10 Bawal Gawin Kung Masakit ang Leeg or Likod Mo. - By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:34.6
medyo nagkaka-difrensya tayo dito sa spine.
00:38.0
Parang kasama siya sa pag-edad na sumasakit ang leeg at likod.
00:43.7
So, leeg muna tayo.
00:45.0
Tuturo natin yung 10 bawal gawin kung masakit ang leeg mo.
00:51.5
Number 1 na hindi mo dapat gawin, yung forward head position.
00:55.5
Yung nakaganyan yung ulo, panagbabasa,
00:59.0
talagang natin, naka-cellphone ka, naka-ganon ka,
01:01.8
o naka-computer ka, naka-ganon ka,
01:04.1
yung ulo natin nagpo-forward eh.
01:07.4
Kung nag-forward yung head natin, bumibigat.
01:10.9
Ibig sabihin, nahihirapan yung spine natin,
01:13.2
nakaganon yung ulo natin, nakaganyan.
01:15.5
Kailangan, ang solusyon natin, mag-chintak tayo.
01:18.9
Dalawang daliri, dito sa baba, pupush mo pabalik.
01:24.0
Chintak mo mga 10 seconds.
01:29.0
Para mabalik siya sa damang, tamang posisyon.
01:32.5
Or pwede ka sa dingding.
01:34.5
Sandal ka sa dingding, mag-chintak ka, gano'n.
01:37.8
Tapos kung nasa dingding ka, diretso ka.
01:39.7
Para diretso lang yung ulo sa spine.
01:42.3
Hindi siya mabibigatan yung leeg natin.
01:45.0
Kung gano'n, pakapal ng pakapal dito sa leeg natin.
01:47.9
So, bawal yung forward head position.
01:50.6
Hindi natin maiwasan eh.
01:51.8
Kaya nga dapat, pag matagal ka na na gano'n, i-open mo ito.
01:56.5
Bumaliktad tayo konti.
01:59.2
Naka gano'n na eh.
01:60.0
Naka kuba na tayo, pati ibalik mo.
02:04.0
Number two, bawal gawin is slouching and hunching.
02:07.6
Siyempre, nakaslouch.
02:09.2
Ako, problema ko riyan, nakaslouch.
02:11.1
Misyan, siyempre, ayaw mo naman nakagano'n lagi.
02:14.4
Tingin ng tao sa'yo, mayabang.
02:16.7
Nakagano'n ka maglakad.
02:17.9
Pero, mas tama pala yun.
02:19.1
Mas tama yung mayabang maglakad.
02:21.3
Yung nakaganyan, mayabang.
02:23.5
Yun daw yung correct posture eh.
02:26.5
Mahihain tayo, naka gano'n baba.
02:28.4
Hindi daw tamang posture yun.
02:30.6
Mas tama yung gano'n diretsyo.
02:32.7
Kasi, pa nakababa, talagang kukuba lahat.
02:36.3
Sasakit ang likod natin.
02:38.0
So, parang military.
02:39.5
Mas maganda, straight.
02:41.4
Number three, bawal gawin for neck pain.
02:43.9
Yung telepono, naka ganito.
02:45.6
Di ba, marami tayo iniipit sa leeg natin.
02:48.2
Kung telepon, naka ganyan.
02:50.1
O baka cellphone, iniipit natin.
02:52.7
Eh, sasakit ng leeg mo.
02:54.6
Sasakit ng leeg mo.
02:56.5
Dapat naka ganito lang yung telepon.
02:59.0
Sabi ko, pag sa cellphone, nakatingin ka sa cellphone,
03:02.5
Imbis na ibaba mo yung ulo mo, ganyan.
03:05.6
Ganyan, di ba, ganyan.
03:06.9
Ang gagawin mo dapat, yung mata mo lang ang bababa.
03:10.6
Mata mo lang bababa.
03:13.0
Ganyan ka lang dapat.
03:15.2
Tsaka nakakangalay, pag may hawak.
03:17.5
Bili kayo yung pinapatungan, mas maganda.
03:22.7
So, forward head, bawal slouching, bawal cradling.
03:26.0
Telepon with shoulder.
03:28.6
Minsan, yung pagtulog ang problema.
03:30.6
Yung nakadapa, yung mahilig matulog nakadapa, yun ang problema.
03:35.6
Kasi pag nakadapa ka, yung tiyan mo sa yung leeg mo, nakaganyan ka buong gabi.
