00:48.9
Paano ba natin malalaman kung nasa scam na tayo at paano natin ito maiiwasan?
00:58.8
Mahilig ka ba mag-online?
01:00.0
Online shopping? O halos lahat ng transaksyon mo online na?
01:04.0
Naku, mag-ingat ka!
01:06.5
Dahil ayon sa Philippine National Police, nangunguna ang cybercrime cases
01:10.5
na may pinakamataas na bilang na krimen ngayong taon.
01:16.5
Pinakamarami ang nabiktima ng mga online scam.
01:20.2
Sa datos ng PNP Anti-Cybercrime Group, simula Enero hanggang December 15 ngayong taon,
01:25.9
pumalo sa lagpas 20,000 ang cybercrime cases.
01:29.2
Mas mataas kumpara sa halos 14,000 cases noong 2022.
01:34.9
Sa naitalang cybercrime cases, pinakamarami ang nabiktima ng mga online scam
01:39.8
na nakapagdala ng mahigit 11,000 cases.
01:43.7
Sinunda nito ng illegal access, computer-related identity theft, online libel at ATM o credit card fraud.
01:51.4
Mababa yung traditional crime comparing mo sa cybercrime.
01:55.5
Kasi halos naman ang mga activities ng tao ngayon,
01:59.2
after the pandemic, are puro online activities na.
02:02.1
Pagdating naman ng Agosto hanggang ngayong Desyembre,
02:05.2
bumaba sa mahigit 1,000 ang naitalang kaso kada buwan
02:08.4
na posibleng efekto umano ng SIM Registration Act.
02:12.2
Pero ayon sa PNP, kasabay ng pagbabagong ito,
02:15.5
lumipat naman ang mga kawatan sa social media apps para makapangbiktima.
02:20.5
Makikabit ka lang sa free wifi,
02:22.6
may micro ka ng access and then you can use your social media application.
02:29.2
isang SIM card and then pwede mong i-enroll yung SIM card without registering it
02:34.0
through the use of a social media application.
02:37.5
Kaya, mabaga, uy, na-bypass nila itong procedure na ito to register a SIM card.
02:42.1
Ang challenge ng law enforcement to identify these criminals who are using a social media application,
02:47.8
which is a very, mabaga, it's very challenging dahil those applications were outside of the Philippines.
02:53.3
Yan, lagi nating paalala, ay bumili lamang po kayo doon sa mga registered and authorized,
02:59.2
online na shopping shop na mayroon pong mga warranty yung kanyang inyong binibili
03:04.0
at hindi po yung noon nyo lamang nakilala on Facebook dahil na-entice po kayo,
03:09.0
namura po yung kanilang bilihin, tapos ba, ang requirements po ay full payment kaagad.
03:14.5
Gumaba naman ang bilang sa tinatawag na 8-focus crime,
03:17.7
kabilang na dito ang theft, rape, physical injury, robbery, murder, carnapping,
03:24.2
habang bahagyang tumaas ang kaso ng homicide.
03:27.3
Hinihikayat ng PNP ang publiko,
03:29.2
na sakali mang mabiktima ng anumang cybercrime o di kaya naman ay may nais i-report na kahina-hinalang insidente o krimen,
03:36.1
tumawag lamang sa kanilang hotline number o i-report sa kanilang social media account.
03:47.9
Sabi nila, di bali nang ma-hold up ang puso, wag lang ikaw mismo at ang gamit mo.
03:54.0
Ano nga ba ang dapat gawin sakaling ma-hold up ka?
03:56.5
Wag mag-alala, may kwentong paalala.
04:04.7
Hold up man o nakawan, anong gagawin yung mga kapamilya pag nalagay kayo sa ganitong sitwasyon?
04:15.1
La pray, talungan mo ko na, hold up ako!
04:20.1
O D. Ibibigay mo na lang
04:29.2
Pinangaan ng mga pulis ang isang store clerk dahil sa kanyang katapangan
04:33.9
matapos makipambuno sa dalawang lalaki na tanggang mang hold up sana
04:38.5
sa pinagtatrabahoan niyang convenience store sa Rizal.
04:43.2
Kapit ako sa balikat, putok ng barista sa higilid, tasabay ka sa po.
04:47.7
Nagulat po ako, nasa'yo ko sa sarili ko.
04:50.1
Mambira, nagtatrabaho maayos dito, nakipaglaban ako pata sa buhay.
04:54.3
Nilabanan ko po, sinugal ko na.
04:56.4
Dating criminology student si Mark at may MPA,
04:59.2
experience din siya sa martial arts.
05:01.3
Pero napilitan po siyang ihintong kanyang pag-aaral
05:03.9
para makapagtrabaho para sa kanyang lola na may sakit.
