01:04.4
So ibig sabihin, para masabing may heatwave sa Metro Manila,
01:08.6
kailangan mo laging may temperature ka na 39.9 degrees Celsius.
01:12.1
Sobrang init na po nun.
01:14.6
So based po sa definition na ito, hindi po tayo nakakaranas ng heatwave.
01:19.3
Pero hindi ibig sabihin ay hindi na mainit.
01:22.2
Kasi siyempre, 34.9 to no.
01:25.8
Diyan po sa Pasay City kahapon, 37.9 degrees Celsius.
01:30.1
Mas mainit pa sa lagnat ng tao yung natalang temperatura sa Pasay.
01:34.0
Sa Science Garden, 36.3.
01:36.8
Halos papunta na rin po sa 37.
01:38.8
So itong mga temperaturang ito, maiinit na.
01:41.9
Hindi man siya masasabi or pasok sa definition ng heatwave, mainit pa rin po yung panahon.
01:46.9
Kaya todo po yung paalala sa atin ng mga health experts,
01:50.7
yung mga kailangan gawin para,
01:52.2
mga malabanan itong init ng panahon.
01:54.8
Kung sa bahay niyo po, komportable,
01:57.1
hindi po gaano mainit,
01:58.8
kung hindi din mo naman kailangan lumabas,
02:00.7
sa bahay na lamang po manatili.
02:02.5
Kaya lang, siyempre, di naman tayo lahat,
02:04.4
may bahay na komportable, may aircon, may electric fan, malalaki yung bintana.
02:09.2
Yung iba sa atin, or marami sa atin, may mga bahay na sobrang init,
02:13.0
tapos dikit-dikit pa kuminsan yung bahay natin,
02:14.9
or sa apartment complex, sa iba ding apartment or bahay,
02:19.9
so umaapot din sa atin yung init.
02:22.2
So yun, kung lalabas naman po,
02:24.2
ang gusto nila, ang sabi ng mga eksperto,
02:26.1
magsuot ng light colored na damit,
02:27.8
mga puti, gray, o mga,
02:30.2
basta light colored, hindi po kagaya ng suot ko,
02:32.3
medyo dark blue ito.
02:33.7
Nag-aabsorb po ito kasi ng init,
02:35.8
so medyo nakakadagdagta siya sa init na nararamdaman ng katawan.
02:40.0
And then, of course, kailangan magbaon lagi ng payong,
02:43.1
yung lagi ko pong sinasabi,
02:44.4
job you, just always bring your umbrella.
02:46.5
So, essential po ang payong ngayong napakainit ng panahon.
02:50.4
And then, of course,
02:51.3
nadalasan natin yung pag-inom ng tubig.
02:53.4
Dapat lagi tayo may baon na tumbler,
02:56.5
ayan, para makakainom tayo anytime.
03:00.2
And also, kung meron po tayong mga kailangan gawin sa bahay,
03:04.3
baka pwedeng gawin yung mabibigat na gawain
03:06.9
kapag hindi nakainitan kapag sa umaga,
03:10.2
or sa gabi kapag medyo mababa na yung temperatura
03:12.3
para hindi makadagdag sa init na nararamdaman ng katawan.
03:16.3
Ngayon pong tag-init, familiar tayo,
03:18.1
lagi na babanggit ko at ng ibang media outlets,
03:22.4
yung sinasabing heat index.
03:24.7
Yung heat index po,
03:26.1
ito po yung init na parang perceived,
03:29.7
nararamdaman ng katawan,
03:31.3
base po yun dun sa temperature.
03:33.2
Yung temperature po yung nasusukat na init
03:35.1
using a thermometer.
03:36.7
Yun po yung temperature.
03:38.0
So, on top of that,
03:39.5
may pampainit pang dagdag yung moisture,
03:43.6
So, kapag puno ng tubig,
03:45.5
kapag malagkit itong hangin natin,
03:48.1
mas malagkit sa pakiramdam,
03:49.3
mas mainit yung pakiramdam ng loob ng katawan.
03:51.5
Yun po, na discomfort na yung nararamdaman natin,
03:54.7
yun yung sinusukat ng heat index.
03:56.9
So, hindi po init na nakakapaso yung heat index,
03:59.7
hindi mo siya mahahawakan.
04:01.3
Ito yung parang nararamdaman lang ng katawan.
04:03.3
And, nag-iiba-iba po yan kada tao.
04:05.7
May mga katawan, halimbawa ako medyo payat ako, no?
04:08.0
Iba yung nararamdamang init ng katawan ko.