03:42.0
Or, minsan, nakaside position ang tulog.
03:47.0
Pag nakaside ang tulog mo, kailangan yung unan mo medyo mataas.
03:51.0
Kasi kung mababa yung unan mo, nakaside, nakaganyan ka.
03:55.0
So, sasakit dito mo.
03:56.0
Stiff neck ang kalaban mo.
03:58.0
Sa umaga, pag tumigas niya, napakasakit.
04:01.0
Number five, bawal gawin yung iniikot yung ulo.
04:07.0
Nakita niyo yung mga video.
04:08.0
May namatay na bata, yun eh.
04:10.0
May dalawang bata, naglalaro.
04:12.0
I think mga, nakita niyo naman yun eh.
04:14.0
Isang ten year old, isang five years old.
04:17.0
Yung ten years old, iniikot yung ulo nung five years old.
04:21.0
Patay, patay yung bata.
04:23.0
O, kaya ingat kayo sa barbero.
04:24.0
O, kaya ingat kayo sa barbero.
04:26.0
Sa Cairo, minsan ingat din tayo sa mga chiropractor.
04:30.0
Medyo safe naman 99% of the time.
04:34.0
Pero kung meron ka ng mga stenosis sa leeg, ingat sa ganoon.
04:38.0
Sa biglang twist.
04:40.0
Pwede dahan-dahan lang stretch.
04:43.0
Ganito dapat masakit ang leeg.
04:44.0
Stretch mo lang yan, dahan-dahan.
04:46.0
Dahan-dahan push.
04:50.0
Dahan-dahan lang.
04:52.0
Tapos shoulder shrug.
04:54.0
Ang shoulder shrug nakakaluwag ng leeg.
04:56.0
Kasi yung muscle dito hinihilan niya.
04:58.0
Hinihilan niya yung neck.
05:01.0
Lagi ko ginagawa paharap.
05:03.0
Tapos, since Cuba tayo, ibaliktad mo.
05:07.0
Parang, di ba minsan meron tayong papel na masyado nakabend.
05:12.0
Diba? Nakaganyan na yung katawan natin.
05:14.0
So, buong araw nakaganyan yung ulo natin.
05:17.0
Ibaliktarin mo konti.
05:19.0
Iganon mo konti para dumiretso. Diba?
05:21.0
Kaya binabaliktad ko konti.
05:23.0
Binabaliktad ko to.
05:25.0
Binabaliktad ko konti.
05:26.0
Para makapahinga naman.
05:29.0
Huwag masyadong nakabagsak yung papel.
05:31.0
Medyo ganun-ganun mo dumiretso.
05:33.0
Pero hindi papel, spine natin yun.
05:35.0
So, twisting of the neck.
05:38.0
Dahan-dahan lang.
05:40.0
O, ganyan-ganyan lang.
05:42.0
O, konti-konti lang. Ganito.
05:47.0
Gawin nyo na tapos pa 45.
05:54.0
Pero dahan-dahan.
05:55.0
Ako gusto ko one side lang.
05:57.0
Tapos nababanat siya.
05:59.0
Tapos pag dito sa kabila.
06:00.0
Pag nahila ko na dito, masikip na dito eh.
06:04.0
Unti-unti. Gawin nyo na lang.
06:06.0
Pero yung pinaka-safe yung ganito.
06:08.0
Walang bawal dyan sa ganyan.
06:10.0
No problem niyan.
06:12.0
Number six. Ito sa mga babae kaya sumasakit ng leg.
06:15.0
Ang bigat ng bag.
06:17.0
Dala niya yung buong cabinet sa bag niya.
06:21.0
May tubig. May bag.
06:23.0
May gamot. May pagkain.
06:26.0
Siyempre, sasakit yung leg mo.
06:28.0
O yung mga bata. Yung one shoulder. Mahirap.
06:32.0
Number seven. Mali ang unan.
06:36.0
Pag sobra-baba unan o sobra-taas ang unan,
06:39.0
mag-experiment kayo.
06:42.0
Ang problema, masarap manipis ang unan
06:47.0
Kaya lang, pag natutulog ka din,
06:49.0
nag-ikot-ikot ka, hindi mo alam.
06:51.0
Eh kung manipis ang unan mo,
06:53.0
pag ikot mo sa tabingi,
06:55.0
eh wala kang unan. Sasakit ang ilikod mo.
07:01.0
Yung iba nga, tuwalya lang eh.
07:05.0
Number eight. Driving.
