ICC, posibleng naghahanap ng ‘inside witness’ sa war on drugs ni Duterte | #TedFailonandDJChaCha
00:39.6
Naku, wala po sa bahagi ng mga biktima.
00:43.0
Ang masasabi lang namin ay dahil tuloy-tuloy ang konfirmasyon,
00:46.5
ang investigasyon, posible naman talagang makipag-ugnayan
00:51.2
yung mga investigator dito sa mga,
00:55.2
police, alam namin na nagahanap sila ng posibling witness
00:59.8
na ang tawag nga ay insider witness
01:02.5
na magsasabi kung paano ba from within the system.
01:06.2
Kumbaga yung quote-unquote sinasabing death squads.
01:10.3
Kaya it jibes kung para sa amin.
01:13.7
Mukhang hindi naman bangga kaya posible itong sinasabi ni Senador Trillanes.
01:21.3
Ang ano lang talaga, siya kasing may connection sa loob ng military and other departments.
01:25.2
So maaari meron siyang sarili niyang sources.
01:30.2
Pero ma'am, theoretically ho ba,
01:35.8
pwedeng pumasok yung ICC investigators without the government knowing it
01:40.8
and they can actually ask for statement itong mga opisyal na ito
01:48.0
at kapag ho ba daw hindi nakapagtulungan,
01:52.0
e baka sila maging suspect, sabi po ni Gen. Trillanes?
01:55.2
So una po, theoretically, talagang pwedeng pumasok ang ICC investigators sa Pilipinas
02:02.2
kahit pa hindi makikipag-ugnayan yung, kumbaga, gobyerno.
02:07.2
Yung presidente na rin mismo nagsabi eh na if they come in their personal capacities,
02:13.2
eh posibling talagang makalusot sila ng immigration.
02:16.2
So kanya-kanyang paraan siguro yan.
02:18.1
Pangalawa, hindi naman, kumbaga, eh hindi required na makapasok sila mismo ng bansa.
02:25.2
Posibling makipagkita, posibling makipag-zoom.
02:28.7
Kaya yung contact dito sa mga polis, di umano,
02:32.5
posibling sa ibang paraan kesa sa doon sa iniisip nating face-to-face na nag-usap sila.
02:39.1
Patungkol doon sa, ano nga yung ano natin,
02:45.4
magiging suspect.
02:46.8
Ito medyo, baka may konting ano lang yan,
02:49.5
konting refinement, kumbaga.
02:52.0
Hindi naman ganun ka-automatic na, oh, suspect ka na, hindi ka sumagot.
02:55.2
Um, may issue lang kasi dito sa ICC.
02:59.7
Ang kanilang ihaharap sa trial ay yung tinatawag na most responsible.
03:05.2
Those who bear the greatest responsibility.
03:08.2
At kumbaga, anong standard niyan?
03:10.2
Yung kapag may ginawa sila, o kapag may sinabi sila, titigil.
03:14.2
Ayun, siya yung parang stop or go, ayan, ganyan.
03:18.2
Ah, ganun kapangyarihan.
03:20.2
Um, kung makikita na itong 50 ay umakto na,
03:25.2
parang grupo na, kumbaga, may collective or may consensus decision na,
03:30.2
oh, ititigil natin to, itutuloy natin to,
03:32.2
posibleng maging bahagi sila ng trial.
03:35.2
Pero kung hindi ganung level na, kumbaga, ito palang 50 ay ibat-ibang level ang participation,
03:42.2
posibleng mas yung mas mataas o kaya mid-level, yun lang yung mahagip.
03:47.2
Ah, sa ngayon, maski kami, kinakapa namin kung ano ba nga talagang naging sistema ng mga polis.
03:53.7
Kasi sila yung nagpumatay on the ground.
03:56.7
Ano nga ba yung sistema ng mga polis?
03:58.7
At bakit nangyari yung patayan?
04:00.7
Hindi namin tinatanggap na itong lahat ay, ay, nalaban kasi, kaya I made a decision on the ground.
04:07.7
Na parang judgment call ko yun.
04:10.7
Hindi mukhang 6,000 incidents na police operation ay judgment call ko na nagkaroon ng nalaban.
