02:15.2
kung ibig sabihin nila ng status quo, hindi tayo magpapadala ng mga repair materials
02:21.4
doon sa ating barko na luma at nabubulok na, yung BRP Sierra Madre.
02:29.3
Yun ang pagkakaintindi ni Duterte at sa kanila Roque.
02:32.7
Ang status quo ay hindi tayo magpapadala ng construction materials,
02:38.4
hindi tayo magpapadala ng repair materials doon sa BRP Sierra Madre.
02:44.9
At yung China naman, hindi naman sila gagalaw na haharangin yung ating barko.
02:51.4
Kung baga, yun ang sinasabi ni Duterte na status quo.
02:55.6
Narinig nyo naman siguro yun, napanood nyo.
02:58.3
Doon sa presko ni Duterte, yun ang paliwanag niya.
03:01.4
Ang ibig sabihin daw ng status quo, walang galawan.
03:05.9
Ang ibig sabihin daw ng walang galawan, status quo, walang galawan, as is, where is.
03:12.5
Yun yung ginamit na term ni Duterte.
03:15.2
Ang ibig sabihin ng as is, where is sa kanya, hindi tayo magpapadala ng construction materials,
03:21.4
hindi tayo magpapadala ng repair materials.
03:23.8
Ang China naman, hindi tayo haharangan, hindi tayo ihaharas, hindi tayo hahadlangan.
03:32.8
Yan daw yung as is, where is.
03:35.3
Ngayon, dito sa paliwanag ni retired senior associate Justice Carpio na ipapakita ko po sa inyo,
03:42.4
hindi ganon ang status quo dapat.
03:46.0
Hindi ganon ang status quo dapat.
03:51.4
Itong paliwanag ni retired senior associate Justice Carpio, ano ito eh?
03:56.6
Pabugado nga naman si Duterte, hindi niya ito alam.
03:59.8
I-sabi ko ano ba ito?
04:01.9
Ito mga kabunyog, maganda yung paliwanag ni retired senior associate Justice Carpio.
04:06.6
Ipaliwanag ko rin sa inyo.
04:09.8
The Philippines beached the BRP Shira Madre on Ayungin Shoal in 1999,
04:16.6
three years before the 2002 Declaration of Conduct.
04:20.5
Thus, the Philippines had the right to keep the Shira Madre on Ayungin Shoal, including
04:26.7
maintaining and repairing it, even after the signing of the 2002 Declaration of Conduct.
04:34.7
So may binabanggit si retired senior associate Justice Carpio na kasunduan ng China at ng
04:40.9
mga bansa sa ASEAN, yung tawag niyan 2002 Declaration of Conduct.
04:48.8
Ito mga kabunyog.
04:51.4
So sabi ni retired senior associate Justice Carpio.
04:57.5
The status quo at the time of the gentleman's agreement was governed by the 2002 Declaration of Conduct between ASEAN and China.
05:08.5
So sabi ni retired senior associate Justice Carpio.
05:10.9
Kung si Duterte ay nagsabi na status quo, dapat ang pinatupad na status quo,
05:17.4
yung nakalagay sa 2002.
05:18.8
Ibig sabihin, noong 2002 pala, mayroong napagkaisahan o napagkasundo ang deklarasyon
05:31.9
ang China at ang ASEAN, Association of Southeast Asian Nations.
05:37.0
Ano ba ang laman ng nasabing kasunduan?
05:40.3
Yang Declaration of Conduct.
05:42.3
Anong ibig sabihin ng Declaration of Conduct?
05:44.5
Yan yung napagkaisahan na dapat na kandak o galaw.
05:48.8
Nang mga bansa na nagkiklaim ng mga teritoryo dyan sa South China Sea.
05:54.1
Yan yung agreement ng China at ng ASEAN kasama na ang Pilipinas.
05:59.4
Ano ang laman ng Declaration of Conduct between ASEAN and China noong 2002?
06:04.2
Ang laman yan ganito.
06:06.3
Ang laman yan ganito mga kabunyog.
06:09.2
Hindi na pwedeng magtayo ng mga bagong istruktura.
06:13.3
So, ang napagkaisahan pala dyan sa 2002 Declaration of Conduct,
06:18.2
between ASEAN and China,
06:18.8
wala nang mga bagong istrukturang itatayo.
06:25.1
Ibig sabihin, kung ano ang nandyan, yan na lang.
06:30.7
Kung may mga nagbinawa ang China, may ginawa ang Vietnam, may ginawa ang Pilipinas,
06:36.0
kung ano ang nandyan as of 2002, yan na lang.
06:39.4
Wala nang additional structures na gagawin.
06:42.6
Yun ang ibig sabihin ng 2002 Declaration of Conduct between ASEAN and China.
06:50.5
So, ang sinasabi ni retired Senior Associate Justice Carpio,
06:54.4
kung yan ang napag-agrihan na Declaration of Conduct ng 2002
06:59.2
ng China at ng ASEAN, kasama na ang Pilipinas sa ASEAN,
07:04.1
yan dapat yung status quo na ipinag-agrihan ni Duterte.
