PAANO NAKALIGTAS ANG ISRAEL SA IRAN.
00:55.3
na ayon sa mga eksperto
00:57.5
sinadya ito ng Iran upang bigyandaan ang nakagigimbal nitong balak
01:03.0
Mayroong mga naniniwala
01:06.3
at marami din namang nagihinalap
01:30.3
La Chesapeake Bay
01:39.6
6 buwan na ang nakararaan ng sinalakay ng Hamasang Border ng Israel
01:46.0
At hanggang ngayon ang labanan sa Gaza ay patuloy pa rin
01:50.1
Nakisali na sa gulo ang Hezbollah ng Lebanon at Houthi ng Yemen
01:55.1
Mas din sa mga balita ang pagkakasangkot ng bansang Iran sa mga pag-atake.
02:00.7
Ngunit ilang beses itinanggi ng pamunuan ni Ayatollah na mayroon silang kinalaman sa mga pagbobomba.
02:07.6
Totoo nga naman na kahit kailan ay hindi direktang tinira ng Iran ang Israel.
02:12.0
Hanggang noong pumasok ang buwan ng Abril nang pinasabog ng Israel Defense Force ang embahada ng Iran sa bansang Syria.
02:20.0
Napatay ang mga pitong opisyalis ng militar pati ang isang heneral ng Revolutionary Guards Corp. Elite Codes Force.
02:28.6
Ang balita hinggil sa airstrike ay umalingaungaw sa Iran pati sa buong mundo.
02:34.3
Nagbahayag ang pamunuan na lintik lang ang walang ganti.
02:38.6
Ilang araw inasahan ng mga Israeli at ng mga kaalyado nito ang mainit na pag-atake ng mga proxy groups.
02:45.7
Pero hindi ito nangyari.
02:47.4
Hanggang lumipas ang dalawang linggo.
02:50.0
Ikalabing tatlo ng Abril, ang hinihintay ng marami ay naganap.
02:54.9
Sa unang pagkakataon, lantarang nagpakawala ng mga 350 drones at missiles ang Iran.
03:01.8
Malaking balita ang pagbomba.
03:03.9
Wala ng proxy-proxy.
03:05.7
Wala ng patago-tago pa.
03:07.6
Ngayon, direkta nang gumanti ang Iran sa mortal nitong kaaway.
03:12.0
Habang binabalita na nagsasaya ang mga Iranians sa kalsada.
03:16.9
Siyempre, habang tumatawid sa airspace ng Israel,
03:20.0
ng mga 100 drones, 150 cruise missiles at 100 ballistic missiles ng Iran,
03:26.8
marami ang umaasa na libu-libong Israeli ang mamamatay
03:30.2
at daanda ang mga gusali ang mawawasak noong gabing iyon.
03:34.7
Mantyakin mo, 350 ang sabay-sabay na pinalarga.
03:39.2
Nag-iingay ang mga Iranians at meron pa ang mga ini-interview sa kalsada.
03:43.6
Kitang-kita sa gabi ang paglipan ng mga pasabog papunta ang Israel.
03:47.0
Sa wakas, ay makakaganti na nga naman ang...
03:50.0
sa mga ginawa sa kanila.
03:52.0
Ipinakita sa mga balita ang hugong ng alarm system sa buong Israel
03:56.0
bilang babala sa napipintuong peligro.
04:00.0
Halos dalaw na raang missiles ang nagbola mismo sa Iran.
04:04.0
Tapos mga apat na po mula sa Yemen, pinaghihinala ang mga huti ang nagpalipad
04:09.0
at yung iba sa bansang Iraq at Syria.
04:12.0
Ang paggula ng mga pasabog ay mula sa iba't iba ang direksyon.
04:16.0
Mas mabilis na karating sa Israel yung mga ballistic missiles,
04:19.0
pero inabot ng ilang oras yung mga drones.
04:22.0
Gayunpaman, walang tigil ang nakabibiging paghugong ng alarm system sa mga syudad.
04:28.0
May ilang pinakitang nagtatakbuhan at naghahanap ng matataguan.
04:32.0
Yung iba ay sumilong sa mga bomb shelters.
04:35.0
Ang matinding higanti ng Iran ay dumating na at ang pagkawasak ng Israel ay makakamtan.