07:07.0
Pag nagdadrive na poor posture.
07:10.0
Tsaka, ang delikado sa driving ha.
07:12.0
Yung driving, yung biglang preno.
07:15.0
Naku, delikado yun.
07:17.0
Driving, preno, nabangga, motor.
07:20.0
Whiplash yun. Whiplash.
07:22.0
Pag na-whiplash yung ulo natin,
07:25.0
pwedeng maputol yung spine.
07:29.0
Maki-Christopher Reeve tayo.
07:31.0
Naparalyze yung gano'n.
07:32.0
Kaya, ingat sa driving.
07:35.0
Mag-helmet, slow.
07:37.0
Defensive driving.
07:39.0
Lalo na yung biglang gano'n.
07:42.0
Driving, pag poor posture din.
07:44.0
Pag pangit ang silya nyo.
07:46.0
Pag matigas ang silya,
07:47.0
dapat yung silya nyo maganda.
07:49.0
Tsaka, huwag matagal nakaupo.
07:52.0
Hindi pwede matagal nakaupo.
07:54.0
Upo, tayo, upo, tayo.
07:56.0
Paiba-iba ang posture.
07:58.0
Tapos yung mga stretch na tinuturo.
08:00.0
Isa pang bawal sa leeg.
08:02.0
Hindi nyo to alam.
08:04.0
Bawal tumingala ng sobra taas.
08:09.0
Mga ganyan lang, tama na.
08:11.0
Kasi pag sobrang tingala,
08:14.0
tapos senior ka na,
08:16.0
na-stretch yung carotid.
08:18.0
Carotid natin nandito.
08:22.0
napunit yung carotid, stroke.
08:24.0
Baka may stroke tayo.
08:25.0
Kaya pwede ba nandahan?
08:27.0
Slow. Lahat ng bagay, slowly.
08:29.0
Huwag yung pag ganun-ganun.
08:33.0
Pag bata ka pwede.
08:34.0
Pero pag matanda na, ingat na.
08:40.0
Kwento to ng kaibigan kong neurologist.
08:43.0
Nagpa-trim ng buhok.
08:46.0
Siyempre, nag-trim siya.
08:47.0
Tapos maraming buhok.
08:50.0
Ang hirap humiga sa mga shampoo.
08:53.0
Yung hair washer ng mga salon.
08:57.0
Hindi talaga nakaposition yun.
09:00.0
Nakaganon yung ulo mo.
09:02.0
Tapos tinutubigan ka dito.
09:04.0
Tapos inikot-ikot yung ulo.
09:06.0
After 1 to 2 hours,
09:08.0
pumunta sa emergency room.
09:13.0
Harap napunit sa kanya.
09:15.0
Vertebral artery.
09:16.0
So, huwag na magpa-shampoo.
09:18.0
Kung hindi kayo, alanganin kayo.
09:20.0
Bahay na lang mag-shampoo.
09:24.0
So, over-extending.
09:26.0
Delikado yung neck.
09:27.0
Lastly, na bawal gawin.
09:30.0
Masikip na necktie.
09:31.0
Okay lang sa akin.
09:38.0
Alagaan ang leeg.
09:41.0
Huwag masyado papaka-stress.
09:44.0
Kung sobrang ka-stress.
09:46.0
Sobrang kang galit.
09:47.0
Sobrang kang galit sa mister mo.
09:49.0
Nakaganyan ka lagi.
09:53.0
nasisikip tong leeg natin.
09:54.0
So, relax. Relax lang.
09:57.0
Sobrang computer.
09:59.0
Kasi pag naipit yung leeg natin,
10:02.0
Second part ng video natin.
10:06.0
Ano namang bawal gawin sa back pain?
10:08.0
Sa back pain, ang bawal,
10:10.0
siyempre yung naka-slouch.
10:16.0
maku-kuba yung likod natin.
10:18.0
kapag naka-kuba ka,
10:19.0
minsan binabaliktad natin.
10:22.0
Ina-extend natin.
10:28.0
Ang turo sa akin ng therapist ko,
10:31.0
kuha ko ng stick.
10:33.0
Nilalagay sa likod bago dinidiretso.
10:35.0
Siyempre yung spine natin,
10:40.0
At least nakapahinga siya konti.
10:42.0
So, no slouching.
10:45.0
Ayaw ng likod yung bigla.
10:50.0
O lalo na yung mabibigat.
10:52.0
Yung biglang ganyan.
