Natl climate emergency dahil sa matinding init, malabo pang ideklara —PAGASA | #TedFailonandDJChaCha
00:43.8
So base po doon sa mga datos natin dito historically ay wala naman po tayong nakakaranas ng mga ganon.
00:51.1
So meron po mga around 2, 3 up to 4 degrees.
00:54.6
Pero hindi rin po inaabot ng 5 days, maaaring 2 to 3 days lang.
00:58.9
Kaya po ang ginagamit natin ay extreme heat or heat extreme.
01:03.7
Okay, so hindi siya heatwave but regardless nga sa tawag, ganun ma'am.
01:11.7
Ma'am, kailan po matatapos kaya ito? Ano pong inyong prediction po ma'am?
01:16.8
Well, sa ngayon po ito matataas po na mga heat index natin or yung damang emit natin.
01:22.8
Ay possible po at least up to first half of May, meron ganyan.
01:27.2
Pero sir Ted, historically po kahit po wala, hindi warm and dry season months natin,
01:33.2
nakakaranas din po tayo ng matataas na discomfort level.
01:37.0
So hindi lang po during warm and dry season months,
01:39.9
kaya lang po medyo talagang mas marami kapag ganitong panahon natin ng tag-init or yung dry months natin.
01:46.8
Pero kahit po mga around June, July na kahit po may mga tag-ulan na may mga areas pa rin po,
01:52.8
na matataas yung heat index na pwedeng umabot up to 42 or 43, na nasa danger level din po.
01:59.4
Pero hindi na po ganung karaming lugar.
02:02.6
So ibig sabihin, maaari pa rin po natin maranasan yung mga yan sa mga ibang mga lugar.
02:09.7
Sa bawat lugar, maaaring hindi na po ganung kainit, pero sa ibang mga lugar po,
02:17.4
mas mataas pa ang pwede po nilang maramdaman.
02:20.0
Ma'am, ganun po iyon?
02:21.6
At mas mataas certain ang possibility na itong mga around 46 to 47,
02:27.9
yan po yung mga possible din po na nararanasan natin ngayon na hindi karaniwan na matataas na heat index sa ibang buwan po natin.
02:37.0
That is why ito yung medyo tinitingnan natin yung mga fortified pataas na mga areas na matataas ang heat index at this time of the year.
02:45.8
So yun po yung talagang matande or mataas ang alinsangan.
02:49.7
So ma'am sa Metro Manila,
02:51.6
Opo, di ho ba lagi din pong mataas ang heat index dito sa atin?
02:57.4
So magtatagal po ito?
03:00.2
Yes, tama po kayo, Sir Ted.
03:01.7
So although meron na po tayong mga tinatawag na mga local thunderstorm activities in some areas yung mga panandaliang pagulan,
03:09.6
so ibig sabihin po, Sir Ted, kaya po nakakaranas tayo ng mga short duration rainfall na local thunderstorm activities,
03:15.9
maaaring before po mangyari yun or habang nangyayari yung local thunderstorm activities,
03:21.7
Yung ating heat index noon na time na yun.
03:25.6
And that is why meron pong mga areas na kapag nakaka-receive na po tayo ng 53 na mataas na heat index,
03:32.7
yun po ay maaaring paulan na po dahil mataas ang relative humidity noon.
03:37.3
So maaaring mataas ang alinsangan pero maya-maya maaaring papatak na po yung ulan from local thunderstorm activities.
03:44.3
But for now, ito pong mga areas na including Metro Manila na may mga 44 na pong predicted po,
03:51.6
up to 45 actually last April 23, mataas po yung heat index or damang init natin yun sa may Pasay City.
03:59.3
So yan po ay mga possible pa rin nating mararanasan sa mga susunod na araw.
04:03.9
Opo, ma'am, hindi ho ba sobrang alinsangan, sobrang init at pagkatapos makakaramdam ka na uy,
04:10.4
na parang pumapatak-patak yung ulan and then may mabilis na pagulan at pagkatapos naman noon,
04:20.0
lalong nagiging sobrang...
04:21.6
Sobrang init, yun ho ba, ganun ho talaga, mama, no?
04:24.8
Yes po, tama kayo, sir Ted.
04:26.6
So mataas po yung evaporation rate and then nagkakaroon po ng mga pagulan
04:30.8
and then pagdating naman po noon yung singaw nung ating kalupaan,
04:35.0
so yun naman po ang nakakapagpainit or nakakapagpataas po yun ang alinsangan natin.
04:41.0
Nakakadagdag, no, sa alinsangan.
04:44.0
Okay, so ma'am, ano ang inyong prediction?
04:47.6
Kailan ang dating? Di ba pagkatapos po ng El Niño, Laninia naman?
04:51.6
Yes po, possible po. Early as possible ang pagdating po ng Laninia ay around June-July-August, sir Ted.
04:60.0
Pero dito po, base sa latest prediction ng pag-asa, yung talaga pong darating yung maraming ulan ay pagdating po ng August-September-October.