04:18.7
Ah, labas pa to dun sa mahigit 30,000 na posibleng pang namatay.
04:22.2
Sa ibat-ibang paraan sa war on drugs.
04:25.2
Opo, yung 50 ma'am na mga polis, figure po yan ng ICC actual o galing po lamang kay former Sen. Trillanes?
04:36.2
Yung 50 po ay galing kay Sen. Trillanes pero sa Office of the Prosecutor, may na-monitor po kaming minimum na 4 na pangalan.
04:46.2
President Duterte, Sen. Bato, Albayalde.
04:52.2
At hindi ko maalala kung nasama si Cascolan, Camilo Cascolan, bilang naging susunod din na chief ng PNP.
05:00.2
At siya yung tinuturong arkitekto nitong war on drugs kasi operations siya ng PNP nung chief si Bato.
05:08.2
Kaya itong mga pangalan, nandun na ito sa mga submissions ng Office of the Prosecutor noon pa man.
05:16.2
Kaya siguradong itong mga ito ay sinisilip.
05:18.7
At yung nga, parang ang sinasabi, sila yung mga principal.
05:22.7
Ang tinatanong na lang, sino yung on the ground pa at sino yung nagpadaloy ng mga desisyon.
05:28.7
Dito, yung 50, walang pangalan na nakalagay pero malinaw na dati pang tinutukoy ng ICC na tinitingnan nila ang mid-level policemen.
05:39.7
Nandoon ba sa listahan na binabanggit niyo ang pangalan ng dating Dabao Mayor, Sarah Duterte?
05:48.7
Alam niyo, posible ah. Hindi ko pa nakita talaga dun sa naunang submissions, public submissions.
05:55.7
Pero sinasabi talaga namin na si VP Sarah ay posibleng nandoon dahil siya ay may katungkulan sa Davao sa panahon na covered ng investigation.
06:08.7
Mula November 2011 hanggang March 2019, siya ay either Vice Mayor or Mayor.
06:16.2
Yung kasalukuyang Mayor ng Davao ay sa palagay ko, because of recent developments, baka mahagip.
06:24.2
Dahil sa totoo, itong ICC, kapag nagta-trial siya, ang objective nga niya hindi para parusahan, maga-retributive.
06:32.2
Ang objective niya primarily is preventive para hindi magtuloy-tuloy yung mga patayan.
06:39.2
Kaya ako, meron akong nakikitang posibleng butas kumbaga na mahagip siya sa investigation.
06:46.2
Dahil itong mga patayan, kung masasabi nating kadikit o katulad ng mga nangyaring patayan noon, which are already under the purview of the ICC.
06:58.2
War on Drugs Killings, dahil daw sa Davao Death Squad.
07:02.2
At kung ngayon sinasabing magpapatuloy, baka mahagip ito ng investigation. Posibleng hindi ng trial.
07:09.2
Baka doon medyo mahiwas-masan tayo.
07:12.7
Baka hindi naman talaga madadala sa Korte itong ating kasalukuyang Baste Duterte.
07:18.7
Pero mahagip ng investigation. At doon posibleng magkaroon ng pagtuturo na kung sino ang mga dating nag-implement ng war on drugs noon sa Davao,
07:32.7
tapos later on sa National Scope, posibleng sila din ang nagpapatuloy sa Davao ngayon.
07:39.7
Nabanggit niyo po si Mayor Baste.
07:42.7
At dito sa kanyang campaign against drugs din ka ninyo, na may mga reports nga na may mga napapatay.
07:51.7
Maaari bang ikatiwiran ng polis dyan ngayon na inutusan lang ako? Ano ang inyong maaaring mensahe sa mga polis sa Davao ngayon?
08:01.7
Maski nga sa mga polis noon, ginagawa po yan na parang legal defense. Yung lawful performance of duty.
08:11.2
Labas pa po ito sa presumption of regularity of duty na kung baga kung anong gagawin ng polis at actually ng kahit kasinong opisyal ng gobyerno ay presumed regular.
08:23.2
Kaya nakong ingat po tayo sa mga nilalagay natin sa gobyerno whether elected or appointed. Kung anong ginagawa nila presumed na alam nila ang batas at umaayon sila dito.