10:54.0
Meron na i-slip disc eh.
10:56.0
Alam nyo yung slip disc.
11:00.0
yung mga worker ang bigat-bigat.
11:02.0
Biglang nagbuhat ng isang balding ano.
11:07.0
Tapos pagkuhan yan,
11:08.0
lumagutok yung likod.
11:10.0
Sira na yung spine.
11:12.0
Mahirap ayusin ng spine.
11:14.0
ingat sa biglang twist.
11:16.0
Dahan-dahan lang.
11:19.0
okay lang dahan-dahan.
11:21.0
Tumutunog pa nga yan eh.
11:22.0
Tumutunog pa nga yan.
11:23.0
Yung mga stretch,
11:24.0
okay lang yung mga stretch.
11:30.0
Tutunog yung likod.
11:33.0
Huwag yung bigla at mabigat.
11:36.0
Bawal magpulot ng ano,
11:38.0
yung gawain natin.
11:43.0
yung likod nakakubang.
11:46.0
Kung kukuha na mabigat,
11:48.0
mababali yung likod.
11:51.0
Patulong na lang kayo
11:52.0
o medyo squat kayo,
11:53.0
dalawa kayo mag-akyat.
11:56.0
patulong na lang sa iba.
11:58.0
Baka matyambahan sa likod,
11:59.0
hindi tayo makalakad.
12:02.0
Huwag na natin subukan
12:03.0
kasi pag tumatanda,
12:04.0
sumisikip ang likod.
12:09.0
tapos meron tayo mga back exercise
12:12.0
Meron kami mga video ni Doc Lisa,
12:14.0
yung mga Superman stretch,
12:16.0
yung mga nakataas yung paa,
12:20.0
Tingnan nyo yung mga stretch na lang.
12:22.0
Yung mga knee to chest.
12:23.0
Meron tayo mga video ni Doc Lisa,
12:25.0
mga exercise for back pain.
12:29.0
Pagtulog nakadapa,
12:30.0
hindi rin maganda sa likod.
12:33.0
carrying heavy objects,
12:35.0
hindi rin maganda sa likod.
12:36.0
Standing or sitting a long period,
12:40.0
hindi rin maganda.
12:41.0
Hindi rin maganda
12:42.0
pag masyadong matagal.
12:44.0
Pag matagal ka nakatayo,
12:49.0
dapat tamang tama.
12:50.0
Huwag sobrang tigas.
12:52.0
Huwag sobrang lambot.
12:54.0
Tapos yung nakaupo na,
12:57.0
Pwede naman sandali,
12:59.0
pero maganda dapat yung sa likod.
13:02.0
At most siguro one hour lang
13:05.0
Tapos lakad-lakad na.
13:09.0
Tapos yung pag-lift ng heavy objects,
13:16.0
Pag na back pain,
13:18.0
ako problema ko sa back pain sa umaga.
13:20.0
Umaga matigas yung likod.
13:23.0
pag naka-yumuko ka,
13:24.0
biglang titigas yan.
13:26.0
Mag-iispasam yan.
13:28.0
Pag nag-ispasam yung likod,
13:31.0
three days ka hindi ka makagalaw.
13:34.0
Kung hindi ka makagalaw,
13:35.0
kailangan minamassage yun.
13:37.0
Hanap kayo ng taga-masahe
13:40.0
o yung kahit yung mga bulag,
13:43.0
Tsamba-tsambahan eh.
13:45.0
merong hindi marunong.
13:46.0
Basta mga mild to moderate
13:48.0
lang ang hagod sa likod.
13:51.0
Pwede yung muscle ang nilalambot.
13:54.0
Huwag lang yung buto.
13:55.0
Hindi yung buto binabanatan sa gitna.
13:58.0
Dapat yung muscle lang
13:59.0
para lumambot unti-unti.
14:01.0
Tapos pag masakit ang likod,
14:03.0
siguro pahinga mo sa araw.
14:04.0
One day rest lang.
14:06.0
Pero the next day,
14:07.0
kailangan gumalaw-galaw ka na.
14:09.0
Hindi pwede masakit likod ko.
14:11.0
Dalawang linggo ko ipapahinga.
14:15.0
Pahina tayo ng pahina.
14:16.0
Kahit matanda na tayo.
14:18.0
Kahit masakit ang likod.
14:19.0
Masakit ang katawan.
14:20.0
Kahit gumapang pa tayo.
14:22.0
One day, two days lang ang pahinga.
