01:42.0
dahil mayroon daw tatlo, tatlong mga agreements o kasunduan o pangako ng Pilipinas na hindi raw tinutupad.
01:54.3
Ngayon, tinignan ko mga kabunyog itong tatlo.
01:57.0
Tatlong mga pangakong ito na sinasabi ng China, sa iba-ibang administrasyon ito eh.
02:03.8
Yung unang pangako, panahon ni ERAP.
02:08.1
Yung pangalawang pangako, panahon ni Duterte.
02:11.7
At ang panatlong pangako, panahon ni Marcos.
02:16.5
China now claims the Philippines broke not one, but three arguments or agreements concerning the Ayungin Shoal.
02:24.0
Philippine President Marcos Jr. believes there is some truth.
02:27.0
There is some truth to China's statements, while some lawmakers want to know details of an alleged secret deal with Beijing.
02:34.5
Zen Hernandez reports.
02:37.8
China's embassy in the Philippines claims the Philippines reneged on not just one, but three promises.
02:45.2
Kung tinignan yung mga sinasabi ng China, sa iba daw na administrasyon, mayroon tayong binitiwan ng mga commitments.
02:53.5
Parang nag-commit tayo, nangako tayo.
02:57.0
Ang ating mga naging gobyerno ng Pilipinas sa iba't-ibang panahon ay nagbitaw ng mga pangako o assurance o commitment na itinuring ito ng China bilang agreement.
03:11.6
Ngayon, tinignan ko isa-isa yung tatlo, mga kabunyog.
03:14.7
Ipapakita ko rin sa inyo.
03:17.0
Ang tatlong mga pangako daw o agreements o kasunduan, ang una ay panahon pa ni ERAP.
03:27.0
Ang pangalawa, panahon ni Duterte.
03:29.4
At ang pangatlo, panahon ni Marcos Jr.
03:34.0
Ngayon, bakit importanteng makikita natin ito?
03:37.4
Kasi dito sa sinasabi ng China, kahit si Marcos Jr. ay mayroon daw mga binitiwan ng pangako sa kanila.
03:48.7
Hindi lang daw si Duterte.
03:51.6
Kasi yung pinag-uusapan natin yung gentleman's agreement ni Duterte sa China.
03:57.0
Pero ayon sa China, si Marcos Jr., itong kasalukuyan ng administrasyon, mayroon ding binitiwan ng pangako sa kanila sa China.
04:06.0
Ngayon, dapat sagutin din ito ng Pilipinas.
04:10.0
Sa ilalim ni Marcos Jr., dapat sagutin niya ito ng kanyang foreign ministry, si DFA, sekretary,
04:18.4
ng kanyang foreign affairs department.
04:23.8
Hindi pala tayo ministry kasi hindi naman tayo parliamentary.
04:27.0
O, yung foreign affairs department, sa pamamagitan ng sekretary nito na si Pinrique Manalo, ay dapat mag-ano?
04:41.9
Kasi may mga sinasabi itong ambasador ng China sa Pilipinas na kahit daw ang kasalukuyang administrasyon ay mayroong pinangako sa kanila.
04:53.2
Ay ngayon, dapat sagutin ito ng kasalukuyang administrasyon.
04:57.0
May pinangako ba ang kasalukuyang administrasyon?
05:01.4
Anyway, balikan ko muna mga kabunyog.
05:04.3
Ito yung tatlong mga pangakong sinabi ng China.
05:08.6
Ang unang pangako, ito yung sinasabi ng China.
05:13.3
Yung sinasabing pangako ng China.
05:17.5
O, pangako daw ng Pilipinas.
05:20.3
Ito mga kabunyog.
05:27.0
Ito yung sinasabing pangako ng China sa Pilipinas na kahit daw ay mayroong pinangako sa kanila.
05:57.0
The Chinese side immediately lads serious demarches asking the Philippines to tow away the warship at once.
06:08.5
The Philippines has made repeated and clear promises to do so as soon as possible, but it has yet to fulfill its promises to this day.
06:19.6
So, ang unang pangako na tinutukoy ng China, ayon po ito sa Chinese embassy,
06:25.4
Kaya, ang sabi nila, ang unang pinangako daw ng Pilipinas,
06:31.4
ay nung 1999, nang isinadsad natin ang BRP Sierra Madre doon sa Ayungin Shoal.
