FULL INTERVIEW KAY DE LIMA TUNGKOL KAY MARCOS JR., 'DRUG WAR', DUTERTE, ICC AT ANG OPOSISYON
01:54.9
That's why it's a positive point for me, a loss point for the BPM administration.
02:00.0
At tama lang na magyabang siya tungkol dyan.
02:04.3
Pero nga, yung challenge ko rin sa kanya, sinabi ko yan sa statement ko, na kailangan may follow-through o kailangan talagang tutukan nila ng gusto.
02:14.4
At lalo silang seryoso ngayon na tinatarget nila yung malalaki na mga sindikato, yung supply chain ng droga.
02:25.7
Kasi kung hindi naman talaga mga nakakapasok, yung mga droga na yan.
02:30.0
Wala namang gagamitin sa streets.
02:33.0
Wala ng mga drug pushers o mga drug dealers.
02:37.2
So tama yung direksyon.
02:39.2
Tama yung, kasi yun naman talaga ang sinasabing shift nila sa policy.
02:44.8
You know, from a state-sponsored, state-inspired killings noon, na basta-basta nalang pumapatay, na sinasabi nilang nilang laban.
02:54.3
Ngayon ay sinasabi nila, hindi na ganun ang approach, kundi rehabilitation.
03:00.0
Kundi yung sa supply chains, target din yung mga malalaki.
03:03.8
Kasi yun ang wala tayong nakita na talagang tinarget nila ng mga malalaki.
03:09.5
Kasi tinarget lang nila yung mga maliliit.
03:12.5
So, and yun yung challenge ko rin sa kay Pangulong Marcos, na alam naman natin,
03:18.4
nagbabalitaan pa natin, o kung hindi yan masyadong nasasabi sa news, na meron pa rin mga patayan.
03:25.9
Even dun sa mga street drug pushers or mga small towns.
03:30.0
Fine. Users and drug offenders.
03:33.0
Naririnig ko pa yan. May mga ganung imporpasyon na may mga patayan pa rin.
03:39.0
Maaaring ito ay mga remnants lang nung mga death squads ni Duterte.
03:45.4
So, at sino ba talaga sila? May connection pa ba sila?
03:48.7
O sila ba ay yung mga nasa PNP pa? O yung mga agents ng mga PNP?
03:54.4
Kung gano'n, kailangan merong malinaw na instruction.
04:00.0
Message na pronouncement ang Pangulo, diretsyohan na niyang isabihin in public and open,
04:06.9
na tapusin na yan. Huwag niyo nang gawin yan. Huwag na kayong pumapatay.
04:14.9
Stop the killings altogether. Kasi pwede nga naman natin i-resolve yung problema sa droga na walang patayan.
04:22.9
So, yun ang isang challenge ko sa kanya. Hindi pa natin siya naririnig.
04:26.8
Diba? Tangkol dyan.
04:30.0
Kasi kanina, 13 billion yung unang napahayag. May mga kritiko ngayon.
04:35.7
Siyempre, bumaba na, dumidepensa. Kasi medyo may patamang nga po si Pangulong Marcos sa dating administration.
04:43.0
Bloodless po ito. Yung whole daw ay 9 point plus lang billion. Pero still 9 point plus billion.
04:50.5
Still substantial.
04:52.1
Still substantial at this point in time.
04:54.1
Ang tanong ko ba ito, would this affect somehow the ongoing case?
05:02.0
Dahil if you compare it, drug war, ito naman po yung pinaka-tenet o yung pinaka-pundasyon nung isinapas sa kanyang kaso na marami pong namatay.
05:10.8
Now, this is possible na baka sabihin kasi sa depensa, mahirap talagang labanan ng droga.
05:16.3
Eh, posibleng pala na walang ganitong klaseng violence or pag-aabuso sa ating mga mamayan, sa mga users, particular, at maaari itong maganap sa isang mapayapa institution.
05:29.8
Institutional, operational standpoint, sa isang bansa tulad po ng Pilipinas.
05:33.9
Oo, magkakaroon ng moral legitimacy, moral credibility, yung pag-iimbestiga nga dun sa mga naging pataya nung panahon ni Duterte.
05:43.0
Kasi state-inspired nga, state-initiated or state-sanctioned ng mga pagpapatay.
05:50.2
So nakita nga yung depensa nila na hindi pwedeng ma-resolbehan yung drugs na walang mga ganyan, ay wala na yun.
05:58.6
So mapapalakas lang ang kaso sa ICC.
06:04.8
Eto, alam naman natin na seryoso talaga yung ICC dyan sa pag-imbestiga ng drug war killings.
06:11.4
So yung mga ganyan mga developments, they definitely take note of that.
06:15.2
So lalong hindi tama, lalong labag sa batas, lalong labag sa international law, lalong nagiging crimes against humanity siya,
06:27.0
dahil dyan sa pwede naman pala na walang mga ganyan patayan.
06:33.3
So nagiging evident para sa kanila sa pananaw nila.
06:37.5
Okay. Ma'am, how about po dun sa approach ng Marcos administration sa mga humihingi pa po,
06:44.6
naghihintay ng hostisya dun sa mga napatay po sa Duterte drug war?
06:48.4
Are you monitoring this? Are you happy with what the current administration is doing?
06:54.7
Yan ang hindi ko gusto.
06:58.4
Bakit patulo yung pag-question nila sa jurisdiction ng ICC dahil daw sa pag-withdraw natin?
07:05.6
Kailangan basahin nila muli yung Rome Statute. Kailangan basahin nila muli yung Supreme Court decision sa Pangilinan et al. case
07:14.3
na sinasabi doon na kahit nag-withdraw na, pwede pa rin yung ICC na makialam, pwede pa rin mag-imbestiga
07:22.3
dun sa mga alleged crimes na nangyari noong duration o noong period,
07:26.5
yung panahon na miyembro pa tayo ng ICC.
07:31.5
That is from 2011 when we acceded to the Rome Statute up to 2019 nung naging effective yung withdrawal ni Mr. Duterte ng Pilipinas sa ICC Rome Statute.
07:45.5
So malinaw dyan sa Rome Statute na meron pa rin jurisdiction.
07:50.7
And then yung sinasabi nila, e bakit sila makikialam?
