Almoranas, Dugo sa Dumi, Constipated: Ito Gawin. By Doc Willie Ong
00:55.4
Yung mga prevention technique, papano iiwas para hindi mag-constipate.
01:01.0
Pero, ang third part, mas importante, ano gagawin kung nakabara na yung dumi?
01:07.2
Yun ang mahirap doon.
01:08.6
Kung barado na, ano nang gagawin?
01:10.8
Meron na nakaipit doon sa tumbong natin, ay lumabas yung dumi, napakasakit.
01:16.8
Anong gagawin? Tuturo din natin.
01:19.3
Una, anong dahilan? Bakit nagkakaroon ng constipation?
01:23.2
Unang-una, nagkakaedad.
01:25.4
Pag tumatanda, talagang nagkakonstipate.
01:31.4
Actually, meron ako mga bagay na mga kasalanan na hindi ko naman napapansin.
01:37.4
Pag nagkonti lang yung intake mo ng tubig, magkakonstipate na.
01:44.4
Kung dati iniinom ko mga 10 glasses of water, ngayon ginawa ko lang 8 glasses.
01:49.4
8 glasses na nga yung tubig ko, kulang pa rin.
01:53.4
8 glasses of water,
01:55.2
may water ako in a day, pero malayo nilalakad ko.
01:58.2
Naglalakad ako ng 10,000 steps.
02:01.2
So, mas maraming exercise mo, mas maraming pawis mo,
02:05.2
kulang na yung 8 basong tubig.
02:07.2
Kailangan mga 12 glasses na.
02:09.2
Kailangan laging light yung color ng ihi.
02:12.2
Saka napansin ko dito sa causes of constipation,
02:15.2
ito na rin naman yung mga treatment,
02:17.2
hindi makukuha ng isang bagay.
02:20.2
Dapat itong 5, 6, 7 lunas,
02:23.2
ginagawa mo dapat lahat, sabay-sabay.
02:26.2
Kung magkulang ka lang sa isa dito,
02:29.2
constipated ka na.
02:31.2
Magkulang ka lang sa tubig,
02:33.2
constipated ka na.
02:35.2
Second, yung gulay.
02:37.2
Yung gulay, bakas marami ka kinakain,
02:41.2
tapos may isang linggo, nabawasan ka ng gulay.
02:44.2
Yung gulay, ang dami recommended,
02:46.2
mga 3 tasa sa isang araw minimum.
02:49.2
Kung constipated ka, kahit 4 na tasa,
02:52.2
isa, dalawa, tatlo, apat,
02:55.2
mga kangkong, ampalaya,
02:59.2
mga beans, may fiber yan.
03:02.2
O sari-saring gulay, green leafy vegetables,
03:06.2
kailangan bulk forming yan.
03:09.2
Pag nangkulang ka sa gulay, yun na yun.
03:13.2
So yan, tubig, gulay.
03:15.2
Next, yung prutas na pampalambot.
03:18.2
Hindi mo pwede bawasan.
03:19.2
Ano yung mga prutas na pampalambot?
03:21.2
Everyday, yung mga apat na piece,
03:24.2
pakwan, nakakalambot.
03:26.2
Pears, peras, nakakalambot.
03:29.2
Papaya, nakakalambot konti.
03:32.2
Prune juice, malakas ang prune juice.
03:34.2
Pero prune juice, siguro mga 1-4 glass lang.
03:37.2
Merong mangga, nakakalambot ang mangga
03:42.2
pero masyado matamis ang mangga.
03:44.2
Baka tumaba tayo.
03:46.2
Para lumambot dumi mo sa mangga,
03:48.2
kailangan dalawang buong mangga.
03:49.2
Masyadong nakakatabaan.
03:51.2
Grapes, pwede rin.
03:54.2
Pero minsan hindi rin gano'n nakakalambot.
03:58.2
Pero nakita kong magandang technique,
04:00.2
yung halo-halong prutas.
04:02.2
May konting pakwan.