06:38.5
Ang tawag nila sa Ayungin Shoal ay Rin Ai Zhao.
06:41.7
Yun yung may tawag sila dyan.
06:43.1
Chinese na pangalan nila sa Ayungin Shoal.
06:49.9
Nag-file daw sila ng mga demarches.
06:56.1
Ibig sabihin ng demarches, mga bang.
06:59.7
Gumawa daw sila ng kaukulang hakbang.
07:02.4
At nangako naman daw ang Pilipinas na aalisin natin yung nasabing lumang barko.
07:09.9
Hindi natin alam to.
07:11.1
So, kailangan sagutin din ito ng administrasyo ni Estrada.
07:15.3
Pero sabi ng mga anak ni Estrada, sila Jingoy at JB, wala daw ganong pangako ang kanilang ama nung presidente ito.
07:26.5
Anyway, yan yung unang sinasabi ng China, pangako na una.
07:30.3
Na aalisin, itutaw, ang nasabing barco.
07:38.5
Yan yung unang pangako.
07:41.0
Ngayon, ito yung pangalawang pangako na sinasabi nila.
07:44.2
Ang pangalawang pangako na sinasabi nila, ito.
07:50.0
Ito yung pangalawang pangako.
07:52.4
Then there was Duterte's gentleman's agreement,
07:54.8
which China also claims was still being observed during the first few months of the Marcos administration
08:01.8
until it ceased in February 2023.
08:06.3
In order to manage the Rin Aijaw situation,
08:10.3
ibig sabihin yung Ayungin Shoal,
08:12.2
during the Duterte administration,
08:14.8
China and the Philippines reached a gentleman's agreement
08:18.6
which had effectively helped maintain the overall peace and stability
08:23.8
and stability of the Rin Aijaw.
08:26.3
Yan yung pangalawang pangako.
08:30.8
Mayroon daw tayong gentleman's agreement na pinasok panahon ni Duterte.
08:35.4
Hindi dinitalyo yun ng China kung ano yung agreement na yun.
08:39.2
Basta panahon daw ni Duterte, mayroong naabot na gentleman's agreement.
08:46.2
Dahil daw dito sa gentleman's agreement na ito,
08:49.4
ay naging payapa daw.
08:52.8
Ang sitwasyon sa Ayungin Shoal.
08:56.0
Ngayon, mga kabunyog,
08:57.8
so dito, para sa China,
09:00.2
ito yung pangalawang pangako, yung panahon ni Duterte.
09:03.4
Pagpasok ng panahon ni Marcos, so ito na.
09:06.6
Then there was Duterte's gentleman's agreement,
09:09.3
which China also claims was still being observed
09:12.6
during the first few months of the Marcos administration
09:15.9
until it ceased in February 2023.
09:19.6
In the beginning of the current Philippine administration,
09:22.8
the said agreement was still followed
09:25.9
in handling the supply mission of Rinaigaw.
09:29.3
But since February 2023,
09:31.5
the Philippine side has ceased to abide by the agreement.
09:35.5
So ang sinasabi ng China,
09:37.7
yung pangalawang pangako, yung gentleman's agreement kay Duterte,
09:41.9
okay na daw yun sa kanila.
09:43.8
Ang problema daw, pag upo ng bagong administrasyon,
09:46.9
hindi na raw sinunod yan.
09:49.1
Nasob, February 2023,
09:51.9
hindi na raw sinunod yan.
09:51.9
hindi na raw sinunod yan.
09:52.0
hindi na raw sinunod yan.
09:52.0
hindi na raw sinunod yan.
09:52.1
hindi na raw sinunod yan.
09:52.1
hindi na raw sinunod yan.
09:52.8
hindi na raw sinunod yung gentleman's agreement na yan.
09:58.7
Ay di lumilinaw dito na ang gentleman's agreement nga
10:01.9
na hindi tayo magdadala
10:03.5
ng pang-repair ng BRP Shero Madre.
10:09.3
Kasi ayon dito sa China,
10:11.3
nagpa-problema daw kasi nung maupo itong kasalukuyang administrasyon,
10:15.7
since February 2023,
10:18.2
the Philippine side has ceased to abide by the agreement.