07:56.5
Pagkana naman yung justice system natin, hayaan na lang natin.
07:59.7
That one was repeatedly argued before the ICC pre-trial chamber.
08:06.9
At may tamang sagot dyan yung ICC.
08:10.6
Kasi sinasabi nga nila, yes, we can take note dun sa mga investigative steps na ginagawa ng concerned domestic or Philippine authorities,
08:21.8
pero sa tingin namin, sa pag-evaluate namin, collectively,
08:25.6
dyan sa ginagawa nila, hindi ito, yung sinasabi nila, they used this phrase,
08:31.9
they do not sufficiently mirror the level and the quality of the investigation na ginagawa ng ICC.
08:40.7
Dahil totoo naman, dahil wala naman tayong talagang nakikita na tunay na investigation dito,
08:45.6
na ang tinitingnan yung involvement or responsibility nila Mr. Duterte at yung kanyang chief enforcer,
08:55.6
Senator Bato de la Rosa, wala.
08:58.8
Hindi nag-iimbestiga ang PNPS sa kanila, yung NPI, yung DOJ, yung Kongreso, yung Office of the Ombudsman,
09:07.2
o anong paman na mga instrumentality of government na pwede mag-imbestiga sa kanila.
09:12.2
Kailangan iniimbestiga na nila ngayon si Mr. Duterte dahil wala na yung immunity from suit niya.
09:18.5
Pero so tama yung ICC, sinagot yan ng ICC.
09:25.6
He's working in certain respects as to certain cases.
09:29.4
In fact, we can say maybe many cases, but marami pa rin mga cases of injustice.
09:35.1
Pero pagdating naman sa usapin ng drug war killings, hindi ito nagwo-work.
09:41.8
Walang credible, walang tunay na mekanismo na ginagamit ngayon yung current government dun sa pag-accept ng accountability.
09:55.6
Dun sa mga may kagagawan ng drug war killing.
09:58.5
So, ang hope lang ng mga biktima, yung mga pamilya ng mga biktima, ay yung ongoing ICC investigation.
10:06.5
Na nakikita naman natin na seryoso, seryoso sila.
10:09.7
Alam nila yung ginagawa nila.
10:11.7
Talagang determinado sila to get into the bottom of things, to find out the truth,
10:16.4
and to exact, hold those responsible accountable.
10:23.7
Ma'am, I monitored your...
10:25.6
Your statement po, no?
10:26.9
That the president probably is ill-advised, no?
10:30.9
Yung nakapaligid sa kanya siguro, parang hindi siya nabibigyan ng tamang pananaw at advice.
10:39.4
Ukol-ukol sa legalidad ko na talagang sabi niya, we will not accede o hindi natin susuko si dati Pangulo Duterte sa ICC.
10:46.8
Pero ang sunod na dikit na tanong ko dyan, ma'am, how does this affect our international issues, no?
10:55.6
Yung pagbisita po ng Pangulo sa ibang bansa, yung international perception, itong WPS, so to speak,
11:01.4
because it's also an international court, that is, we are pushing for the unclosed.
11:07.1
How does this affect yung overall international perception sa Pilipinas, ng buong mundo, sa mga pahayag po ni Pangulong WBF?
11:16.2
Isa pang magandang tanong o punto yan, Michael, di ba?
11:19.5
Kasi sinasabi natin, we adhere to international law.
11:25.6
So, rules-based international law.
11:28.9
At yan ang pinagyayabang natin, yan ang pinupush natin, yun ang pinaglalaban natin dyan sa usapin ng China and WPS.
11:38.3
Yung sa mga ginagawa ngayon ng China, sinasabi natin at tama talaga na lumalabag ito sa international law.
11:45.7
Yung hindi pagkilala doon sa arbitral tribunal ruling, yung permanent court of arbitration na sinasabi na tayo yung may karapatan
11:53.7
dahil nasa exclusive economic zone natin yan, may sovereign rights tayo, at malapasihan yung 9-claim ng China.
12:04.4
So, inaano natin lagi yan?
12:07.4
We always say that to the world, and most of the world, if not the whole world, are with us on that issue.
12:14.0
Alam nila na nasa panig tayo ng tama.
12:16.7
Pero ang ating pagdating nga sa ICC, na naging state signatory tayo.
12:23.7
Sa Rome Statute, at kahit nga winidro, nakaduda-duda yung pagkakawidro ng dating Pangulo,
12:30.4
ay kailangan pa rin natin mag-cooperate kasi obligasyon natin yan.
12:35.2
So, nandyan yung napakalaking inconsistency ng posisyon natin.
12:40.0
Kaya, nakakaapekto ito sa standing ng ating bansa, ng ating gobyerno, insofar as the international community is concerned.
12:49.7
Kaya nga, ang anong may, saan yung mga nagpa-advise kayo?
12:53.7
Pangulong Marcos, kaya pigyan siya ng tamang gabay.
12:59.6
Kaya nga, nagiging inconsistency, imbistuloy na maging tunay na darling tayo ng international community dahil talagang we adhere to all of this.
13:11.6
Napunta na sa Time Magazine si PBPBM, isa sa influential persons.
13:15.9
Isa nga yung sa sinasabi, although meron din hindi naman flattering yung sinasabi.
13:20.7
Pero ang isa nga sa sinasabi, kasi nga,
13:23.7
is able to successfully place the Philippines into the world picture, yung global.
13:30.4
Di ba yung, ganun, dahil nga dyan, sa WPS China issue.
13:36.0
Pero sa ICC, iba.
13:38.4
Di ba yung magiging, magiging imahe niya.
13:41.5
It's the exact opposite.
13:43.9
Okay. Ma'am, balik ko lang po dun sa investigation on the victims of the Duterte drug war.
13:50.5
Why do you think?
13:51.6
Are investigation or genuine investigations, kumbaga, not happening?
13:58.1
Do you think may mga, kumbaga, galamay pa rin na si former President Duterte in the government that's, you know, keeping a real investigation from happening?
14:12.0
And part two of my question, maybe, do you see things changing naman?
14:17.5
Do you see the Marcos administration's policy towards...
14:21.6
...the Duterte drug war changing, with itong apparent feud ng kanilang dalawang pamilya?
14:36.0
Wala kasi ng political will.
