00:57.4
Bahagi po ng Northern Luzon.
00:59.9
Estrategik po o estrategiko ang Cagayan
01:02.3
dahil nakaharap po yan sa West Philippine Sea ng Cagayan.
01:08.0
At mayroong dalawang EDCA sites dyan.
01:10.8
May dalawang EDCA sites dyan ang US na pinayagan ng Pilipinas.
01:16.8
Talagang pinapalakas dyan ang depensa sa bahagi na yan
01:20.2
kasi ang Northern Luzon,
01:21.4
yung Ilocos, yung Batanes,
01:25.3
yung pati yung Cagayan Valley Region,
01:31.4
kasama na ang Cagayan, Isabela.
01:34.4
Importante yan sa depensa natin sa West Philippine Sea
01:38.7
kaugnay sa problema natin sa China.
01:41.1
Ay ngayon, ang lumalabas,
01:43.2
napakarami daw ng mga Chinese students
01:45.5
sa kulihiyo sa Cagayan.
01:48.4
So, naaalarma ang AFP dito.
01:54.1
Nakakaalarma kasi,
01:55.3
bakit napakarami ng Chinese students doon sa Cagayan?
01:59.7
At bakit Cagayan?
02:01.5
Eh tulad nga ng na-discuss natin,
02:03.4
ang Cagayan, importante kasi,
02:06.7
estrategico ang lugar niya
02:08.4
sa usapin ng ating depensa kontra sa China.
02:12.6
Pagdating sa issue ng West Philippine Sea,
02:15.1
napaka-importante yung Cagayan.
02:16.8
Pareho ng Isabela, kakatabi po yan.
02:21.6
Ano, mga kabunyog, mga kababayan.
02:23.1
Kaya, ang nakapag-ano ngayon,
02:24.8
ang nakaka-alarma at ang nakaka-bahala,
02:28.6
bakit napakarami ng Chinese students sa Cagayan?
02:32.2
Ang mga estudyanting ito,
02:33.7
syempre, pag mga estudyante,
02:36.5
mga 20 years old, 25 years old,
02:42.5
Ayan yung edad ng mga nagsusundalo eh.
02:47.0
Eh kahapon lang, diniscuss natin,
02:49.4
doon naman sa Palawan,
02:50.4
may nahuli namang Chinese nationals.
02:52.2
Ang gamit naman nila,
02:54.8
Retirement Resident Visa.
02:57.8
eh ang dapat na binibigyan ng Retirement Resident Visa,
03:01.9
mga magre-retire na,
03:02.9
ibig sabihin, senior citizens ng ibang bansa.
03:07.3
yung gumagamit ng Retirement Resident Visa na nahuhuli sa Palawan,
03:11.6
mga 35 years old na Chinese.
03:15.3
parang sunod-sunod ang mga nakaka-alarmang kaganapan sa ating bayan.
03:19.2
At ito nga sa Cagayan ngayon,
03:20.9
ito ang isa sa mga latest na kaganapan.
03:23.9
Panoorin muna natin,
03:24.8
tapos magpatuloy tayo ng ating pagbibigay ng komentaryo.
03:54.8
Isang resolusyon ang inihain ni Cagayan 3rd District Representative Joseph Lara
03:58.8
upang magsagawa ng imbestigasyon sa anyay nakakabahalang pagdagsa
04:03.7
ng mga Chinese sa probinsya.
04:07.3
iimbestigahan kung may kahinahinalang aktibidad ng mga dayuhan,
04:11.5
lalot mayroong dalawang EDCA sites sa Cagayan.
04:14.9
Any report, we take it seriously.
04:17.7
So, whatever it is na,
04:19.5
basta meron po sir, any report na yan,
04:21.7
either a subdivision, a school,
04:24.8
of course, we do our background investigation to that.
04:28.3
And syempre, kung ano po yung area na involved doon,
04:32.0
then they will be the ones to react on it accordingly
04:34.0
and they will be giving their,
04:35.6
kung ano po yung kaukulang recommendations on how to go about it.
04:41.0
Makikipag-ugnayan din ang AFP sa PNP.
04:43.9
Sa ngayon naman, ayon sa pulisya,
04:46.1
walang naiulat sa kanila na may illegal na aktibidad
04:49.2
na na-monitor sa mga dayuhan sa probinsya.
04:51.9
Ang PNP po naman, bahagi naman po ng trabaho,
04:54.8
po nang PNP ay to enforce the law.
04:57.6
As per the PD, Cagayan po,
04:59.5
they haven't received any complaint
05:01.9
with respect to the foreign students
05:05.1
temporarily residing in Cagayan po.
05:10.4
So, ang ano dito kasi mga kabunyok,
05:14.7
Kung baga, kung mag-aaral yan sa Pilipinas,
05:17.4
yung mga foreign students na yan,
05:21.2
Bakit mga Chinese?
05:23.3
Kung baga, kung mga foreign students mag-aaral sa Pilipinas,
05:28.5
ay mag-aaral sila sa Manila.
05:31.2
Sa NCR, sa National Capital Region,
05:35.2
hindi sa probinsya.
05:37.3
Bakit Cagayan ang napili?
05:39.5
Bakit mga Chinese?
05:41.1
At bakit may ano, sabi nga sa report,
05:45.1
Ibig sabihin, unusual yung paglaki ng bilang.
05:50.1
hindi ito simple itong mga nangyayaring ito.
05:53.3
Parang, kung titignan natin,
05:55.4
iba-iba ang modus o discarding ginagawa ng China
05:58.7
para ma-penetrate ang buong bansa eh.