10:20.7
Ibig sabihin, yung agreement ni,
10:24.7
yung gentleman's agreement.
10:26.7
Ngayon, mayroong pangatlong sinasabing pangako pa,
10:31.1
Ito yung sinasabi kong dapat din itong ipaliwanag
10:33.9
ng administrasyon na ni Marcos,
10:40.1
Kasi ganito ang sabi ng China.
10:41.8
Ito mga kabunyog.
10:43.9
And finally, the embassy claimed
10:46.2
that the Philippines agreed to a new model
10:49.1
of managing the Ayungin Shoal situation,
10:51.9
which the Marcos administration, again,
10:55.1
allegedly failed to comply with.
10:58.4
Earlier this year,
11:00.2
o ibig sabihin ngayong 2024,
11:02.4
the Chinese side and the Philippines side
11:05.7
agreed on a new model,
11:08.8
open quote and close quote,
11:12.4
on the management of Rin Aijau situation
11:16.4
after rounds of negotiations.
11:19.5
So, ang sinasabi ng China,
11:21.9
na ng administrasyon ni Marcos Jr.,
11:24.9
earlier this year,
11:26.0
ibig sabihin ngayong 2024,
11:27.9
nagkaroon daw ng mga rounds of negotiations,
11:30.5
ibig sabihin maraming beses na nag-usap
11:32.4
ang kinatawa ng China at kinatawa ng Pilipinas,
11:35.7
nag-come up daw sa tinatawag ng China
11:39.2
ibig sabihin bagong paraan
11:40.8
para ma-adresan yung sitwasyon sa Ayungin Shoal
11:46.6
na tinatawag na China ng Rin Aijau situation.
11:50.8
Pero, sabi ng China,
11:53.1
in disregard of China's goodwill and good faith,
11:56.2
the Philippine side repeatedly broke its promise
11:59.4
and went back on its own word
12:01.9
by sending construction materials
12:03.9
to the illegally grounded warship
12:05.6
to build a permanent outpost
12:07.6
with fixed facilities
12:08.9
in an attempt to permanently occupy Rin Aijau.
12:13.1
So, yan mga kabunyog.
12:14.6
So, ito, ito yung sinasabi ko.
12:18.3
earlier this year,
12:21.1
sa panahon ng ngayon,
12:21.9
ng gobyernong Marcos Jr.,
12:24.9
mayroon daw negotiations na naganap sa China.
12:28.2
Mga ilang rounds daw yun,
12:29.4
ilang beses na negotiations.
12:32.2
ang nangyari daw dyan,
12:33.8
nagkasundo ang China at ang Pilipinas,
12:36.6
ito ng panahon ni Marcos,
12:38.7
na mag-adapt ng bagong model,
12:42.2
Ito dapat ipaliwanag din ito ng gobyerno,
12:44.6
ng administrasyo ni Marcos.
12:47.2
Kasi ang sinasabi dito ng ano,
12:49.3
ang sinasabi dito ng China,
12:51.9
ang Chinese ambasador, ano,
12:54.2
ang Chinese embassy,
12:56.2
ito yung pangatlong pangako na hindi raw natin tinutupad.
12:59.9
Ang ibig sabihin ng tatlong pangatlong pangako,
13:03.2
yung pinasok na kasund na agreement
13:05.7
ng bagong administrasyon,
13:07.2
ito ng kay Marcos.
13:08.5
At ito daw kasunduan na ito,
13:10.5
tinatawag nilang new model,
13:12.5
nabuo ito earlier this year.
13:15.2
Oh, earlier this year.
13:16.8
Kumbaga ngayon lang itong taon nabuo.
13:19.6
So, at dahil, hindi na,
13:21.7
hindi raw natin sinusunod
13:23.7
yung kasunduan na yan
13:25.7
o agreement na yan.
13:27.7
So, medyo kailangang magpaliwanag dito
13:29.7
ang administrasyon ni Marcos,
13:31.7
ano, mga kabunyog.
13:33.7
Kailangang sagutin nito eh.
13:35.7
Kailangang kasi dito sa China,
13:37.7
punto for punto rin ang sagot.
13:39.7
Kasi, inaakusa tayo ng China.
13:41.7
May mga kasunduan daw tayong pinasok
13:43.7
na hindi natin sinusunod.