14:38.2
At parabang, takot sila to ruffle the feathers of the Dutertes.
14:47.7
Hindi nila basta-basta magagalaw.
14:51.6
And then, yun, yung mga, ano, yung mga alipores pa rin na nasa gobyerno.
14:56.6
Meron pa rin sila mga loyalists dyan.
14:58.7
So, wala yung political will.
15:01.1
Wala yung, kasi, ano rin yan eh, usapin din yan dyan sa yung hindi kaagad pag-aaksyon kahit naririnig na nila,
15:08.9
yung mga panawagan na patalsikin and all that, the coup d'etat, the sedition, etc.
15:15.1
Hindi sila gumagalaw.
15:17.9
Pero alam mo, dyan sa usapin ng drug war, I don't know.
15:21.6
President, I may be wrong.
15:23.3
Maybe President Marcos is just, you know, putting the matter close to his chest.
15:28.8
Na iba yung kanyang nagiging public pronouncement na walang jurisdiction.
15:32.8
At hindi ko hayaan na isa-serve.
15:37.1
I-warrant to the rest sa kanyang hindi ko basta-basta isusuko si Duterte kasi nga walang jurisdiction.
15:44.0
Baka iba yung sinasabi niya pero dun sa nasa salo din yan.
15:49.5
Baka naman ang iniisip niya.
15:50.8
Is that mas maganda na yan na tuloy-tuloy lang yung ICC para wala na tayong problema.
15:57.4
Na imbis tayong pag-iilitan ni Duterte at yung mga tao na nandyan pa rin, yung iba, ay ICC na lang.
16:08.3
May perfect excuse tayo.
16:10.2
Kaya na yung pananaw ko rin dyan sa possible issuance of warrants of arrest.
16:14.2
And we're really expecting that.
16:16.0
It's gonna happen.
16:17.1
With the issuance of the warrants of arrest.
16:19.7
Pag nandyan na yung warrants of arrest, kaya the lines will be drawn more clearly.
16:26.4
The real sentiments of the President and his administration will be already articulated or be evident by their actions.
16:38.3
So, dun talaga natin siya matunay na makikita.
16:43.0
Ano yung tunay niyang sa loobin sa issue.
16:45.4
Because I have always this nagging suspicion.
16:49.7
Nung sinasabi niya sa issue na yan.
16:51.9
Pero, yun pala, yun ang mas gusto niya.
16:54.9
Saka, syempre naman, siguro, bilang Pangulo, of course, he is all for justice.
16:59.8
Kaya alam niya yan.
17:01.1
Nakailangan ng justisya and accountability sa usapin na to.
17:05.1
So, since nandyan na yung ICC na seryoso na at isidido,
17:11.1
di, how about mag-cooperate talaga?
17:13.5
Pero, ayaw niya muna niyang sabihin yan openly for some reasons.
17:18.0
Meron pa rin mga political concerns.
17:20.8
And yung nandyan pa rin yung medyo takot dun sa pwedeng nagawa nung dating Pangulo.
17:26.8
Alam niyo naman kung ano yung kapasidad nung dating Pangulo na manggulo.
17:33.8
Yung sabi nga, tamang pagkakaton po at tamang interpretasyon ng batas sa maaring hinihintay.
17:39.8
Yung binabati po ni Hina, may mga galamay,
17:42.2
ay yung dati pong Justice Secretary po ni Pauno Guterte,
17:44.6
nasa, you know, gobyerno pa rin po, si Atty. Imnar de Guevara.
17:49.7
Sa mga posibleng.
17:50.7
Yung pangalawang binabagay niyo po, politika.
17:52.4
Maaring politika, no?
17:53.5
Pero maaring nagbabago na nga po ngayon.
17:55.3
Dahil, parang banggit ka ng karamihan,
17:57.7
open declaration na po yung sinasabi ni First Lady kay VP Sara.
18:01.6
So, maaring doon na po nagsimula.
18:03.1
Kasi, ibang misis, ma'am.
18:04.4
Kasi, katabi mo yan gabi-gabi.
18:06.6
Mas makapangeringan talaga yan.
18:07.9
Ibang influensya talaga o advisor sa Pangulo.
18:10.7
So, itong development po na ito,
18:12.5
yung binabanggit niyo, no?
18:13.8
Barati rin naman po nasasabi niya, Pa.
18:15.8
Na, baka ito rin po.
18:17.5
Parang yung nangyayari po kay Tevez, no?
18:19.6
Interpol po, yun ang magitan.
18:22.0
Kasi, po, pwede pong gano'n din, no?
18:24.6
International Police,
18:26.0
ang po pwede kong mareso sa kanya
18:27.3
sakali magkaroon po ng pagkakataon.
18:29.1
Yung tamang pagkakataon
18:30.5
at tamang interpretasyon ng matas,
18:32.2
ang binabanggit niyo po ba,
18:33.2
makikita ko nagkakamali,
18:34.9
pag dumating po yung panahon na mag-issue ng warrant for arrest,
18:37.2
it might be reviewed again
18:39.9
and the right interpretation of the law
18:42.5
can facilitate the lawful arrest.
18:46.2
Yeah, lawful na po.
18:47.0
Lawful arrest of the former president, po.
18:49.5
Yes, there might be a change of position.
18:52.2
Yung positioning, baka magbago yan.
18:56.4
Saka maski yung mga advice
18:57.8
ng mga nakapaligid sa kanya,
18:59.6
baka magbago yan.
19:01.3
Dahil makikita na din,
19:02.3
naseryoso talaga ito.
19:03.9
Na nakikita nila na may konkreto
19:07.3
Gusto ba nila ng hostesya?
19:09.5
Hindi pwedeng sabihin nila,
19:10.7
hindi nila gusto ng hostesya.
19:12.5
Eh, kaya nga pinut-up yung ICC
19:15.0
and Rome Statute na yan.
19:17.0
sa mga kanilang mga sitwasyon
19:18.8
na either hindi kaya
19:20.5
o nag-aalimlangan
19:28.8
isang international independent
19:30.9
tribunal na pwede
19:33.0
magsaklolo doon sa local,
19:35.5
sa domestic authorities
19:36.8
na nag-aalangan for whatever reason.
19:40.9
Dahil masyadong malakas
19:45.5
ng investigation.