14:25.0
Ilakad mo na konti.
14:28.0
Kasi pahina ng pahina yung muscle natin.
14:31.0
Tsaka ang ginagawa ko ganito,
14:33.0
pag masakit ang tuhod ko,
14:35.0
kunwari hindi ako makalakad malayo,
14:37.0
ine-exercise ko yung kamay ko.
14:39.0
Diba, ito papalakasin mo.
14:41.0
Pag masakit naman ang kamay mo,
14:44.0
diba, paikot-ikot lang yung sakit.
14:46.0
Masakit ang kamay mo, ilakad mo naman.
14:48.0
Mag-squat ka naman.
14:49.0
So, ibang parts ng body papalakasin mo.
14:54.0
Iwas na rin pag may edad sa high impact activities.
14:58.0
Yung mga jumping, talon-talon, badminton, basketball.
15:03.0
Baka doon ka pa ma-injure.
15:06.0
Lalo na pag may edad na mga biglang twist.
15:09.0
Basketball injury, nadapa.
15:14.0
Stretching is okay.
15:17.0
Laging kailangan yung pag-stretch natin.
15:19.0
O anong mga stretch sa back.
15:21.0
Meron mga ganitong ganyan.
15:24.0
Okay siyang ganito.
15:25.0
Actually, pag nakaupo,
15:27.0
pwede rin naman yung paikot-ikot na ganito.
15:29.0
Para lumawag yung likod natin.
15:32.0
Ginagawa ko ito. Masarap ito eh.
15:38.0
Meron tayong mga stretch lang.
15:40.0
Tapos, ingat lang. Pinapalakas.
15:42.0
Yung crunch, okay din yung crunch.
15:45.0
Pero hindi talaga full sit-up.
15:47.0
Yung crunch lang.
15:48.0
Mga 5 to 7 seconds.
15:53.0
Pero syempre, kung masakit talaga ang leeg at likod.
15:57.0
Papacheck din tayo sa doktor.
15:59.0
Sa orthopedic surgeon.
16:01.0
Sa rheumatologist.
16:03.0
Pero sa experience ko,
16:07.0
mahirap gumaling eh.
16:09.0
Oo, mahirap gumaling. Bibigyan ka lang pain reliever.
16:12.0
Trabaho mo pa rin.
16:13.0
Diba? Hindi naman talaga pain reliever ang gamot dito.
16:17.0
O sa akin, hindi rin naman opera agad ng gamot dito.
16:20.0
Talagang, yung mga stretches na ginagawa ko,
16:24.0
yung sikap na unti-unti.
16:26.0
Basta yung exercise ko lagi,
16:28.0
kung anong stretch man,
16:29.0
konti-konti everyday.
16:31.0
Pakonti-konti lang.
16:32.0
Huwag mo rin sobrahan.
16:34.0
Pag snobrahan mo yung exercise mo nang gigil ka,
16:37.0
mangangalay yung likod eh.
16:40.0
Manginginig yung muscle.
16:41.0
Magka-cramps din.
16:43.0
Lalo na kung matanda na.
16:47.0
Sumakit ang likod.
16:50.0
Next day, ulit na naman.
16:52.0
Unti-unti ang paglakas ng katawan.
16:55.0
Inom ng maraming tubig.
16:56.0
Kailangan maraming tubig.
16:58.0
Kumain ng saging.
16:59.0
Saging para may potassium.
17:01.0
Basta regular eating.
17:03.0
Iwas sa sobrang init.
17:05.0
Baka mawalan ng potassium.
17:07.0
Iwas sa sobrang init.
17:09.0
Dapat naka-rubber shoes.
17:10.0
Hindi pwede hindi naka-rubber shoes.
17:14.0
Hindi pwede naka-tsinelas.
17:16.0
Kung may back pain.
17:20.0
Stable na magandang rubber shoes.
17:23.0
Hindi ka matumba.
17:25.0
Naglalakad ka sa kali.
17:26.0
Misa may bako-bako eh.
17:28.0
Eh kung nakapa-a ka.
17:30.0
Pero kung yung rubber shoes mo maganda.
17:32.0
Hindi ka masusugat.
17:34.0
Hindi ka matatapilok eh.
17:37.0
So, good luck po.
17:38.0
Ingat po tayo palagi.
17:39.0
At least meron kayong konting ideas.
17:42.0
Ang neck pain at back pain na magiging problema ng 50% or more ng tao.