13:47.7
So, ang pangatlo dyan, yung kay Marcos.
13:49.7
Ang una, yung kay ERAP.
13:51.7
Ang dalawa, yung kay Duterte.
13:53.7
Ang pangatlo, itong kay Marcos Jr.
13:55.7
So, ang pinapalabas dito ng China,
13:59.7
Ang pinapalabas dito ng China,
14:03.7
ano ito? Mayroon tayong
14:05.7
tatlong kasunduan
14:07.7
na pinasok sa kanila.
14:09.7
Yun yung ano. Pero,
14:11.7
ang pangatlo dito, yung kay Marcos,
14:13.7
na earlier this year, mayroon daw tayong
14:15.7
rounds of negotiations
14:17.7
na pinasok sa China,
14:19.7
nagkasundo sa new model.
14:23.7
sa Ayungin Shoal.
14:25.7
Anyway, ang nanig daw dito,
14:27.7
anong naobserbahan ko dito?
14:29.7
Ang naobserbahan ko dito,
14:31.7
pinagtatanggol ng China si Duterte.
14:37.7
mga pahayag na ito
14:39.7
ng kanilang ambasador,
14:41.7
si Huang Shilian,
14:43.7
yung pangalawang agreement daw, yung kay Duterte,
14:45.7
yun daw ang nagdala ng
14:47.7
peace and stability noon
14:49.7
sa Ayungin Shoal.
14:51.7
Sa tinatawag nilang
14:55.7
Panahon daw ni Duterte yun.
14:57.7
Ibig sabihin ito,
15:01.7
ang sinasabi nilang
15:03.7
nagkaroon lang ng maayos na kasunduan,
15:05.7
panahon ni Duterte.
15:07.7
Kaya yun lang daw ang nagkaroon ng peace and stability
15:11.7
Kaya daw nagkakaproblema ngayon, kasi hindi na
15:13.7
sinusunod ng Pilipinas,
15:15.7
sa ilalim na ni Marcos Junior,
15:17.7
sa kasunduan na yun na pinasok ni Duterte.
15:19.7
Kaya dapat talaga imbistigahan.
15:21.7
Alam nyo ito mga kabunyog nangyayaring ito,
15:23.7
ito ang mga sinasabing ito
15:25.7
ng China, at ito yung
15:27.7
ipatawag talaga sa imbistigasyon
15:29.7
ng Senado. Kaya yung mga senador
15:31.7
tulad ni Rubin Hood Padilla,
15:33.7
tulad ni Tulintino, mga maka-Duterte
15:35.7
ng senador, na sinasabing, wag na.
15:37.7
Wag daw tayong magpatawag,
15:39.7
wag daw magpatawag ang Senado at Kamara
15:41.7
ng imbistigasyon tungkol dyan
15:43.7
sa mga kasunduan na yan sa China,
15:47.7
China na nga ang nagsasabi ng kanilang mga
15:49.7
ayon sa kanila, mga kasunduan
15:51.7
daw na pinasok natin.
15:53.7
So dapat, alam mo talaga yan,
15:55.7
malinawan talaga dyan ang mamamayan.
15:57.7
Kasi ano ito, issue
15:59.7
ito ng bayan. Hindi naman
16:03.7
isang bagay na sikreto.
16:05.7
Kasi inaano na ng China eh.
16:07.7
Sila na ang naglalabas nito.
16:11.7
sagutin din ito punto por punto.
16:13.7
Itong mga anong ito,
16:15.7
itong mga issue na ito na inaano
16:17.7
sa China. Kaya lang, mayroong
16:19.7
mga Senador tulad ni Robin Hood Padilla
16:21.7
at ni Tolentino, wag daw
16:23.7
kasi ayaw nila na ipatawag
16:25.7
si Duterte. Pinagtatanggol nila
16:27.7
Tolentino at Robin Hood Padilla si Duterte.
16:29.7
Pero sa nangyayaring ito,
16:31.7
maraming sinasabi ang
16:33.7
China eh, na kailangang malinawan din
16:35.7
ang ating Kongreso. Ano ba talaga
16:37.7
ang nangyayari? Ano?
16:39.7
Mga kabunyog, mga kababayan.
16:41.7
Pero ano pang isang nakikita dyan?