04:10.7
May mga temperatura na pwede pang matolerate ng katawan ko,
04:14.2
pero depende pa sa ibang tao kung medyo, halimbawa,
04:16.7
may laman, or mas payat sa akin,
04:19.4
or di kaya kung may mga sakit po.
04:21.5
So, yun po yung parang ini-estimate lang ng heat index.
04:24.2
Ano ba yung nararamdaman?
04:25.5
Pakiwaring init na nararamdaman ng katawan.
04:28.5
So, pag sinabing halimbawa kahapon sa Cavite City,
04:31.8
48 degrees Celsius yung heat index doon,
04:34.5
hindi po yung nakakapasong init,
04:35.9
or parang nagpapakulo ka ng tubig tapos 48 degrees.
04:39.2
Hindi po yun ganon.
04:40.5
Yung katawan mo mismo ang nagasabi na parang sobrang malagkit,
04:45.3
may discomfort ako nararamdaman, mainit sa loob, yung pawis ko.
04:49.5
Medyo hindi na nakaka-evaporate.
04:52.5
Kasi po yung paraan ng pagpapalamig ng katawan ng tao,
04:56.5
Pag nag-evaporate yung pawis, lumalamig yung katawan.
05:00.5
So, kapag nagpapawis ka at hindi nag-evaporate,
05:02.5
nag-overheat yung katawan.
05:04.5
So, yun yung parang tinatry na i-measure ng heat index.
05:11.5
So, huwag po tayong masyadong mag-magulat sa mga mataas na numerong ito.
05:18.4
Of course, ang kailangan natin gawin yung mga paghahad ng nabag-ipo kanina.
05:21.5
Magsuot ng comfortable na damit, iwasang mabilad sa arawan,
05:24.5
magbao ng payong, and always hydrate.
05:27.5
So, itong mga ito po ay mga simple at mga practical na tips na sinasabi ng mga eksperto
05:32.5
na makakatulong para bumaba yung ating temperatura sa loob ng katawan
05:36.5
kasi nga sobrang inat at maalinsangan.
05:39.5
For today, marami pang lugar ang makakaranas ng medyo mataas na heat index.
05:43.5
Pag 42 hanggang 51 degrees Celsius na heat index,
05:47.4
sabi po ng mga eksperto, nasa dangerous level na po iyan.
05:50.5
Ibig sabihin, delikado na, no?
05:52.5
Pag tuloy-tuloy pa yung exposure natin doon,
05:55.5
pagkababad sa ganyan kataas na heat index.
05:59.5
Depende po sa katawan ng tao, pwede nang mauwi sa heat stroke.
06:02.5
Mahihilo, mahihimatay,
06:04.5
or yung heat cramps naman, parang magkaroon ka ng pulikat,
06:08.5
tsaka yung heat exhaustion, parang mapapagod ka.
06:11.5
So, kaya nga po dapat iiwasan yung mabibigat na gawain.
06:14.5
May mga sa atin, may mga nagatrabaho sa atin,
06:16.4
na nasa arawan talaga, no?
06:18.5
Yung mga MMDA enforcers, yung mga street sweepers,
06:21.5
mga delivery riders.
06:23.5
O baka naman po pwedeng palitan nyo yung ino,
06:25.5
inyong mga sleeves, instead na black,
06:28.5
ano siguro, silver or white.
06:30.5
Pati yung suot, kasi nga pag maitim yung suot nyo,
06:32.5
nag-aabsorb po yan ng init,
06:34.5
mas nakakatagdag ng inat ng katawan.
06:36.5
Although, ang advantage po ng mga delivery riders,
06:39.5
ay nagmumotor sila, so may parang,
06:41.5
may ano ng hangin, may pagalaw ng hangin.
06:43.5
Pero kung kaya naman pong palitan ng black,
06:45.4
ng white, or ng silver na kulay yung
06:48.5
suot na long sleeves, tsaka yung arm sleeves,
06:50.5
baka naman mas makakatulong po.
06:52.5
Ayan, ano ba ba itidiscuss natin?
06:54.5
So, hanggang kailan po ba yung tag-init?
06:57.5
So, normally, itong Pilipinas,
07:00.5
tag-init natin mga March,
07:02.5
tapos umabot yan ng mga hanggang May.
07:05.5
So, mas iinit pa ba kung hanggang May,
07:07.5
ano pa lang ngayon, April 25, mas iinit pa ba?
07:10.5
Base po sa forecast ng pag-asa,
07:12.5
mas iinit pa, and usually, mas mainit talaga,
07:14.4
ang first two weeks ng May.
07:16.5
So, meron pa tayong mga tatlong linggo,
07:19.5
apat na linggo pa na medyo magtitiis pa tayo
07:22.5
sa mga pakainat na panahon.