04:43.0
Pero, makalipas ang ilang minuto, wala pa ring sumasabog.
04:49.0
But we are following developments in the Middle East this morning
04:52.0
as Israel's War Cabinet considers its response to Iran's attack.
04:58.0
Sa nagliliwanag na langit ng gabi, ang mga kumukutitap na missiles ay hindi nakabababa sa target.
05:05.0
Ang mga ito ay nahaharang sa ere.
05:07.0
Hindi lamang ang Iron Dome ng Israel ang dahilan kung bakit walang nasalanta ang mga pasabog.
05:13.0
Kasama sa mga tumulong ay mga fighter jets ng Estados Unidos,
05:17.0
mabase sa bansang Jordan, Pransya at Britanya.
05:20.0
Ang USS Dwight Eisenhower Carrier Strike Group ng Amerika ay nakatambay noon pa sa Red Sea na nasa bandang kaliwa ng Saudi Arabia.
05:29.0
Isa ito sa mga tumulong upang harangin yung mga drone at rockets na mula sa Yemen.
05:34.0
Ilang fighter jets naman ang pinalaga kung saan saan upang habulin yung mga pasabog.
05:39.0
Walang laban ang mga UAV dahil wala itong pandepensa.
05:44.0
Madali lamang atakihin ang mga kamikaze.
05:47.0
Ang mga kamikaze ay tinatayang mga 70 km lamang ang bilis ng karaniwang UAV.
05:53.0
Halos kasing bilis lamang ng mga sasakyan sa mga highway ng Pilipinas.
05:57.0
Kumpara sa ilang fighter jets ng Amerika na limampung beses na mas mabilis.
06:02.0
Yung iba, isang daang beses pa.
06:05.0
May mga karga pa itong supistikadong kagamitang pandepensa kaya halos lahat ng pasabog mula sa Yemen ay napapagsak.
06:12.0
Nandun din ang bansang Jordan sa bandang kanan ng Israel na tumulong.
06:17.0
Halos dalawarang pasabog ang nagmula sa Iran na tumawid muna ng Jordan bago makarating sa Israel.
06:23.0
Napakagandang posisyon para dumepensa laban sa Iran!
06:28.0
Ano ang tunay na balak ng Iran?
06:58.0
Mayroon din mga pasabog na nagmula sa Iraq, Lebanon at Syria, mula sa mga base ng proxy groups.
07:05.1
Pero ganun din ang kinahantungan ng kanilang mga missiles kahit halos sabay-sabay at sandamuka lang pinakawalan.
07:11.4
Nasa kaliwa lang ng Syria ang dalawang Navy destroyers ng Amerika na may air defense capability.
07:17.6
Ilan din ang pinabagsak nito?
07:19.7
Pinakita sa mga ulat yung mga isa-isang pinasasabog ng alyansa sa ere.
07:24.5
Yung iba mababagal ng UAV at cruise missiles.
07:27.2
Pero may ilan din nakalusot at nakarating sa teritoryo ng Israel.
07:32.0
Ito yung mga nakikita sa gabi na parang alitap-tap sa langit.
07:35.8
Pero hindi yan mga insekto.
07:37.7
Iyan ay ang Iron Dawn, isa sa pinakamatinding pandepensa militar sa buong mundo.
07:44.6
Maraming matatinding anti-air defense system na pagmamayari ng ilang bansa.
07:50.0
Pero ang Iron Dawn ng IDF ay isa sa pinakasubistikado.
07:54.5
Gumagamit ito ng tatlong parte.
07:56.4
Una ay ang radar system na naghahanap ng mga pasabog na pumapasok sa teritoryo ng radar.
08:02.7
Tapos ang impormasyon ay pinadadala sa control center upang kalkulahin ang bilis, ang taas, pati ang direksyon kung saan ito babagsak.
08:12.1
Tapos ay ipadadala naman ang impormasyon ito sa pangatlong bahagi ng air defense sa missile firing unit.
08:18.8
Ito ang titira upang salubungin sa ere ang mga pasabog bago bumagsak sa target.
08:24.2
Inaasahan ng Israel ang Iron Dawn.
08:26.4
Mula pa nung ito ay unang lumabas, taong 2011.