19:47.0
The political situation nga
19:48.5
of a particular country.
19:51.1
So, kasi hindi naman Estado
19:58.7
kundi yung tao mismo.
20:00.6
Yung mga individual perpetrators.
20:03.8
So, bakit matatakot sila
20:07.4
wala naman isisisi
20:08.6
sa Estado ngayon,
20:10.1
sa gobyerno ngayon,
20:11.5
insofar as the ICC proceedings
20:14.9
Kundi yung tao lang
20:16.3
na mga responsable
20:17.5
ng drug war killing.
20:20.8
So, change of position
20:22.5
is always a possibility.
20:26.3
that is my fairness forecast.
20:36.7
ng BBM administration
20:38.5
kung meron ng konkretong
20:40.7
resulta yung ICC.
20:43.2
Lalo na kung meron
20:44.7
ng warrant of arrest.
20:52.9
ng ilang mga analysts,
20:59.4
ng second quarter
21:06.4
will that affect, ma'am,
21:08.2
as you mentioned earlier,
21:09.6
kasi parang doon na talaga
21:13.9
kung saan ka ba talaga
21:16.3
O Duterte and Marcos
21:20.8
will that affect?
21:21.3
Sino na maging opposition
21:22.3
by that time, ma'am?
21:24.9
There are many questions now.
21:28.7
now the opposition?
21:30.3
No, they're a bogus opposition.
21:32.1
Kami ang tunay na opposition.
21:33.6
Kami yung minority opposition.
21:37.2
Tsaka yung iba pang mga grupo.
21:39.2
Kaya lang, you know,
21:41.6
may na-disseminate
21:43.1
yung numero namin
21:44.1
dahil nga sa political,
21:46.4
yung mga turncoatism,
21:48.2
kung sino yung nasa pwesto,
21:53.0
ang ruling party,
21:54.0
lilipat yung iba dyan.
21:55.5
So, naiiwan lang yung tunay
21:59.5
sa what the party
22:01.0
really represents.
22:03.1
bilang spokesperson
22:04.0
ng Liberal Party,
22:06.6
ang tunay na opposition
22:07.4
ay Liberal Party.
22:08.7
It's a minority opposition
22:10.0
and we would rather be
22:15.3
an independent opposition.
22:20.5
na nag-aaway na kampo.
22:22.8
Marcos and Duterte.
22:24.6
At ang pag-i-engage namin
22:26.5
sa political discourse
22:30.9
Kung ano yung issue
22:31.6
at wala kami pakailap
22:32.7
kung sinong tatamaan dyan.
22:35.2
E kung meron kami pinapanigan
22:38.4
Like yung Chacha.
22:39.8
Kontra kami sa posisyon ng administration.
22:42.0
Pero yung WPS China,
22:45.7
sa kampo ng Duterte.
22:49.9
yung posisyon ngayon
22:51.6
ng BBM administration
22:53.2
dahil hindi nga kinikilala
22:54.6
yung jurisdiction
22:57.8
yung pagkaka-oposisyon namin.
23:01.0
independent opposition.
23:11.8
arrest being issued
23:14.6
if it is truly served
23:17.4
mababawasan ng gusto
23:19.4
yung influensya, yung gravitas
23:22.5
ni President Duterte
23:24.3
at ang kanyang kampo
23:28.3
pagkakataon namin yan
23:29.9
sa tunay na oposisyon
23:35.2
dahil, alam mo na palagi kami
23:37.9
kasi yung inaano nga ng Duterte camp
23:40.3
na sila yung oposisyon daw
23:41.6
pero sa amin, dahil nang
23:43.8
sa self-interest and self-preservation
23:46.7
yung pagiging oposisyon nila
23:48.6
kasi nga, hindi na sila
23:52.0
corridors of power
23:53.4
medyo ina-chapera na sila
23:55.7
kaya sila nagagalit
23:57.3
dyan sa Marcos administration
23:59.7
iniitit na daw sila
24:01.6
yung mga statement din
24:04.3
ni former speaker Alvarez
24:07.5
sinasabi nga nila Duterte
24:10.9
it can only be good for us, the truth
24:13.7
and genuine oposisyon
24:16.6
can I zoom in on that
24:18.8
before the other issues you mentioned
24:21.6
can I zoom in on that
24:23.6
sinasabi yung real oposisyon
24:24.9
it's not a political oposisyon
24:27.3
na parang nangyayari po sa political bickerings
24:29.4
ng dalawang kampo
24:30.2
you're an issues-based oposisyon po
24:32.6
and considering that ma'am
24:34.3
I would like to have your thoughts
24:43.7
reading on the political climate
24:53.2
ang liit lang nyo ma'am
24:54.9
pero ang kagandahan po nito
25:01.0
are you saying ma'am
25:03.8
yung sinasabi nyo kayo
25:04.5
the word is stepping up
25:05.8
are you saying that
25:07.6
you will be tapping on the undecided
25:13.5
sinasabi yung stepping up
25:14.7
and how will the issues-based
25:17.1
or the real oposisyon as you mentioned
25:18.8
will step up in terms of
25:20.7
giving the public
25:23.3
what is due or what is rightfully theirs
25:25.6
in terms of governance po ma'am
25:27.6
for us in the Liberal Party
25:31.0
survey results as
25:33.5
both a challenge and an opportunity
25:35.6
a challenge dahil pinapakita niyan
25:38.0
na hindi pa pala sa amin
25:41.1
a significant portion
25:46.5
they would rather side
25:51.8
pero alam naman natin
25:53.3
yung pagpipili nila sa dalawa
25:58.1
dahil sila yung nandyan eh
25:59.3
sila yung visible
26:00.4
sila yung nagbabangayan
26:01.8
sila yung nagiging very active
26:04.2
sa mga political discourses
26:06.0
pero yung level ng discourses
26:08.8
it has a lot of room
26:13.9
kami kasi sa Liberal Party
26:15.7
hindi kasi kami ganon
26:16.9
na basta-basta na naman sasawsaw
26:19.1
sa mga ganyan na mga bangayan
26:21.0
na hindi naman yun o
26:23.4
I don't know how to describe it
26:26.9
but the issues are not
26:30.4
the issues are not that fundamental
26:33.1
in so far as yung
26:36.2
status ng ating bansa
26:44.2
na mas meron kaming mga pinapanindigan
26:51.1
ng mga self-interest
26:52.7
political interest lang
26:55.3
kami we go for loftier values
26:58.3
the ideas of rule of law
27:05.2
ang paniniwala namin
27:07.2
sa mga democratic ideas
27:13.5
kasi yung nabanggit mo kanina Michael
27:16.1
is still a very substantial
27:19.0
dun sa mga undecided
27:22.0
hindi pa nila alam ngayon
27:26.7
so pag mag-step up na kami
27:28.5
at yan naman ang ginagawa namin
27:33.2
we're trying to step up
27:35.9
but always within the bounds
27:39.6
of professionalism
27:43.0
magkikisausaw nga kami
27:45.0
sa mga bangayan na wala namang kwenta minsan
27:54.0
or as a big number
27:56.0
or portion of that 45%
27:58.0
na hey nandito yung liberal party
28:00.0
ito yung pinaka-principled
28:04.0
political party natin
28:06.0
tingnan nyo yung mga miyembro niya
28:10.0
and even post edsa revolution
28:14.0
pero yung mga natitira
28:16.0
yung mga kagalanggala
28:18.0
at mga principled
28:20.0
na mga political leaders
28:22.0
so tingnan nyo naman kami
28:24.0
bigyan nyo kami ng pag-asa
28:28.0
na i-prove sa inyo
28:32.0
na karapat dapat kami
28:34.0
bilang talagang isang political party
28:38.0
na nagiging fiscalizer
28:47.0
how about messaging ma'am?