05:07.8
May payo naman ang PNP sa publiko,
05:10.1
lalo na po sa mga walang training pagdating sa self-defense.
05:14.2
Voluntarily ibigay na nila.
05:15.9
Then, magiging BG na sila, makilala mo.
05:20.0
Tandaan kung may pagkakakilalaan, tatoo,
05:23.5
kung itsura ng build,
05:25.7
yun yung para kung sakali,
05:28.2
yung kapulisin natin,
05:28.9
ganun silang pagkukuha na na-investigation.
05:30.9
Begdag na payo din ang PNP, lalo na sa mga naglalakad sa kalsada,
05:34.9
iwasan ang pagsusuot ng mga mamahalik alahas
05:37.7
at anumang klase ng mga palamuti na posibleng maging mainit sa mata ng mga kawataan.
05:43.0
At syempre, manatiling alerto sa tuming tayo ay naglalakad.
05:47.4
Ingat ka, pamilya!
05:58.9
Sa tuwing nasa operasyon sila o may hinuhuli na gumagawa ng krimen.
06:03.8
Dapat bang self-defense o paggamit ng firearms ang unahin ng mga pulis?
06:09.0
Tinanong yan natin mismo sa PNP.
06:12.1
Pusasin, pusasin.
06:12.8
Hinuhuli namin sa kaso.
06:15.1
Ganda yung patulong.
06:16.9
Mainit na pinag-usapan ang Philippine National Police.
06:21.4
Matapos masangkot sa sunod-sunod na insidente ang ilang pulis.
06:25.7
Kabilang dito ang pagkakabaril at pagkakabaril.
06:28.9
Ang pagkakapatay ng isang pulis sa 15-anyos na binatilyo sa Rodriguez Rizal noong August 20.
06:35.4
Lumabas sa imbistigasyon na hindi nakauniforme ang pulis nang mangyari ang insidente
06:40.5
habang iniimbistigahan din kung nakainom ito.
06:44.8
Pinag-usapan din ang pagkakapatay ng anim na pulis sa binatilyong si Jemboy Baltazar
06:50.5
sa follow-up operation sa Navotas noong August 2.
06:55.7
Kaya ang tanong ngayon ng marami,
06:57.7
Ano nga ba ang standard operating procedures ng PNP sa mga operasyon?
07:03.2
Sabi ng PNP, sa mga operasyon, dapat may command presence ang pulis.
07:09.1
Ano kasi yung calibrated response dapat?
07:11.9
Dapat nandun yung pulis, uniformado.
07:15.0
Kapag may aarestuhin, dapat may verbal command.
07:21.6
Verbal challenge.
07:23.4
Naririnig naman natin yan.
07:24.6
O mga pulis ito, sumuko kayo.
07:26.7
Walang kikilos, walang gagalaw, walang tatakbo.
07:29.9
Hindi sumusunod sa verbal commands.
07:31.7
Yung physical restraint.
07:33.2
Yung hahawakan mo siya, aarestuhin mo para may immobilize mo siya.
07:37.2
At last resort na dapat, ang paggamit ng baril.
07:42.2
Yung use of firearms, para lang dipensahan ang iyong sarili,
07:46.3
ang iyong mga kamaganag at ang iba pang mga tao.
07:49.1
Sa threat na equal doon sa proteksyon na ibibigay ng firearms.
07:54.0
Nasangkot naman ang walong pulis sa pagnanakaw,
07:56.4
umano ng gamit sa isang follow-up drug operation sa Imus, Cavite, noon ding August 2.
08:02.3
Kung papasok sa isang bahay, compound o lugar,
08:05.9
sabi ng PNP, ang general rule na Manila, dapat may search warrant.
08:10.4
Kung magkukumpis ka ng gamit o ebedensya, dapat may ibang witness.
08:15.9
Dapat ding may body-worn camera o alternative recording device.
08:20.0
Dapat merong tinatawag nating insulating witness o yung mga testigo na magpapatunay
08:25.4
na yung kinukumpis ka natin ay talagang indeed nasa posesyon ng tao
08:30.9
o nandoon sa lugar kung saan sinasagawa yung search.
08:33.7
Sa datos ng PNP, higit 1,400 na pulis ang nabigyan ng parusa
08:38.5
mula January hanggang August 9 dahil sa pagkakasangkot sa iba't ibang kaso.
08:44.0
Pinakamarami ang nag-awul o absent without leave.
08:47.9
May mga nasangkot din sa paggamit ng droga, robbery extortion,
08:52.2
at may mga lumabag din sa Republic Act 926.
08:55.4
O violence against women and their children.