08:31.0
Pero hindi lamang ang Iron Dawn at mga kaalyado ang dahilan kung paano sila nakaligtas sa matinding paghihigantiin ng Iran.
08:39.3
Isang kontrobersiya ang lumabas matapos ang pag-atake.
08:43.4
Binalitan ang DACA Tribute, isang pahayagan sa bansang Bangladesh na nagbigay ng babala ang Iran sa Israel bago sila umatake.
08:51.5
Ayon sa ulat, ang nagsabi nito ay ang pamunuan mula sa Tarkiye.
08:56.4
Jordan at sa Iraq.
08:58.6
Tatlong araw ang ibinigay na paluwang bago umatake ang Iran.
09:02.3
Sinabi mismo ng Iran Foreign Minister na si Hossein Amirabdolahian na noong araw ng linggo,
09:08.9
sinabihan nila ang Estados Unidos na sa ikatlong araw sila ay atake.
09:13.6
Kaya marami ang nagsimulan mag-isip kung bakit ito ginawa ng Iran.
09:18.3
Ito ang binalita sa New Arab noong lang ikalabing lima ng Abril
09:22.6
na nagbigay ng impormasyon ng Saudi Arabia at UAE.
09:26.4
Pero hindi lamang basta-basta impormasyon ang ipinahayag at hindi rin ito mula sa ESPIA o leaked information.
09:36.4
Dahil base sa ulat, mga opisyal ng Iran ang nagpahayag nito.
09:41.2
Dalawang araw bago ang pangyayari, sinabi ang kanilang plano at oras ng pag-atake
09:46.1
at ang dahilan ay upang maprotektahan ng Israel ang kanilang ere.
09:51.2
Kaya marami ang nabigla sa lumabas na balita.
09:54.4
Kahit yung ibang pahayagan ay pareho.
09:56.4
Pareho din ang ulat, katulad ng Reuters, na nagbigay nga ang Iran ang babala bago nila inatake ang Israel
10:02.5
baga matitinanggi ito ng Estados Unidos.
10:07.1
Sinabi rin sa Arab News na nagbigay nga ng babala ang Iran bago umatake,
10:12.2
pati sa South Asian Update na nagsabi ang Iran bago umatake.
10:17.2
Marami ang naniniwala na ikinalat ito para hindi mapahiya ang Iran
10:21.2
at para ipamukas mundo na sila ay may kakayhang lumaban.
10:25.4
Pero may isa pang teorya kung bakit nagbigay ito ng babala.
10:29.8
Isang nakababahalang teorya na maaaring maging hudyat ng ikatlong digma ang pandayigdig.
10:36.2
Ayon sa Chatham House,
10:38.1
nagbigay ng babala ang Iran upang makita kung papaano gumana ang pandepensa ng Israel.
10:44.4
Mahalaga ito kung sasabak sila sa isang malawak na digmaan.
10:48.6
Marayal dahil sa malapit ng matapos ang kauna-unahang bomba nukliyar ng bansa
10:52.9
at ang pag-atake sa Israel ay,
10:55.4
isa lamang ensayo.
10:57.5
Kumbaga sa larong chess, ito yung gambit.
11:05.2
Bagamat nasanggan ng alyansa ang halos lahat ng drones at missiles ng Iran,
11:10.3
isang kontrobersiya ang lumabas na tila nakababahala para sa lahat.
11:14.9
Sinadya nga ba ng Iran na magbabala bago umatake
11:18.0
upang malaman ang tunay na pandepensa ng kanyang alaban?
11:21.6
Sa laro ng chess, ito ang kanilang opening move.
11:25.4
Para makita ang laro ng kabila.
11:28.0
Kung ang pang-checkmate ng Iran ay sandata nukliyar,
11:31.1
magabi man ito ang Israel, baka pareho silang mawasak.
11:35.3
Malabang sa huli, stalemate ang labanan.
11:38.3
Stalemate, pero milyon-milyon ang mamamatay.
11:43.1
Buksan mo ang iyong isip at hayaang lumalim pa ng bubusa ng iyong pangunawa
11:49.8
sa mga kasaysayang kapupulutan ng maraming ara.
11:57.3
Katotoha na ng susi.
12:01.7
Sa tunay na kalayaan.
12:25.4
Thank you for watching!
12:55.4
Thank you for watching!
13:25.4
Thank you for watching!