04:05.2
May konting papaya.
04:08.2
Ang orange, pongka.
04:10.2
Usually, hindi nakakalambot yung orange.
04:12.2
Sa experience ko.
04:13.2
Hindi masyado suha.
04:15.2
Kailangan talaga pakwan.
04:17.2
O yung mga carrot juice.
04:19.2
Yung mga carrot shake.
04:23.2
Mas malakas siyang makadumi.
04:25.2
Tapos pag inahalo-halo mo yung...
04:28.2
Tapos yung mga prutas na medyo sira na.
04:31.2
Yung sasakit na chan mo.
04:33.2
Yung makakadumi ka.
04:34.2
Pero baka overripe.
04:35.2
Hindi rin naman maganda masyado.
04:37.2
So yan yung mga causes.
04:41.2
Pag kulang ka sa galaw,
04:43.2
kulang ka sa exercise,
04:45.2
mas titigas din ang dumi mo.
04:49.2
Ito, hindi ito napapansin ng karamihan.
04:54.2
pag nai-stress kayo,
04:56.2
mas nagtitibig kayo.
04:59.2
For example, hindi nyo ba na-experience ito?
05:03.2
duming-dumi ka na.
05:05.2
Tapos may nagsabi sa'yo,
05:07.2
Uy, may emergency.
05:08.2
May gagawin dito.
05:10.2
O may na-aksidente.
05:12.2
Oras na makarinig ka ng emergency,
05:15.2
yung feeling mo na madudumi ka,
05:18.2
Hindi ka na madudumi.
05:20.2
Hindi nakukuluan siya mo.
05:21.2
Biglang tatahimik siya.
05:23.2
Ganon kasi yung katawan natin.
05:25.2
Meron tayong sympathetic and parasympathetic nervous system.
05:30.2
Yung sympathetic,
05:31.2
yung pag fight or flight,
05:34.2
yung merong adrenaline.
05:38.2
bilis ang tibok ng puso,
05:39.2
lumalakas ang muscle,
05:42.2
babagal ang bituka.
05:44.2
Halos hindi siya gagalaw.
05:46.2
Kaya mawawala yung,
05:48.2
natataika yung feeling mo.
05:52.2
Bumagal yung bituka,
05:53.2
lalo kang constipated.
05:54.2
Kaya dapat relax ka.
05:57.2
parasympathetic nervous system,
06:00.2
mas gagalaw ang bituka.
06:03.2
Mas bubo ka yung sapwet,
06:05.2
yung anal sphincter,
06:13.2
Malaking tulong yan.
06:19.2
Ito, wala tayong mga gagaw.
06:24.2
hindi kayo constipated.
06:25.2
Pero pagdating ng 50,
06:30.2
Tumatanda na kasi yung bituka natin.
06:45.2
mabagal na yung galaw.
06:46.2
Pati yung mga enzymes,
06:48.2
mabagal yung galaw.
06:51.2
dahil mabagal siya,
06:54.2
mas babawiin mo sa
06:55.2
mas maraming prutas,
06:56.2
mas maraming gulay,
06:57.2
mas maraming tubig nga,
06:59.2
dapat mong matanda.
07:01.2
gusto mo siya i-push,
07:02.2
mas ginagalaw-galaw yung tiyan.
07:04.2
So, yan yung mga babantayan natin.
07:10.2
paano na naman gagawin natin
07:12.2
kung talagang nakabara na siya?
07:14.2
Yan ang problema, diba?
07:15.2
Pag nakabara na yung dumi.
07:17.2
Itong mga tips natin,
07:21.2
kung nakakadumi ka,
07:23.2
pero paano yung barado?
07:32.2
ito yung large intestine natin,
07:40.2
may matigas na dumi
07:44.2
Naka-imbak doon sa dulo
07:48.2
So, pag merong matigas doon sa dulo,
07:51.2
kumbaga sa traffic,
07:53.2
nagkaroon ng traffic jam
07:55.2
doon sa dulo ng puwet natin,
07:57.2
mag-iipon na yung dumi sa buong tiyan mo.