08:34.2
Ngayon ito pong mga legal defenses.
08:37.2
Dahil sa totoo lang, kapag nakapatay ka kahit pa police operation,
08:41.7
krimen yun. Ano ang krimen eh? Nakapatay ka homicide sa minimum, murder sa maximum.
08:48.2
At malino kung sino ang may kasalanan. At yung dalawang tanong lang naman ang tinatanong sa PI. Meron bang krimen? Sinong may kasalanan?
08:56.2
Sa korte ka magpapaliwanag. Ang depensa ng legal lawful performance of duty at yung dati na nating sinasabi na self-defense.
09:06.2
Dinidefensahan mo lang ang sarili mo ng laban.
09:09.2
Ito kong dalawa ay hindi exempted.
09:11.7
Yung exempting circumstances, yung sinasabi nun ay, ay walang krimen. Ito ay para sa mga minor de edad.
09:19.2
Kapag minor de edad ka, naku, hindi pwede. Sa mga medyo, hindi ko masabing baliwa, pero insane.
09:26.2
If you call on the defense of insanity, ibig sabihin, wala kang capacity o wala kang kamuwang-muwang. Iba yun dito sa sitwasyon na ito.
09:35.2
Sa sitwasyon na ito, justifying lang, kumpaga meron kang dahilan.
09:38.7
At kapag may dahilan ka, kailangan nung pumunta ng korte.
09:42.7
Palagi ko, kailangan lang itong mga prosecutor at itong mga korte. Kailangan lang konting ano pa, makapa ito.
09:51.7
Pupunta dapat lahat ng mga insidente ng patayan sa korte at doon dapat patunayan na may dahilan kung bakit sila pumatay.
10:00.7
In fact, ang mangyayari, baliktad. Dapat ang trial. Unang uupo ang mga polis o kaya ang defense.
10:08.7
At aaminin na nila, eh napatay po namin eh. Bakit? So ganun dapat yun eh, kumbaga reverse trial nga sa ganitong sitwasyon.
10:17.7
Pero ang nakikita namin, kaya sabi ko nga, naku, delikado itong itsura natin. Pagdating sa trial, how do you please?
10:26.7
Sabihin ng mga polis, not guilty. Eh samantalang sa initial reports at kung sabihin natin nagkaroon ng preliminary investigation, umaamin na eh, diba?
10:36.2
Sasabihin po nila, ay oo po, napatay ko ito. Nanlaban kasi. Napatay ko ito kasi umatakas bigla.
10:44.2
So hindi ba umaamin kayo? Kaya ang ano ko sa kanila, maging ano naman sila, maging makatotohanan lamang at huwag pupunta sa korte at sasabihin na how do you please? Napatay mo ba ito? Abay not guilty.
10:58.2
Ang hirap nito eh, kontrolado nila yung buong sistema. Kaya kung kami, alam nyo ang nababawasan dito ng,
11:06.2
kumaga, akses sa katarungan, eh yung biktima. Maging patas lang dito naman po tayo sa mga biktima.
11:12.2
Ma'am ngayon, siguro napakinggan nyo yung press conference o pagkahayak sa media ni DOJ spokesperson, pati si Atty. Fajardo, spokesperson din po ng PMP na,
11:23.2
O kayo mga polis ha, na nakikipagtulungan dito sa ICC, may pananagutan kayo, tumigil kayo dyan, huwag nyo itutuloy yan kung iyan may nangyayari, etc.
11:34.7
May batas mo bang lalabagin ang isang kasalukuyan o dating polis na nakikipagtulungan o makikipagtulungan sa ICC investigators?
11:46.7
Wala. Wala pong batas na nagsasabing hindi ka pwedeng maging witness sa isang krimen, lalo na kung ikaw ang nakakita or ikaw ang gumawa. Alam ko na merong tinatawag na prinsipyo na right against self-incrimination.
12:03.2
But if you waive that in the proper circumstances, may paraan yan para, sige na nga po, aamin ako, sasabihin ko kung ano nangyari.
12:15.2
At alam ito ng media e, di ba, yung kapag may patanungin ka, tapos aamin sa harap ng isang private entity, posibleng mahagip yung o maging admissible ang kanilang statements.
