Pagdeklara ng national climate emergency, ‘long overdue’ na —envi group | #TedFailonandDJChaCha
00:50.2
And in fact, it's long overdue na dapat nagdeklara ang Philippine government,
00:57.4
National Climate Emergency.
00:58.3
So tinatawag naming National Climate Emergency dahil may mga cities and municipalities
01:07.1
and even provinces ay nagdeklara ng climate emergency.
01:11.5
Ang inaantay na lang natin is a national declaration coming from the national government.
01:17.8
At bakit binanggit ko na it's long overdue?
01:21.0
Dahil sa way back 2018, globally,
01:28.3
raised na itong panawagan ng papatindi ng papatindi at bumibilis yung pag-init ng ating daigdig.
01:34.3
Ito yung nilabas na special report ng Intergovernmental Panel on Climate Change noong 2018.
01:42.6
Dahil nakita nila na hindi lang umiilit ang ating daigdig, kundi lalong bumibilis ang pag-init.
01:49.9
At noong study na yan, sinundan pa ng maraming study ng IPCC.
01:56.4
Ito yung assessment report ng number two.
01:58.3
Ito yung assessment report ng number six na binanggit nila na kung hindi matugunan itong pag-init ng daigdig ng mabilisan,
02:09.2
we will experience yung tinatawag na mga frequent heat waves sa iba't ibang parte ng daigdig.
02:19.5
And this is now what we are experiencing.
02:22.7
In fact, this is one of the worst.
02:28.3
Kailin ninyo na naranasan natin ngayon, DJ.
02:32.3
Ito po bang climate emergency na sinasabi nyo po noong 2018 pa nyo ipinapanawagan?
02:38.1
Ano po bang, ano nga po ba ito?
02:40.2
At anong magandang epekto nito sa pagtugon natin sa climate change problems po ng ating bansa?
02:47.7
Kapag ang gobyerno ay nanawagan ng climate emergency,
02:52.3
ay nilalagay niya sa sentro, sa gitna.
02:58.3
Ang pagtugon ng mga epekto ng climate change.
03:04.1
Maliban doon ay nilalagay niya,
03:09.0
di dapat mabigyan ng karampatang budget para sa response ng impacts ng climate change.
03:19.8
Itong panawagan ng climate declaration or climate emergency,
03:28.3
ay hindi lang dapat gawin ng Pilipinas.
03:32.4
But there are already more than 2,000 na mga sinatawag na mga governments na nananawagan.
03:40.4
Now, ano bang kahalagahan nito?
03:42.1
So, yun ang sinasabi ko na it's putting front and center ang ginagamit addressing climate emergency
03:53.9
at yung lahat ng mga policy programs.
03:58.3
Ang planning ay ina-address yung climate impacts.
04:03.4
At pangalawa, ito yung pangalawa, this is very, very important as based on science,
04:09.7
nilulugar din dito na dapat tugunan na ang reduction ng paggamit ng fossil fuel.
04:15.8
Dahil sa ito yung dahilan, bakit nagkaroon tayo ng global warming?
04:20.7
Ang sabi ng IPCC, babalik ako doon sa grupo ng mga scientist,
04:27.1
mga dalawang libong scientist,
04:28.3
ito sa buong daigdig,
04:30.5
ay dapat mag-peak na ng paggamit ng fossil fuel use by 2025
04:36.2
para hindi tayo lalampas ng 1.5 degrees average global temperature at the end of the century.
04:47.7
Ngayon ay nasa average ng 1.1 na tayo, DJ,
04:52.0
ng pag-inis ng ating daigdig.
04:53.9
So, basically, yung pagdedecklara po ng climate emergency
04:56.9
para mas maging...
04:58.3
para mas matugunan ng mas maagap ng gobyerno,
05:02.9
ito nga pong problema natin sa climate change.
05:05.4
Pero sinabi na rin naman po sa ilang pahayag ng Pangulo,
05:08.2
nakasama itong climate crisis sa isa sa mga prioridad ng administrasyon.
05:13.0
Hindi po, kumbaga, hindi masyadong agree itong inyong grupo
05:18.9
doon sa mga binabanggit ng Pangulo na kasama ito sa concern.
05:22.6
Hindi nyo po nakikita yun base doon sa mga actions po ng gobyerno natin?
05:28.3
Sinasabi ng gobyerno na tinutugunan itong impacts ng climate change.
05:36.7
Ang question dito ay paano siya tinutugunan?