16:43.7
Yung mga sinasabi ng mga DDS,
16:45.7
naalala nyo, napanood ko yung
16:47.7
programa ni Roque. Pinitira nila
16:51.7
sila Sasot, kahit sila Eric
16:53.7
Sele, sila Badoy. Sabi nila,
16:55.7
kung mayroon talagang kasunduan sa
16:59.7
panahon daw ni Pinoy.
17:03.7
ang pumayag na magdadala
17:05.7
na lang tayo ng tubig at food.
17:07.7
Hindi tayo magdadala
17:09.7
ng construction materials.
17:13.7
mga sinabi na yan ng mga DDS?
17:15.7
Hindi daw si Duterte ang
17:17.7
pumayag sa ganon. Ang pumayag daw
17:19.7
sa ganon, si Pinoy.
17:21.7
Sa pamamagitan, sinabi daw mismo yan
17:23.7
ni DND Sekretary Volter
17:27.7
Yun yung sabi ng ano,
17:29.7
yun ang sabi ng mga DDS. Si Pinoy
17:31.7
ang tinuturo nila. Pero dito sa
17:33.7
sinasabi ng ambasador
17:35.7
ng China, si Wang Shilian, wala.
17:37.7
Hindi binanggit si Pinoy. Si Duterte
17:39.7
ang tinuturo nila na pumayag
17:41.7
o nag-commit na hindi na tayo
17:43.7
magdadala ng construction materials
17:49.7
Yan yung official na statement ng China.
17:51.7
Hindi si Pinoy ang tinuturo.
17:53.7
Itong mga DDS na mga
17:55.7
vloggers at mga propagandista,
17:57.7
pinagtatanggol nila si Duterte.
17:59.7
Sinasabi nila hindi daw pumayag
18:01.7
si Duterte sa ganon.
18:03.7
Kung pumayag daw si Duterte,
18:07.7
ang talaga daw nag-commit
18:09.7
sa China na hindi magdadala ng
18:11.7
mga construction materials at
18:13.7
pang-repair sa BRPC Ramadre. Si Pinoy
18:15.7
hindi daw si Duterte. Pero dito
18:17.7
sa sinabi ng China, walang
18:19.7
nababanggit na Pinoy.
18:21.7
Ang nababanggit si Duterte.
18:25.7
Ano to e? Kaya alam
18:27.7
nyo mga kabunyog ako, sinatsagaan
18:29.7
ko talagang mag-research tapos
18:31.7
sagutin isa-isa ang mga lumalabas na itong
18:33.7
mga propaganda ng China. Saka itong
18:35.7
lumalabas na propaganda ng mga Duterte,
18:39.7
naman natin na ano to,
18:43.7
linalabas na ito ng China,
18:45.7
sa pagtingin nila yan.
18:47.7
Sa pagtingin nila yan. Kasi
18:49.7
ang kanilang framework, ang
18:51.7
kanilang pag-isip, na tayo
18:53.7
yung nag-i-intrude sa
18:57.7
Nung kanilang framework, nila
18:59.7
ang Ayungin Shoal,
19:01.7
tinatawag nilang rin ay Jiao,
19:03.7
tayo yung nag-ano doon.
19:07.7
i-intrude. Ibig sabihin,
19:09.7
tayo yung pumapasok
19:11.7
doon sa teritoryo na kanila.
19:13.7
Kaya ganyan yung mga sinasabi
19:15.7
ng China. Ang totoo, sila yung
19:17.7
nag-i-intrude sa teritoryo
19:19.7
natin. Saan ba malapit ang
19:21.7
Ayungin Shoal? Sa atin o sa kanila? Ang
19:23.7
layo-layo nila. Layo-layo
19:25.7
nila. Sino ba ang mas malapit sa
19:27.7
Ayungin Shoal? Tayo. Bahagi yan ang ating
19:29.7
Exclusive Economic Zone. Sila ang
19:31.7
layo-layo nila dyan.
19:35.7
Okay. Sige mga kabunyog, mga
19:37.7
kababayan. Magandang
19:39.7
araw sa inyong lahat. Ito po ang ating
19:41.7
pagtalakay dito sa issue nito. Magandang
19:43.7
araw po. Mabuhay po tayo.
20:07.7
Bunyog. Bunyog. Bunyog.