07:24.5
But, pagsapit po ng second half ng May,
07:26.5
usually, mas dumadalas yung mga thunderstorms.
07:29.5
And ang thunderstorm po,
07:31.5
syempre pagulan niyan, no, kasi nga maraming
07:33.5
moisture, sobrang mainit,
07:35.5
aakyat po yung mainat na hangin sa langit,
07:37.5
dala yung moisture, magiging ula,
07:39.5
babagsak bilang thunderstorm. Nakakatulong po yan
07:41.5
kasi napapalamig na yung paligid natin.
07:44.3
Kasi yung lagkit, yung inet, tsaka yung alinsangan,
07:47.4
inakyat na sa taas, ginawa niyang ula, pinabagsak.
07:49.4
So, nabawasan yung lagkit natin at tsaka yung inet,
07:52.4
yung alinsangan natin sa baba.
07:54.4
So, yun po yung aabangan natin in the coming,
07:57.4
siguro mga second half ng May.
07:59.4
Ano po yung tanong natin?
08:00.4
Ayan, kailan po tag-ulan?
08:01.4
So, yung tag-ulan po, ang sabi ng pag-asa,
08:04.4
kasi ngayon, di ba, papahina po yung El Niño.
08:07.4
Yung El Niño, ang ginagawa,
08:09.4
mas nagiging tuyo yung panahon sa Pilipinas,
08:11.4
so, kaya mas kulang din yung ulan.
08:13.3
Kaya yung ating tag-inet,
08:14.4
mas mainat yung pakiramdaman at mas kulang yung ulan.
08:17.4
For the months of May and June,
08:20.4
posibleng po na mawala na yung El Niño,
08:23.4
papasok tayo sa tinatawag natin ng neutral condition.
08:26.4
So, pag neutral po, hindi El Niño at hindi rin La Niña.
08:30.4
So, yun yung parang normal na sitwasyon.
08:33.4
Pero ang sabi po ng pag-asa,
08:35.4
posibleng by July or sa second half po ng taon,
08:38.4
magde-develop po yung La Niña.
08:41.4
Ang nangyayari naman po sa Pilipinas kapag
08:43.4
may La Niña, ay mas nadadagdagan yung ulan natin.
08:47.4
So, meron na tayong ulan,
08:48.4
pero dahil may La Niña, mas madadagdagan yung ulan.
08:51.4
Mas nararamdaman po yung sobrang ulan
08:54.4
kapag La Niña sa last quarter ng taon.
08:57.4
So, hindi agad-agad magpaparamdam
09:00.4
yung napakaraming ulang dala ng La Niña.
09:03.4
Last quarter pa yan ng taon,
09:04.4
mga October, November, December.
09:07.4
Tapos, usually sa eastern part ng Pilipinas,
09:10.4
so, Cagayan Valley, Aurora, Quezon, Bicol,
09:13.4
Eastern Visayas, Caraga, Davao,
09:15.4
doon mas nararamdaman yung mas maraming ulan.
09:17.4
So, sa atin sa western side, sa Metro Manila, Ilocos, Zambales,
09:22.4
medyo hindi gaanong dama.
09:24.4
Pero, mas mataas sa normal yung ulan natin.
09:26.4
Ang sabi po ng pag-asa, dahil developing itong La Niña,
09:30.4
posibleng ma-delay yung pagpasok ng tag-ulan.
09:34.4
So, bagamat patapos na yung El Niño,
09:37.4
yung epekto po niyan, medyo tuyu pa tayo for a little longer.
09:42.3
And posibleng ma-delay din yung pagpasok ng tag-ulan.
09:45.4
At kahit pumasok na po yung tag-ulan, mas konti pa rin yung ulan natin.
09:49.4
So, yun po yung babantayan natin.
09:51.4
Again, yung mainit na panahon, aabot pa ng second half ng May.
09:55.4
Meron pa tayong 4 weeks na maghihirap tayo sa mainit na panahon.
09:58.4
Pero yung ulan po, hindi agad papasok din kahit may pabuong La Niña.
10:02.4
Kasi ang epekto nga ng pabuong La Niña,
10:04.4
delayed po yung pagpasok ng tag-ulan at hindi agad uulan.
10:08.4
So, kahit maghabag at season tayo ng June, July, August,
10:10.4
ay hindi pa ganun karaming ulan.
10:14.5
Muli, pag La Niña po, sa last quarter pa ng taon,
10:18.5
darating yung inaabangan natin na mas maraming ulan.
10:21.5
At mas mararamdaman yun sa eastern part.