05:42.1
Diba yung sinabi ko kanina,
05:45.4
ang science nagsabi na immediate reduction of the use of fossil fuel
05:52.4
to reduce the greenhouse gas emission.
05:54.1
Hindi naman natutugunan ng Philippine government yan eh.
05:58.3
For the past decades, yung sentro pa rin ng paggamit ng sources ng ating energy
06:07.6
ay naka-sentro pa rin sa fossil fuel.
06:10.9
In fact, nung nilabas ng Department of Energy itong Philippine Energy Plan,
06:18.3
it plans to expand the use of fossil fuel lampas ng 2040.
06:24.0
At ang fossil fuel sa energy,
06:28.3
the energy mix will be more than 60 percent.
06:31.5
Lalong magdadagdag tayo ng greenhouse gas emission at pinapatindi yung pag-inip ng ating daigdig.
06:40.9
Maliban lang sa energy use, paano ba tinutugunan ng pamalaan itong climate impacts?
06:51.8
Dapat meron talagang national plan.
06:57.6
For example, sea level rise.
07:01.0
I believe there's no plan of the government to address sea level rise.
07:05.8
Kung meron man ginagawa, it's very local, very detached.
07:10.5
Walang national report policy at saka yung national plan to address on that.
07:16.8
Yung usapin ng land use.
07:19.4
Walang consistent na land use to address itong destruction.
07:27.6
Of the environment, destruction of the forest.
07:32.6
Dahil marami mga policies is in conflict with each other.
07:37.1
Sir Ian, klaro ang inyong punto.
07:41.7
Yung approach dito po sa problema ng mundo, sa pabago-bagong klima at ngayon nga po ay nagdudulot na.
07:49.3
Klaro na po yung mga signos.
07:51.2
Kailangan ng Pilipinas makiisa dito po nga sa malawakang planong ito.
07:57.3
Pero sir, ang malungkot nga na balita dahil sa ngayon, lalo na bumabaksak itong mga planta ng kuryente,
08:05.2
kinakailangan magtayo ng mga bagong planta at ang mga plantang ito patatakbuhin pa rin po ng fossil fuel.
08:11.4
Krudo, mapatipo, coal, etc.
08:15.6
Sir, basically po itong inyong panawagan na ito, itong inyong gusto mangyari, land use natin,
08:21.9
ito din pong problema nga natin sa pangangalaga po ng ating environment.
08:27.3
Itong environment ay concern ng DENR, primarily.
08:31.1
Kamusta naman ang inyong relasyon sa DENR sa isyong ito?
08:35.4
Maraming beses na kami nagingi ng meeting at dialog mula nung umupo ang
08:41.4
ang sekretary, bagong sekretary sa administration ngayon ay hindi din kami biligyan pa ng panahon para makausap.
08:51.1
Isa sana dito ay ang
08:53.3
ang pag-raise namin sa isyo ng pagbibigay ng permit ng DENR.
08:57.1
Ang DENR, sa pagtatayo ng mga fossil fuel plants, lalo na na balak na i-expand yung paggamit ng fossil gas
09:05.8
or yung tinatawag na liquefied natural gas.
09:10.1
Maliban doon, yung usapin nga na yung tinatawag nga, the government has always been using this,
09:17.2
yung country, nationwide country approach ng pag-address ng climate change.
09:27.1
Lalo na sa usapin nga ng sea level rise.
09:31.5
Hindi talaga, hanggang ngayon, hindi namin makikita.
09:36.5
So, ano ho, ang malungkot lang dito, Sir Ian, na katotohanan sa buhay natin, lalo na sa ating bansa na hindi ho naman maunlad masyado,
09:45.0
developing country po tayo, yung mga binabangkit po ninyo, ideal sa mga bansa na mas maunlad kasi sa ating ngayon kulang tayo ng planta ng kuryente,
09:56.5
ang planta mo pa rin ang mas maunlad.
09:57.0
Ang planta mo pa rin ang mas maunlad.
09:57.1
kuryente, ay ganun pa rin.
09:59.6
Yung pa rin nakakasama sa
10:01.1
kalikasan. Pangalawa, yung sinasabi
10:03.3
po ninyo, yung ating land use,
10:05.1
eh dapat dito, meron na tayong
10:07.0
batas. Eh ang problema po natin din,
10:09.5
ito hong mga minahan na ito,
10:11.0
nagbibigay doon ng trabaho,
10:12.8
itong mga conversion na ho, ng mga
10:14.9
kabugkagubat, ng kabundukan natin, sa mga
10:17.0
subdivision, mga malls, etc.