08:03.2
mag-iipon yung buong bituka mo,
08:05.2
ganyang karaming dumi,
08:06.2
hindi mo mailabas.
08:07.2
Parang mangananak na yun,
08:09.2
hindi mangananak.
08:11.2
Sobrang sakit yun.
08:12.2
Ang problema nga,
08:13.2
matigas yung una.
08:15.2
So, pag matigas yung una,
08:17.2
paano na lalabas?
08:18.2
Ayaw nga lumabas yung una,
08:20.2
kaya nakakatakot doon.
08:21.2
Yun ang mahirap ngayon.
08:23.2
Tuturuan ko kayo ng technique.
08:26.2
Meron pa ako isang mahalagang clue
08:28.2
kung ano yung bago magbarat
08:31.2
Sinabi ko na sa inyo,
08:35.2
nag-travel kayo sa ibang bansa,
08:37.2
nag-travel kayo sa probinsya,
08:39.2
nagbago yung kain nyo.
08:42.2
Isa din yung problema.
08:43.2
Ang problema nga,
08:44.2
pag matigas siya masyado,
08:46.2
ayaw nga niya lumabas.
08:53.2
palagay natin ang dumi nyo every day,
08:55.2
o dumi nyo every other day,
08:57.2
normally ang dumi nyo,
09:00.2
let's say ganito karami ang dumi ko
09:03.2
or every two days.
09:05.2
Kung mapapansin mo,
09:07.2
bakit for the past three days,
09:09.2
ganito lang yung dumi ko,
09:14.2
Dumundumi naman ako,
09:15.2
pero bakit parang mas konti siya?
09:17.2
Mas konti, mas konti.
09:20.2
Anong ibig sabihin?
09:21.2
Ibig sabihin nun,
09:22.2
pag kumukonti na yung dumi mo,
09:25.2
ibig sabihin nun,
09:26.2
nagta-traffic na.
09:28.2
Napupuno na unti-unti yung bituka mo.
09:32.2
Hindi mo nang napapansin.
09:33.2
Mabagal na yung galaw ng large intestine,
09:37.2
Hindi na lumalabas.
09:39.2
Nag-iipon na pala yun.
09:40.2
So, oras na may clue ka na na parang
09:43.2
parang marami pang dumi,
09:46.2
Pag may feeling ka ng ganon,
09:49.2
Damihan mo na yung pakwan,
09:51.2
damihan mo na yung piña,
09:54.2
damihan mo na yung gulay,
09:56.2
igalaw-galaw mo na,
09:58.2
damihan mo na yung tubig mo
09:59.2
para matulak na yung dumi mo.
10:01.2
Huwag mo hintayin siya na tumigas.
10:03.2
Kasi pag tumigas siya,
10:05.2
mamaya hindi lumabas.
10:07.2
Ma-hospital pa tayo.
10:09.2
So, fecal impaction.
10:11.2
Ano pa magagawang technique?
10:14.2
mga technique natin.
10:17.2
Ito personal experience ko eh.
10:20.2
bago ko ibigay sa iyo technique ko,
10:22.2
ako po internist cardiologist,
10:25.2
kung may pera kayo,
10:29.2
pumunta sa gastroenterologist,
10:31.2
siya naman ang boss.
10:32.2
Ang gastroenterologist,
10:34.2
siya expert dito.
10:35.2
Usually, bibigyan ka nila ng pampadumi.
10:38.2
Bibigyan ka ng mga,
10:40.2
like yung mga sena.
10:44.2
maraming brand dyan sa atin na
10:49.2
Meron ding ibang tableta na
10:51.2
mas mabilis pa makadumi
10:54.2
Merong ibang syrup,
10:59.2
binibigay namin lactulose.
11:02.2
2 tablespoons sa gabi.
11:05.2
Mga 30 ml sa gabi.