05:10.1
Although yung May-June-July natin, meron na pong mga pag-uulan yan, pero hindi pa rin po yung usual na matatanggap natin ang mga ulan
05:17.8
at inaasahan po natin yung mga kasagsagan nung haba.
05:21.6
So sa ngayon, ma'am, sa katanungan po ng marami, ngayon po sa aming po ditong social media page, kung kailan ba huhupa itong sobrang init na ito,
05:37.4
hindi niyo pa po masasabi kung by the end of May or early June, tapos na ito?
05:43.9
So ngayon po, sabi nga po natin up to at least first half of May, pero kapag mag-ulan-ulan na po,
05:50.4
may mga areas din po na talaga pong matataas pa rin ang posibleng mga alinsangan natin.
05:56.5
Dahil meron po tayong tinatawag na lag effect ng El Niño, and yung pre-developing La Niña po started kasi ang efekto nito,
06:04.2
ay yung din po talagang napaka-konti pa ang possible na ulan na darating sa atin.
06:09.2
Okay, sige po. Ito bang inilabas na report ng State of the Climate in Asia 2023 ay nakita na po ninyo?
06:19.3
Sinasabi po dito?
06:21.0
Last year daw ho, ang record high ng temperatura po sa ilang mga bansa kasama sa Pilipinas ay naitala na.
06:28.2
Yes po, tama po. Nagko-contribute po tayo dyan, sir, sa State of Climate, yung global climate, lalong-lalong po dito sa Pacific,
06:35.0
and including sa Southeast Asia, dahil tayo po din ay nakikilahok as lead center for climate monitoring in Southeast Asia.
06:42.7
Pero dun sa initial po natin na assessment last year ay nasa top 11 po siya,
06:49.8
warmest years on record dito sa atin sa Pilipinas.
06:53.4
Kaya po naging ganun yung global na mataas ang warmest, one of the warmest years on record last year.
06:58.7
Kasi po yung exactong dumadating yung El Nino, nagkakaroon ng warming dun sa karagatan, ay northern hemisphere summer po yun.
07:08.2
Kaya mga record high po ang naitala last year, lalong-lalong na sa mga mid-latitude countries.
07:14.3
Okay, sige. So ma'am meron pong ipinapanukalang.
07:17.7
Ipanukalang isampung NGO, grupo ito actually, ng mga environmentalists na panahon na ito para magdeklara ng National Climate Emergency.
07:28.2
Ano pong yung take kaya dito?
07:33.6
Ngayon po, kasi certain kung ikukumpara po natin historically, not two El Ninos are alike.
07:41.5
Although meron po tayong strong El Nino sa ngayon, kung ikukumpara po natin yung 2018,
07:47.7
2019, so mga around 2 billion pataas po yung naging cost of damage, halimbawa po for agriculture, example natin.
07:57.7
That was weak El Nino. Pero ngayon po ay strong El Nino.
08:01.7
So ngayon ay maliit pa po yung damage kung ikukumpara sa 2018 na El Nino, which is weak in terms of agriculture.
08:11.9
So ibig sabihin po ay hindi natin maikumpara na ganun kataan.
08:17.7
Ibig sabihin po ay hindi natin maikumpara na ganun kataan.
08:18.5
Dahil meron po tayong ginagawang intervention at strategies po doon sa iba't ibang sektor, at least para malesin po natin yung impact dito sa atin.
08:28.9
So kapag sinabing National Climate Emergency, kayo ho ba meron kayong definition nun sa pag-asa?
08:37.9
Wala pa po, Sir Ted, kung ano po yung masasabi natin na emergency.
08:42.4
So gaya po na sinabi natin.
08:44.4
So meron tayong mga extreme hit na mga nararamdaman.
08:47.7
Naranasan. Pero dito mga in the next couple of weeks naman po, and then after naman po nun ay medyo mag-uulan na.
08:56.8
So maiinsan na rin po natin yung mga iniintay natin ng mga pag-ulan. Maaaring darating na din po.
09:02.5
Opo, opo. Sige. So we expect po by the middle of the month of May, no? May mga paramdam na po kahit pa paano.
09:10.3
Yes po. Hopefully po.
09:11.8
Hopefully. Samahan po natin.
09:13.6
Kasi hindi rin naman kami, Sir, now. 100%.
09:16.6
We know, we know.
09:17.7
It works on probability or chances po.
09:19.5
Yes, ma'am. Yes, ma'am. Kaya nga po ang tawag ay prediction. Opo.
09:23.3
Opo. We predict lang po. Sige po. So Ma'am Annalisa, salamat po muli sa inyo pong panahon, ha?
09:28.7
Okay po. Good morning.
09:30.3
Good morning and have a good and hot weekend pa rin. Salamat po ng marami. Thank you.
09:35.0
Si Ma'am Annalisa Santos po ang Hepe ng Climate Monitoring and Predictions section ng Pag-asa.
09:41.9
Ted Filon at TJ Chacha ngayon nasa Radyo 592.3 News FM.