28:49.0
will you be changing your messaging?
28:51.0
ususuntutan ko yan na ma'am
28:53.0
kasi Michael is asking about your messaging
28:57.0
I think what many observe is
28:59.0
parang yung pagbenta
29:02.0
doon sa pinaglalaban po ninyong
29:06.0
yung sinasabing yung paninindigan
29:09.0
what seems to be the problem with
29:11.0
how you present yourselves
29:14.0
which is why perhaps
29:16.0
parang nahihirapan po talaga ang mga
29:18.0
yung mga pinupush po
29:20.0
halimbawa ninyong kandidato
29:22.0
is it a problem of messaging?
29:26.0
paano po ba yan ma'am?
29:28.0
ang isang issue na binabato sa amin
29:30.0
is that yun na nga yung
29:32.0
our failure to communicate
29:34.0
clearly and effectively
29:37.0
yung message namin
29:39.0
kung sino ba talaga kami?
29:41.0
ano ang pwede namin gawin?
29:43.0
ano yung mga kaya namin gawin?
29:45.0
kung nakarapat dapat kami?
29:48.0
it's just a challenge
29:52.0
I've been designated as the
29:53.0
spokesperson of the LT
29:55.0
meron din din naman kaming communications team
30:01.0
ang ginagawa ngayon
30:02.0
ang inaatupag ngayon ng communications team
30:06.0
social media engagement
30:08.0
kasi nakikita naman natin na doon ang labanan
30:14.0
it can even spell
30:16.0
victory or defeat
30:18.0
during the elections
30:20.0
manage your social media
30:26.0
it's so disappointing
30:29.0
nandyan yung mga massive disinformation
30:32.0
revisionism and distortion
30:38.0
talagang out and out lies
30:41.0
just to destroy the reputation
30:43.0
of certain political leaders
30:46.0
belong to the opposition
30:48.0
so paano namin makakounter
30:53.0
yung mga narrative na yan
30:55.0
na binabato sa LT
30:57.0
alam nyo naman yung mga naging narrative
30:59.0
na demonize kayo dati o
31:00.0
na demonize kami ng husto
31:02.0
na kami daw ay mga elitista
31:04.0
at wala naman daw tunay na mga nagawa
31:07.0
nung panahon ni Pinoy
31:09.0
which is a complete baloney
31:15.0
yung mga paulit ulit nilang
31:18.0
yung mga incidental
31:19.0
like the Mama Sapano
31:22.0
maski nga yung mga tanimbala na yan
31:26.0
palagi pa rin nang resurect
31:28.0
yung mga ganyang issues
31:30.0
na hindi kagandahan
31:32.0
nung panahon na ni Pinoy
31:35.0
so the demonization is there
31:37.0
and it's getting worse
31:38.0
kaya napakalaking challenge
31:40.0
sa aming comms team
31:42.0
how to engage in the social media
31:45.0
how to consolidate
31:47.0
yung mga puwersa namin
31:49.0
yung mga naniniwala sa amin
31:51.0
noon pa hanggang ngayon
31:52.0
and how to expand
31:54.0
na makakuha pa kami
31:58.0
to our principles
32:00.0
and to what we stand for
32:04.0
ako ma'am ang i-add ko dyan is
32:06.0
are you getting news?
32:07.0
are you getting a new generation of comms teams?
32:10.0
are you willing to listen
32:12.0
to the new generation of ideas?
32:16.0
kasi I like the word principle
32:19.0
kasi hindi dapat po talaga nawawalay
32:21.0
kahit sinong mga politician po
32:23.0
kasi yung principles ba
32:24.0
ang ibig sabihin po niya
32:25.0
issues-based care
32:26.0
pero yung messaging
32:27.0
in terms of yung ABCDE
32:29.0
mahalaga po na talaga
32:31.0
makuha natin yung pinakadulog-dulog
32:33.0
kasi kung ang panunungkulan po
32:35.0
ay partisipasyon,
32:37.0
hindi po ito yung tama
32:39.0
dapat po yung mula sa taas hanggang sa baba
32:41.0
parang lahat tayo makukuha
32:43.0
so would you be willing or
32:49.0
new recruits or so to speak
32:57.0
ipakalat po ang inyong messaging po ma'am?