12:27.7
Itong sinasabi nilang pagbabawal, parang nakakainis ito, no?
12:33.2
Ang ibig sabihin ba ay ayaw nilang lumabas ang katotohanan? Ayaw nilang may managot?
12:38.2
Sa isa pong ICC trial, tandaan natin na hindi Pilipinas ang on trial. Kapag tumuloy po ang trial, ito ay magiging laban sa ilang tao iisang tao.
12:49.2
Kaya kung ganito ang itsura na may pinagtatakpan kayong mga ilang sacred cows, parang sampal yun.
13:01.2
Kapag makapangyarihan ka, kapag mayaman ka, e talagang makakalusot ka sa kahit na ano pa mang tribunal.
13:10.2
Kaya option ko siguro dito po sa mga polis na, tsaka maski sa DOJ na, huwag pa dadala na dahil yan ay utos o yan ay political decision, e basta-basta na lamang.
13:22.2
Opo, sa ilalim ba ng ating mga panuntunan? Kasi sinasabi po dito ng DOJ at ng PMP,
13:29.2
ang lahat ng taga-gobyerno na makikipagtulungan sa ICC may be dismissed from the service, ano po, pwede pong administrative yung kaso.
13:42.2
Kasi sumusuway ka sa kautusan ng Commander-in-Chief. Pwede po ba yun?
13:48.2
Yan po ang posible na, parang conduct prejudicial to the interest of service. Pero maraming demensa dyan, e. Kasi hindi conduct prejudicial ang magkwento ng kamalian, kabulistugan,
13:59.2
sa loob ng gobyerno. E, kung ganyan, parang mawawala ng, kumbaga, whistleblowers, diba?
14:05.2
Nasa tamang paraan naman ang pagpaproseso niyan. Hindi ko namang sinasabi na pupunta na lang sila sa YouTube at magkwento. Baka yung ganong mga insidente, yun pa ang pwedeng makongvern itong conduct prejudicial to the service.
14:21.2
O kaya paglabag. Pero yung aayon ka naman dun sa panuntunan at sa proseso, pwede po yan.
14:29.2
Ang magiging problema ko na lang, at nahihirapan akong mag-abiso, kung kayo po ay naka sa active service, at kumbaga, hindi ko masasabi na mapipigilan ng isang, yung kawalan ng legal authority na pagbawalan ka, na hindi ka iipitin sa servisyo.
14:48.2
Kaya yun yung medyo mahirap. Dahil political nga ang ganitong galawan. Kaya, kumbaga, kahit pa sabihin kung paama ang gagawin ninyo at nasa,
14:59.2
proseso naman, talagang makapag-iipit sila. Pero alam nyo kung anong magiging proteksyon nyo? Yung taong bayan. At kalaunan, kung makikita nung mga opisyalis, sa totoo lang, kung lahat ng opisyalis ay magiging papat sa servisyo sa taong bayan at hindi dun sa kanilang mga boss o sa presidente, simple lang ang magiging desisyon ko.
15:22.4
Sige ma'am. So, ma'am, di ba ako bilang individual?
15:29.2
Kung ako'y nasa active service, I have my, you know, rights, no? Basically, yung fundamental rights ko. Kung sinasabing nyo online yung pag-interview sa akin ng taga-ICC, karapatan ko na ako'y sumagot sa kanilang katanungan para magbigay kaliwanagan sa kanilang ginagawang investigasyon.
15:48.4
Opo. Yun hubang, yun hubang, yun hubang naman karapatan ng kanyang kinabibilangan na organisasyon para disiplinahin siya.
15:59.2
Dahil sa hindi pagsunod sa kautusan na palagay ko naman, wala itong in-writing, di ba? Verbal lang ito eh, so far ha? Na, ano mas matimbang dun?
16:09.4
Siyempre, mas matimbang yung mag-ikaw. Karapatan mong magpahayag. Freedom of expression, freedom of speech is superior to all other rights.
16:18.0
And tandaan natin yung parang pagsunod sa utos, dapat yung utos lawful. Kasi kung ang utos ay sabihin, o patayin mo yan, sino po ba itong papatayin ko?