10:19.2
Ito po yung nangyayari. Muka
10:21.0
pong ang ating sinasabi
10:22.8
ay ideal, pero hindi ito
10:24.9
nangyayari sa bansa. So ano po ang
10:26.8
inyo, in parting, ano po ang inyong
10:28.4
babala sa ating lahat?
10:30.8
And the fact also na hindi kayo pinakikinggan
10:32.9
o hindi kayo gusto man lang sigurong
10:35.0
kausapin ng sekretary po ng DNR
10:37.1
kapag hindi po tayo kumilos
10:39.0
dito po sa mga sinasabi po ninyo
10:40.8
importanteng bagay.
10:44.0
Actually, sa totoo
10:49.0
question na bakit
10:50.8
ini-insist ng Department of Energy
10:55.0
mag-operate yung mga
10:58.6
I mean, inefficient
11:00.4
coal-fired power plants.
11:02.9
Bakit siya inefficient? Because it's not
11:05.0
functioning 100% or
11:08.2
It's functioning below
11:10.0
60%. So inefficient siya
11:13.1
tapos gumagamit pa
11:15.1
ng coal na ini-import
11:16.5
kaya mahal ang ating kuryente.
11:19.1
Kaya ang panawagan
11:20.9
namin ay magkaroon
11:23.2
ng just unmanaged
11:26.4
is out ng coal. Just unmanaged
11:28.4
ibig sabihin, planuhin na yan.
11:31.2
At dahil napaka-competitive
11:33.2
na ng mga renewable energy.
11:35.3
For example, Ted,
11:37.4
may mga provinces
11:38.8
na they're really into
11:40.5
pushing renewable energy.
11:44.7
meron kaming ginagawang partnership
11:46.9
with the Albay government
11:52.4
Bicol region. Napakalakas ng
11:54.3
wind power ng Bicol region.
11:59.7
the whole Bicol region can generate
12:01.3
10 gigawatts of wind.
12:03.8
Bakit hindi gagamitin
12:07.6
ng ating pamalahan?
12:09.2
Mayroong geothermal.
12:10.7
Bakit ang geothermal hindi lumalaki
12:15.1
share sa ating energy mix?
12:20.6
ng lumalaki ang usaping
12:22.1
share ng fossil fuel
12:26.4
Hindi lang siya pinapatindi
12:28.0
ang ating climate crisis,
12:31.7
pinapamahal ang presyo ng kuryente.
12:36.3
you're familiar na naghihingi na nga
12:38.4
ang mga sole may-ari
12:40.3
ng mga coal plants na
12:43.1
policy ng outages.
12:48.0
ang tindi na ng mga inefficiency,
12:50.9
nagbe-breakdown yung mga planta
12:52.4
na yan, and they would like that
12:56.4
policy ng outages pa kanila.
13:07.3
political will po
13:08.3
ang kailangan dito
13:09.8
ng gobyerno kung talaga po
13:12.4
gusto po tayo mag-shift
13:20.1
sa paggamit po ng mga planta
13:21.7
na hindi po nakakatulong
13:23.7
dito po sa ating laban kontra sa climate.
13:26.4
Sa panghuling na lang po, sir,
13:27.9
short answer please. What's your take
13:29.9
on nuclear energy?
13:38.0
yung ating path for
13:39.9
renewable energy.
13:43.8
na nalalagay sa piligro
13:45.7
sa paggamit ng nuclear energy.
13:48.3
The Philippines is not prepared
13:51.0
Sir, salamat po ng marami
13:53.6
at kaya ho kami tumangawag sa inyo.
13:56.4
Para lang po natin maunawaan
13:58.1
itong inyong paliwanag, ano ba itong
13:59.9
climate emergency na ito
14:01.7
at kung ano ho ang kahalagahan
14:04.5
political will sa isyong ito.
14:09.9
sana pakinggan kayo ni Secretary
14:11.4
Tony Yululoy Saga.
14:15.8
merong mobilization ngayon sa
14:18.7
asking the President
14:21.8
to declare a national
14:23.6
climate emergency, lalo na
14:27.7
efekto ng El Nino.
14:29.1
Opo, opo. Salamat po ng marami
14:30.7
kayo, Iyan Rivera.
14:32.4
Thank you, sir. Thank you.
14:33.7
Siya po ang National Coordinator
14:35.3
ng Philippine Movement for Climate Justice.