33:01.0
isa sa mga main objective ng aming comms team
33:03.0
yung mga efforts ng comms team is how to really recruit
33:11.0
yung mga galing sa
33:13.0
Gen Z and millennials
33:15.0
so maraming namang mga millennials
33:17.0
na nandyan sa aming comms team
33:19.0
and we're very conscious of that
33:21.0
kung ano yung mga kulang sa aming messaging
33:23.0
kaya nga alam mo yung
33:27.0
we come to a point where we are being
33:29.0
encouraged to you know
33:33.0
yung standards namin in our comms team
33:37.0
kasi ka pwede nga magsayaw-sayaw din dyan
33:43.0
social media, kailangan gawin
33:45.0
yung mga ordinary things
33:47.0
na mga appreciated by people
33:49.0
and not necessarily
33:51.0
yung mga seryosong issue
33:53.0
so kailangan namin, palagi kami riniremind
33:55.0
ng aming comms team
33:57.0
na kailangan balansahin namin
33:59.0
yung pagkakaseryoso namin pagdating sa issue
34:03.0
sa issue ng corruption, sa issue kung ano-ano
34:05.0
yung mga issues of the day
34:09.0
yung mga suliranin ng bansa
34:11.0
doon naman sa pag-iintindi
34:13.0
na kailangan namin
34:15.0
talaga mag-adjust
34:17.0
the way we communicate to them
34:19.0
so tinuturuan na nga kami
34:23.0
sa health leadership
34:29.0
to the new generation
34:35.0
ako konting advice ko lang dyan ma'am
34:37.0
huwag yung daanong
34:41.0
gano'n lang nga actually ganito
34:47.0
syempre hindi yung parang
34:49.0
sabi niyo nga, when you talk of
34:51.0
levels, doon tayo nasisira
34:53.0
when you talk of levels, baka akala din
34:55.0
ano to, social class or something
34:57.0
parang gano'n lang po
34:59.0
pero you know, go ahead
35:01.0
we have to move on
35:03.0
to our next topic
35:07.0
former senator kanina
35:09.0
I hope she doesn't mind that we ask her
35:13.0
viral statement ngayon
35:15.0
ni First Lady Lisa Marcos
35:17.0
nasa dyaryo na rin
35:19.0
sa kanyang relationship
35:21.0
status ng kanilang relasyon
35:23.0
ni VP Sara Duterte
35:25.0
it's complicated dina
35:31.0
nung tinanong si BBM
35:35.0
relationship status parang gano'n
35:37.0
nila ng mga Duterte
35:43.0
nauna po yan bago dito
35:45.0
sa kontrabersyal na sinabi po
35:47.0
ni Lisa Marcos na
35:49.0
bad shot na daw sa kanya
35:53.0
sino ba naman daw ang pupunta doon sa
35:55.0
rally kung saan tinawag na bangag
35:57.0
ang kanyang minister na si PP BBM
36:01.0
bakit naman daw gano'n
36:03.0
even Lenny didn't
36:05.0
even Lenny didn't do that
36:09.0
what do you think
36:11.0
how do you think will this affect
36:15.0
sige si VP Sara nalang muna
36:17.0
as member of the cabinet
36:19.0
reaction na yun sa social media
36:21.0
ano ba yan seriously
36:23.0
after that statement from the First Lady
36:25.0
are you still gonna be sticking around
36:27.0
ikaw what are your thoughts on that
36:29.0
well matagal-tagal na kasi natin sinasabi yan
36:33.0
kailangan alam niya kung ano yung
36:35.0
pwesto niya as Vice President
36:37.0
and is also a member
36:41.0
yes she's the second highest official
36:45.0
pero yung kanyang powers
36:47.0
ay hindi gano'n ka-expanded
36:49.0
hindi gano'n ka-dami
36:51.0
nung sa Presidente
36:53.0
and she's supposed to be part of
36:57.0
but conscious siya na yung mga
37:01.0
na-espouse ng BBM administration
37:03.0
dapat sinusuporta kanya
37:05.0
and then dapat hindi siya
37:09.0
kasi minsan nababastusan
37:11.0
ng mga tao sa kanya
37:13.0
yung bigla nalang tatalikod
37:15.0
meron din yung latest
37:17.0
meron din yung studio na
37:19.0
nung papunta ng Washington
37:21.0
na nandun pa yung
37:23.0
Pangulo so it's simply out of protocol
37:25.0
a biological protocol
37:27.0
nandun pa yung Pangulo
37:29.0
and then basta basta nalang siyang
37:31.0
aalis. Now yung mga
37:33.0
hinain, yung mga nasabi
37:37.0
I think karapatan niya yan
37:39.0
na magsabi ng kanyang mga
37:41.0
sentimiento na nakikita niya
37:45.0
now nasa kay VP yan kung sasagutin niya
37:47.0
o hindi pero para sa akin
37:49.0
hindi nalang niya sagutin
37:51.0
may must do her own
37:57.0
naging bat shot? Ano ba yung
37:59.0
ginawa ko? Siguro
38:01.0
baguhin ko rin naman yung aking
38:03.0
mga action, yung aking mga demeanor
38:05.0
when it comes to dealing with the
38:07.0
President kasi dyan sa ano na yan
38:09.0
kasi diba dati sabi ni Pangulo ng
38:13.0
yung kanilang relationship wala daw
38:17.0
at nagulat nga tayo na bigla
38:19.0
naging complicated ngayon
38:21.0
so ibig sabihin nagbago na
38:23.0
and when you say complicated
38:25.0
it's susceptible to a lot
38:27.0
of interpretations
38:29.0
and not mostly good
38:31.0
interpretation so
38:33.0
complicated na so ibig sabihin
38:37.0
ano dyan may lamat na
38:39.0
may mga lamat lamat na
38:41.0
and lalo na ngayon sa latest statement
38:43.0
remarks the first lady
38:45.0
so may karapatan siya siguro
38:47.0
like anybody else
38:49.0
to express her sentiments
38:51.0
express her feelings
38:53.0
sa pagkakatrato ng kanyang
38:55.0
asawa who happens to be the President
38:57.0
who is the second highest official
38:59.0
of the land. Now nasa
39:01.0
kay DP Sariel palalalain pa ba
39:03.0
niya? Would she still
39:05.0
make some moves or would she
39:07.0
still make utter certain
39:09.0
statements or remarks na lalong
39:15.0
pala sa nakikita natin
39:19.0
hindi na talaga sila
39:23.0
boat lang o nasa isang
39:25.0
campo lang nakikita natin na
39:27.0
the cracks are getting clearer
39:31.0
the break up is also
39:33.0
ang question na lang is that something
39:35.0
irreversible or not
39:37.0
mababago pa rin yan
39:39.0
maybe mahirap na na
39:41.0
mabago pa pero you can never
39:43.0
tell in the world of
39:45.0
politics na baka ultimately
39:47.0
pagkatulong naman sila
39:49.0
ng reconciliation
39:53.0
your advice po would she
39:57.0
kung nangyari po kay DP Lenia nung panahon po ni
39:59.0
Presidente Marcos would you
40:01.0
advise the VP to you know
40:03.0
probably just relinquish her
40:05.0
position in the cabinet at least in the cabinet po
40:07.0
not the presidency because not the vice
40:09.0
presidency because it's an elected position
40:11.0
but at least in the cabinet
40:15.0
first lady Lisa Marcos
40:17.0
or you know make a statement
40:21.0
clarifying that ano ba yung ginawa ako?