08:59.4
Kayo, anong masasabi nyo sa pagpapatupad ng PNP sa kanilang standard operating procedures?
09:07.8
O eto, let's put our police to the test.
09:11.3
Sa Quezon City kasi pwede kang tumawag sa 122 at makakaasang may darating na mga pulis in just 3 minutes.
09:19.6
True ba? Alamin natin kung gaano kabilis ang pagresponde ng mga pulis.
09:25.4
Okay, ngayong araw susubukan natin itong 3-minute response ng QCPD.
09:31.1
Alam nila na susubukan natin sila.
09:37.3
Ang gusto kasi ng police QC kahit nasan ka sa Quezon City,
09:41.1
basta humihingi ka na sa klolo responde, ando na sila agad in 3 minutes.
09:46.2
Pero, ang hindi nila alam kung saan kami pupunta at kung ano oras kami tatawag.
09:51.2
Ito na, napili na namin yung lugar dito sa may West Fairview.
09:55.4
Sigura kami tatambay sa may tapat ng karinderiya habang hinihintay yung 3-minute response.
10:00.4
So, ito, papatawagin na natin ang ating kasama sa 122.
10:12.1
Sir, may i-report lang po kasi ako.
10:19.4
Sige po sir, pupunta natin ang pulis.
10:22.7
Thank you po sir.
10:26.2
Okay, so ngayon sa orasan natin, 11.50, 11.50 ang oras.
10:31.8
So, simula ng pagbaba ng telepono, doon yung magsisimula ng 3-minute response nila.
10:35.8
So, ito, na-timingan na natin mula ngayon.
10:55.4
Ayan, o, ito, may nakikita kaming pulis.
10:59.0
Ayun na, wala pang 3 minutes.
11:01.2
Ayun, may nakikita na kaming pulis.
11:02.7
Ayun, nakatayo na.
11:03.7
Hinahanap niya kami.
11:04.6
Ayun, tignan nyo.
11:06.7
Ayun, ayun, ayun.
11:09.3
Nagtatanong siya.
11:10.5
Pupunta na namin sila doon sa address na binigay namin.
11:13.8
Ibalik ka dyan, bakit tayo pupunta sa kanila?
11:17.5
Ayan, ayan na sila.
11:18.6
O, wala pang 2 minutes.
11:20.2
1 minute and 39 seconds pa lang.
11:24.7
Ayan, nagtago lang kami doon sa may puno.
11:29.0
Good morning, sir, sa ABS-CBN.
11:31.8
Opo, higano kami?
11:33.7
The testing ng 3 minutes.
11:35.1
So, ang galing nyo, sir.
11:37.5
Wala pang 3 minutes.
11:38.8
Very good kayo, ha?
11:40.5
2 minutes pa lang.
11:42.5
Opo, testing lang, sir.
11:45.7
Wala pang 3 minutes.
11:48.0
Meron pa kayong 1 minute, ha?
11:49.5
Very good kayo, ha?
11:53.0
Dalawang beses pa namin sinubukan
11:54.6
ang 3-minute response sa ibang lugar.
11:56.9
On time silang dumating sa isa.
11:58.8
Pero sa isang beses,
12:00.2
9 minutes late ang mga pulis.
12:02.4
Sabi ng mga pulis,
12:03.5
hindi raw eksaktong lugar
12:04.6
ang tinawag ng aming kasamahan.
12:06.4
Pero sa isang banda,
12:07.5
nahirapan sila sa masikip na kalsadang
12:10.7
Kaya regalo ni Mayor sa mga pulis,
12:12.9
may gitisang daang motor
12:14.3
para sa mabilisang responde
12:15.7
sa mga liblib na lugar.
12:17.2
Ang alas ng QCPD,
12:19.2
nakapuesto ang kanilang mga mobile
12:20.7
sa fixed visibility points.
12:22.8
Kaya palalan nila sa mga tatawag
12:24.2
sa Emergency Hotline 122.
12:26.5
Kailangang eksaktong lugar
12:28.0
ang inyong bibigay.
12:33.4
alam nyo na ang dapat gawin
12:34.5
sa mga usaping pulis, ha?
12:36.0
Kung may mga impormasyon ka pang nais
12:37.8
malaman tungkol sa krimen at siguridad,
12:40.0
i-comment mo na yan
12:40.9
at i-share na rin
12:42.2
ang video na ito.
12:43.6
Marami pa kaming storya rito,
12:45.3
kaya huwag kalimutan mag-like
12:46.6
at subscribe sa aming mga
12:48.0
social media pages.
12:49.8
Dahil kung saan may kwento,
12:52.4
mga patrol ng Pilipino.
12:54.2
Thank you for watching!