16:27.8
O, pasista, sumunod ka na lang. O kaya kung ang utos sa'yo, o tumalong ka dyan sa bintana. Kung hindi makatarungan o hindi ayon sa batas, eh huwag po tayong susunod.
16:39.2
Kaya ito pong sinasabing huwag ka makikipag-cooperate. Bakit? Yan po ang importanteng tanong. Kung dahil may pinagtatakpan o dahil may ayaw mapanagot, eh palagay ko hindi po yan makatarungan.
16:52.6
At nasa lugar kayo para sabihin o ikwento ang nalangin.
16:57.8
Yung sa ICC, pwedeng mag-volunteer at pwede rin upon request. Kaya yung pagbo-volunteer, hindi ko pa isinasara yun eh. Because you can do so even in your private capacity.
17:10.1
Yun pong binabanggit ni Sir Ted na wala naman ito in writing at ito nga ay verbal lang at sinasabi nyo, this should be in writing kung yan na talaga ang stand ng Pangulo.
17:18.9
So hindi siya magpo-fall doon sa sinasabi ng DOJ na gross neglect of duty or disobedience to authority.
17:25.2
Ganon din pong pahayag ng PNP spokesperson.
17:27.8
Sinasabi niya, dahil ang PNP ay under executive, dapat kung anong stand ng Pangulo, eh sundin ninyo.
17:36.8
Medyo may hirap tayo dito sa political aspect.
17:41.3
Yes, talagang ala ka nilang sundin ng Pangulo kung may polisiya, kung may papel.
17:46.2
At yung mga papel na yun ay naproseso, napagaloy.
17:51.8
Pero itong bulong-bulong, eh dito nga tayo nasabit dito sa War on Drugs eh.
17:56.4
Kasi mukhang itsura naman walang papel yung patayan, pero nagkaroon ng patayan.
18:02.5
Ang tanong natin, itong mga bulong-bulong na, kumbaga informal na utos, eh valid ba ito at makataruhan?
18:11.1
Kaya ito ang magiging issue natin.
18:13.5
Kung sumunod kayo noon, ngayon ba susunod pa rin kayo?
18:17.2
Eh kung magiging patas lang at talagang panig sa taong bayan, palagay ko malinaw para sa mga kapulisan kung kanino dapat kumalim.
18:26.4
In parting, ano po ang latest ngayon?
18:29.1
Kayo po na kayo ang tumatay yung mga abugado po ng complainants dito.
18:34.3
Ano ang latest, ma'am, from the ICC?
18:38.0
Alam nyo kung sa bahagi po namin, ang latest namin ay naghahanda kami para sa pagkuhan ng consent forms
18:44.0
or mga power of attorney para po sa pagharap sa ICC.
18:47.9
Dahil eventually, ang mga biktima ay pwedeng mag-participate.
18:51.8
Iuna ko lang na palagay ko yung schedules ang hinihintay ng mga tao.
18:56.4
Ah, kababalasa pala ngayon ng korte.
18:58.9
So may kauupong mga reappointed at ilang bagong appoint ng mga judges sa ating pong pre-trial chamber.
19:06.8
Nag-aayos ang korte dahil after the year, yung nakaraang taon, ah, kumaga, back to business.
19:15.2
Ah, sa ICC po, meron silang general guidelines and periods.
19:19.4
Yung isa sa mga maximum na period nila ay 120 days.
19:26.4
Hindi dapat lumampas sa three months ang mga inuupo ang mga pagpapasyahan.
19:31.2
Kaya kung sakali man pong merong in-applyan na warrant of arrest o pagbubuka o report para sa pagbubukas na ng trial,
19:42.5
na kumaga, dalaman na ng mga investigator sino ang mga may kasalanan o sino ang mga dapat managot,
19:49.7
eh, yung 120 days, bilang-bilang na lang po, lang three months, three months tayo.
19:54.8
Kaya soon po yan, hopefully within 2024, uusag na ito.
19:59.3
Kami po'y muling makikipag-ugnayan po, no, tungkol sa isyong ito para po naman sa panig ng mga sinasabing umano'y biktima ng war on drugs.
20:07.5
Atty. Christina Conte, salamat po muli, ma'am.
20:10.9
Salamat. Magandang umaga.
20:18.5
Monday to Friday, 6 to 10 a.m.