40:23.0
kasi diba ito pa hindi na chismis
40:25.0
narinig po natin sa bibig po ng
40:27.0
first lady na ang kinagalit niya
40:29.0
yung pagpunta niya sa isang rally
40:31.0
na nanawagan na pamagsakin
40:33.0
na tinawag na bangag ang asawa niya
40:35.0
at tumawa pa siya parang ganun po
40:37.0
at least make a statement on that
40:39.0
hindi naman talaga tama yun
40:41.0
makikita yung isang vice
40:43.0
vice president na
40:45.0
kung tama yun na tumatawa pa
40:47.0
o hindi man lang siya pumalag
40:49.0
wala man lang siyang sinabi
40:51.0
para difensahan yung Pangulo
40:53.0
dahil mahirap din sa kanya kasi yung tatay niya
40:57.0
so maybe intindihin din
40:59.0
siguro natin yan na yung tatay niya
41:03.0
and then siya yung
41:07.0
ano ba talaga yung magiging position niya
41:11.0
masisisi yung mga ibang tao na
41:13.0
umalis ka na nga dyan
41:15.0
kasi hindi lang yan the first time
41:17.0
diba meron pa siyang mga naging
41:19.0
statement noon na imbis na
41:23.0
basta nga issue ng China WPS issue
41:27.0
no comment niya hindi maganda yan
41:29.0
kasi alam naman niya
41:33.0
BBM administration
41:35.0
is pumalag laban sa China
41:39.0
meron siyang sinasabi
41:41.0
as vice president
41:43.0
the very least ano po pwede nga sabihin ma'am
41:45.0
aside from no comment the very least po
41:47.0
well the very least is that
41:51.0
galangin ng China
41:53.0
ang ating national sovereignty
41:55.0
and territorial integrity
41:57.0
sa amin yung easy
41:59.0
meron kaming sovereign rights
42:01.0
not necessarily sa amin
42:03.0
because it's not an issue of ownership
42:05.0
but it's the issue of sovereign rights
42:07.0
exclusive sovereign rights
42:09.0
in this territories
42:11.0
within our exclusive economic zone
42:13.0
na hindi tama yan
42:15.0
na hinaharas niya
42:17.0
yung mga tao natin
42:19.0
yung mga nasa navy
42:21.0
yung mga coast guard
42:23.0
lalo na yung ating mga fishermen
42:25.0
so we have to also express that
42:27.0
like China you're wrong
42:29.0
so far is this issue
42:31.0
yes we may be friends
42:33.0
and we can continue our trade relations
42:35.0
and relations in other areas
42:37.0
but when it come to this
42:39.0
kami yung nasa tama
42:41.0
so please stop the things
42:43.0
that you're doing
42:45.0
that undermine our rights
42:55.0
gano'ng kahirap ang sabihin yan
42:57.0
instead of no comment
42:59.0
because a comment of no comment
43:09.0
nasa position yan
43:11.0
or the very least ma'am
43:15.0
I support the president kung anong mga kolosiya niya
43:17.0
ang ginagawa ngayon
43:19.0
you have the very least
43:21.0
hindi no comment dapat
43:25.0
balik pa rin naman po natin ma'am
43:27.0
what do you think about
43:37.0
hindi naman pangontra pero yung nabamagit po
43:39.0
ninyo kanina yung mag ibang
43:41.0
posisyon na sinasabi po ni
43:43.0
VP Sara and other
43:45.0
issues sa lungat sa posisyon po
43:47.0
ng administration
43:49.0
what does that say about
43:55.0
he's still letting
43:57.0
VP Sara be a member of his
44:01.0
ang sabi po ni VP BM
44:05.0
tama naman si VP na mag comment
44:07.0
dinepensahan pa pala yung kanya
44:09.0
dinepensahan po ni
44:13.0
sa no comment niya
44:15.0
I'd like to answer that by saying
44:17.0
that I cannot blame those
44:19.0
who have the impression who are saying
44:23.0
a weak personality
44:25.0
you know na hindi siya ganun
44:27.0
maybe it's just a question
44:29.0
conflict averse kasi siya eh
44:33.0
galangin yung ganyang personalidad
44:35.0
pero may mga bagay na kailangan ipakita
44:37.0
niya rin yung apang niya
44:41.0
bilang Pangulo hindi yung
44:45.0
hindi rin natin masisisi kung iba dyan
44:47.0
ay tinatawanan na lang siya
44:49.0
na out and out na
44:51.0
inaano na nga siya ng kanyang
44:53.0
VP na ganyan ang mga nagiging
44:57.0
mananahimik pa rin siya o sasabi
44:59.0
and worse sasabihin pa niya
45:01.0
na sinusuportahan pa rin niya
45:05.0
na maganda pa yung kanilang
45:09.0
get real Mr. President
45:15.0
ang pinakalakas na lang natin sa
45:17.0
bago tayo mag ano ma'am kasi 949 na
45:19.0
itong pong mga ito
45:21.0
nagdaang issue no rally sa
45:23.0
Dabao del Norte rally doon sa
45:25.0
Dabao na maraming
45:29.0
withdrawal of support mga ganyan
45:33.0
do you think this has gone far enough
45:37.0
investigations and cases should
45:39.0
be filed against these personalities
45:41.0
who are making this call po
45:43.0
yes dapat nga ngayon yung DOJ
45:45.0
meron na talagang ginagawa
45:47.0
dapat nga ngayon meron na sinasampa
45:51.0
all the way pa nung back in January
45:53.0
28 yung panawagan
45:55.0
ni Mr. Duterte sa secession
45:59.0
dapat ngayon may resulta na kung inimbestigahan
46:03.0
inimbestigahan ba nila yun mukhang hindi
46:05.0
kasi dapat may naririnig tayo
46:07.0
tungkol dyan ang naririnig natin ngayon
46:09.0