07:13.0
So, anong ibig sabihin nun?
07:14.7
Hindi na pwedeng magtayo ng bagong mga istruktura,
07:18.2
alin man na bansa, mag-China man yan, mag-Vietnam, mag-Malaysia, mag-Pilipinas.
07:23.4
Basta yung mga nakaperma dyan sa Code of Conduct o Declaration of Conduct ng 2002,
07:30.0
kung agreement, wala nang mga bagong istruktura ang gagawin.
07:33.5
So, ngayon, Pilipinas, nandyan na yung ating BRP Sierra Madre, 1999 pa.
07:41.7
Ibig sabihin, bago pa ang 2002 na yan na Declaration of Conduct,
07:46.6
nandoon na ang ating BRP.
07:48.2
So, kung yan ay mini-maintain natin,
07:52.8
hindi yan violation ng 2002 Declaration of Conduct.
07:57.2
Ang sinasabing bawal sa 2002 Declaration of Conduct ng ASEAN at China,
08:02.4
yung pagtatayo ng mga bagong istruktura.
08:05.4
Pero yung maintenance at repair ng existing na nating istruktura,
08:13.5
Yan ang punto ni retired Sen. Associate Justice Carpio.
08:18.2
Nangyayag si Duterte na hindi na tayo magre-repair ng BRP Sierra Madre.
08:23.0
So, hindi status ko yun.
08:24.9
Mas ano pa nga yun eh.
08:26.8
Mas maganda pa nga yung agreement ng Declaration of Conduct ng 2002.
08:31.9
Doon ang sabi, hindi na magtatayo ng bagong istruktura.
08:35.5
Pero yung existing ng mga istruktura, pwede mong i-maintain.
08:42.3
Di ba mga kabunyog?
08:44.2
Nakukuha nyo yung paliwanag ni ano?
08:45.9
Very clear explanation.
08:47.1
Sabi ni Manong Ray Banchanel.
08:49.8
Ibig sabihin, kung si Duterte ay pumayag sa status ko,
08:54.6
dapat ang status ko yung nakalagay sa 2002 Declaration of Conduct ng ASEAN at China.
09:01.3
Doon sa declaration ng 2002 na nag-agree ang ASEAN at China,
09:06.1
ang status ko dapat na yun,
09:08.6
pwede kang mag-repair ng existing structures.
09:11.2
Ang hindi pwede yung magtayo ng bagong structures.
09:14.4
Ginawa ni Duterte,
09:15.5
mas mababaw, mas matindi pa kaysa dyan sa 2002 Declaration of Conduct.
09:21.9
Kasi pumayag siya na hindi na tayo mag-re-repair ng ating BRP Sierra Madre.
09:27.1
So anong ginawa ni Duterte?
09:29.3
Parang nakipagkutsabahan siya sa China kasi masisira ang ating BRP Sierra Madre.
09:34.4
Pag nasira yung BRP Sierra Madre, papasok na ngayon ang China sa Ayungin Shoal.
09:39.8
Yun ang gustong mangyari ng China.
09:42.1
Yun ang sinasabi ni Retired Senior Associate Justice Commissioner,
09:46.1
ang ginawa ni Duterte na status ko na gentleman's agreement
09:49.9
ay against sa interest ng Pilipinas.
09:53.1
Contrary sa 2002 Declaration of Conduct between ASEAN and China.
09:59.5
Dapat kung pumayag si Duterte ng status ko,
10:02.9
kung ang ipinatupad,
10:04.5
yan man lang 2002 Declaration of Conduct.
10:07.5
Which is okay lang yan.
10:09.0
Kasi nakalagay naman dun,
10:10.5
hindi na magtatayo ng mga bagong struktura ang mga claimants.
10:14.7
Yung mga bansang,
10:15.4
yung mga bansang,
10:15.5
sa South China Sea,
10:18.2
hindi magtatayo ng bagong structures.
10:20.5
Pero yung existing,
10:22.0
pwedeng i-repair at i-maintain.
10:25.8
Kaya, ito yung paliwanag ni Retired Senior Associate Justice Scorpio.
10:29.7
O, tingnan uli natin.
10:31.6
Sabi ni Retired Senior Associate Justice Scorpio,
10:34.1
the Philippines beats,
10:40.0
kung BRP Sierra Madre on Ayungin Shoal in 1999.
10:43.6
Three years before,
10:45.4
2002 Declaration of Conduct.
10:48.7
had the right to keep the BRP Sierra Madre on Ayungin Shoal,
10:52.4
including maintaining and repairing it,
10:55.3
even after the signing of the 2002 Declaration of Conduct.
11:00.2
So, ibig sabihin,
11:01.3
dapat ang inasert ni Duterte sa China,
11:04.5
yung Declaration of Conduct ng 2002.
11:08.2
kasi kung yan Declaration of Conduct ng 2002 ang inasert,
11:12.8
Kasi ang nakalagay naman dyan,
11:15.4
Ang status ko ay,
11:17.7
magre-repair tayo ng ating BRP Sierra Madre.