11:07.2
Tuloy-tuloy lang yan.
11:09.2
Pero, mabagal siya.
11:10.2
Napapalampot niya yung dumi.
11:11.2
Pero, after 3 days,
11:12.2
bago pa lang makakadumi.
11:14.2
So, mas gusto natin yung suabe.
11:17.2
Mas yung suabe na lactulose.
11:19.2
Yung dahan-dahan,
11:20.2
yung prutas, yung gulay.
11:24.2
iinom lang ng tableta na
11:26.2
mabilis magpadumi.
11:28.2
Hindi ko na mabagitin yung
11:31.2
Ang generic nga yung mga
11:33.2
Bisacodyl, mga ganyan.
11:35.2
Yung mabilis kasi magpadumi,
11:37.2
Ang problema doon,
11:38.2
pag nasanay ka dito,
11:40.2
Pipilitin niya i-push.
11:43.2
E paano kung nabara sa dulo?
11:47.2
Let's say, pinilit niya ma-push.
11:49.2
Pag na-push niya yung dumi mo,
11:51.2
ang gagawin ng bituka mo,
11:53.2
kasi pinabilis mo siya bigla,
11:55.2
gagawin ng bituka natin,
11:59.2
Magkoconstipate siya.
12:01.2
So, pag pinabilis mo siya ng
12:03.2
laxative pampadumi,
12:05.2
ang side effect noon,
12:07.2
constipated ka sa susunod na araw.
12:09.2
Kaya pag na-constipate ka,
12:11.2
anong gagawin mo?
12:12.2
Inom ka na naman ng laxative.
12:13.2
Tapos makoconstipate ka,
12:15.2
inom ka naman ng laxative.
12:16.2
So, habang buhay ka na naka-laxative.
12:18.2
Yan ang tinatawag na laxative abuse.
12:22.2
Kaya hindi maganda rin
12:23.2
na maging dependent na
12:25.2
tableta pampabilis.
12:27.2
Dapat pang birang-bira lang yun,
12:32.2
Ibang technique, lalo na yung
12:33.2
parang ayaw na lumabas,
12:35.2
Ganito ginagawa ko.
12:37.2
Ito para lang sa mga naka-experience
12:39.2
ng baradong dumi.
12:42.2
nandiyan na yung dumi,
12:43.2
ito yung puwet natin,
12:45.2
ayaw siya lumabas.
12:47.2
Parang nakabara siya talaga.
12:50.2
So, pag pinilit mo,
12:52.2
hindi siya talaga lalabas.
12:53.2
O baka mawarak yung ano.
12:55.2
O baka pag iniri mo ng 30 seconds,
12:58.2
Delikado, sobrang iri.
13:00.2
Pag iniri mo masyado,
13:01.2
baka ma-heart attack ka.
13:03.2
Iniri mo masyado,
13:04.2
baka ma-stroke ka,
13:07.2
Maglabasan yung almoranas.
13:09.2
Magdugo-dugo yun talaga.
13:11.2
So, ang ginagawa ko minsan,
13:19.2
Tapos, italon-talon mo.
13:20.2
Pwede parang stand in place.
13:27.2
nagbago yung position ng matigas na dumi.
13:29.2
So, nagbago konti yung forma.
13:31.2
Tinalon-talon mo.
13:36.2
Merong nachi-chip off.
13:38.2
Merong lalabas na pa konti-konti.
13:40.2
Kung ito yung matigas na bato doon,
13:43.2
at least, nababawasan yung bato.
13:46.2
Baka may lumabas pa konti-konti.
13:48.2
Upo, tayo, upo, tayo.
13:50.2
Misan, makalabas lang konti.
13:52.2
Tapos, sabay konting ire,
13:54.2
baka lumabas konti.
13:56.2
Minsan, pwede na yun.
13:58.2
Baka ganito yung position ng matigas.
14:04.2
Sinayaw-sayaw mo.
14:05.2
Misan, up to 15, 20 minutes ka maghihirap sa CR.