06:01.1
Yung paggamit ng mga Pogos,
06:03.3
yung paggamit ng,
06:04.6
yung paggamit ng,
06:07.1
actually, may recruitment ng mga security,
06:11.0
military analysts,
06:13.4
Kunwari, yung nagre-recruit na companies
06:15.9
ay mga European at North American.
06:19.0
Pero yung pala, hindi.
06:20.9
Chinese pala yun.
06:23.3
Nag-recruit yung mga retired at active military officers natin.
06:27.3
Tapos, may mga subdivisions.
06:31.0
na maraming mga subdivisions,
06:32.8
may mga nakatira doon,
06:34.9
na wala namang mga negosyo.
06:38.1
Kaya pinagdududahan ang mga ito,
06:41.2
Nung isang araw, dito sa amin sa Bicol,
06:43.3
may inabando ng Chinese speedboat
06:47.4
sa bayan ng Vinson sa Camarines Norte.
06:50.7
Pagkatapos, ito na nga,
06:51.8
mga estudyante sa kagayaan,
06:53.3
Chinese students,
06:55.3
lumulubo ang bilang.
06:57.3
Biglang dumadami.
07:03.3
local official ng kagayaan
07:05.3
na malapit sa China.
07:07.3
Actually, very vocal ito na
07:09.3
kontra sa Amerikano.
07:11.3
Kontra siya doon sa EDCA.
07:15.3
Itong si Governor Mamba ng kagayaan.
07:17.3
Dapat anuhan din ito,
07:19.3
imbestigahan din ito eh.
07:21.3
Ang lokal na pamahalaan ng kagayaan,
07:23.3
pinawi ang pangamba rito.
07:25.3
Depensa ni kagayaan Governor Manuel Mamba,
07:27.3
bahagi ng programa ng
07:29.3
Commission on Higher Education o CHED,
07:31.3
ang paghikayat sa mga estudyanting
07:33.3
dayuhan sa probinsya,
07:35.3
kabilang na ang mga Chinese.
07:37.3
At tiniyak na dumaan sa tamang proseso.
07:39.3
Let us be very objective about this.
07:45.3
anong dapat natin gawin.
07:49.3
napaka-importante po
07:53.3
they should not look at us as
07:57.3
At takot tayo sa mga hindi nating
08:03.3
we may welcome naman natin lahat.
08:05.3
And we're used to these
08:07.3
students coming here.
08:11.3
As I was saying, we have the best
08:13.3
schools, the best universities.
08:21.3
hindi naman yun sa pagiging
08:23.3
xenophobic. Ang sinasabi
08:25.3
kasi nitong gobernador ng kagayaan,
08:27.3
huwag daw tayong maging xenophobic.
08:29.3
Ang ibig sabihin ng xenophobic,
08:31.3
xeno ibig sabihin Chinese.
08:33.3
Phobia ibig sabihin
08:35.3
takot. Huwag naman daw tayong
08:37.3
mag-develop ng takot sa Chinese.
08:41.3
ganun daw, xenophobic tayo.
08:43.3
Hindi pagiging xenophobic yun.
08:45.3
Bahagi yun ang ating
08:51.3
na ito ng kagayaan,
08:53.3
dapat nga magkakaka.
08:55.3
Bakit sa probinsya mo pumupunta
08:57.3
yung mga Chinese students?
09:01.3
Mga kabunyog, mga kababayan.
09:03.3
Dapat nga itong gobernador
09:05.3
na ito, siya mismo nag-i-initiate.
09:07.3
Pwede bang kiimbestigahan
09:09.3
bakit ang daming Chinese students dito
09:11.3
at bakit kagayaan ang napipili nila?
09:13.3
Doon pa lang, dapat cause for alarm na yan.
09:21.3
Hindi yan pagiging xenophobic.
09:25.3
Pero dapat tayo, maghanda tayo
09:27.3
sa mga ginagawa ng China.
09:29.3
Kasi malinaw naman,
09:31.3
ang China ang isa sa mga
09:33.3
pinakamalaking threat ngayon sa atin.
09:35.3
External threat. Ang China.
09:37.3
Tapos ganyan, papayagan mo
09:39.3
yung ganyan. Parang wala ka man lang
09:41.3
mapapansin na nakaka-alarma dyan.
09:43.3
Grabe itong gobernador na ito.
09:45.3
Pwede bang kiimbestigahan din ito?
09:47.3
Okay. Sige mga kabunyog, mga kababayan.
09:51.3
Dito po sa Atty. Enzo Recto, Atty. Ricky Tumutorgo,
09:53.3
Bunyog Pagkakai sa Public Pages.
09:55.3
Halos araw-araw po,
09:57.3
nagdi-discuss ako ng mga topics,
09:59.3
mga issues tungkol sa China at sa
10:01.3
West Philippine Sea para po ma-update
10:03.3
ang ating mga kababayan.
10:05.3
Okay po. Basta po tayo.
10:07.3
Lagi po tayong nagtataguyod ng katutunganan.
10:09.3
Lagi nating ipaglalaban ang ating
10:11.3
nag-iisang mahal na inang bayan.
10:13.3
Mabuhay po tayo, mga kabunyog.
10:19.3
Halika na kasama ka.
10:21.3
Halika na kasama ka.
10:25.3
Kapag buklot ay may pag-asa.
10:27.3
Kapag buklot ay may pag-asa.
10:29.3
Tusong Visayas, Mindanao,
10:33.3
Sa bagong Pilipinas