11:22.3
umayag siya na hindi na tayo magre-repair ng BRP Sierra Madre.
11:26.1
Umayag siya na hindi na tayo,
11:28.2
hindi na natin i-maintain yung BRP Sierra Madre.
11:32.8
May yung pag-maintain at pag-repair ng existing structures,
11:40.9
o nandyan ng yung 2002,
11:43.2
hindi illegal yun.
11:45.4
Ang ginawa ni Duterte,
11:48.8
Yun, mga kabunyog,
11:49.8
ang sinasabi ni retired senior associate justice Carpio.
11:56.2
So, naintindihan na po natin ngayon.
11:58.4
So, yan mga kabunyog.
11:59.9
O, sana nakatulong itong discussion kong ito.
12:02.2
Sabi ko, matindi pala.
12:03.8
Itong bagong paliwanag ni Carpio,
12:10.0
yung ginawa ni Duterte sa atin,
12:11.5
talagang katraiduran.
12:14.4
sabi ni Noly Estrella,
12:15.4
kailangan na talagang ipatawag sa kongreso si Digong.
12:19.2
Sa Senado Malabo,
12:20.3
dahil si Amy Marcos ang Senate Committee
12:22.2
on Foreign Relations Chairperson.
12:25.7
Kaya, yan mga kabunyog.
12:28.3
sana naunawaan niyo yung paliwanag ko.
12:31.4
Yan yung sinabi ni retired senior associate justice Carpio.
12:34.3
Nang mapanood ko yun at makita ko,
12:36.5
sabi ko, matindi ito,
12:37.5
itong bagong paliwanag ni retired senior associate justice Carpio.
12:41.6
Pumayag si Duterte
12:42.8
sa sinasabi niyang status ko,
12:45.0
ang sinasabi niyang status ko,
12:47.1
hindi na tayo magre-repair at mag-maintain
12:49.4
ng BRP Sierra Madre.
12:51.1
Hindi naman yun ang status ko dapat eh.
12:53.8
Ang status ko dapat,
12:55.0
pwede pa tayo mag-repair at mag-maintain
12:56.8
ng BRP Sierra Madre.
12:58.7
Kasi nandyan na yan
12:59.7
nang pinirmahan ang 2002
13:01.8
Declaration of Conduct
13:03.3
ng China at ASEAN.
13:08.2
Declaration of Conduct ng 2002
13:10.4
ng ASEAN at China,
13:12.3
hindi na pwedeng magtayo
13:13.6
ng mga bagong structures.
13:15.0
Hindi pwedeng magtayo ng bago.
13:17.0
Ay yung BRP Sierra Madre,
13:18.6
1999 pa yan nandyan ah.
13:20.1
So, hindi na yan sakop
13:23.4
ng Declaration of Conduct.
13:26.4
Modified status ko.
13:29.6
kaya yan mga kabunyog.
13:31.0
Ngayon ang ginawa ni Duterte,
13:33.5
Pumayag siya na hindi na tayo magre-repair
13:35.6
ng BRP Sierra Madre.
13:36.9
So, anong mangyayari sa BRP Sierra Madre?
13:40.3
Pag nasira yung BRP Sierra Madre,
13:41.9
wala nang tutuloyan yung ating Navy na nandun.
13:45.0
Yun ang inihintay ng China.
13:46.8
Mawala na yung ating Navy doon.
13:48.6
Pag nawala na yung ating Navy doon,
13:51.4
ang China na ang kukontrol talaga
13:53.1
ng West Philippine Sea.
13:55.9
Kasi wala na tayong bantay doon.
13:58.4
Yan yung ano mga kabunyog.
14:02.0
imbestigahan na si Duterte.
14:07.3
Don't vote anymore
14:08.4
sa mga makachina.
14:10.3
So, ito mga kabunyog,
14:11.5
sana nakatulong yung paliwanag ko.
14:13.3
Magaling, magaling yung paliwanag ni,
14:16.3
ang magaling dito
14:17.4
kay Retired Senior Associate Justice Carpio,
14:20.1
may mga legal talagang,
14:22.9
hindi kinikilala ng China
14:24.3
ang 2016 arbitral ruling
14:26.6
na naipanalo natin,
14:28.4
mga structures pwedeng i-maintain,
14:30.8
o di ibig sabihin,
14:33.6
kung problema kay Duterte,
14:35.4
pumasok sa executive
14:39.9
Nagkasundo na nga
14:40.8
ang mga bansa sa ASEAN
14:48.2
mas matindagang matindi
14:49.5
ang pagpapakatutang
14:54.5
Pumayag si Duterte
14:55.6
sa hindi na magre-repair?
14:58.4
Hindi na mag-maintain?
15:01.0
pabor sa China yun.
15:05.8
sige mga kabunyog,
15:07.2
magandang araw po sa inyong lahat.
15:12.0
lagi po nating ipaglaban
15:13.3
ang nag-iisa nating