14:09.2
Baka gumalaw-galaw siya.
14:11.2
Baka yung dumigma ganun ng pwesto,
14:14.2
mas lumusot siya.
14:15.2
Yung iba, nag-i-squat.
14:17.2
Pwede rin yung squat.
14:18.2
Yung iba, tinataas yung paa.
14:21.2
minsan, effective na.
14:24.2
So, may talon-talon konti para
14:26.2
tapos inaalog-alog dito sa chan.
14:28.2
Ginaganyang-ganyang ko pa.
14:32.2
nakaka-estimulate.
14:33.2
Stimulate kasi yun eh.
14:36.2
In-estimulate mo.
14:37.2
Ganito lang yung kamay.
14:43.2
ganito pwede gawin.
14:45.2
Friends, walang mahirap talaga ito.
14:52.2
Pwede ka humiga sa kama.
14:54.2
Ibat-ibang posisyon.
15:00.2
Parang sayaw-sayaw.
15:01.2
Sayaw-sayaw dito sa chan.
15:02.2
Basta kailangan maalog na maalog yun chan.
15:05.2
Maalog siya na maalog.
15:08.2
the more na inaalog yun chan,
15:10.2
nai-stimulate siya eh.
15:13.2
Mas gagana yung peristalsis eh.
15:15.2
Kasi nga nakabara na yung dumi.
15:17.2
So, pwedeng alog sa kaliwa.
15:21.2
misan, side view.
15:31.2
Lahat na ibang posisyon.
15:34.2
ang ginawa ko yan,
15:35.2
dalawang oras eh.
15:36.2
So, mapapansin mo,
15:37.2
pag ginalaw-galaw mo yung chan mo
15:40.2
syempre, yung dumi,
15:41.2
nagbabago ng posisyon.
15:42.2
Yung mga dumi mo sa tiyan,
15:44.2
nagbabago siya eh.
15:49.2
So, nagagalaw siya.
15:51.2
possible na umutot ka.
15:53.2
Pag talagang barado na yan,
15:57.2
hindi ka na umuutot,
16:00.2
Baka may hindi na lumabas talaga.
16:02.2
Mag-ipon na yung pagkain natin.
16:04.2
May nangyayari na.
16:05.2
O hospital pa yan.
16:07.2
ginalaw-galaw mo,
16:10.2
lalabas na yung hangin.
16:12.2
Which is good news.
16:14.2
meron ng hangin lumalabas.
16:17.2
So, nagbabago na yung posisyon.
16:20.2
side view, side view,
16:24.2
pag na-feel mo yung hilab,
16:26.2
balik ka ulit sa CR.
16:29.2
Balik ka ulit sa CR
16:30.2
pag na-feel mo ng hilab.
16:31.2
Habang sinasabi mo,
16:32.2
kasabayan mo ng mga prutas,
16:36.2
At least, medyo yung mga juice.
16:38.2
Tapat fresh juice,
16:42.2
So, kasi mas natural itong mga prutas.
16:45.2
Hindi siya talaga laxative abuse.
16:48.2
So, pagbalik mo sa CR,
16:49.2
pag nakahanap ka na ng timing,
16:52.2
tinatry mo siya ulit.
16:54.2
nagbago na yung posisyon niya.
16:56.2
Naggalaw-galaw na siya.
16:57.2
Baka nadurog na siya.
17:00.2
pag na-feel mo ulit bumababa,
17:02.2
pwede mo subukan iire.
17:07.2
usually, matigas yung una lang eh.
17:10.2
Kumbaga sa pencil,
17:11.2
baka yung ganito kahabang dumi ang matigas lang eh.
17:15.2
Kumbaga ganito kahaba eh.
17:19.2
mailabas mo lahat ito.
17:22.2
kailangan malabas mo na yung una.
17:23.2
Kunti-kunti-kunti.
17:25.2
Hanggang pag nalabas mo na itong buong matigas,
17:28.2
tuloy-tuloy na yung nasa likod na ipon-ipon.