very recently is yung naging reaction
46:11.0
doon sa mga salita ni
46:13.0
former speaker Alvarez
46:15.0
malinaw sa akin na kapag
46:19.0
withdrawal ng AFP
46:21.0
at ng PNP sa kasalukuyan
46:23.0
sa sitting president
46:25.0
that's inciting to rebellion that's
46:27.0
inciting to sedition that can also be
46:29.0
considered as coup d'etat so
46:31.0
ganun din yung tungkol natin sa issue
46:35.0
issue yung gentleman's
46:37.0
agreement na yan there must be
46:39.0
something there must be there
46:41.0
that can be invoked in the law
46:43.0
na dapat kasuhan kasi may
46:45.0
legal issue ba tungkol sa treason
46:47.0
kasi yung treason naman yung
46:49.0
yung term na treason
46:51.0
that is being used
46:53.0
pag may sinasabi kaming ganun
46:55.0
kami yung mga sa opposition
46:57.0
tsaka yung iba sinasabi that's treason
46:59.0
as already treason
47:01.0
yung gentleman's agreement na yan
47:03.0
na sinusuko yung karapatan natin
47:05.0
doon sa ayung insyon
47:07.0
na hindi nalang nila pinapa
47:09.0
ayaw na nilang ipa refurbish
47:13.0
nabubulok na vessel
47:17.0
ano e treason yan
47:19.0
because treason naman is being used in
47:21.0
generic and layman's term
47:23.0
it could mean disloyalty
47:25.0
betrayal diba yung mga ganun
47:27.0
panig sa isang bansa
47:29.0
other than your own
47:31.0
kaya magandang tinanong namin sa'yo kasi you're in the perfect
47:33.0
position because ang pahayag po ni
47:35.0
DOJ Secretary Res.
47:37.0
Boheng Remulia is there
47:39.0
investigating if it has gone
47:41.0
to the level of being seditious
47:43.0
or sedition pala ka na and you were
47:47.0
or Justice Secretary so you think
47:49.0
sabi nyo nga dapat imbistaga na dati
47:51.0
but if you were the DOJ Secretary
47:53.0
again ma'am would you say that
47:55.0
this has the grounds or leveling up
47:57.0
or has leveled up already
48:01.0
Well of course I can understand yung ganyang
48:05.0
sa yung ganyang caution na yan
48:07.0
napag-aralan muna natin
48:09.0
if it has gone to the level
48:11.0
pero para sa akin malinaw na e
48:13.0
malinaw na yan na
48:15.0
narinig naman natin na nananawagan
48:19.0
for the AFP and PNP to withdraw
48:21.0
that is clearly inciting
48:25.0
either sedition and either coup d'etat
48:27.0
now kailan pa yan
48:29.0
kailan matatapos yung
48:31.0
yung pag-aaral na yan
48:33.0
na hinihintay yan e kasi
48:35.0
as I said earlier they seem to be
48:37.0
afraid of ruffling to
48:41.0
ayoko man sana kasi
48:43.0
pero siyempre who am I
48:45.0
to tell them what to do
48:47.0
I'm not part of the BBM administration
48:49.0
or BBM government
48:51.0
nasa sa kanila yan
48:53.0
kung hahayaan na lang ba nila na paulit ulit
48:55.0
yung mga ganyang pananawagan
48:57.0
where is their self-respect
48:59.0
if they still respect themselves
49:01.0
then they should do something about it
49:03.0
parang at least na
49:05.0
huminto na rin sila
49:07.0
kasi nangyari na rin noong January 28
49:11.0
dyan sa mga rallies na yan mga so-called
49:13.0
prayer rallies supposedly
49:17.0
to cha-cha the charter change
49:19.0
pero hinahaluan nila ng mga
49:23.0
so the EUJ must be
49:27.0
looking at the appropriate or relevant
49:29.0
provisions of law which could be the
49:31.0
basis for prosecution
49:33.0
and more aggressive
49:41.0
charging and in prosecuting
49:43.0
ng mga nagpapanawagan
49:45.0
na labag sa batas
49:47.0
tunay na labag sa batas
49:51.0
free speech may limits
49:53.0
ang free speech how can that be
49:55.0
a privileged matter
49:57.0
a speech na lumalabag ka sa batas
49:59.0
you can say anything
50:01.0
basta hindi tungkol
50:03.0
sa paglabag sa batas
50:07.0
before we go to the last final
50:09.0
and short quick answer lang po sa inyo
50:11.0
may mga naglalabasan pong mga ekspresyon
50:13.0
sa socmed na luko sa pahayag
50:15.0
ni first lady sabi niya
50:17.0
eh bakit hindi na gawing defense secretary
50:21.0
vice president leonardo pedro
50:23.0
at mayroon din sa inyo
50:25.0
bakit hindi nila kayo ibalik
50:27.0
sa DOJ justice secretary
50:31.0
konti nga nalang pakinig lang
50:35.0
naririnig ko yung chismis na yan
50:37.0
hindi ko alam kung saan
50:41.0
nalang tutor ko ngayong DOJ
50:43.0
mayroon pa nga isang kaso
50:49.0
so paano ko magiging DOJ secretary
50:51.0
na yung mismong DOJ yung mismong institution
50:53.0
which I faithfully served
50:55.0
during my time ay
50:59.0
ano tawag sa pagalog
51:01.0
tumutunggis sa akin
51:09.0
hindi po ako interesado
51:11.0
hindi po ako mahilig mag apply
51:19.0
gawing defense secretary
51:21.0
hindi nga yan patagpin
51:25.0
ang makakasagot yan
51:27.0
and I beg her pardon
51:29.0
if I'm trying to preempt her
51:31.0
but then I don't think it will happen
51:43.0
kapag buklot ay may pag-asa
51:45.0
susunod sa yasmin kanaw
51:49.0
sa bagong Pilipinas