits, no?
05:57.9
Parang walang incentive
05:59.9
para mag-report ka ng totoo, no?
06:04.9
sino namang magbibigay ng report,
06:07.9
nalalabas na siya mismo
06:08.9
yung nag-violate sa batas, no?
06:12.9
nakikita natin na
06:13.9
nakikita natin na talagang
06:20.9
napakalaki ang umiikot na pera
06:26.9
pero hindi ito kumukumporme
06:30.9
doon sa pwedeng naging gastos
06:33.9
ng isang kandidato
06:34.9
na nire-report sa Comelec.
06:36.9
Doon sana yung umpisa
06:37.9
na pwede nating tingnan.
06:39.9
Kasi kung napakalaki
06:40.9
ng kanilang ginastos,
06:44.9
pwede mong pagsimulan yun
06:46.9
para tingnan kung saan nila
06:48.9
kinuha yung pera, no?
06:50.9
Babala kung malaki ang gastos,
06:52.9
saan ang galing yung ginastos?
06:54.9
Ang problema din kasi ngayon, ano,
06:56.9
nagiging supposedly organic na raw
06:59.9
yung mga campaigns
07:00.9
na hindi mo kailangang i-ascribe
07:03.9
o hindi na kuminsan legally
07:05.9
hindi mo pwedeng i-ascribe sa kandidato.
07:08.9
Dahil ito ay, you know, activities,
07:11.9
parang free speech rights
07:15.9
ng mga individual na mamamayan
07:18.9
na kung saan pwede nilang ihayag
07:20.9
ang kanilang napupuso ang kandidato
07:24.9
without really putting it
07:25.9
within the ambit of campaign.
07:27.9
Pag hindi siya kasama sa kampanya,
07:29.9
ibig sabihin, hindi mo i-re-report.
07:31.9
Kung hindi mo i-re-report,
07:32.9
hindi mo alam kung wala kang magiging basihan
07:37.9
para tingnan kung talagang nag-exit
07:39.9
at sa isang expense
07:42.9
o kaya kung talagang ito ay gastos
07:45.9
nung kandidatong iyon.
07:46.9
Ngayon, hindi mo naman din pwedeng usisahin
07:49.9
kung saan kinuha ng ordinaryong mamamayan
07:53.9
yung kanyang ginamit at nagpagawa siya
07:56.9
ng napakalaking tarpulin.
07:59.9
Nasasabayhin niya, karapatan ko ito
08:04.9
Hindi ako sinuportahan ng kandidato.
08:06.9
May advocacy ako.
08:08.9
So parang lalabas, parang free speech na iyon.
08:11.9
Iyon yung mga dapat i-review natin
08:15.9
kung gusto talaga nating matingnan
08:19.9
yung paggastos sa election.
08:25.9
Other than that, napakahirap talaga.
08:28.9
Hindi nga eh, sir. Parang ang hirap.
08:32.9
I don't even know where to begin.
08:34.9
Kasi nandun yung fundamental right to free speech.
08:39.9
Meron bang paraan para ma-double check,
08:44.9
ma-ascertain, let's say ng Comelec,
08:47.9
kung saan ang galing isang donation or contribution?
08:50.9
Kasi for instance, kunwari lang China.
08:53.9
Pwede naman siyang magpondo through certain vloggers
08:56.9
or through certain data scientists
08:59.9
na pwedeng maraming mga galamay
09:03.9
Tapos i-create yung narrative,
09:06.9
i-boost siya, lalabas siya kung saan saan.
09:09.9
So medyo makokontrol yung nakikita sa mga feeds ng mga tao
09:13.9
para kahit pa paano siguro maisip nila
09:16.9
mukhang okay naman itong kandidato na ito
09:18.9
o itong mga kandidato na ito,
09:19.9
yun pala, mga supportado
09:21.9
o mga tinatawag na Manchuran candidates.
09:23.9
Sa ganong senaryo, I mean,
09:25.9
meski hindi lang po from the perspective of Comelec,
09:28.9
ano ba yung mga pwedeng gawin
09:29.9
for us to have a credible defense naman?
09:32.9
Kaya ulang-ula, paano natin makikita,
09:34.9
paano natin malalaman na talagang support?
09:37.9
Eh ito yung mga bagay na talagang ginagawa
09:40.9
at nagiging mas efektibo sa perspektibo ng mga political operator
09:44.9
pag hindi lantad kung sino yung behind dito.
09:48.9
Una yung mismong mga operator,
09:50.9
hindi mo sila kilala o hindi sila lantad
09:53.9
at best, parang chismis na ito daw yung sumusuporta dito
09:57.9
at sa isang kandidato,
09:59.9
much more na mas mahirap kung saan galing yung pera
10:03.9
na pumupunta sa kanila.
10:05.9
Maganda siguro tingnan natin yung ating internet infrastructure
10:14.9
kung pwedeng magkaroon ng regulation along that line.
10:33.9
At maganda ikaw lang sa mga call-in at at super stickers sa YouTube
10:35.9
saka Facebook stars po.
10:37.9
Alam niyo po malayo pong mararating nito
10:39.9
para makagawa po kami ng mas maraming video
10:42.9
na makatutulong po sa magpapakalat ng tamang impormasyon para sa bawat Pilipino.
10:46.9
Kada like, subscribe, follow, at share ay pag-suporta po
10:49.9
sa tunay na independent journalism sa bansa.
10:52.9
Maraming maraming salamat po.