17:32.2
Maglalabasan na lahat ng dumi.
17:34.2
So, ang technique ko lang,
17:37.2
wala kang choice.
17:38.2
Ang hirap iire ito.
17:39.2
Ang tagal niyan eh.
17:41.2
Ang technique ko lang,
17:42.2
huwag ka lang umire ng sobrang tagal.
17:45.2
Lalo na sa mga may edad na,
17:47.2
huwag lang yung 30 seconds na ire.
17:50.2
Baka mag-loose-loose,
17:52.2
mag-heart attack.
17:56.2
pag nag-iire tayo na
17:58.2
kumikipot eh yung ugat sa puso,
18:00.2
baka ma-stroke tayo.
18:02.2
Kasi sasakit din ulo mo.
18:06.2
Pwede ka umire mga 5-10 seconds.
18:08.2
Iire mo lang 5-10 seconds.
18:10.2
Tapos pahinga konti.
18:13.2
Tapos napi-feel mo lalo.
18:14.2
Tapos ire mo ulit.
18:19.2
Habang inaalog yung tiyan.
18:20.2
Another technique,
18:23.2
sarili ko lang experience.
18:24.2
Bukod sa tiyan na ginagalaw,
18:26.2
pwede rin i-press ng suwabi lang.
18:29.2
Suwabi lang yung mga alog-alog ah.
18:31.2
Pwede malakas yung alog,
18:32.2
pero ganyan lang yung kamay.
18:34.2
Huwag mo tusok-tusokin yung tiyan.
18:37.2
Huwag tusok-tusokin.
18:39.2
Ayaw natin tinutusok.
18:41.2
Mamaya may matusok kang
18:43.2
ng artery o bitukay.
18:45.2
Basta walang tusok.
18:46.2
Ganun-ganun lang.
18:48.2
Minsan, ginagawa ko,
18:49.2
pwede mo rin i-press doon sa tumbong.
18:54.2
nakaipit sa tumbong.
18:56.2
Misa may hangin doon.
19:01.2
i-press-press mo din.
19:04.2
Pag naggalaw yung posisyon ng dumi,
19:07.2
makakalabas na yun.
19:12.2
then idasal mo maigi.
19:14.2
Pilitin mag-relax.
19:16.2
Kasi lalo ka kakabahan,
19:17.2
lalong titigas yan.
19:19.2
Pag nakalabas na yung una, una, una,
19:22.2
tapos i-remote tuloy-tuloy,
19:25.2
lalabas na yung nag-ipon.
19:27.2
Baka ganito karami makuha mong dumi.
19:31.2
So, yan yung technique na ginagawa ko
19:33.2
na pwede niyong gawin.
19:35.2
Yung mga abdominal massage.
19:37.2
Sa doktor nga, meron tablet.
19:39.2
Tapos, sa doktor din naman ang gagawin,
19:42.2
lalo na sa matatanda na hindi kaya gumalaw,
19:45.2
ginagawa namin manual extraction.
19:48.2
Alam niyo yung manual extraction.
19:50.2
Meron kaming gloves,
19:53.2
dinudukot namin yung dumi.
19:56.2
Pero hindi mo naman magagawa sa ordinary ng tao.
20:00.2
Kaya lang masyadong aggressive na.
20:04.2
Pero sa may edad, ginagawa namin.
20:06.2
Meron din yung mga enema
20:08.2
o yung mga suppository.
20:12.2
pang last resort.
20:13.2
Siyempre, mas matatapang na yun.
20:16.2
So, yun lang po mga techniques natin.
20:18.2
Sana po nakatulong to.
20:22.2
At oras na makalabas na yung dumi,
20:25.2
kailangan gawin natin lahat ng techniques.
20:30.2
Gulay marami lagi.
20:33.2
Galaw marami lagi.
20:36.2
kailangan sure tayo na nailabas natin karamihan.
20:39.2
At para hindi magbara itong mga dumi,
